KIO 1763/20 WYROK dnia 1 września 2020 r.

KIO 1763/20 

Sygn. akt: KIO 1763/20 

WYROK 

z dnia 1 

września 2020 r. 

Krajowa Izba Odwoławcza – w składzie: 

Przewodniczący:     Klaudia Szczytowska-Maziarz 

Protokolant:             Konrad Wyrzykowski 

po rozpoznan

iu na rozprawie w dniu 1 września 2020 r. w Warszawie odwołania wniesionego 

do Prezesa Kr

ajowej Izby Odwoławczej w dniu 27 lipca 2020 r. przez wykonawców wspólnie 

ubiegających  się  o  udzielenie  zamówienia  –  konsorcjum  firm  w  składzie:  

Z.  W.

,  prowadzący  działalność  gospodarczą  pod  firmą  Z.  W.  Przedsiębiorstwo 

Produkcyjno 

Usługowo Handlowe „Włomex” (lider) oraz Dynamik Sp. z o.o. (partner) z 

siedzibą dla lidera: ul. Gromadzka 30, 30-719 Kraków w postępowaniu prowadzonym przez 

Dom Pomocy Społecznej im. L.A. Helclów, ul. Helclów 2, 31-148 Kraków 

przy udziale wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia – konsorcjum 

firm  w  składzie:  Murkrak  Sp.  z  o.o.  Sp.  k.  (lider)  oraz  Z.  M.,  prowadzący  działalność 

gos

podarczą pod firmą Z. M. Zakład Remontowo-Budowlany M. (partner) z siedzibą dla 

lidera: ul. B2 nr 9, 32-

086 Węgrzce 

orzeka: 

oddala odwołanie, 

kosztami  postępowania  obciąża  wykonawców  wspólnie  ubiegających  się  o  udzielenie 

zamówienia – konsorcjum firm w składzie: Z. W., prowadzący działalność gospodarczą pod 

KIO 1763/20 

firmą  Z.  W.  Przedsiębiorstwo Produkcyjno  Usługowo  Handlowe „Włomex”  (lider)  oraz 

Dynamik Sp. z o.o. 

(partner) z siedzibą dla lidera: ul. Gromadzka 30, 30-719 Kraków i: 

zalicza  w  poczet  kosztów  postępowania  odwoławczego  kwotę  10  000  zł  00  gr  (słownie: 

dziesięć tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawców wspólnie ubiegających się 

o  udzielenie  zamówienia  –  konsorcjum  firm  w  składzie:  Z.  W.,  prowadzący  działalność 

gospodarczą  pod  firmą  Z.  W.  Przedsiębiorstwo  Produkcyjno  Usługowo  Handlowe 

„Włomex” (lider) oraz Dynamik Sp. z o.o. (partner) z siedzibą dla lidera: ul. Gromadzka 30, 

719 Kraków z tytułu wpisu od odwołania, 

zasądza od wykonawców wspólnie ubiegających się o udzielenie zamówienia – konsorcjum 

firm  w  składzie:  Z.  W.,  prowadzący  działalność  gospodarczą  pod  firmą  Z.  W. 

Przedsiębiorstwo Produkcyjno Usługowo Handlowe „Włomex” (lider) oraz Dynamik Sp. 

z  o.o. 

(partner)  z  siedzibą  dla  lidera:  ul.  Gromadzka  30,  30-719  Kraków  na  rzecz  Domu 

Pomocy Społecznej im. L.A. Helclów, ul. Helclów 2, 31-148 Kraków kwotę 313 zł 82 gr 

(słownie: trzysta trzynaście złotych osiemdziesiąt dwa grosze ) z tytułu kosztów noclegu. 

KIO 1763/20 

Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych 

(t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1843) na niniejszy wyrok 

– w terminie 7 dni od dnia jego doręczenia 

–  przysługuje  skarga  za  pośrednictwem  Prezesa  Krajowej  Izby  Odwoławczej  do  Sądu 

Okręgowego w Krakowie. 

Przewodniczący:      ………………….…………... 

KIO 1763/20 

U z a s a d n i e n i e 

W  odniesieniu  do  postępowania  o  udzielenie  zamówienia  publicznego  na 

„Zagospodarowanie  terenu  wraz  z  przebudowa  kanalizacji  przy  Domu  Pomocy  Społecznej                  

im.  L.  i  A.  Helclów w  Krakowie”,  prowadzonego w  trybie przetargu nieograniczonego przez 

Dom Pomocy Społecznej im. L. i A. Helclów wykonawcy wspólnie ubiegający się o udzielenie 

zamówienia  publicznego  –  konsorcjum  firm  w  składzie:  Z.  W.,  prowadzący  działalność 

gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowo-Handlowe „WŁOMEX" Z. W. 

oraz DYNAMIK Sp. z o.o. (dalej „odwołujący"), złożył odwołanie, zarzucając zamawiającemu 

naruszenie  następujących  przepisów  ustawy  z  dnia  29  stycznia  2004  r.  Prawo  zamówień 

publicznych (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1843) 

[dalej „ustawa Pzp”]: 

1.  art. 89 ust. 1 pkt 4) w zw. z art. 90 ust. 3,  poprzez bezpodstawne odrzucenie oferty 

odwołującego  pomimo,  że  zaoferowana  cena  oferty  jak  i  cena  jej  istotnej  części 

składowej nie są rażąco niskie, 

art.  7  ust.  1,  poprzez  nierówne  traktowanie  wykonawców  w  sytuacji,  w  której  przy 

zastosowaniu przyjętej przez zamawiającego w uzasadnieniu odrzucenia oferty reguły 

oceny sporządzenia kosztorysu ofertowego, również oferty innych wykonawców winny 

podlegać odrzuceniu, czego zamawiający zaniechał. 

Odwołujący  wniósł  o  uwzględnienie  odwołania  i  nakazanie  zamawiającemu 

powtórzenie czynności badania i oceny ofert oraz unieważnienie czynności odrzucenia oferty 

złożonej przez odwołującego. 

W ocenie odwołującego zamawiający w sposób dowolny, wbrew treści złożonej przez 

odwołującego oferty oraz treści udzielonych wyjaśnień w zakresie rażąco niskiej ceny uznał, 

że oferta odwołującego w części dotyczącej robót sanitarnych zawiera rażąco niski koszt pracy 

w stosunku do przedmiotu zamówienia. 

Podał, że z treści załączonego do oferty kosztorysu ofertowego wynika, że na stawkę 

każdej  roboczogodziny  w  zakresie  robót  sanitarnych  (Roboty  Wod-Kan)  składają  się 

następujące pozycje cenotwórcze: Stawka r-b: 14 zł, Koszty pośrednie: 50,00%, - Zysk: 7%, 

Narzut  za  g

eneralne  wykonawstwo:  3%,  co oznacza,  że w  cenie oferty  odwołującego  ujęty 

został łączny koszt roboczogodziny w wysokości 21 zł (stawka r-b + koszty pośrednie).  

Zdaniem odwołującego już z samej tej przyczyny nie sposób twierdzić, że cena oferty 

w  tym  zakr

esie  jest  rażąco  niska  i  nie  pokrywa  kosztów  zatrudnienia  (które  –  jak  wskazał 

odwołujący –  według zamawiającego winny wynosić minimum 14,77 zł). 

Uzupełnił,  że jako  rezerwę dla każdej  r-g  należy traktować kwotę 1,4  zł  stanowiącej 

zysk (7%) oraz narzut odw

ołującego za generalnego wykonawcę (3%). 

KIO 1763/20 

Uznał, że zamawiający w sposób dowolny ustalił, że podana w kosztorysie ofertowym stawka 

r-

g tj. 14 zł stanowi kwotę brutto, a tym samym obejmuje całość kosztów pracodawcy z tytułu 

zatrudnienia pracownika. 

Odwołujący stwierdził, że w treści wyjaśnień RNC wskazywał, że podana w kosztorysie 

ofertowym stawka r-

g (14 zł) to kwota netto „na rękę" pracownika – odwołujący wskazywał, że 

minimalne  wynagrodzenie  netto  „na  rękę"  pracownika  to  1920,62  zł  netto  co  przy  160  r-g                          

w  miesiącu  daje  stawkę  12  zł  i  do  tej  kwoty  porównywana  była  zaoferowana  stawka  r-g,                  

tj. 14 zł. 

Podkreślił, że potwierdzeniem była załączona do wyjaśnień RNC oferta podwykonawcy 

na  wykonanie  robót  sanitarnych,  który  wskazał,  że  do  stawki  14  zł  netto  należy  doliczyć 

wartość pozostałych wskaźników cenotwórczych, tj. koszty pośrednie (50%) oraz zysk (7%). 

Oświadczył, że wskazana w treści wyjaśnień  wysokość kosztów pośrednich, tj. 50% 

jest  tożsama  dla  wykonawcy  jak  i  Podwykonawcy,  a  zatem  obejmuje  pozostałe,  poza 

wynagrodzeniem na rękę (14 zł), koszty z tytułu zatrudnienia pracownika. 

Podniósł,  ze  w  treści  SIWZ  zamawiający  ogólnie  określił  sposób  sporządzenia 

kosztorysu ofertowego (pkt III.9 SIWZ) 

– wymagał, aby ceny jednostkowe zostały rozbite na 

koszty bezpośrednie, tj. m.in. koszty robocizny oraz koszty pośrednie, nie określił, iż koszt r-g 

nie  może  stanowi  kwoty  netto  „na  rękę"  oraz,  że  niedopuszczalne  jest  ujęcie  w  kosztach 

pośrednich r-g  pozostałego,  poza kwotą  „na  rękę"  kosztu  pracodawcy  z  tytułu  zatrudnienia 

pracownika.  

Uzupełnił,  że  zamawiający  nie  powołał  się  ponadto  na  jakieś  konkretne  zasady 

kosztorysowania, czy przepisy prawa, jak np. przepisy rozporządzenia Ministra Infrastruktury 

w  sprawie  określenia  metod  i  podstaw  sporządzania  kosztorysu  inwestorskiego,  obliczania 

planowanych  kosztów  prac  projektowych  oraz  planowanych  kosztów  robót  budowlanych 

określonych w programie funkcjonalno-użytkowym z dnia 18 maja 2004 r. (Dz.U. Nr 130, poz. 

Jako  niekonsekwenc

ję  ocenił  to,  że  zamawiający  z  jednej  strony  stwierdza,  że 

minimalna  stawka  r-

b  wynosić  winna  14,77  zł,  gdy  tymczasem,  zgodnie  z  obowiązującymi 

przepisami,  minimalny  łączny  koszt  pracodawcy  z  tytułu  zatrudnienia  pracownika  wynosi 

3.132,48  zł,  co  przy  przyjętej  przez  zamawiającego  w  uzasadnieniu  odrzucenia  oferty 

miesięcznej ilości godzin wynoszącej 176h (22 dni x 8h), daje kwotę 17,80 zł/r-g.  

Wskazał, że przyjęty przez niego koszt zatrudnienia w wysokości 21 zł w pełni pokrywa 

tę wartość. 

Zdaniem odwołującego zamawiający dowolnie określa zasady kosztorysowania, w tym 

wskazuje,  jakie  pozycje  kosztowe  winny  być  ujęte  w  stawce  za  r-g,  a  jakie  w  kosztach 

pośrednich za r-g; brak tej konsekwencji widać w akceptacji stawki za r-g za pozostałe roboty, 

KIO 1763/20 

gdy  tymczasem 

podana  w  tym  zakresie  stawka,  tj.  17  zł  również  nie  pokrywałaby  całości 

minimalnych kosztów pracodawcy z tytułu zatrudnienia pracownika (17,80 zł/r-g). 

Wskazał, że tak jak ma to miejsce w odniesieniu do stawki za r-g w wysokości 17 zł, 

jak  i  zakwestionowa

nej  stawki  14  zł,  na  łączne  koszty  pracodawcy  z  tytułu  zatrudnienia 

pracownika nie składa się wyłącznie podana stawka r-g, ale dodatkowo kwota 7 zł (dla stawki 

14 zł za r-g), a także kwota 8,5 zł (dla stawki 17 zł za r-g), stanowiące koszty pośrednie dla 

k

ażdej roboczogodziny. 

Przypomniał, że dla każdej r-g uwzględnił dodatkowo 3% stanowiące zysk generalnego 

wykonawcy oraz zysk podwykonawcy w wysokości 7%, co daje łącznie kwotę 1,4 zł. 

Stwierdził,  że  zamawiający  w  sposób  całkowicie  bezpodstawny  ustalił  koszty 

odwołującego  z  tytułu  zatrudnienia  personelu  bez  uwzględnienia  kwot  podanych  w  pozycji 

„koszty pośrednie", jak również pozycjach: „zysk" oraz „zysk generalnego wykonawcy".  

Odwołując  zwrócił  uwagę,  że  podstawą  faktyczną  odrzucenia  jego  oferty  stanowiło 

zaoferowanie rażąco niskiej ceny r-g za roboty sanitarne (14 zł) – zamawiający nie uznał, że 

cena  całej  oferty  jest  rażąco  niska,  ale,  że  rażąco  niska  jest  cena  części  składowej,                                  

tj. robocizny za roboty sanitarne.  

P

odniósł,  że  zamawiający  nie  przedstawił  jakiejkolwiek  argumentacji  świadczącej                        

o  zasadności  przyjęcia,  że  robocizna  za  roboty  sanitarne  stanowi  istotną  część  składową 

oferty.  

Podkreślił, że podstawą odrzucenia oferty może być wyłącznie ustalenie, że cena całej 

oferty albo cena istotnej części składowej jest rażąco niska. 

S

tanął  na  stanowisku,  że  brak  jest  podstaw  do  przyjęcia,  że  cena  całej  oferty  jest 

rażąco niska.  

Niezależnie od okoliczności, że zamawiający nie wyjaśnił na jakiej podstawie uznaje, 

że rzekome zaniżenie wyceny stawki r-g za roboty sanitarne oznacza rażąco niska cenę całej 

oferty, odwołujący stwierdził, że cena rażąco niska to cena nie pokrywająca całości kosztów 

niezbędnych do należytego wykonania zamówienia – nawet gdyby, z czym odwołujący się nie 

zgadza,  niedoszacowanie  oferty  odwołującego  wynosiło  wskazane  przez  zamawiającego                     

0,77  zł  na  każdej  r-g  (14,77  zł  -14  zł)  to  łączna  wartość  tego  niedoszacowania  wynosiłaby                     

ok. 4.457 zł (0,77 zł x 5.789 r-h); uwzględniając przyjęty dla każdej r-g za roboty sanitarne zysk 

(7% + 3%), nie sposób twierdzić, że powyższe „niedoszacowanie" skutkowałoby wykonaniem 

tej części zamówienia (w zakresie kosztów pracy) ze stratą; również zapas z innych pozycji 

kosztorysowych mógłby pokryć ewentualną stratę.  

Podsumował,  że  nie  sposób  twierdzić,  że  złożone  przez  odwołującego  wyjaśnienia 

potwierdziły, że zaoferowana cena jest rażąco niska. 

KIO 1763/20 

Na podstawie dokumentacji przedmiotowego postępowania o udzielenie zamówienia 

publicznego,  przekazanej  Izbie  przez  zamawiającego  w  kopii  poświadczonej  za  zgodność 

z 

oryginałem przy piśmie z dnia 31 lipca 2020 r. – dokumentów przywołanych w dalszej części 

uzasadnienia, „Odpowiedzi na odwołanie” – pismo zamawiającego z dnia 25 sierpnia 2020 r., 

Pisma  procesowego  przystępującego  z  dnia  28  sierpnia  2020  r.,  a  także  oświadczeń  

i  stanowisk 

uczestników,  zaprezentowanych  w  toku  rozprawy  skład  orzekający  Izby  ustalił  

i zważył, co następuje. 

Skład  orzekający  Izby  ustalił,  że  nie  została  wypełniona  żadna  z  przesłanek 

skutkujących odrzuceniem odwołania w trybie art. 189 ust. 2 ustawy Pzp i nie stwierdziwszy 

ich, skierował odwołanie do rozpoznania na rozprawę. 

Skład  orzekający  Izby  ustalił  nadto,  że  odwołujący  posiada  interes  w  uzyskaniu 

przedmiotowego  zamówienia,  kwalifikowany  możliwością  poniesienia  szkody  w  wyniku 

naruszenia przez zamawiającego przepisów,  o których mowa w art. 179 ust. 1 ustawy Pzp, 

czego zamawiający nie kwestionował. 

Wypełnione  zostały  zatem  materialnoprawne  przesłanki  do  rozpoznania  odwołania, 

wynikające z treści art. 179 ust. 1 ustawy Pzp. 

Zarzut  bezpodstawnego  odrzucenia  oferty  odwołującego  pomimo,  że  zaoferowana 

cena oferty jak i cena jej istotnej części składowej nie są rażąco niskie, czym zamawiający 

narus

zył przepis art. 89 ust. 1 pkt 4) w zw. z art. 90 ust. 3 ustawy Pzp nie potwierdził się. 

Skład orzekający Izby ustalił, co następuje. 

W rozdziale III „Opis przedmiotu zamówienia” pkt 9 „”Wymagania dotyczące kosztorysu 

ofertowego” pkt 1 SIWZ zamawiający wskazał, że kosztorys ofertowy powinien zawierać ceny 

jednostkowe podane w szczegółowym rozbiciu na koszty bezpośrednie, tj. koszty robocizny 

(R), materiałów (M) i sprzętu (S) oraz koszty pośrednie (Kp) i zysk (Z) wykonawcy oraz koszty 

zakupu. 

Odwołujący zaoferował cenę w wysokości 1 624 653,12 zł netto, 1 998 323,34 zł  brutto 

(Formularz oferty 

– str. 2). 

Zgodnie z kosztorysem na „Zagospodarowanie terenu wraz z przebudową kanalizacji 

przy Domu Pomocy Społecznej im. L. i A. Helclów w Krakowie” w zakresie dotyczącym robót 

wodno-

kanalizacyjnych  (dalej  „wod-kan”)  odwołujący  zastosował  stawkę  roboczogodziny                          

w wysokości 14 zł (str. 12 oraz 51 i następne oferty).  

Wartość robót wod-kan przy stawce 14 zł za roboczogodzinę odwołujący wycenił na 

976,65 zł netto, 876 961,28 zł brutto (str. 97 oferty), wartość robocizny na 81 047,19 zł 

netto (str. 88 oferty). 

KIO 1763/20 

Pismem z dnia 9 lipca 2020 r. zamawiający, powołując się na przepis art. 90 ust. 1a pkt 

1 w zw. z art. 90 ust. 1 ustawy Pzp wezwał odwołującego do złożenia wyjaśnień m.in. co do 

ujętych  w  kosztorysach  kosztów  pracy,  tj.  stawki  roboczogodziny  wynoszącej  14  zł  netto, 

wskazując, że ich wartość „nie może być niższa od wysokości minimalnego wynagrodzenia za 

pracę  oraz  wysokości  minimalnej  stawki  godzinowej  zgodnie  z  Rozporządzeniem  Rady 

ministrów z dnia 10 września 2019 r. w sprawie minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz 

wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2020 r. (Dz. U. z 2019 poz. 1778).” 

Zamawiający zastrzegł także, że „Wszystkie przedłożone dokumenty, wyjaśnienia oraz 

dowody  winny  w  sposób  jednoznaczny  potwierdzać  wszystkie  wymagania  i  żądania 

Zamawiającego określone w wezwaniu do złożenia dowodów”. 

Odwołujący,  w  piśmie  z  dnia  14  lipca  2020  r.,  udzielił  następującej  odpowiedzi: 

„Uprzejmie  informujemy,  że  zgodnie  z  kosztorysem  stawka  roboczogodziny  w  robotach 

dotyczących  prac  budowlanych  wynosi  18zł  +  Koszty  pośrednie  oraz  Zysk.  Jedynie                                      

w kosztorysie robót sanitarnych stawka roboczogodziny wynosi 14zł + Koszty pośrednie oraz 

zysk. Odnosząc się do przedstawionej stawki r-g 14 zł informujemy: Minimalne wynagrodzenie 

za  pracę  ustalone  na  podstawie  art.  2  ust.  3-5  ustawy  z  dnia  10  października  2002  r.                                   

o mi

nimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. Nr 200, poz. 1679, z 2004 r. Nr 240, poz. 2407 

oraz z 2005 r. Nr 157, poz. 1314) wynosi 2600 zł brutto co daje 1920,62 zł netto, minimalny 

czas pracy w ciągu 1-mca 160 r-g, zatem minimalna stawka netto wynosi 12,00 zł/r-g zatem 

przyjęta  stawka  r-g  14  zł  jest  wyższa  od  minimalnego  wynagrodzenia.  Kosztorys  robót 

sanitarnych  był  wykonywany  przez  podwykonawcę,  w  związku  z  powyższym  dokładamy 

wyjaśnienia  podwykonawcy  Majwer  sp.  z  o.o.  wraz  z  jego  ofertą.  Dodatkowo  chcielibyśmy 

nadmienić, że do oferty którą otrzymaliśmy od podwykonawcy doliczyliśmy dodatkowy narzut 

w wysokości 3% jako generalny wykonawca.” 

Pismem z dnia 22 lipca 2020 r. zamawiający zawiadomił odwołującego o odrzuceniu 

jego  oferty  na  podstawie  art.  89  ust.  1 

pkt 4 w zw. z art. 90 ust. 3 ustawy Pzp,  wskazując:          

„Przy  analizie  ww.  wyjaśnienia  istotne  jest  rozróżnienie  kwestii  dotyczącej  stawki  netto  za 

prace (tj. tzw. wynagrodzenia pracownika „na rękę") oraz stawki netto za roboczogodzinę ujętej 

w  koszt

orysie  ofertowym  (tj.  składnika  wynagrodzenia  Wykonawcy  będącego  stawką  za 

roboczogodzinę  bez  podatku  od  towarów  i  usług).  W  wyjaśnieniu  Wykonawca  stosuje 

określenie  „stawka  netto”  zarówno  do  kwoty  podanej  w  ofercie  jako  wynagrodzenie 

Wykonawcy za roboczog

odzinę, jak też w odniesieniu do wynagrodzenia pracownika z tytułu 

umowy o pracę i dokonuje wyłącznie porównania wartości bezwzględnych obu tych stawek. 

Należy podkreślić, że wynagrodzenie Wykonawcy jakie zostanie wypłacone w kwocie netto,           

tj.  ni

e  uwzgledniające  podatku  od  towarów  i  usług  VAT  -  w  analizowanym  przypadku                                

KIO 1763/20 

w wysokości  14,00  zł  za  roboczogodzinę  -  stanowi  dla Wykonawcy  jednocześnie całkowitą 

kwotę jaką dysponuje na wynagrodzenie brutto pracownika w przeliczeniu na godzinę pracy  

w ramach umowy o pracę, w tym w szczególności na podatek dochodowy od osób fizycznych 

oraz składki na ubezpieczenie społeczne. 

Wobec  powyższego,  o  ile  Wykonawca  nie  posiada  refundacji  kosztów  pracy,  a  na  takie 

okoliczności nie wskazywał w swoim wyjaśnieniu, stawka robocizny wskazana w Kosztorysie 

Ofertowym w kwocie netto (tj. bez podatku od towarów i usług VAT), stanowi równocześnie 

wartość brutto wynagrodzenia za godzinę pracy w ujęciu przepisów prawa pracy. 

Zamawiający  podał  wymóg,  aby  pracownicy  wykonujący  określone  prace  (tj.  czynności 

związane  z  fizycznym  wykonywaniem  robót  budowlanych  w  zakresie  robót 

ogólnobudowlanych oraz robót ziemnych, instalacji kanalizacji i elektrycznej, robót drogowych 

i utwardzania terenu, izolacji fun

damentów) byli zatrudnieni na umowę o pracę.  

Minimalne  wynagrodzenie  za  pracę  ustalone  na  podstawie  przepisów  ustawy  z  dnia                                 

10 października 2002 r. (Dz. U. z 2018 r. poz. 2177 z późn. zm.), którego wysokość określa 

Rozporządzenie  Rady  Ministrów  z  dnia  10  września  2019  r.  w  sprawie  minimalnego 

wynagrodzenia  za  pracę  oraz  wysokości  minimalnej  stawki  godzinowej  w  2020  r.  (Dz.  U.                            

z 2019 poz. 1778) - 

wynosi 2 600 zł brutto za miesiąc. Nawet przyjmując, że przeciętny miesiąc 

pracy ma - 

i to jest maksymalny wymiar w miesiącu - 22 dni robocze, to w takim przypadku 

minimalna  stawka  wynagrodzenia  brutto  za  roboczogodzinę  wynosi:  14,77  zł,  zgodnie                             

z poniższą kalkulacją: 

2 600 zł brutto / 22 dni / 8 godzin = 14,77 zł / godzinę brutto, 

przy czym ww. kalkulacja dotyczy granicznego przypadku (22 dni robocze w miesiącu) i nie 

uwzględnia  urlopów  wypoczynkowych  oraz  miesięcy,  w  których  liczba  dni  pracujących  jest 

mniejsza niż 22, a to skutkuje dalszym wzrostem stawki brutto. Dodatkowo należy podkreślić, 

że  po  stronie  pracodawcy  (Wykonawcy)  dochodzi  obowiązek  zapłaty  pozostałych  składek                       

z tytułu wynagrodzenia za umowę o pracę (tzw. zobowiązania pracodawcy). 

Powyższa  analiza  jednoznacznie  wskazuje,  że  przyjęta  przez  Wykonawcę  w  kosztorysie 

ofertowym  stawka  w  wysokości  14,00  zł  netto  (co  stanowi  równocześnie  kwotę  brutto  na 

wynagrodzenie pracownika) jest niższa niż stawka minimalnego wynagrodzenia przysługująca 

pracownikowi 

zatrudnionemu  na  umowę o  pracę  i wynosząca  -  jak wskazano  powyżej  -  co 

najmniej 14,77 zł brutto. 

Jednocześnie  Zmawiający  dokonując  oceny  ww.  wyjaśnień  bierze  również  pod  uwagę,  iż 

Wykonawca  nie  może,  zgodnie  z  przepisami  przyjąć  do  ustalenia  ceny  tylko  wartości 

minimalnego  wynagrodzenia  za  pracę.  Byłoby  to  nie  do  zaakceptowania  na  gruncie  prawa 

pracy,  ponieważ  mogłoby  powodować,  że  pracownicy  nie  otrzymywaliby  wynagrodzenia 

minimalnego  (z  kwoty  tej  należałoby  bowiem  uiszczać  również  zobowiązania  pracodawcy). 

Uzasadnione  jest  stosowanie  wykładni  systemowej  (przepisu  art.  90  ust.  1  pkt  1)  Pzp), 

KIO 1763/20 

uwzględniającej  zobowiązania  pracodawcy  wynikające  z  innych  ustaw  (m.in.  w  przypadku 

zatrudnienia  pracowników  na  podstawie  umowy  o  pracę  wykonawca  będzie  dodatkowo 

zob

owiązany  również  do  zapłaty  tzw.  kosztów  pracodawcy,  tj.,  części  składek  na 

ubezpieczenie społeczne i zdrowotne) (KIO 150/20). 

Do kosztów pracy poza wynagrodzeniem pracowników wlicza się, oprócz składki opłacanej 

przez  pracodawcę  na  ubezpieczenie  społeczne  pracowników,  także  np.  koszty  szkolenia 

zawodowego  oraz  inne  wydatki  (np.  wydatki  na  odzież  roboczą  -  składniki  kosztów  pracy 

zostały wskazane w Rozporządzeniu Komisji (WE) nr 1737/2005 z dnia 21.10.2005 r., Dz.U. 

UE L 279/11, rysunek 1). 

Zamawiający  uznał,  że  w  złożonych  dokumentach  dotyczących  Kosztorysu  Ofertowego 

Roboty  Sanitarne  została  podana  stawka  roboczogodziny  w  wysokości  14.00  zł  netto  (bez 

podatku od towarów i usług VAT), zatem stawka nieuwzględniająca tzw. kosztów pracodawcy 

tj.:  

• 

składki na ubezpieczenie społeczne, 

• 

kosztów  związanych  z  prawem  pracownika  do  minimum  20  dniowego  urlopu 

wypoczynkowego, 

• 

nie  uwzględniono  realiów  dotyczących  wynagrodzeń  przy  ciężkich  pracach  fizycznych 

wykwalifikowanych pracowników (KIO 150/20). 

Wykonawca w złożonych wyjaśnieniach, nie wykazał w żaden sposób, iż cena oferty pokrywa 

koszty wykonanej roboty z uwzględnieniem wszystkich kosztów pracy. Wartość kosztów pracy 

przyjęta  do  ustalenia  ceny  winna  uwzględniać  minimalne  wynagrodzenie  za  pracę  albo 

minimalną  stawkę  godzinową,  ustaloną  na  podstawie  przepisów  ustawy  z  dnia                                                  

10  października  2002  r.  o  minimalnym  wynagrodzeniu  za  pracę  oraz  konieczne  koszty 

pracodawcy. 

Jednocześnie należy podkreślić, że całkowite wydatki związane z zatrudnieniem pracownika 

leżące  po  stronie  pracodawcy  obejmują  również  obowiązki  wynikające  z  przepisów  prawa 

pracy  i  przepisów  o  zabezpieczeniu  społecznym  obowiązujących  w  miejscu,  w  którym 

realizowane  jest  zamówienie,  w  tym:  urlopy,  odprawy  emerytalne,  rentowe,  nagrody 

jubileuszowe, pranie odzieży, środki czystości dla pracowników itd. (patrz: KIO 150/20). 

Jak  wykazano  powyżej,  w  przedmiotowym  postępowaniu  Wykonawca  złożył  wyjaśnienia,                         

w  których  została  podana  stawka  roboczogodziny  w  Kosztorysie  Ofertowym  -  Roboty 

Sanitarne  niższa  niż  minimalna  stawka  za  godzinę  pracy  wynikająca  z  przepisów  ustawy                        

o  minimalnym  wynagrodzeniu.  Określona  w  kosztorysie  kwota  14,00  zł  netto  za 

roboczogodzinę  (stawka  bez  VAT),  czyli  kwota,  jaką  dysponować  miałby  Wykonawca  na 

pokrycie wszystkich kosztów pracy, w tym co najmniej wynagrodzenia brutto pracownika oraz 

pochodnych leżących po stronie pracodawcy, nie jest kwotą wystarczającą na pokrycie tych 

KIO 1763/20 

kosztów  w  sposób  zapewniający  zgodność  wysokości  wynagrodzenia  pracowników                           

z obowiązującymi przepisami prawa. 

Z  uwagi  na  powyższe  Zamawiający  uznaje,  że  jakkolwiek  "jaśnienia  Wykonawcy  zostały 

złożone  w  odpowiedzi  na  wezwanie  Zamawiającego,  ocena  wyjaśnień  Wykonawcy 

potwierdza,  że  oferta  w  zakresie  dotyczącym  Kosztorysu  Ofertowego  -  Roboty  Sanitarne 

zawiera  rażąco  niski  koszt  pracy  w  stosunku  do  przedmiotu  zamówienia,  określony  na 

poziomie  uniemożliwiającym  wykonanie  przedmiotu  zamówienia  zgodnie  z  wymaganiami 

wynikającymi z odrębnych przepisów (tu: przepisów dotyczących minimalnego wynagrodzenia 

za pracę). 

Zamawiający  dokonując  oceny  ofert  w  takim  kształcie  mógłby  narazić  się  na  ewentualne 

zarzuty wynikające z obowiązujących przepisów prawa określających wysokość minimalnego 

wynagrodzenia  za  pracę  ustalonego  na  podstawie  przepisów  ustawy  z  dnia                                                    

10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2018 r. poz. 2177  

z późn. zm.). 

Przepis art. 90 ust. 3 ustawy Pzp nakazuje odrzucenie oferty, gdy wykonawca wezwany do 

wyjaśnienia  elementów  oferty  mających  wpływ  na  jej  cenę  nie  złożył  wyjaśnień  albo  jeżeli 

ocena  wyjaśnień  wraz  ze  złożonymi  dowodami  potwierdza,  że  oferta  zawiera  rażąco  niską 

cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia.” 

Skład orzekający Izby zważył, co następuje. 

Art.  89  ust.  1  pkt  4  ustawy  Pzp  brzmi  „Zamawiający  odrzuca  ofertę,  jeżeli:  (…)  4) 

zawiera rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia”. 

Zgodnie  zaś  z  przepisem  art.  90  ust.  3  ustawy  Pzp  „Zamawiający  odrzuca  ofertę 

wykonawcy,  który  nie  udzielił  wyjaśnień  lub  jeżeli  dokonana  ocena  wyjaśnień  wraz  ze 

złożonymi dowodami potwierdza, że oferta zawiera rażąco niską cenę lub koszt w stosunku 

do prz

edmiotu zamówienia.” 

Nadto zgodnie z przepisem art. 90 ust. 2 ustawy Pzp 

„Obowiązek wykazania, że oferta 

nie zawiera rażąco niskiej ceny lub kosztu spoczywa na wykonawcy.” 

W pierwszej kolejności przypomnienia wymaga, na co wskazał przystępujący w swoim 

stanowisku  pisemnym,  że  „Istotą  kosztorysowania  jest  określenie  i  wskazanie  „kosztów 

wykonawcy”  (w  tym  zakresie  kosztów  pracodawcy),  jakie  musi  on  ponieść,  aby  należycie 

wykonać  przedmiot  zamówienia,  a  nie  podawanie  informacji  o  wynagrodzeniu  „na  rękę” 

pra

cowników”.  

Jak zastrzegł zamawiający w rozdziale XIV „Sposób obliczenia ceny oferty” pkt 2 SIWZ: 

„Podana w ofercie cena ofertowa musi być zgodna z kosztorysem ofertowym i uwzględniać 

wszystkie wymagania Zamawiającego określone w niniejszej SIWZ oraz obejmować wszelkie 

KIO 1763/20 

koszty,  jakie  poniesie  Wykonawca  z  tytułu  należytego  oraz  zgodnego  z  Umową                                             

i obowiązującymi przepisami wykonania przedmiotu zamówienia.” 

To informację o kosztach wykonawcy ma nieść cena ofertowa (zgodna z kosztorysem 

ofertowym),  ponieważ  to  koszty  wykonawcy  (realne  koszty)  mają  gwarantować 

zamawiającemu  należyte  i  zgodne  z  umową  i  przepisami  prawa  wykonanie  przedmiotu 

zamówienia. 

Powyższe uzasadnia konieczność ujęcia przy kalkulacji ceny ofertowej wszelkie koszty 

– składki, jakie wykonawca (podwykonawca) jako pracodawca musi pokryć.  

Podnieść  należy,  że  w  §  2  przywołanego  przez  zamawiającego  w  wezwaniu  do 

złożenia  wyjaśnień  rozporządzenia  Rady  Ministrów  w  sprawie  wysokości  minimalnego 

wynagrodze

nia  za  pracę  oraz  wysokości  minimalnej  stawki  godzinowej  w  2020  r.  (Dz.  U.                            

z 2019 r. poz. 1778) [dalej „rozporządzenie”] wskazano, że „Od dnia 1 stycznia 2020 r. ustala 

się minimalną stawkę godzinową w wysokości 17 zł.”. 

W konse

kwencji powyższego odwołujący, udzielając odpowiedzi odnośnie do budzącej 

wątpliwości  zamawiającego,  wskazanej  w  kosztorysie  stawki  w  wysokości  14  zł,  winien 

zaprezentować  wyjaśnienia,  które  by  referowały  do  ustalonej  przez  prawodawcę  stawki 

minimalnej wyn

oszącej 17 zł – stawki należnej pracownikowi. 

Tymczasem  odwołujący  punktem  odniesienia  dla  swoich  wyjaśnień  uczynił  stawkę                      

12  zł,  uznając  ją,  wbrew  §  2  rozporządzenia,  za  minimalną  (w  wyniku  własnych  wyliczeń 

opartych na własnych założeniach, tj. na 160 godzinach pracy w miesiącu). 

Podnieść także należy, że wymagania zamawiającego odnoszące się do kosztorysu 

ofertowego  (rozdział  III  pkt  9  ppkt  1  SIWZ)  nie  pozwalały  na  dowolne  ujmowanie  kosztów                     

w ramach cen jednos

tkowych, ponieważ ceny te miały być podane w rozbiciu na: 

  koszty bezpośrednie, na które składać się miały koszty robocizny, materiałów i sprzętu, 
  koszty pośrednie, 
  zysk i koszty zakupu. 

Ww.  podział  przesądza  o  tym,  że  koszty  robocizny  mogły  być  ujęte  wyłącznie                               

w kosztach bezpośrednich (tym samym nie mogły być ujęte w kosztach pośrednich). 

W ocenie składu orzekającego Izby stanowisko odwołującego jakoby niektóre koszty 

robocizny, ze względu na brak wskazania w SIWZ przez zamawiającego jakie konkretnie są 

to koszty,  wykonawca mógł ująć w kosztach pośrednich jest błędne ze względu na ww. podział 

kosztów  w  ramach  cen  jednostkowych,  a  nadto  fakt,  że  o  kwalifikacji  kosztów  (nawet  przy 

braku ich zdefiniowania przez zamawiającego) decyduje ich charakter, tj. – w tym przypadku 

– ich oczywisty związek i możliwość przypisania do kosztów robocizny, a nadto funkcjonujące 

w praktyce standardy kosztorysowania (przystępujący w swoim stanowisku pisemnym wskazał 

KIO 1763/20 

„Powszechne  Standardy  Kosztorysowania”  –  Warszawskie  Centrum  Postępu  Techniczno-

Organizacyjnego Budownictwa WACETOB Warszawa 2015 r.), czy wreszcie ogólnie dostępne 

źródła z dziedziny zarządzania, wskazujące, iż do klasycznych kosztów bezpośrednich zalicza 

się:  koszty  materiałów  bezpośrednich  np.  surowce,  materiały  podstawowe  i  pomocnicze, 

koszty wynagrodzeń bezpośrednich (związanych z jednostką produkcji), świadczenia na rzecz 

pracowników, koszty usług obcych bezpośrednich (związanych z jednostka produkcji), zużycie 

narzędzi i oprzyrządowania specjalnego potrzebnego do bezpośredniej produkcji. 

Odwołujący, na potrzeby obrony stawki roboczogodziny w wysokości 14 zł, zdaje się 

kreować oderwane od praktyki rynku w ogóle i rynku zamówień publicznych w szczególności, 

zasady  kosztorysowania.  Przywołany  przez  odwołującego  na  rozprawie  „Intercenbud”  – 

Og

ólnopolska  Baza  Cen  w  Budownictwie  nie  jest  zbiorem  standardów,  czy  zasad 

kosztorysowania, a jedynie bazą aktualnych i archiwalnych cen materiałów, pracy i najmu oraz 

stawek robocizny, pozwalającym na import cen do programów kosztorysowych.  

Odwołujący  nie  wykazał  przy  tym,  powołując  się  na  „Intercenbud”,  iżby  podawane 

przez Intercenbud stawki robocizny obejmowały inne składniki kalkulacyjne. Odwołujący nawet 

nie twierdził, że sporządzając kosztorys korzystał z „Intercenbudu”. 

Skład  orzekający  Izby  nie  podzielił  stanowiska  odwołującego  jakoby  ze  str.  2 

kosztorysu ofertowego odwołującego wynikało, że na stawkę każdej roboczogodziny składają 

się koszty pośrednie, zysk i narzut za generalne wykonawstwo, ponieważ na str. 2 kosztorysu 

ofertowego  (str.  12  ofert

y)  odwołujący  dla  robót  wod-kan  odrębnie  wskazał  stawkę 

roboczogodziny wynoszącą 14 zł – bez jej powiązania jak w wyjaśnieniach, tj. 14zł + Koszty 

pośrednie oraz zysk, odrębnie zaś narzuty (koszty pośrednie, zysk, generalne wykonawstwo, 

stawka VAT). Dodatk

owo, skoro obowiązkiem wykonawcy było (rozdział III pkt 9 ppkt 1 SIWZ) 

odrębne podanie kosztów bezpośrednich w tym kosztów robocizny od kosztów pośrednich to 

trudno  oczekiwać,  aby  wskazane  przez  odwołującego  na  str.  12  oferty  koszty  pośrednie 

(50,00%R + 50

,00%S) traktować jako element kosztów robocizny. 

Nietrafnie  także  odwołujący  zarzucał  zamawiającemu  niekonsekwencję  co  do 

minimalnej stawki roboczogodziny (14,77 zł), ponieważ wielkość ta stanowiła jedynie wstępny 

element  polemiki  z  założeniami  przyjętymi  przez  odwołującego  w  odpowiedzi  z  dnia                                  

14  lipca  2020  r.,  poszerzonej  w  dalszej  części,  tj.  „przy  czym  ww.  kalkulacja  dotyczy 

granicznego  przypadku  (22  dni  robocze  w  miesiącu)  i  nie  uwzględnia  urlopów 

wypoczynkowych oraz mi

esięcy, w których liczba dni pracujących jest mniejsza niż 22, a to 

skutkuje  dalszym  wzrostem  stawki  brutto.  Dodatkowo  należy  podkreślić,  że  po  stronie 

pracodawcy  (Wykonawcy)  dochodzi  obowiązek  zapłaty  pozostałych  składek  z  tytułu 

wynagrodzenia  za  umowę  o  pracę  (tzw.  zobowiązania  pracodawcy).”  „(…)  Wykonawca  nie 

KIO 1763/20 

może,  zgodnie  z  przepisami  przyjąć  do  ustalenia  ceny  tylko  wartości  minimalnego 

wynagrodzenia za pracę. Byłoby to nie do zaakceptowania na gruncie prawa pracy, ponieważ 

mogłoby  powodować,  że  pracownicy  nie  otrzymaliby  wynagrodzenia  minimalnego  (z  kwoty 

należałoby  bowiem  uiszczać  również  zobowiązania  pracodawcy)”,  „została  podana  stawka 

roboczogodziny w wysokości 14 zł netto (bez podatku od towarów i usług VAT), zatem stawka 

nieuwzględniająca tzw. kosztów pracodawcy (…)”, co odwołujący całkowicie pominął. 

Skierowanie do odwołującego, pismem z dnia 9 lipca 2020 r.,  wezwania do złożenia 

wyjaśnień  spowodowało  powstanie  domniemania  zaoferowania  przez  odwołującego  ceny 

rażąco  niskiej,  które  to  odwołujący  winien  –  poprzez  swoje  wyjaśnienia  i  dowody  –  obalić                      

(art. 90 ust. 2 nakładający na wykonawcę  obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera rażąco 

niskiej ceny lub kosztu), czemu odwołujący nie sprostał. 

Jak trafnie podnosił przystępujący w toku rozprawy „ustawodawca w przepisie art. 90 

ust.  1  ustawy  Pzp  uczynił  minimalne  wynagrodzenie  istotnym  elementem  wyjaśnień  ceny 

ofertowej,  a  tym  samym  elementem  domniemania  wystąpienia  ceny  rażąco  niskiej”  (str.  7 

protokołu posiedzenia i rozprawy”). 

Uzupełniająco  skład  orzekający  Izby  wskazuje,  że  zamawiający  w  zawiadomieniu                           

o  odrzuceniu  oferty  odwołujący  podał,  że  „oferta  w  zakresie  dotyczącym  Kosztorysu 

Ofertowego 

– Roboty Sanitarne zawiera rażąco niski koszt pracy w stosunku do przedmiotu 

zamówienia,  określony  na  poziomie  uniemożliwiającym  wykonanie  przedmiotu  zamówienia 

zgodnie  z  wymaganiami  wynikającymi  z  odrębnych  przepisów  (tu:  przepisów  dotyczących 

wynagrodzenia za pracę).” 

Wniosek  ten  nietrafnie  odwołujący  konfrontuje  z  rzekomym  niedoszacowaniem 

wynoszącym jedynie ok. 4 457 zł (str. 4 odwołania), ponieważ błędnie odwołujący przyjął, że 

wskazane  przez  zamawiającego  niedoszacowanie  wynosiło  0,77  zł  (o  czym  była  mowa                          

w  kontekście  informacji  pominiętych  przez  odwołującego,  a  ujętych  w  zawiadomieniu                             

o odrzuceniu oferty odwołującego).  

W  ocenie  składu  orzekającego  Izby  nie  wymaga  szczegółowego  uzasadnienia 

twierdzenie,  że  w  przypadku  robót  budowlanych  koszty  pracy  mają  istotne  znaczenie.  

Stwierdzenie,  iż  wykonawca  nie  wykazał  realnego  charakteru  tych  kosztów  uzasadnia 

eliminacje takiej oferty. 

Ze wskazanych uprzednio względów skład orzekający Izby uznał, że odwołujący nie 

obalił  domniemania  zaoferowania  ceny  rażąco  niskiej,  co  uzasadniało  odrzucenie  oferty 

odwołującego na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 90 ust. 3 ustawy Pzp. 

Biorąc powyższe pod uwagę, skład orzekający Izby uznał, że zarzut się nie potwierdził. 

KIO 1763/20 

Zarzut  nierównego  traktowania  wykonawców  w  sytuacji,  w  której  przy  zastosowaniu 

przyjętej przez zamawiającego w uzasadnieniu odrzucenia oferty reguły oceny sporządzenia 

kosztorysu ofertowego, również oferty innych wykonawców winny podlegać odrzuceniu, czego 

zamawiający zaniechał, czym naruszył przepis art. 7 ust. 1 ustawy Pzp nie potwierdził się. 

Skład orzekający Izby ustalił i zważył, co następuje. 

Odwołujący nie zaprezentował żadnych okoliczności faktycznych, żadnej argumentacji, 

która  przemawiałaby  za  zasadnością  zarzutu  –  zarzut  odwołujący  pozostawił  całkowicie 

gołosłownym. 

Uzupełniająco dostrzec  należy, że odwołujący nie sformułował żadnego żądania, które 

byłoby konsekwencję tego zarzutu, tj. że żądał nakazania zamawiającemu odrzucenia oferty 

któregokolwiek konkurencyjnego wykonawcy. 

Biorąc powyższe pod uwagę, skład orzekający Izby uznał, że zarzut się nie potwierdził. 

Skoro  nie  potwierdził  się  żaden  z  podniesionych  w  odwołaniu  zarzutów  skład 

orzekający Izby orzeł jak w sentencji, oddalając odwołanie. 

KIO 1763/20 

O  kosztach 

postępowania  orzeczono  na  podstawie  art.  192  ust.  9  i  10  ustawy  Pzp,                    

§  3  pkt  2)  rozporządzenia  Prezesa  Rady  Ministrów  z  dnia  15  marca  2010  r.  w  sprawie 

wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu 

odwoławczym i sposobu ich rozliczania (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 972). 

Przewodniczący: 

..……………………………………...