Sygn. akt KIO 2116/20
WYROK
z dnia 7 pa
ździernika 2020 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący:
Katarzyna Odrzywolska
Protokolant:
Mikołaj Kraska
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 7
października 2020 r. w Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Kr
ajowej Izby Odwoławczej w dniu 30 sierpnia 2020 r. przez
wykonawcę: Przedsiębiorstwo Usługowo-Handlowe „RADEX” U. T. Spółka jawna
z siedzibą w Ornecie;
w
postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego: Urząd Miasta i Gminy Ryn;
orzeka:
uwzględnia odwołanie i nakazuje zamawiającemu unieważnienie czynności
wykluczenia z postępowania wykonawcy: Przedsiębiorstwo Usługowo-Handlowe
„RADEX” U. T. Sp
ółka jawna
z siedzibą w Ornecie oraz powtórzenie czynności
badania i oceny ofert;
2. k
osztami postępowania odwoławczego obciąża zamawiającego, i:
zalicza w poczet kosztów postępowania kwotę 7 500 zł 00 gr (słownie: siedem
tysięcy pięćset złotych i zero groszy) uiszczoną przez odwołującego, tytułem wpisu
od odwołania;
zasądza od zamawiającego na rzecz odwołującego kwotę 11 467,72 zł 00 gr
(słownie: jedenaście tysięcy czterysta sześćdziesiąt siedem złotych siedemdziesiąt
dwa grosze)
, stanowiącą uzasadnione koszty postępowania odwoławczego
poniesione z tytułu wpisu od odwołania, wynagrodzenia pełnomocnika oraz
kosztów dojazdu na rozprawę.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2019 r., poz. 1843) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od dnia jego
doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
do
Sądu Okręgowego w Olsztynie.
Przewodniczący: ……………………………
Sygn. akt KIO 2116/20
UZASADNIENIE
Gmina Ryn
(dalej „zamawiający”) prowadzi, w trybie przetargu nieograniczonego,
postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego, którego przedmiotem jest „Dowóz
dzieci do szkół w Rynie na podstawie biletów miesięcznych w roku szkolnym 2020/ 2021”,
znak sprawy: ZP.271.20.
2020 (dalej „postępowanie” lub „zamówienie”).
Wartość zamówienia jest niższa niż kwoty określone w przepisach wydanych
na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych
(Dz. U. z 2019 r., poz. 1843) -
dalej „ustawa Pzp”. Ogłoszenie o zamówieniu zostało
opublikowane w
Biuletynie Zamówień Publicznych pod nr 557535-N-2020 w dniu 2 lipca
2020 r.
W dniu 30 sierpnia 2020 r.
do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej wpłynęło
odwołanie wniesione przez wykonawcę: Przedsiębiorstwo Usługowo-Handlowe „RADEX”
U. T.
Spółka jawna z siedzibą w Ornecie (dalej „odwołujący” lub „RADEX”).
Odwołujący, działając na podstawie art. 179 ust. 1, art. 180 ust. 1 i art. 180 ust. 2 pkt
3 i 6
ustawy Pzp, wniósł odwołanie wobec czynności i zaniechań zamawiającego w
przedmiotowym postępowaniu polegających na: wykluczeniu odwołującego z postępowania
na podstawie art. 24 ust. 1 pkt 12 ustawy Pzp, ponieważ w ocenie zamawiającego nie
wykazał on spełnienia warunków udziału w przedmiotowym postępowaniu tj. nie przedłożył
dokumentów aktualnych na dzień składania ofert, podczas gdy faktycznie odwołujący
warunki te spełnia, na potwierdzenie czego złożył stosowne dokumenty aktualne na dzień ich
złożenia tj. 12 sierpnia 2020 r., zgodnie z normą art. 26 ust. 2 ustawy Pzp oraz dokonaniu
wyboru oferty najkorzystniejszej,
z pominięciem oferty odwołującego oraz zaniechaniu
wyboru oferty RADEX jako najkorzystniejszej.
Czynnościom i zaniechaniom zamawiającego zarzucił naruszenie:
art. 24 ust. 1 pkt 12 ustawy Pzp w zw. z art. 26 ust. 2 ustawy
Pzp, art. 7 ust. 1 oraz ar
t. 25 ust. 1 ustawy Pzp poprzez przyjęcie, że dokumenty
składane w postępowaniu w odpowiedzi na wezwanie z art. 26 ust. 2 ustawy Pzp muszą
być aktualne na dzień składania ofert, podczas gdy zgodnie z art. 26 ust. 2 ustawy Pzp
dokumenty mają być aktualne na dzień ich złożenia, co doprowadziło do błędnego
przyjęcia, że odwołujący nie spełnia warunków udziału w postępowaniu;
art. 24 ust. 4 ustawy Pzp w zw. z art. 24 ust. 1 pkt 12 ustawy
Pzp poprzez błędne uznanie oferty odwołującego za odrzuconą w sytuacji, gdy spełnia
on warunki udziału w postępowaniu i nie podlega wykluczeniu;
art. 91 w zw. z art. 7 ustawy Pzp poprzez dokonanie wyboru
oferty najkorzystniejszej z
pominięciem oferty odwołującego;
art. 87 ust. 1 ustawy Pzp oraz art. 26 ust. 2 i 3 ustawy Pzp
poprzez przyjęcie, iż zmiana w wykazie pojazdów skierowanych do realizacji
(oświadczenie żądane na potwierdzenie spełniania warunków udziału w postępowaniu)
stanowi niedozwoloną zmianę treści oferty, podczas gdy zmiana w wykazie pojazdów
nie jest zmianą w treści oferty i jest dopuszczalna na podstawie art. 26 ust. 3 ustawy Pzp
poprzez uzupełnienie wykazu;
art. 25 ust. 1 ustawy Pzp poprzez wezwanie do
złożenia
dokumentów zbędnych (kserokopie dowodów rejestracyjnych, zaświadczenie z ZUS
aktualne na dzień składania ofert, opłacona polisa OC aktualna na dzień składania
ofert).
W związku z wymienionymi czynnościami i formułowanymi wyżej zarzutami
odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i nakazanie zamawiającemu: unieważnienia
czynności wykluczenia odwołującego z postępowania oraz powtórzenia czynności badania
i oceny ofert.
Odwołujący sprecyzował zarzuty za pomocą następujących okoliczności faktycznych
i
prawnych, uzasadniających wniesienie odwołania.
W Ogłoszeniu o zamówieniu (Punkt III.1) i Specyfikacji Istotnych Warunków
Zamówienia (Punkt V) - dalej „SIWZ” zamawiający opisał warunki udziału odnoszące się
do kompetencji lub uprawnień do prowadzenia określonej działalności zawodowej. Z kolei
w celu wstępnego potwierdzenia, że wykonawca spełnia warunki udziału w postępowaniu
oraz nie podlega wykluczeniu zamawiający żądał przedłożenia, wraz z ofertą, aktualnego
na dzień składania ofert oświadczenia o niepodleganiu wykluczeniu oraz spełnieniu
warunków udziału w postępowaniu (Punkt VII. 1 SIWZ).
Z kolei na potwierdz
enie braku podstaw wykluczenia wykonawcy, zamawiający żądał
przedłożenia dokumentu w postaci zaświadczenie właściwej terenowej jednostki
organizacyjnej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia
Społecznego albo innego dokumentu potwierdzającego, że wykonawca nie zalega
z opłacaniem składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, wystawionego nie
wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu składania ofert, lub innego dokumentu
potwierdzającego, że wykonawca zawarł porozumienie z właściwym organem w sprawie
spłat tych należności wraz z ewentualnymi odsetkami lub grzywnami, w szczególności
uzyskał przewidziane prawem zwolnienie, odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych
płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu” (punkt VII 2.2.1.2
SIWZ).
Zamawiający pismem z 10 sierpnia 2020 r. wezwał odwołującego do przedłożenia
wyżej wskazanych dokumentów na potwierdzenie spełniania warunków udziału oraz
niepodlegania wykluczeniu. Odwo
łujący przedłożył żądane przez zamawiającego
dokumenty,
aktualne na dzień ich złożenia tj. 12 sierpnia 2020 r. Pismem z 18 sierpnia 2020
r. z
amawiający, w oparciu o art. 26 ust. 3 ustawy Pzp, wezwał odwołującego do złożenia:
Zaświadczenia właściwej terenowej jednostki organizacyjnej Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych potwierdzającego, że wykonawca nie zalega z opłacaniem składek
na ubezpieczenia zdrowotne
na dzień składania ofert; (2) Dokumentu potwierdzającego,
że wykonawca jest ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w zakresie prowadzonej.
działalności związanej z przedmiotem zamówienia na sumę gwarancyjną nie mniejszą
niż 200 000,00 zł. (słownie: dwieście tysięcy złotych); (3) Wykazu posiadanych pojazdów
skierowanych do wykona
nia zamówienia oraz ich aktualnych badań technicznych (kserokopii
dowodów rejestracyjnych). Żądanie powyższych dokumentów co do pkt 1 i 2 uzasadnił tym,
że powinny one potwierdzać spełnienie warunków na dzień składania ofert tj. 22 lipca 2020 r.
Natomiast odnośnie pkt 3 zamawiający wskazał, że odwołujący przedłożył wykaz, w którym
trzy pojazdy są inne niż te wskazane w dniu składania oferty, a pojazd o nr rej. W
OT 63770
ma nieaktualne badania techniczne. Jednocześnie wezwał do uzupełnienia załącznika nr 7
do SIWZ.
W odpowiedzi na powyższe pismo, odwołujący pismem z 20 sierpnia 2020 r. przesłał
stosowne zaświadczenie właściwej terenowej jednostki organizacyjnej ZUS potwierdzające,
że nie zalega z opłacaniem składek, Załącznik nr 7 do SIWZ - zobowiązanie podmiotu
do oddania do dyspozycji wykonawcy nie
zbędnych zasobów, Załącznik nr 4 do SIWZ
wykaz pojazdów wraz z kopią dowodów rejestracyjnych pojazdów skierowanych
do wykonywania zamówienia z informacją o aktualnym badaniu technicznym, aktualną polisę
ubezpieczenia w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej. Jednocześnie odwołujący
poinformował zamawiającego, że zgodnie z art. 26 ust. 2 ustawy Pzp zamawiający może
wezwać wykonawcę, którego oferta została najwyżej oceniona, do złożenia w wyznaczonym,
nie krótszym niż 5 dni, terminie aktualnych na dzień złożenia oświadczeń lub dokumentów
potwierdzających okoliczności, o których mowa w art. 25 ust. 1 ustawy Pzp. Z wyżej
wskazanego przepisu wprost wynika, iż dokumenty składane przez wykonawców mają być
aktualne na dzień ich złożenia. Pomimo otrzymania żądanych wyjaśnień i dokumentów
aktualnych na dz
ień ich złożenia, zamawiający pismem z 20 sierpnia 2020 r. poinformował
odwołującego o wykluczeniu go z postępowania oraz odrzuceniu jego oferty.
Powyższa decyzja, w ocenie odwołującego, jest niezgodna z obowiązującymi
przepisami. W pierwszej kolejności odwołujący wskazał, że w chwili obecnej nie ma
w ustawie przepisu prawa pozwalającego na żądanie od wykonawcy na podstawie art. 26
ust. 2 lub 26 ust. 3 ustawy Pzp, dokumentów aktualnych na dzień składania ofert. Zgodnie
z art. 26 ust. 2 ustawy Pzp, jeżeli wartość zamówienia jest mniejsza niż kwoty określone
w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8, zamawiający może wezwać wykonawcę,
którego oferta została najwyżej oceniona, do złożenia w wyznaczonym, nie krótszym niż
5 dni terminie
aktualnych na dzień złożenia oświadczeń lub dokumentów potwierdzających
okoliczności, o których mowa w art. 25 ust. 1. Złożone przez wykonawcę dokumenty
wypełniały normę art. 26 ust. 2 ustawy Pzp tj. były aktualne na dzień ich złożenia.
W orzeczeniach Krajowej Izby Odwoławczej podkreśla się, że dokumenty składane w wyniku
wezwania zamawiającego w trybie art. 26 ust. 1 ustawy Pzp mają być aktualne na dzień
złożenia tych oświadczeń lub dokumentów, co oznacza, że mogą tyć one wystawione
po dacie składania ofert, gdyż istotne jest aby stan spełnienia warunków i niepodlegania
wykluczeniu
był utrzymany również na moment ich złożenia (tak między innymi KIO
w wyroku o sygn. akt KIO 1137/17, wyroku o sygn. akt KIO 1550/19, wyroku o sygn. akt KIO
Treść pisma z 20 sierpnia 2020 r. o wykluczeniu oraz odrzuceniu oferty odwołującego
wskazuje również na błędne zastosowanie art. 87 ust. 1 ustawy Pzp. Zamawiający stwierdził,
że wykonawca w odpowiedzi na wezwanie z art. 26 ust. 3 ustawy Pzp przedłożył nowy
wykaz pojazdów, wraz z dowodami rejestracyjnymi. Taką zmianę zamawiający uznał
za niedozwoloną zmianę treści oferty. W ocenie odwołującego, zmiana dokonana
w dokumencie składanym na potwierdzenie spełniania warunków udziału w postępowaniu
nie
jest zmianą treści oferty. Wykaz pojazdów nie jest treścią oferty, gdyż był żądany
na potwierdzenie spełniania warunków udziału w postępowaniu. Przepis art. 87 ustawy Pzp
nie dotyczy dokumentów podmiotowych (które są uzupełniane i wyjaśniane na podstawie
art. 26 ustawy Pzp), a jedynie treści oferty (czyli np. formularza ofertowego, który obejmuje
przedmiot zamówienia). Należy również podkreślić, że w przypadku uznania racji
zamawiającego tj. potwierdzenia stanowiska o braku możliwości uzupełnienia wykazu
pojazdów w ustawie nie powinno być przepisu nakazującego wezwać do uzupełnienia
tj. art. 26 ust. 3 ustawy Pzp.
Na marginesie odwołujący wskazał, że zamawiający w przedmiotowym postępowaniu
naruszył art. 25 ust. 1 ustawy Pzp poprzez zażądanie dokumentów zbędnych tj. niezgodnych
z treścią Rozporządzenia Ministra Rozwoju z dnia 26 lipca 2016 r. w sprawie rodzajów
dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy w postępowaniu o udzielenie
zamówienia (tj. Dz. U. z 2020 r. poz. 1282) - dalej „rozporządzenie ws. dokumentów”.
Działania zamawiającego w zakresie żądania dokumentów w postępowaniu są ograniczone
przepisami ww. rozporządzenia. Jak podkreśla się w orzecznictwie żądanie dokumentów
zbędnych nie jest jedynie uchybieniem o charakterze formalnym. Jak wskazano w wyroku
NSA II GSK 919/13:
„Zawarte w SIWZ, żądania złożenia na potwierdzenie posiadanych
uprawnień, dokumentu w innej formie, nieprzewidziany przepisem obowiązującego prawa,
który nie był wymagany i niezbędny w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego,
nie może być uznane za naruszenie o charakterze formalnym, nie wywołujące skutków
finansowych. Okoliczność polegającą na zawarciu w SIWZ, żądań dołączenia przez
wykonawców oryginałów (lub kopii) dokumentów potwierdzających posiadanie uprawnień
budowlanych oraz
przynależność do właściwej Izby Inżynierów budownictwa, w miejsce
przewidzianego oświadczenia o posiadaniu wymaganych uprawnień - a więc uproszczonej
formy dokumentu -
ocenić należy nie inaczej, jak tylko naruszenie zasad uczciwej
kon
kurencji i równego traktowania.” W innym wyroku sąd stwierdził, że: „Jeżeli polski
ustawodawca korzystając z przyznanej w tym zakresie swobody wprowadził wymóg
przedłożenia jedynie oświadczenia o posiadanych kwalifikacjach, to żądanie złożenia
na potwierdzenie posiadanych uprawnień, dokumentu w innej formie, niż przywidziana
przepisem obowiązującego prawa, który nie był wymagany i niezbędny w postępowaniu
o udzielenie
zamówienia publicznego, nie może być uznane za nieistotne naruszenie
o
charakterze formalnym, które nie wywołuje skutków finansowych dla budżetu UE.” (Wyrok
NSA II GSK 2846/
15). Obecnie obowiązujące regulacje nie pozwalają na żądanie kserokopii
dowodów rejestracyjnych pojazdów, ani opłaconej polisy OC.
Zamawiający, 1 września 2020 r., poinformował wykonawców, zgodnie z art. 185 ust.
1 ustawy Pzp, o wniesieniu odwołania, wzywając ich do złożenia przystąpienia.
Do postępowania odwoławczego nie przystąpił żaden wykonawca.
Zamawiający, działając na podstawie art. 186 ust. 1 ustawy Pzp, 6 października 2020
r.
, złożył do akt sprawy odpowiedź na odwołanie, wnosząc o jego oddalenie w całości jako
bezzasadnego.
Krajowa Izba Odwoławcza, po przeprowadzeniu rozprawy w przedmiotowej
sprawie, na podstawie zebranego materiału dowodowego, po zapoznaniu
się z dokumentacją postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, w tym
w szczególności z postanowieniami ogłoszenia o zamówieniu i treścią SIWZ, treścią
oferty odwołującego, korespondencją prowadzoną pomiędzy zamawiającym a RADEX,
inform
acją o wykluczeniu odwołującego i odrzuceniu jego oferty, a także po
zapoznaniu się z odwołaniem i odpowiedzią na nie, po wysłuchaniu oświadczeń, jak
też stanowisk stron złożonych ustnie do protokołu w toku rozprawy ustaliła i zważyła,
co następuje
Izba us
taliła, że nie zaszła żadna z przesłanek, o których stanowi art. 189 ust. 2
ustawy Pzp, skutkujących odrzuceniem odwołania.
Na wstępie Izba stwierdziła, że odwołującemu przysługiwało prawo do skorzystania
ze środka ochrony prawnej, gdyż wypełniono materialnoprawną przesłankę interesu
w uzyskaniu zamówienia, określoną w art. 179 ust. 1 ustawy Pzp, kwalifikowaną możliwością
poniesienia szkody, będącej konsekwencją zaskarżonej w odwołaniu czynności. Stosownie
do zestawienia ofert objętego informacją z otwarcia ofert, oferta odwołującego zajęła
pierwotnie trzecią pozycję w rankingu ofert, ustalonym na podstawie kryteriów oceny ofert.
Jednakże po wykluczeniu i odrzuceniu ofert wykonawców zajmujących pierwszą i drugą
pozycję, oferta odwołującego stała się pierwsza w rankingu. Gdyby zamawiający nie
naruszył przepisów ustawy Pzp wskazanych w treści złożonego odwołania, oferta
odwołującego zostałaby wybrana jako najkorzystniejsza. W razie sanacji zaskarżonych
czynności i zaniechań zamawiającego, odwołujący może uzyskać przedmiotowe
zamówienie. Jednocześnie odwołujący doznaje szkody w postaci utraty możliwości zawarcia
umowy o zamówienie publiczne oraz utraty przychodów i zysku z tytułu jej wykonywania.
Izba dopuściła w niniejszej sprawie dowody z dokumentacji postępowania
o zamówienie publiczne, nadesłanej przez zamawiającego do akt sprawy, w tym
w szczególności z treści ogłoszenia o zamówieniu i treści SIWZ, oferty odwołującego,
korespondencji prowadzonej
pomiędzy zamawiającym a RADEX w toku prowadzonego
postępowania, informacji o wykluczeniu odwołującego i odrzuceniu jego oferty.
Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła, co następuje
Izba ustaliła, że przedmiotem zamówienia, zgodnie z opisem zawartym w Rozdziale
III SIWZ
jest świadczenie usług polegających na dowożeniu uczniów wraz z opieką
i odwożeniu do punktu zbiorczego w miejscu zamieszkania. Ponadto zamawiający zawarł
w SIWZ wymagania, że autobusy (busy) które wskaże wykonawca, służące realizacji
zadania były nie starsze niż 20 lat i posiadały elektrycznie otwierane drzwi (Rozdział III, pkt
1.12.). W tym samym rozdziale, pkt 1.17. zapisano, że wykonawca zobowiązuje się
do świadczenia usługi przewozowej pojazdami spełniającymi wymagania szczegółowe jak
dla pojazdów do przewozu dzieci i młodzieży szkolnej oraz, że posiada wymagane
dokumenty potwierdzające kwalifikacje kierowcy i właściwy stan techniczny pojazdów,
zgodnie z przepisami ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U.
z 2013 r., poz. 1414
ze zm.). Przewoźnik, w razie awarii własnego autobusu zobowiązany
jest zapewnić pojazd zastępczy do przewozu uczniów, odpowiednio przystosowany
do wykonania przewozu, sprawny technicznie i oznakowany.
Ponadto, Izba ustaliła, że zamawiający w Rozdziale V SIWZ opisał warunki, jakie
spełniać winni wykonawcy biorący udział w postepowaniu dotyczące: (1) Kompetencji lub
uprawnień do prowadzenia określonej działalności zawodowej, o ile wynika to z odrębnych
przepisów. (1.1.) Wykonawca nie podlega wykluczeniu oraz spełnia warunki udziału
w postępowaniu, (1.2.) Wykonawca posiada aktualny wypis z właściwego rejestru (dokument
dopuszczający oferenta do obrotu prawnego w zakresie objętym zamówieniem), (1.3.)
Wykonawca posiada licenc
ję, o której mowa w art. 5 Ustawy z 6 września 2001 r.
o transporcie drogowym (Dz. U. z 2019 r. poz. 2140 ze zm.); 2.Sytuacji finansowej.
Wykonawca jest ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w zakresie wykonywania
usług przewozowych na kwotę nie mniejszą niż 200.000,00 zł. (słownie: dwieście tysięcy
złotych 0/100). 3. 3. Zdolność techniczna lub zawodowa. 3.1. Wykonawca dysponuje
pojazdami lub będzie dysponować pojazdami w okresie wykonywania zamówienia, które
skieruje do jego realizacji.
Następnie w Rozdziale VII SIWZ wskazano jakie oświadczenia i dokumenty będzie
zobligowan
y złożyć wykonawca na potwierdzenie spełniania warunków udziału
w postępowaniu oraz braku podstaw wykluczenia. Zgodnie z pkt 1 zamawiający w celu
wstępnego potwierdzenia, że wykonawca spełnia warunki udziału w postępowaniu oraz nie
podlega wykluczeniu zażądał przedłożenia, wraz z ofertą, aktualnego na dzień składania
ofert oświadczenia o niepodleganiu wykluczeniu oraz spełnieniu warunków udziału
w postępowaniu. W pkt 3 opisane zostały dokumenty, które składane miały być na wezwanie
zamawiającego, na potwierdzenie okoliczności o których mowa w art. 25 ust. 1 pkt 1 ustawy
Pzp. Zgodnie z pkt 3.1.
W celu potwierdzenia spełnienia przez wykonawcę warunków udziału
w postępowaniu dotyczących kompetencji lub uprawnień do prowadzenia określonej
działalności zawodowej, o ile wynika to z odrębnych przepisów, zamawiający żąda
następujących dokumentów: (3.1.1) aktualny wypis z właściwego rejestru (dokument
dopuszczający oferenta do obrotu prawnego w zakresie objętym zamówieniem), (3.1.2)
kopie licencji, o której mowa w art. 5 Ustawy z 6 września 2001 r. o transporcie drogowym
(Dz. U. z 2019 r., poz. 2140, ze zm.). 3.2. W celu
potwierdzenia spełnienia przez wykonawcę
warunków udziału w postępowaniu dotyczących sytuacji finansowej zamawiający żąda
następujących dokumentów: (3.2.1) dokumenty potwierdzające, że wykonawca jest
ubezpieczony
od odpowiedzialności cywilnej w zakresie prowadzonej działalności związanej
z przedmiotem zamówienia na sumę gwarancyjną nie mniejszą niż 200 000,00 zł. (słownie:
dwieście tysięcy złotych), (3.2.2.) jeżeli z uzasadnionej przyczyny wykonawca nie może
złożyć dokumentów dotyczących sytuacji finansowej lub ekonomicznej wymaganych przez
zamawiającego, może złożyć inny dokument, który w wystarczający sposób potwierdza
spełnianie opisanego przez zamawiającego warunku udziału w postępowaniu. 3.3 W celu
potwierdzenia spełnienia przez wykonawcę warunków udziału w postępowaniu dotyczących
zdolności technicznej lub zawodowej zamawiający żąda następujących dokumentów: (3.3.1.)
Wykonawca przedstawi wykaz pos
iadanych pojazdów skierowanych do wykonania
zamówienia oraz aktualne badania techniczne (załącznik nr 4 do SIWZ).
Kryteria, którymi zamawiający będzie się kierował przy wyborze oferty zostały
opisane w Rozdziale XIV SIWZ.
Zamawiający ustalił następujące kryteria wyboru oraz ich
wagi: kryterium I -
cena za wykonanie zamówienia 60%, kryterium II - wiek pojazdów - 20%,
kryterium III -
czas podstawienia pojazdu zastępczego - 20%.
Dalej Izba ustaliła, że wykonawcy w toku prowadzonego postępowania zadawali
pytan
ia do treści SIWZ, między innymi dotyczące załącznika nr 4, prosząc
o doprecyzowanie: „Czy z ofertą oprócz załącznika nr 3 wykonawca ma złożyć załącznik nr 4
wraz z aktualnymi dowodami rejestracyjnymi czy tylko na wezwanie zamawiającego.
W formularzu ofe
rty widnieje zapis w pkt 8.2. wykaz pojazdów jako integralna część oferty,
a w SIWZ Rozdziale VII punkt 3 Wykaz dokumentów i oświadczeń, które wykonawca składa
w postępowaniu na wezwanie zamawiającego na potwierdzenie okoliczności, o których
mowa w art. 25 ust. 1 pkt 1 ustawy. W punkcie 3.3.1. wykonawca przedstawi wykaz
posiadanych pojazdów skierowanych do wykonania zamówienia oraz ich aktualne badania
techniczne (załącznik nr 4 do SIWZ)”. Na zadane pytanie, zamawiający udzielił odpowiedzi,
na podstawie ar
t. 38 ust. 1 i 2 ustawy Pzp: „Do oferty należy złożyć wykaz posiadanych
pojazdów skierowanych do wykonania zamówienia oraz ich aktualne badania techniczne
(załącznik nr 4 do SIWZ)”.
Izba ustaliła ponadto, że odwołujący złożył ofertę w postępowaniu, załączając
do formularza oferty wykaz posiadanych pojazdów (zgodnie z wzorem stanowiącym
załącznik nr 4 do SIWZ).
Następnie zamawiający pismem z 10 sierpnia 2020 r. wezwał RADEX do złożenia,
w trybie art. 26 ust. 2 ustawy Pzp, dokumentów potwierdzających okoliczności opisane w art.
25 ust. 1 ustawy Pzp.
W odpowiedzi na powyższe, odwołujący złożył dokumenty:
zaświadczenie Naczelnika Urzędu Skarbowego dot. niezalegania w podatkach z dnia 22
lipca 2020 r., zaświadczenie z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Olsztynie
Inspektoratu w Lidzbarku Warmińskim o niezaleganiu w opłacaniu składek z dnia 24 lipca
2020 r. oraz wykaz pojazdów - załącznik nr 4 do SIWZ. Jak ustalił skład orzekający złożony
wykaz pojazdów zawierał inne pojazdy, niż wykaz złożony wraz z ofertą. Jednocześnie jeden
z wymienionych w wykazie pojazdów – marki Higer Scania nie posiadał aktualnych badań
technicznych.
Zamawiający wezwał następnie odwołującego w trybie art. 26 ust. 3 ustawy Pzp,
pismem z 18 sierpnia 2020 r.,
do złożenia między innymi następujących dokumentów:
zaświadczenia właściwej terenowej jednostki organizacyjnej Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych, potwierdzającego że nie zalega on z opłacaniem składek na ubezpieczenie
społeczne lub zdrowotne, przy czym zaznaczył że złożone zaświadczenie powinno
potwierdzać spełnianie warunków na dzień składania ofert tj. 22 lipca 2020 r.; dokumentów
potwierdzających, że wykonawca jest ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej
w zakresie prowadzonej działalności związanej z przedmiotem zamówienie na sumę
gwarancyjną nie mniejszą niż 200 000,00 zł. (złożona kopia polisy ubezpieczeniowej
obejmuje okres ubezpieczenia od 12 sierpnia 2020 r., a powinna
potwierdzać spełnianie
warunków na dzień składania ofert tj. 22 lipca 2020 r.); wykazu posiadanych pojazdów
skierowanych do wykonania zamówienia wraz z aktualnymi badaniami technicznymi dla tych
pojazdów (w wezwaniu zamawiający podniósł, że z otrzymanego wykazu wynika, że trzy
pojazdy wymienione w wykazie złożonym w odpowiedzi na wezwanie w trybie art. 26 ust. 2
ustawy Pzp, są inne niż pojazdy wskazane w dniu składania ofert, prosząc o wyjaśnienie tej
zmiany; zwrócił również uwagę, że badania techniczne jednego z pojazdów są nieaktualne;
ponadto wskazał, że pojazdy wymienione w wykazie mają status prawny jako użyczenie
w związku z czym wezwał do przedstawienia zobowiązania do oddania do dyspozycji
RADEX tych zasobów – zgodnie z załącznikiem nr 7 do SIWZ). Jak ustaliła Izba
w odpowiedzi na to wezwanie odwołujący przedstawił dokumenty: zaświadczenie z Zakładu
Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Olsztynie Inspektoratu w Lidzbarku Warmińskim
o niezaleganiu w opłacaniu składek z dnia 19 sierpnia 2020 r.; kopię polisy obejmującej
okres od 12 sierpnia 2020 r. do 11 sierpnia 2021 r.
oraz wykaz pojazdów - załącznik nr 4
do SIWZ, wraz z kopią dowodów rejestracyjnych dla tych pojazdów, informacją o ich
aktualnym badaniu technicznym, zobowiązanie podmiotu do oddania do dyspozycji
niezbędnych zasobów – załącznik nr 7 do SIWZ. Wyjaśnił ponadto, że trzy pojazdy
wskazane w d
niu składania ofert musiały zostać zagospodarowane do realizacji innego
zadania, jednakże zgłoszone obecnie są równie komfortowe i bezpieczne co pojazdy
poprzednio zgłoszone.
Następnie ustalono, że zamawiający pismem z 20 sierpnia 2020 r. poinformował
RAD
EX o wykluczeniu go z postępowania i odrzuceniu złożonej przez niego oferty. Wskazał
na treść przepisu art. 24 ust. 1 pkt 12 ustawy Pzp argumentując, że odwołujący nie spełnił
warunków udziału w przedmiotowym postępowaniu, albowiem przedłożył kopię polisy
obejmującej okres od 12 sierpnia 2020 r. do 11 sierpnia 2021 r. a zatem obejmującej okres
po terminie składania ofert. Ponadto złożony przez niego wykaz pojazdów, który RADEX
uzupełnił na wezwanie w trybie art. 26 ust. 3 ustawy Pzp – zawierał inny pojazd i dokument
z badań technicznych. W treści pisma informującego o wykluczeniu oraz odrzuceniu oferty
o
dwołującego wskazano również przepis art. 87 ust. 1 ustawy Pzp, w kontekście zmiany
treści wykazu pojazdów (załącznik nr 7 do SIWZ).
Odwołujący nie zgodził się z tą decyzją zamawiającego, wnosząc odwołanie
do Krajowej Izby Odwoławczej.
Krajowa Izba Odwoławcza zważyła, co następuje
Izba, uwzględniając zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, w szczególności
powyższe ustalenia oraz zakres zarzutów podniesionych w odwołaniu, doszła
do przekonania, iż w niniejszym postępowaniu doszło do naruszenia przez zamawiającego
przepisów ustawy, które miały wpływ lub mogą mieć istotny wpływ na wynik postępowania
o udzielenie zamówienia, a tym samym, na podstawie art. 192 ust. 2 ustawy Pzp,
rozpoznawane odwołanie zasługuje na uwzględnienie.
W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę, że jak ustalono na podstawie akt
niniejszej sprawy, jedną z podstaw wykluczenia odwołującego z postępowania była
okoliczność, że złożona przez niego polisa OC, mająca potwierdzać, że odwołujący jest
ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w zakresie prowadzonej działalności związanej
z przedmiotem zamówienie na sumę gwarancyjną nie mniejszą niż 200 000,00 zł. została
wystawiona po t
erminie składania ofert. W odpowiedzi na odwołanie zamawiający przyznał,
że w treści wezwania, które skierował do RADEX w trybie art. 26 ust. 3 ustawy Pzp błędnie
zastosował „język ustawy” sprzed nowelizacji ustawy z 22 czerwca 2016 r., jednakże jak
zauważył nie miało to żadnego znaczenia faktyczno-prawnego, ponieważ w jego ocenie
odwołujący i tak zostałby wykluczony z postępowania, a w konsekwencji jego oferta
odrzucona, ponieważ zmieniał treść oferty niezgodnie z art. 87 ust. 1 ustawy Pzp.
W tym kontekście jedynie należy nadmienić, że przedmiotowa polisa jest
dokumentem, składanym w celu potwierdzenia spełnienia przez wykonawcę warunków
udziału w postępowaniu dotyczących sytuacji finansowej (wynika to zarówno z §2 ust. 2 pkt 4
r
ozporządzenia ws. dokumentów, jak też z zapisów Rozdziału VII SIWZ - pkt 3.2.1).
W
przypadku, gdy zamawiający zastosuje w postępowaniu procedurę wynikającą
z art. 24 aa ustawy Pzp wstępnym potwierdzeniem, że wykonawca spełnia warunki udziału
w postępowaniu oraz, że nie istnieją wobec niego podstawy do wykluczenia go
z postępowania - jest dokument JEDZ/ oświadczenie (w zależności od wartości szacunkowej
zamówienia), które ma potwierdzać te okoliczności na moment upływu terminu składania
ofert. Z kolei składane w trybie art. 26 ust. 2 Pzp dokumenty i oświadczenia stanowią jedynie
potwierdzenie okoliczności uprzednio wykazanych, czy to w treści oświadczenia czy też
w dokumencie
JEDZ a przez fakt, że przedłożone dokumenty są aktualne na dzień ich
złożenia potwierdzają, że stan spełniania warunków udziału w postępowaniu przez
wybranego wykonawcę i brak podstaw wykluczenia nie uległ zmianie i ma charakter ciągły.
Wymaganie, aby wykonawca ubiegający się o udzielenie zamówienia, składając wraz
z ofertą dokument JEDZ/ oświadczenie jednocześnie dysponował kompletem dokumentów,
potwierdzających spełnienie wymagań i brak podstaw wykluczenia nie później niż na dzień
składania ofert, byłoby zaprzeczeniem celu nowelizacji ustawy, jakim było odformalizowanie
i uproszczenie procedur przetargowych.
Nie można zatem wykluczyć sytuacji, w której
aktualnym na dzień jego złożenia będzie również dokument opatrzony datą przypadającą
po upływie terminu składania ofert. W takim przypadku istotne jest bowiem to, czy
potwierdza on spełnianie warunków udziału w postępowaniu na dzień upływu tego terminu.
Urząd Zamówień Publicznych (dalej „UZP”) w opinii pt. „Dokumenty na potwierdzenie
spełniania warunków udziału w postępowaniu oraz braku podstaw do wykluczenia.
Aktualność dokumentów w świetle nowelizacji ustawy Pzp” zwraca uwagę, że za
oświadczenia lub dokumenty „aktualne” należy uznać takie, które oddają rzeczywistość
w momencie ich złożenia. Innymi słowy potwierdzają okoliczność, co do której wykonawca
wcześniej złożył wstępne oświadczenie, i która obecnie (w czasie teraźniejszym) występuje.
Wezwanie zamawiającego o przedłożenie oświadczenia lub dokumentu implikuje odpowiedź
wykonawcy, która ma być w czasie teraźniejszym prawdziwa i potwierdzać prawdziwe
okoliczności - adekwatnie do całego toku postępowania. UZP zwraca również uwagę,
że „Oświadczenia lub dokumenty powinny potwierdzać, że teraz (w czasie teraźniejszym)
stan faktyczny jest taki, o jakim zaświadcza dokument. Złożenie przez wykonawcę takiego
oświadczenia lub dokumentu wskazuje, że ten stan, o którym zaświadcza dane
oświadczenie lub dokument, nie uległ zmianie od dnia składania ofert lub wniosków
o dopuszczenie do udziału w postępowaniu.” Dalej w opinii UZP stwierdza wprost, że bez
znaczenia jest data wystawienia dokumentu przez wykonawcę, jeśli ten potwierdza istniejący
stan rzeczy. Tym samym wystawienie dokumentu z datą po terminie otwarcia ofert jest bez
znaczenia dla uznania przez zamawiającego tego dokumentu za aktualny.
Drugą okolicznością, podnoszoną przez zamawiającego w piśmie z 20 sierpnia 2020
r., w którym informował odwołującego o wykluczeniu go z postępowania i odrzuceniu jego
oferty był fakt dokonania zmiany w treści załącznika nr 7 do SIWZ (wykaz pojazdów).
W tym miejscu Izba zwraca uwagę, że zgodnie z art. 92 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy Pzp,
obowiązkiem zamawiającego jest poinformowanie wykonawców o tym, którzy wykonawcy
zostali wykluczeni z postępowania oraz o tych, których oferty zostały odrzucone oraz
powodach
podjętych czynności - podając uzasadnienie faktyczne i prawne swojej decyzji.
Dostrzec należy, że lektura pisma zamawiającego z 20 sierpnia 2020 r. (kierowanego do
odwołującego, jak też innych wykonawców, ubiegających się o to zamówienie) prowadzi do
wniosku, że zamawiający wykluczył odwołującego z postępowania z tej przyczyny, że ten
p
rzedłożył, na wezwanie zamawiającego w trybie art. 26 ust. 3 ustawy Pzp wykaz pojazdów,
w którym wskazał inny pojazd i inny dokument z badań technicznych. Ta okoliczność miała
świadczyć, że wykonawca nie spełnił warunków udziału w postępowaniu i stanowić
podstawę wykluczenia wykonawcy z postępowania na podstawie art. 24 ust.1 pkt 12 ustawy
Pzp.
Jednocześnie zamawiający powołał się na treść przepisu art. 87 ust. 1 ustawy Pzp
informując, że ten nie dopuszcza dokonywania zmian w treści złożonej oferty, mając na myśli
okoliczność, że treść składanego przez odwołującego wykazu pojazdów była zmieniana
trzykrotnie (pierwszy wykaz złożony został wraz z ofertą, drugi na wezwanie w trybie art. 26
ust. 2 ustawy Pzp, a następnie trzeci - w oparciu o przepis art. 26 ust. 3 ustawy Pzp).
Nie ulega wątpliwości, nie kwestionuje tej okoliczności również odwołujący,
że zamawiający wymagał w SIWZ, aby każdy wykonawca złożył wykaz pojazdów wraz
z ofertą. Tej właśnie kwestii dotyczy pytanie wykonawcy i udzielona odpowiedź, na które
zam
awiający powoływał się w swoim piśmie procesowym wywodząc, że z odpowiedzi na
zadanie pytanie wynikał zakaz dokonywania zmian w treści tego dokumentu. Zauważyć
należy, że wykonawca RADEX złożył przedmiotowy wykaz, załączając go do oferty. Dane
zawarte w tym dokumencie posłużyły zamawiającemu do oceny ofert w ramach kryteriów
oceny ofert, w wyniku czego odwołującemu przyznane zostały punkty, a jego oferta
uplasowała się na trzeciej pozycji w rankingu.
Następnie zamawiający ponownie poprosił o złożenie tego załącznika, gdyż jak
twierdził na rozprawie oczekiwał jedynie jego uzupełnienia o dokumenty w postaci
aktualnych badań technicznych dla tych pojazdów, które wcześniej zostały wymienione wraz
ze złożoną ofertą. To jednak oczekiwanie zamawiającego co do tego, że oświadczenie jakich
pojazdów zamierza użyć wykonawca przedstawione w pierwotnym wykazie nie mogło zostać
zmienione w toku postępowania - nie znajduje oparcia w dokumentacji postępowania.
Z treści SIWZ (Rozdział VII pkt 3.3) wynika natomiast, że załącznik nr 4 (wykaz pojazdów
skierowanych do
wykonania zamówienia oraz aktualne badania techniczne) miał zostać
złożony ponownie, tym razem w celu potwierdzenia spełnienia przez wykonawcę warunków
udziału w postępowaniu dotyczących zdolności technicznej lub zawodowej. Słusznie zatem
zamawiający powołał się na treść przepisu art. 26 ust. 2 ustawy Pzp, wzywając do jego
przedłożenia, a następnie w sytuacji gdy uznał, że zawiera on błędy, wezwał do jego
uzupełnienia w oparciu o art. 26 ust. 3 ustawy Pzp. Nie można jednak przyjąć, że wykaz ten,
skoro miał służyć potwierdzeniu, że wykonawca spełnia warunki udziału w postępowaniu,
stanowił jednocześnie treść oferty.
Tym samym oceniając spełnienie przez RADEX warunków udziału w postępowaniu,
weryfikacji pod
legał jedynie wykaz złożony w odpowiedzi na wezwanie w trybie art. 26 ust. 2
ustawy Pzp,
następnie uzupełniony oraz załączone do niego dokumenty w postaci
aktualnych badań technicznych. Jeśli dokumenty te nie potwierdzały spełnienia warunku
opisanego w SIWZ -
zamawiający mógłby podjąć decyzję o wykluczeniu odwołującego
z postępowania.
Argumentacja zamawiającego jest jednak inna. Podejmując decyzję o wykluczeniu,
powołując się na treść przepisu art. 24 ust. 1 pkt 12 ustawy Pzp, wskazuje jednocześnie
na d
okonaną przez odwołującego zmianę treści złożonej oferty. Zamawiający nie precyzuje
jednak w treści samego pisma informującego o wykluczeniu odwołującego z postępowania,
w jakim zakresie ta zmiana miała być dokonana. W odpowiedzi na odwołanie wyjaśnia,
że zmiany tej upatruje w tym, że kolejno składane załączniki zawierały inne pojazdy,
pomijając przy tym, że tylko pierwszy załącznik złożony został wraz z ofertą, zaś kolejne
wykazy pojazdów w procedurze wezwania do złożenia dokumentów potwierdzających
spełnianie warunków udziału w postępowaniu.
Wyjaśnienia zamawiającego potwierdzają, że błędnie wskazuje on na zmianę treści
oferty w przypadku, gdy dochodzi do uzupełnienia dokumentu, który jest składany
na po
twierdzenie spełnienia warunków udziału w postępowaniu. Taka zmiana jest możliwa,
gdyż uzupełniając dokumenty na wezwanie w trybie art. 26 ust. 3 ustawy Pzp, odwołujący był
uprawniony do przedstawienia nowego wykazu, zawierającego inne pojazdy. Z treści pisma
zamawiającego z 20 sierpnia 2020 r. wynika natomiast, że powodem wykluczenia z art. 24
ust. 1 pkt 12 -
a zatem za brak spełnienia warunków - była zmiana treści wykazu złożonego
na wezwanie a art. 26 ust. 3 ustawy Pzp. Zamawiający nie uzasadnił jednak jaki warunek
udziału w tym postepowaniu nie został spełniony, czy też jakich dokumentów
potwierdzających ich spełnienie - wykonawca RADEX nie przedłożył.
Jeśli zaś zamawiający uważał, że odwołujący nie miał podstaw dla dokonania zmiany
w wykazie na etapie dokonywania weryfikacji czy spełnia warunki udziału i ta okoliczność
stanowiła faktycznie podstawę decyzji zamawiającego - winien to uzasadnić, podając
zarówno uzasadnienie prawne jak i faktyczne swojej decyzji w taki sposób, aby odwołujący
mógł odnieść się do faktycznych podstaw wykluczenia go z postępowania o udzielenie
zamówienia.
Jednocześnie z uwagi na okoliczność, że odwołujący, jak wynika z treści odwołania
„na marginesie” wskazał, że zamawiający w przedmiotowym postępowaniu naruszył art. 25
ust. 1 ustawy Pzp poprzez zażądanie dokumentów zbędnych tj. niezgodnych z treścią
r
ozporządzenia ws. dokumentów, Izba wskazuje, iż zgodnie z przepisem art. 180 ust. 2 pkt
ustawy Pzp, w przypadku, gdy wartość zamówienia jest mniejsza niż kwoty określone
w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy Pzp,
wykonawcy przysługuje
odwołanie wyłącznie wobec czynności: wyboru trybu negocjacji bez ogłoszenia, zamówienia
z wolnej ręki lub zapytania o cenę; określenia warunków udziału w postępowaniu;
wykluczenia odwołującego z postępowania o udzielenie zamówienia; odrzucenia oferty
odwołującego;
opisu
przedmiotu
zamówienia
a
także
dokonanego
przez
zamawiającego wyboru najkorzystniejszej oferty. Tym samym, w postępowaniach poniżej
tzw. progów unijnych, wykonawcy nie przysługuje odwołanie od ustalenia przez
zamawiającego takiego katalogu dokumentów, których żąda on na potwierdzenie spełnienia
warunków, a które w ocenie wykonawcy są niezgodne z treścią rozporządzenia
ws. dokumentów. Ustawodawca, takiego uprawnienia odwołującemu nie przypisał.
Ponadto, zgodnie z art. 182 ust. 2 pkt 2 ustawy Pzp o
dwołanie wobec treści
ogłoszenia o zamówieniu, a jeżeli postępowanie jest prowadzone w trybie przetargu
nieograniczonego, także wobec postanowień specyfikacji istotnych warunków zamówienia,
wnosi się w terminie 5 dni od dnia zamieszczenia ogłoszenia w Biuletynie Zamówień
Publicznych lub specyfikacji istotnych warunków zamówienia na stronie internetowej - jeżeli
wartość zamówienia jest mniejsza niż kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie
art. 11 ust. 8 ustawy Pzp. W ni
niejszym postępowaniu zarzuty te odnoszą się do treści tych
dokumentów albowiem żądanie w zakresie dokumentów potwierdzających spełnienie
warunków udziału w postępowaniu zostało sformułowane w treści Ogłoszenia o zamówieniu
i w SIWZ
, a te zostały opublikowane na stronie internetowej zamawiającego 2 lipca 2020 r.
Z powyższych powodów zarzut ten należało pozostawić bez rozpoznania.
W związku z tym, że skład orzekający uznał, że w niniejszym postępowaniu doszło
do naruszenia przez zamawiającego pozostałych przepisów, wskazywanych w treści
złożonego odwołania, orzeczono jak w sentencji wyroku.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10
ustawy Pzp, tj. stosownie do wyniku postępowania, z uwzględnieniem postanowień
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości
i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania (tj. z dnia 7 maja 2018 r. Dz. U. z 2018 r., poz. 972),
w tym w s
zczególności § 5 ust. 2 pkt 1).
Przewodniczący: ……………………………