WYROK
z dnia 4 sierpnia 2020r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodnicząca: Monika Kawa-Ogorzałek
Protokolant: Konrad Wyrzykowski
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 30 lipca 2020r., w Warszawie odwołania wniesionego
do Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 12 czerwca 2020 r. przez wykonawcę
Nextbike Polska S.A. w restrukturyzacji z siedzibą w Warszawie w postępowaniu
prowadzonym przez
Zamawiającego - Stowarzyszenie Obszar Metropolitalny Gdańsk-
Gdynia-Sopot
przy udziale wykonawcy
MARFINA S. L., Sabadell, Passeig del Comerç, 100, B59372755
Barcelona
zgłaszającego swoje przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie
Zamawiającego
orzeka:
1. uwzględnia odwołanie i nakazuje Zamawiającemu unieważnienie czynności wykluczenia
Odwołującego z postępowania oraz nakazuje unieważnienie czynności zaproszenia
wykonawców do udziału w dialogu konkurencyjnym;
2. kosztami postępowania obciąża Zamawiającego i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł (słownie:
piętnaście tysięcy złotych) uiszczoną przez Odwołującego tytułem wpisu od odwołania;
2.2. zasądza od Zamawiającego na rzecz Odwołującego kwotę 18 600 zł (słownie:
osiemnaście tysięcy sześćset złotych) poniesioną przez Odwołującego tytułem wpisu od
odwołania oraz wynagrodzenia pełnomocnika
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. -
Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1986 ze zm.), na niniejszy wyrok, w terminie 7 dni od dnia
jego doręczenia, przysługuje skarga, za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej,
do
Sądu Okręgowego w Gdańsku.
Przewodniczący : ………………………………..
UZASADNIENIE
Zamawiający – Stowarzyszenie Obszar Metropolitarny Gdańsk-Gdynia-Sopot
prowadzi na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004r. – Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2019r., poz. 1843 ze zm.; dalej: „Pzp”) postępowanie pn.
„Uruchomienie, zarządzanie i eksploatacja systemu roweru metropolitalnego”.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej w dniu 10 kwietnia 2020 r. pod numerem 2020/S 072-172095.
W dniu 12 czerwca 2020r. wykonawca - Nextbike Polska S.A. w restrukturyzacji z
siedzibą w Warszawie (dalej jako „Odwołujący") wniósł odwołanie od czynności dokonanej
przez Zamawiającego polegającej na wykluczeniu go z postępowania na podstawie art. 24
ust. 5 pkt 2 Pzp. Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie:
art. 24 ust. 5 pkt 2 Pzp poprzez wykluczenie Odwołującego z postępowania pomimo
braku zaistnienia podstawy wykluczenia;
art 7
ust. 1 Pzp poprzez prowadzenie postępowania w sposób niezapewniający
zachowania uczciwej konkurencji oraz równego traktowania wykonawców.
W związku z powyższymi zarzutami Odwołujący wniósł o:
uwzględnienie odwołania;
nakazanie Zamawiającemu unieważnienia czynności wykluczenia Nextbike z
postępowania;
nakazanie Zamawiającemu unieważnienia czynności zaproszenia wykonawców do
udziału w dialogu.
Uzasadniając zarzuty odwołania Odwołujący wskazał, że w dniu 1 czerwca 2020 r.
Zamawiający przekazał mu informację o wynikach oceny spełniania warunku i otrzymanych
ocenach oraz o wykluczeniu Odwołującego z postępowania na podstawie przepisu art. 24
ust. 5 pkt 2 Pzp. W opinii Odwołującego, Zamawiający w sposób niezasadny zastosował art.
24 ust. 5 pkt 2 Pzp, bow
iem podstawa wykluczenia, o której mowa w powyższym przepisie
nie może mieć zastosowania do wykonawcy, który nie był stroną umowy o zamówienie
publiczne.
Zamawiający w uzasadnieniu czynności wskazał, że: „Wykonawca w sposób zawiniony (...)
poważnie naruszył obowiązki zawodowe w procesie realizacji zamówienia". Należy przyjąć,
że pod pojęciem procesu udzielenia zamówienia Zamawiający rozumie nienależyte
wykonanie zamówienia, o którym mowa w przedmiotowym przepisie. Przepis ten posługuje
się pojęciem „zamówienia" zaś zgodnie z art. 2 pkt 13 ustawy Pzp „zamówienie publiczne to
umowa odpłatna zawierana pomiędzy zamawiającym a wykonawca".
Według Odwołującego, stanowisko Zamawiającego, że pojęcie zamówienia zawarte
w art. 24 ust. 5 pkt 2 Pzp dotyczy również podwykonawstwa i nie można go odnosić
wyłącznie do definicji wskazanej w art. 2 pkt 13 Pzp („ustawa Pzp definiuje jedynie
zamówienie publiczne a w przepisie art. 24 ust. 5 pkt 2 mowa jest o wykonaniu zamówienia
w szerokim rozumieniu") jest sprzeczne z przepisami Pzp. Zgodnie bowiem z art. 3 ust. 1
Pzp: „ustawę stosuję się do udzielania zamówień publicznych, zwanych dalej
„zamówieniami”. Zatem nie można rozumieć pojęcia „zamówienia" użytego w Pzp inaczej,
niż jako zamówienie publiczne, a to z kolei, w myśl cytowanej definicji, to umowa zawarta z
Zamawiającym. Umowa o podwykonawstwo nie jest umową o zamówienie publiczne. Zatem
art. 24 ust. 5 pkt 2 Pzp dotyczy wykonywania zamówień publicznych - czyli umów pomiędzy
zamawiającym ą wykonawcą. Umowa o zamówienie publiczne nie jest umową wielostronną
pomiędzy zamawiającym, wykonawcą oraz pozostałymi podmiotami zaangażowanymi w
realizację zamówienia. Podwykonawca jest związany stosunkiem zobowiązaniowym z
wykonawcą, a nie zamawiającym i odpowiada on, zgodnie z zasadami prawa cywilnego, za
należytą realizację umowy podwykonawczej, a nie zamówienia publicznego. Za wykonanie
zamówienia publicznego odpowiada wykonawca tego zamówienia. Na marginesie warto
zauważyć, że podwykonawca nie jest zobowiązany do weryfikacji zgodności postanowień
umowy podwykonawczej z umową zawartą pomiędzy zamawiającym a wykonawcą.
Podwykonawca realizuje umowę podwykonawczą na zasadach określonych w tej umowie i
nie ma żadnego obowiązku ustawowego nałożonego na podwykonawcę, aby weryfikował on
jej zgodno
ść z umową o zamówienie publiczne, w związku z realizacją której owa umowa
podwykonawcza została zawarta. Przykładowo - jeśli termin dostawy rowerów w umowie
podwykonawczej określono by na dzień późniejszy, niż termin wskazany w umowie o
zamówienie publiczne, podwykonawca nie odpowiadałby w stosunku do zamawiającego za
opóźnienia w dostawie. Co więcej, podwykonawca może być uprawniony do wstrzymania się
ze spełnieniem świadczenia (np. z uwagi na opóźnienia w płatności od Wykonawcy za
dotychczas wykonane pra
ce) i w tej sytuacji również nie będzie on odpowiedzialny za
opóźnienia w realizacji zamówienia. Podsumowując Odwołujący stwierdził, że umowa
podwykonawcza i umowa o zamówienia publiczne to dwa różne stosunki zobowiązaniowe.
Odwołujący wskazał, że powiązania osobowe i kapitałowe wykonawcy i podwykonawcy, czy
też zakres świadczenia podwykonawcy są prawnie irrelewantne dla art. 24 ust. 5 pkt 2 Pzp.
Poleganie na zdolnościach technicznych i zawodowych nie ma wpływu na odpowiedzialność
podwykonawcy względem Zamawiającego. Również udostępnienie potencjału ekonomiczno-
finansowego nie wpływa bezpośrednio na odpowiedzialność podwykonawcy, bowiem
podwykonawca odpowiada solidarnie z wykonawcą za zawinione nieudostępnienie
potencjału (art. 22a ust. 5 ustawy Pzp), a nie rezultaty jego wykorzystania. Według
Odwołującego, twierdzenie Zamawiającego, że Odwołujący jako podwykonawca ponosi
odpowiedzialność za realizację umowy o zamówienie publiczne jest całkowicie
nieuprawnione, bowiem nie wynika ona zarówno z przepisów prawa, jak również
jakichkolwiek umów, czy też porozumień zawieranych przez Odwołującego.
Odwołujący zauważył, że wskazując na naruszenia kontraktu, Zamawiający odnosi
się do zobowiązań NB Tricity sp. z o.o., a nie zobowiązań Odwołującego, np.: „IV związku z
ods
tąpieniem od umowy NB Tricity spółka z o.o. powinna była zwrócić Zamawiającemu 1224
rowery oraz wszystkie inne elementy SRM, za które Zamawiający zapłacił wynagrodzenie w
ramach Etapu I. W szczególności, NB Tricity spółka z o.o. powinna przekazać
Zamawiającemu licencję umożliwiającą korzystanie i eksploatację SRM (§ 12 Umowy). Do
dnia sporządzenia przedmiotowego zaproszenia, NB Tricity spółka z o.o. nie przekazała
wszystkich rowerów (brakuje 31 szt.) oraz licencji na korzystanie z głównego systemu
informatycznego Mevo -
systemu bike sharingowego do zarządzania i sterowania
wypożyczanymi rowerami.". Trudno nie odnieść wrażenia, że decyzja Zamawiającego jest
egzemplifikacją niedopuszczalnej w polskim porządku prawnym odpowiedzialności
zbiorowej.
Podsumowując, nie jest dopuszczalne wykluczenie Odwołującego z Postępowania z
powodu naruszenia obowiązków zawodowych polegających na nienależytym wykonaniu
zamówienia, w sytuacji w której nie był on stroną umowy o to zamówienie publiczne. Należy
również podnieść, że przesłanki wykluczenia, że względu na swój charakter i daleko idącą
sankcję powinny być interpretowane w sposób ścisły.
Z ostrożności procesowej, Odwołujący podniósł brak wykazania przez
Zamawiającego kumulatywnego wystąpienia wszystkich przesłanek wykluczenia, o których
mowa w tym przepisie. Wskazał, że podstawa wykluczenia, o której mowa w przepisie art. 24
ust. 5 pkt 2 Pzp znajdzie zastosowanie wyłącznie w przypadku, gdy wykonawca w sposób
(1) zawiniony, (2) poważnie naruszył obowiązki zawodowe, co (3) podważa jego uczciwość.
Wyżej wskazany przepis jako przykład naruszenia określa (4) niewykonanie lub nienależyte
wykonanie zamówienia w wyniku zamierzonego działania lub rażącego niedbalstwa.
Przesłanki, o których mowa powyżej muszą zostać spełnione kumulatywnie. Zamawiający
winien zatem ustalić czy doszło do zawinionego poważnego naruszenia obowiązków
zawodowych -
bowiem tylko zamierzone naruszenie (wina umyślna) albo naruszenie
spowodowane rażącym niedbalstwem (kwalifikowana postać winy nieumyślnej) może
s
tanowić podstawę wykluczenia. Ponadto uzasadnienie faktyczne zawiadomienia o
wykluczeniu powinno wyczerpująco obrazować, jakie przyczyny legły u podstaw decyzji
Zamawiającego, tak aby wykonawca, gdy oceny Zamawiającego nie podziela, mógł się do
niej ustosu
nkować. Natomiast Zamawiający nie wskazał konkretnych przyczyn jakimi
kierował się wykluczając Odwołującego jak również nie udowodnił żadnej z przesłanek mowa
w przepisie art. 24 ust. 5 pkt 2 Pzp, a do części z nich w ogóle się nie odniósł.
Wskazał, że Zamawiający stwierdził ogólnikowo, że „jest w stanie wykazać za
pomocą stosownych środków dowodowych, iż wykonawca w sposób zawiniony, w wyniku
zamierzonego działania lub rażącego niedbalstwa poważnie naruszył obowiązki zawodowe
w procesie realizacji przedmio
tu zamówienia". Natomiast w informacji o wyniku oceny
spełniania warunków udziału w postępowaniu z dnia 1 czerwca 2020 r. nie wykazał
powyższych okoliczności, jak również odpowiednich środków dowodowych. Zamawiający
usiłował jedynie udowodnić, że „literalne przeniesienie umowy o podwykonawstwo z
zaledwie niewielkimi modyfikacjami, samo w sobie jest dowodem na to, że Nextbike Polska
SA ponosi ciężar odpowiedzialności za realizację kontraktu". Natomiast, okoliczności te są
prawnie irrelewantne. Zamawiający w żaden w sposób nie wykazał, że uchybienie
postanowieniom umowy wynika z działania lub zaniechania Odwołującego. Zamawiający
niejako przyjął, że już sam fakt bycia stroną umowy podwykonawczej, czyli odpowiedzialnym
za wykonanie tej umowy (nie umowy o zamówienie publiczne), daje możliwość wykluczenia
na tej podstawie.
Odwołujący podkreślił, że Zamawiający pomimo iż uznał, że wina Odwołującego
polegała na rażącym niedbalstwie, to jednak w żaden sposób nie wykazał, aby Odwołujący
ponosił winę. W tym zakresie brakuje w ogóle argumentacji, a Zamawiający silnie w
uzasadnieniu swojej decyzji akcentował odpowiedzialność Nextbike za realizację umowy
podwykonawczej, co wskazuje, że Zamawiający myli pojęcie „winy" z pojęciem
„odpowiedzialności". Dla zastosowania art. 24 ust. 5 pkt 2 Pzp nie ma natomiast znaczenia
okoliczność bycia odpowiedzialnym, lecz okoliczność ponoszenia winy. Można w konkretnej
sytuacji być odpowiedzialnym za coś, a jednocześnie nie ponosić winy. Podkreślił też, że
Zamawiający nie wskazał jakie konkretnie elementarne zasady prawidłowej realizacji umowy
podwykonawczej nie zostały dochowane przez Odwołującego podczas realizacji umowy
podwykonawczej. Zauważył, że Zamawiający w żaden sposób nie dokonał analizy czy
działania Odwołującego wpisują się w definicję naruszenia obowiązków zawodowych, nie
skonkretyzował przedmiotowych obowiązków, jak również nie ocenił czy przedmiotowe
naruszenia mają wpływ na uczciwość Odwołującego, o czym mowa w dalszej części
odwołania. Co więcej, uzasadnienie decyzji Zamawiającego jest dowodem na to, że
Odwołujący był bardzo zaangażowany w realizację umowy podwykonawczej.
Odwołujący podkreślił ponadto, że jedynym bezpośrednim zarzutem w stosunku do
niego wynikającym z uzasadnienia dokonanej czynności był zarzut udzielenia wsparcia
finansowego w zbyt niskim zakresie, co rzekomo spowodowało brak możliwości należytej
realizacji umowy przez NB Tricity sp. z o.o. Jednakże w jego opinii Zamawiający nie wskazał
i nie udowodnił jakiego konkretnie potencjału ekonomiczno-finansowego nie udostępnił
Odwołujący, jak również nie wykazał winy Odwołującego w rzekomym nieudostepnieniu
potencjału („udzielenia wsparcia w zbyt niskim zakresie") nie określił szkody jaką poniósł, jak
również nie wykazał związku przyczynowego pomiędzy powyższymi okolicznościami.
Odwołujący podkreślił ponadto, że nie jest prawdziwe twierdzenie Zamawiającego, że
Odwołujący nie posiada prawa udzielania dalszych licencji na oprogramowanie. Odwołujący
nie był zobowiązany do udzielania licencji Zamawiającemu, a z chwilą zawarcia umowy
podwykonawczej udzielił licencji NB Tricity sp. z o.o. Wskazał, że Zamawiający nie jest
uprawniony, aby po odstąpieniu od umowy domagać się przekazania licencji i kodu
źródłowego. Zgodnie z §15 ust. 1 umowy licencja jest udzielana w ramach wynagrodzenia od
dnia uruchomienia SRM. Zgodnie z definicją § 1 ust. 1 pkt 11 umowy SRM (System Roweru
Metropolitalnego) to system wypożyczania rowerów obejmujący wszystkie elementy, które
miały być dostarczone w ramach przedmiotu zamówienia. Zatem poprzez uruchomienie
SRM należy rozumieć uruchomienie kompletnego systemu (a nie jego części, które nastąpić
miało po zakończeniu Etapu II, które z uwagi na odstąpienie od umowy nie doszło do skutku.
Powyższe rozumienie definicji uruchomienia SRM znajduje również swe potwierdzenie w
odstąpieniu od umowy z dnia 28.10.2019 r., w którym Zamawiający wyraźnie odnosi się do
„Etapu I SRM" i „Etapu II"SRM" (odstąpienie dotyczy wyłącznie Etapu II SRM). Ponadto NB
Tricity sp. z o.o. nie otrzymało całości wynagrodzenia za wykonane prace, w tym
przekazanie licencji, zatem tym bardziej zdziwienie budzi fakt domagania się przez
Zamawiającego jej przekazania. Dodatkowo należy wskazać, że w dniu 19.12.2019 r. NB
Tricity sp. z o.o. zakwestionowała ważność i skuteczność udzielenia licencji i wszelkich
roszczeń Zamawiającego w przedmiotowym zakresie. Z ostrożności procesowej NB Tricity
sp. z o.o. wypowiedziała również umowę licencyjną na podstawie przepisu art. 68 ust. 1
ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pok
rewnych. Z uwagi na fakt, że
Zamawiający nie udzielił odpowiedzi na przedmiotowe pismo należy uznać, że przyjął
argumentację NB Tricity sp. z o.o.
Końcowo Odwołujący stwierdził, że również działania Zamawiającego przyczyniły się
do powstania opóźnień, jak również do poniesienia dodatkowych kosztów przez
Odwołującego.
W odpowiedzi na odwołanie z dnia 27 lipca 2020r. Zamawiający wniósł o jego
oddalenie w całości.
W uzasadnieniu przedstawił okoliczności stanu faktycznego, które w jego ocenie
miały istotny wpływ na podjętą przez niego czynność wykluczenia Odwołującego z
postępowania na podstawie art. 24 ust. 5 pkt 2 Pzp. Wskazał, że wykonawca NB Tricity
spółka z o.o., który w sposób nienależyty wykonał zamówienie dotyczące Mevo 1.0., to
spółka niskokapitałowa (5.000 złotych), w pełni zależna od Odwołującego (100% udziału w
kapitale zakładowym), powołana przez Odwołującego wyłącznie dla realizacji Mevo 1.0.
Podczas przygotowań do Mevo 1.0 Zamawiający przeprowadził dialog techniczny, w którym
brał udział wyłącznie Odwołujący (NB Tricity spółka z o.o. wtedy jeszcze nie istniała), pytania
do SIWZ formułowane na etapie ogłoszenia zamówienia Mevo 1.0 zgłaszał Odwołujący (nie
NB Tricity spółka z o.o.). O istnieniu NB Tricity spółka z o.o. Zamawiający dowiedział się
podczas otwarcia ofert na Mevo 1.0. Odwołujący oświadczył wtedy, iż często powołuje spółki
celowe dla realizacji poszczególnych projektów. Są to spółki w pełni zależne od
Odwołującego, które potencjał, doświadczenie i moce wykonawcze czerpią w całości od
s
półki dominującej — Odwołującego. Członkami organów NB Tricty były osoby, które
jednocześnie występowały jako członkowie organów/pracownicy Odwołującego w tamtym
czasie. NB Tricity w treści oferty, wskazała, że w wykonaniu umowy korzystać będzie z
zasobów Odwołującego. Przedstawiono oświadczenie Odwołującego, w którym to
zobowiązał się, w okresie realizacji zamówienia publicznego, do:
udostępnienia zasobów w postaci zdolności technicznej i zawodowej tj.
doświadczenia zdobytego podczas realizacji zamówienia wykonanego dla Zarządu Dróg
Miejskich w Warszawie polegającego na zarządzaniu flotą 1.500 rowerów przez okres co
najmniej roku;
udostępnienia zasobów ekonomicznych oraz finansowych poprzez:
a.
powołanie się na uzyskanie średniego przychodu netto ze sprzedaży produktów,
towarów i materiałów w wysokości nie mniejszej niż 3.000.000,00 zł w ostatnich 3 latach
obrotowych;
b.
aktywny udział w charakterze podwykonawcy w realizacji istotnej części zamówienia,
c.
udzielenie jednej lub kilku pożyczek na korzystnych warunkach finansowych,
d.
udzielenie poręczeń kredytowych lub gwarancyjnych,
e.
wsparcia finansowego,
f.
pozyskania z "korzystaniem swojej wiarygodności finansowej inwestorów mogących
wnieść wkład finansowy do spółki,
g.
objęcie nowych udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym,
h.
ułatwienie Wykonawcy nawiązania współpracy z dostawcami, podwykonawcami i
specjalistami pozostającymi w stosunkach gospodarnych z Nextbike Polska S.A.
NB Tricity w toku postępowania przetargowego przedłożyła Zamawiającemu
d
okument pod nazwą: „Założenia przyjęte do kalkulacji ceny ofert NB Tricity w
postępowaniu”, będący przedstawieniem, w oparciu o tajemnicę przedsiębiorstwa,
precyzyjnych wyliczeń planowanej inwestycji. Kluczowe jest to, że w przedmiotowym
dokumencie NB Tric
ity wszelkie swoje wyliczenia ekonomiczne opierała na udostępnionych
przez Odwołującego zdolnościach technicznych i zawodowych, a także polegając
bezpośrednio na sytuacji finansowej Odwołującego. Zamawiający wskazał ponadto, że
umowa podwykonawcza, zawarta
w dniu 18 czerwca 2018 r. między NB Tricity, a
Odwołującym stanowi literalne przeniesienie umowy o wykonawstwo, z zaledwie niewielkimi
modyfikacjami, co
– zdaniem Zamawiającego - samo w sobie jest dowodem na to, że to
Odwołujący ponosił ciężar odpowiedzialności za realizację umowy zawartej z
Zamawiającym. Według przedmiotowej umowy Odwołujący zobowiązany był do realizacji
przedmiotu zamówienia o wartości ok. 82 % umowy podstawowej (w JEDZ (str.12) złożonym
wraz ofertą, NB Tricity sp. z o.o. wskazał, iż 90% zobowiązania zrealizuje przy pomocy
podwykonawców). Zamawiający wskazał, że praktyka wykonania umowy dotyczącej Mevo
1.0 potwierdziła, iż wszelkie zobowiązania, niezbędne do wykonania umowy, takie jak
zawarcie umowy na zakup rowerów od producenta, umowa kredytowa na finansowanie
zakupu rowerów, czy umowy z firmami serwisującymi rowery zawierała nie NB Tricity, ale
Odwołujący. Również wszelkie kontakty Zamawiającego, związane z realizacją umowy Mevo
1.0, od pewnego momentu, odbywały się wyłącznie z przedstawicielami Odwołującego. NB
Tricity spółka z o.o. nie miała zresztą pracowników niezbędnych do wykonania umowy.
Reasumując, Zamawiający stwierdził, że to doświadczenie i zdolności Odwołującego
umożliwiły NB Tricity złożyć ofertę spełniającą warunki SIWZ, a w praktyce to wyłącznie
Odwołujący wykonywał umowę dotyczącą Mevo 1.0. Zabieg z powołaniem przez
Odwołującego spółki celowej służył dwóm celom — po pierwsze, w przypadku
niepowodzenia projektu, Odwołujący miał możliwość odcięcia się od odpowiedzialności za
zobowiązania NB Tricity (co zresztą Odwołujący zrobił — władze spółki złożyły wniosek o
ogłoszenie upadłości NB Tricity spółka z o.o., który został oddalony z uwagi na brak środków
na postępowanie upadłościowe), po wtóre właśnie z uwagi na to, aby w przypadku
nienależytego wykonania zamówienia, móc twierdzić, iż Odwołujący za to odpowiedzialności
nie ponosi (co Odwołujący czyni, kierując odwołanie w postępowaniu).
Zamawiający podkreślił, że NB Tricity nie prowadzi już działalności gospodarczej, a
tym samy
m nie składa ofert w ramach zamówień publicznych i nie może zostać wykluczona
z postępowań. W związku z powyższym gdyby uznać, iż dyspozycja art. 24 ust. 5 pkt 2 Pzp
nie obejmuje Odwołującego, przepis ten, przy odpowiednim działaniu wykonawcy, w
praktyce n
igdy nie znajdowałby zastosowania. Odwołujący, korzystając ze spółek celowych,
mógłby rażąco naruszać obowiązki umowne i dalej, z sukcesem, wygrywać kolejne
postępowania.
Uwzględniając tak przytoczony stan faktyczny Zamawiający wskazał, że jedyną
przesłanką wykluczenia wykonawcy z postępowania na podstawie art. 24 ust. 5 pkt 2 Pzp
jest poważne naruszenie obowiązków zawodowych, co zamawiający powinien wykazać za
pomocą stosownych środków dowodowych. Brak wykonania zamówienia jest szczególnym
przykładem poważnego naruszenia obowiązków zawodowych. Według Zamawiającego takie
rozumienie przepisu wynika nie tylko wprost z jego językowej wykładni, ale również z faktu,
iż pojawił się on w Pzp na skutek implementacji przepisów prawa europejskiego. W myśl art.
57 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/24/ UE z dnia 26 lutego 2014 r. w
sprawie zamówień publicznych, uchylającej dyrektywę 2004/18/WE, instytucje zamawiające
mogą wykluczyć lub zostać zobowiązane przez państwa członkowskie do wykluczenia z
udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia, między innymi, wykonawcy winnego
poważnego wykroczenia zawodowego, które podaje w wątpliwość jego uczciwość.
Dyrektywa, inaczej niż Pzp, nie wskazuje, iż szczególnym przykładem poważnego
naruszenia obowiązków zawodowych jest nie wykonanie lub nienależyte wykonanie
zamówienia. Niezależnie od powyższego, faktem jest, iż to Odwołujący odpowiadał za
faktyczne wykonanie zamówienia Mevo 1.0.
Zamawiający wskazał ponadto, że przypisuje Odwołującemu zarówno poważne
naruszenie ob
owiązków zawodowych, jak i nie wykonanie oraz nienależyte wykonanie
zamówienia w wyniku zamierzonego działania/rażącego niedbalstwa. Objawiało się to w
następujący sposób:
miesięczna zwłoka w wykonaniu Etapu I Mevo 1.0.;
brak umiejętności zapewnienia należytego funkcjonowania Etapu I Mevo 1.0
— od momentu odbioru Etapu I do dnia odstąpienia od umowy, SRM ani jednego dnia nie
funkcjonował w sposób prawidłowy; zarejestrowano setki naruszeń umowy w tym zakresie,
naliczając ponad 14 milionów kar;
bra
k wykonania Etapu II Mevo 1.0.; Podkreślenia wymaga fakt, iż
Zamawiający dopiero po 7 miesiącach od upływu terminu na wykonanie Etapu II odstąpił od
umowy, tym samym dając Wykonawcy de facto dodatkowy, znaczny czas na wykonanie
przedmiotu zamówienia. Odwołujący czasu tego nie wykorzystał;
odstąpienie od umowy dotyczącej zamówienia na Mevo 1.0. przez
Zamawiającego, wobec faktu, iż Wykonawca nie był w stanie wykonać zamówienia, zarówno
w zakresie dostawy rowerów, jak i zarządzania SRM. Z przyczyn zawinionych przez
Wykonawcę Zamówienie wykonane zostało w bardzo niewielkim zakresie: z 4.088 rowerów
dostarczono Zamawiającemu 1.177 rowery, a zamiast 6,5 roku zarządzania Systemem,
Wykonawca zarządzał tym Systemem, w sposób skrajnie nieprawidłowy, przez 8 miesięcy;
nieodpowiedzialne złożenie oferty, której Wykonawca nie był w stanie
zrealizować wielomiesięczna zwłoka w zakresie dostawy rowerów potwierdza, iż oferta była
nieprzemyślana, a Wykonawca nie zapewnił sobie możliwości produkcyjnych;
brak zaspokojeni
a należnych Zamawiającemu kar umownych związanych z
nienależytym wykonaniem zamówienia w zakresie Etapu I w łącznej kwocie 14.132.677,80
złotych;
brak zaspokojenia należnej Zamawiającemu kary umownej związanej z
odstąpieniem od umowy w kwocie 4.027.290,60 złotych;
brak zaspokojenia roszczeń mieszkańców Pomorza — użytkowników SRM,
którzy opłacili abonamenty (również roczne) i którym nie zwrócono niewykorzystanych
środków;
brak zapewnienia Wykonawcy finansowania wykonania zamówienia, co
zmusiło Wykonawcę do wszczęcia postępowania restrukturyzacyjnego, a następnie złożenia
wniosku o ogłoszenie upadłości;
brak zwrotu wszystkich rowerów, za które Zamawiający zapłacił, mimo tego, iż
Odwołujący miał taką możliwość i zależało to wyłącznie od jego dobrej woli; 11) brak
przekazania Zamawiającemu oprogramowania umożliwiającego korzystanie z SRM i licencji
do tego oprogramowania, mimo obowiązku wynikającego z umowy, co unieruchomiło SRM;
12) złożenie w ofercie oświadczenia, iż Odwołującemu przysługują prawa autorskie
do oprogramowania, w tym w szczególności prawo do udzielenia Zamawiającemu licencji z
prawem udzielania dalszych sublicencji, podczas gdy ani Wykonawca, ani Odwołujący takich
praw nie miał.
Według Zamawiającego wszystkie powołane powyżej okoliczności świadczą o
rażącym niedbalstwie, a czasem i celowym, zawinionym działaniu Odwołującego. Z całą
pewnością działanie Odwołującego odbiegało znacznie od działań, jakie może przypisać
profesjonalnemu podmiotowi. Zamiast, w pewnym momencie wykonania zamówienia, gdy
Odwołujący wiedział, że nie jest w stanie wykonać zamówienie, dążyć do rozwiązania
umowy i „ratować” środki mieszkańców, którzy wykupili abonament, Odwołujący brnął w
dalsze wykonanie umowy, zapewniając Zamawiającego, że wszystko jest w porządku i że
przechodzi przejściowe trudności. Dopiero udostępnienie dokumentów finansowych NB
Tricity w ramach postępowania restrukturyzacyjnego i opublikowanie raportów giełdowych
przez Odwołującego dało Zamawiającemu pogląd na rzeczywisty stan finansów
Odwołującego.
W ocenie Zamawiającego, działanie Odwołującego przy zamówieniu dotyczącym
Mevo 1.0. realnie podważa uczciwość Odwołującego, czyniąc go niewiarygodnym
partnerem. Post
ępowanie dotyczy usługi, która będzie płatna i ogólnodostępna wśród
mieszkańców Pomorza. W ogólnej świadomości społecznej wykonawcą Mevo 1.0 był
Odwołujący. Firma Odwołującego kojarzona jest zatem z porażką projektu, ale przede
wszystkim z tym, iż kilkadziesiąt tysięcy osób straciło swoje środki, a Odwołujący nie zrobił
nic, aby środki te zwrócić. Nie sposób wyobrazić sobie zatem, aby mieszkań ponownie
zaufali Odwołującemu i w przypadku zawarcia przez Zamawiającego umowy znów powierzyli
mu swoje środki na poczet abonamentów.
Ponadto zdaniem Zamawiającego, już sama treść odwołania realnie podważa
uczciwość Odwołującego. Prawem Odwołującego jest podnoszenie różnych zarzutów, rzecz
jednak w tym, iż w pewnych zakresach Odwołanie zawiera informacje nieprawdziwe. Dla
przykładu twierdzenie, że zamówienie zostało wykonane „prawie w całości”, wobec faktu, iż z
4088 rowerów dostarczono Zamawiającemu 1.177, a zamiast 6,5 roku zarządzania
Systemem, Wykonawca zarządzał tym Systemem, w sposób skrajnie nieprawidłowy, przez 8
miesięcy, w ocenie Zamawiającego, przekracza granice uczciwości.
Krajowa Izba Odwoławcza uwzględniając dokumentację z przedmiotowego
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, jak również oświadczenia,
stanowiska stron złożone w trakcie rozprawy, ustaliła i zważyła, co następuje:
Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.
W pierwszej kolejności Izba stwierdziła, że nie została wypełniona żadna z przesłanek
ustawowych skutkujących odrzuceniem odwołania, wynikających z art. 189 ust. 2 Pzp.
Następnie Izba ustaliła, że Odwołujący spełnia określone w art. 179 ust. 1 ustawy Pzp
przesłanki korzystania ze środków ochrony prawnej, tj. ma interes w uzyskaniu zamówienia,
a
zarzucane naruszenie przez Zamawiającego przepisów Pzp może spowodować poniesienie
prz
ez niego szkody, polegającej na nieuzyskaniu zamówienia.
Izba dopuściła do udziału w postępowaniu MARFINA S. L., Sabadell, Passeig del
Comerç, 100, B59372755 Barcelona zgłaszającego swoje przystąpienie do postępowania
odwoławczego po stronie Zamawiającego.
Izba ustaliła:
W dniu 1 czerwca 2020r. Zamawiający wykluczył Odwołującego z postępowania na
podstawie art. 24 ust. 5 pkt 2 Pzp, wskazując, że: „jest w stanie wykazać za pomocą
stosownych środków dowodowych, że Wykonawca w sposób zawiniony, w wyniku
zamie
rzonego działania lub rażącego niedbalstwa, poważnie naruszył obowiązki zawodowe
w procesie realizacji przedmiotu zamówienia, któremu nadano nazwę: „Dostawa,
uruchomienie oraz zarządzanie i kompleksowa eksploatacja Systemu Roweru
Metropolitalnego OMG-G-
S”, co podważa jego uczciwość i nie daje rękojmi należytego
wykonania przedmiotu zamówienia.
Dla wyjaśnienia, KIO w w/w wyroku wskazała, że wina może być kwalifikowana jako
umyślna (sprawca chce wywołać określone skutki lub godzi się na ich wystąpienie) lub jako
nieumyślna (niedbalstwo, lekkomyślność) – sprawca przewidywał możliwość wystąpienia
bezprawnych następstw swego zachowania, lecz bezzasadnie przypuszczał, że ich uniknie,
lub nawet nie przewidywał możliwości wystąpienia takich skutków, ale powinien i mógł je
przewidzieć.
Poważne
naruszenie
obowiązków
zawodowych
jest
wyrażeniem
niedookreślonym i wymaga indywidualnej oceny wykonawcy w odniesieniu do konkretnego
stanu faktycznego.
Z doktryny prawa cywilnego oraz orzecznictwa generalnie wynika, że z nienależytym
wykonaniem zobowiązania mamy do czynienia wtedy, gdy świadczenie jest wprawdzie
spełnione, ale nie jest ono prawidłowe, gdyż odbiega w mniejszym albo większym stopniu od
świadczenia wymaganego.
Należy podkreślić, iż uPzp definiuje jedynie „zamówienie publiczne”, a w
przywołanym powyżej przepisie (art. 24 ust. 5 pkt 2)) mowa jest o wykonaniu zamówienia w
szerokim rozumieniu, czyli każdego kontraktu, także kontraktu podwykonawstwa. Umowa
podwykonawcza zawarta w dniu 18.06.2018 roku między NB Tricity spółka z o.o. a
Nextbike Polska S.A. stanowi literalne przeniesienie umowy o wykonawstwo z, zaledwie
niewielkimi, modyfikacjami, co samo w sobie jest dowodem na to, że to Nextbike Polska
S.A. ponosi ciężar odpowiedzialności za realizację kontraktu. Wg rzeczonego kontraktu
Nextbike Polska S.A. zobowiązana była do realizacji przedmiotu zamówienia o wartości ok.
82 % umowy podstawowej (w jdz (str.12) złożonym wraz ofertą, NB Tricity spółka z o.o.
wskazał, iż 90% zobowiązania zrealizuje przy pomocy podwykonawców).
Zamawiający w kwietniu 2017 roku powołał zespół projektowy ds. budowy Systemu
Roweru Metropolitalnego (dalej: „SRM”) w celu uruchomienia powszechnie dostępnych oraz
masowo wypożyczanych przez użytkowników rowerów miejskich. W ramach prac zlecono
szereg opinii i przygotowano szczegółową dokumentację techniczną, umożliwiającą
przeprowadzenie przetargu, który został ogłoszony 19 marca 2018 roku. Przetarg zakładał
między innymi budowę SRM składającego się z minimum 3866 rowerów, w tym co najmniej
0% z nich z napędem elektrycznym.
W rezultacie, przeprowadzono przetarg nieograniczony w trybie ustawy z dnia 29
stycznia 2004 roku Prawo zamówień publicznych (dalej: „uPzp”) na wyłonienie podmiotu,
który dostarczy flotę 4.080 rowerów, wraz ze stacjami postoju oraz licencją na
oprogramowanie do zarządzania. Dodatkowo podmiot wyłoniony w ramach postępowania
miał operacyjnie zarządzać flotą zautomatyzowanego wynajmu rowerów miejskich przez
okres 6,5 roku.
Spośród złożonych ofert, najkorzystniejszą okazała się oferta złożona przez
Wykonawcę NB Tricity spółkę z o.o. z siedzibą w Warszawie – spółkę, której jedynym
udziałowcem był Nextbike Polska S.A. z siedzibą w Warszawie, czyli największy operator
systemów rowerów miejskich w Polsce.
Wykonawca NB Tricity s
półka z o.o. w treści oferty wskazała, że na potwierdzenie
warunków udziału w postępowaniu korzysta z zasobów Nextbike Polska S.A., który to będzie
uczestniczył w realizacji przedmiotu zamówienia w zakresie, w jakim te zasoby udostępnia.
W dalszej kolejn
ości przedstawiono wymagane oświadczenie Nextbike Polska S.A., w
którym to zawarte jest zobowiązanie do:
udostępnienia zasobów w postaci zdolności technicznej i zawodowej tj.
doświadczenia zdobytego podczas realizacji zamówienia wykonanego dla Zarządu Dróg
Miejskich w Warszawie, polegającego na zarządzaniu flotą 1.500 rowerów przez okres co
najmniej roku;
udostępnienia zasobów ekonomicznych oraz finansowych poprzez:
a/ powołanie się na uzyskanie średniego przychodu netto ze sprzedaży produktów,
tow
arów i materiałów w wysokości nie mniejszej niż 3.000.000,00 zł w ostatnich 3 latach
obrotowych;
b/ aktywny udział w charakterze podwykonawcy w realizacji istotnej części
zamówienia, c/ udzielenie jednej lub kilku pożyczek na korzystnych warunkach
finansowych,
d/ udzielenie poręczeń kredytowych lub gwarancyjnych,
e/ wsparcie finansowe,
f/ pozyskanie z wykorzystaniem swojej wiarygodności finansowej inwestorów
mogących wnieść wkład finansowy do spółki,
g/ objęcie nowych udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym, h/ ułatwienie
Wykonawcy nawiązania współpracy z dostawcami, podwykonawcami.
Umowa podwykonawcza, zawarta w dniu 18.06.2018 roku między NB Tricity spółką z
o.o., a Nextbike Polska S.A., stanowi literalne przeniesienie umowy o wykonawstwo z
zaledwie niewielkimi modyfikacjami, co samo w sobie jest dowodem na to, że to Nextbike
Polska S.A. ponosiło ciężar odpowiedzialności za realizację umowy zawartej ze
Stowarzyszeniem. Według przedmiotowej umowy Nextbike Polska S.A. zobowiązana była do
re
alizacji przedmiotu zamówienia o wartości ok. 82 % umowy podstawowej (w jedz (str.12)
złożonym wraz ofertą, NB Tricity spółka z o.o. wskazała, iż 90% zobowiązania zrealizuje przy
pomocy podwykonawców).
Dodatkowo, NB Tricity spółka z o.o. w toku postępowania przetargowego przedłożyła
Zamawiającemu dokument pod nazwą: „Założenia przyjęte do kalkulacji ceny ofert NB Tricity
spółka z o.o. w postępowaniu” będący przedstawieniem, w oparciu o tajemnicę
przedsiębiorstwa, precyzyjnych wyliczeń planowanej inwestycji. Kluczowe jest to, że w
przedmiotowym dokumencie NB Tricity spółka z o.o. wszelkie swoje wyliczenia ekonomiczne
opierała na udostępnionych przez Nextbike Polska S.A. zdolnościach technicznych i
zawodowych, a także polegając bezpośrednio na sytuacji finansowej i ekonomicznej
Nextbike Polska S.A.
W rezultacie, 18 czerwca 2018 roku pomiędzy Zamawiającym a NB Tricity spółką z
o.o.
zawarta została umowa, przedmiotem której była dostawa przez NB Tricity spółkę z o.o.
ponad 4.080 rowerów elektrycznych na rzecz Zamawiającego, wraz ze stacjami postoju oraz
zarządzanie przez okres 6,5 roku flotą rowerów za wynagrodzeniem. Obok powyższego, NB
Tricity spółka z o.o. zobowiązała się do udzielenia Zamawiającemu nieograniczonej czasowo
licencji wyłącznej na wszystkie elementy SRM, z prawem udzielania dalszych sublicencji.
Zgodnie z treścią umowy, przedmiot umowy zrealizowany miał być w dwóch etapach:
a/ Etap I
– uruchomienie SRM w zakresie min. 30% rowerów na terenie 14 gmin w
terminie 5 miesięcy od dnia zawarcia Umowy tj. do 18 listopada 2018 roku; b/ Etap II –
uruchomienie całości SRM do 1 marca 2019 roku.
Co istotne, NB Tricity spółka z o.o. była spółką specjalnie powołaną przez Nextbike
Polska S.A. dla realizacji tego konkretnego zamówienia. Była to spółka niskokapitałowa
(kapitał zakładowy 5.000. złotych), bez doświadczenia, pracowników, środków na realizację
umowy. Spółka, powiązana była kapitałowo i osobowo z największą spółką działającą w
Polsce w zakresie systemów rowerowych - Nextbike Polska S.A. Osoby, jakie występowały
w imieniu NB Tricity spółki z o.o. przy zawarciu i wykonaniu umowy, jednocześnie, jako
członkowie Zarządu Nextbike S.A., reprezentowały Nextbike S.A.
Nextbike Polska S.A. i NB Tricity spółka z o.o. zobowiązały się wykonać przedmiot
umowy, zgodnie z ustalonym harmonogramem, który nie był przez oba podmioty
dotrzymywany.
Zamawiający, za brak uruchomienia Etapu I w terminie oznaczonym w umowie
głównej, miał prawo do naliczenia kary umownej, za każdy kolejny rozpoczęty miesiąc –
,00 złotych, jednak nie więcej niż 900.000,00 złotych. Analiza protokołu z oceny
gotowości wykonawcy do uruchomienia Systemu Roweru Metropolitalnego w dniach 7-11
stycznia 2019 roku wskazuje na stwierdzone rażące nieprawidłowości w działaniu
oprogramowania do monitorowania Systemu Roweru Metropolitalnego, liczne usterki w
przekazanych rowerach oraz błędy w funkcjonowaniu strony internetowej. Powyższe w
rezultacie doprowadziło do negatywnego wyniku odbioru elementów systemu oraz
negatywnego wyniku rozruchu testowego.
Etap I SRM nie działał w sposób zgodny z umową, co stanowiło podstawę do
naliczenia dalszych kar umownych.
Pomimo upływu terminu do uruchomienia Etapu II SRM, NB Tricity spółka z o.o.
Etapu II nie uruchomiła. Zamawiający wzywał NB Tricity spółkę z o.o. do należytego
wykonania umowy i dostawy rowerów.
Co istotne, od momentu, kiedy zaczęło dochodzić do zwłoki w ramach Etapu II, na
znacznej większości spotkań w imieniu obu firm występowała jedna osoba - członek Zarządu
Nextbike Polska S.A. Udzia
ł w spotkaniach członków Zarządu NB Tricity spółki z o.o. był
sporadyczny. Członkowie Zarządu NB Tricity spółki z o.o. w zasadzie we wszelkich
kwestiach dotyczących SRM odsyłali Zamawiającego do Nextbike Polska S.A.
Wskutek licznych naruszeń umowy Zamawiający wezwał NB Tricity spółkę z o.o. do
zapłaty kwoty 14.132.677,80 zł, tytułem naliczonych kar umownych.
NB Tricity spółka z o.o. przedstawiła Zamawiającemu plan restrukturyzacyjny, z treści
którego wynikało, iż oczekuje umorzenia 90% roszczeń Zamawiającego względem niego.
Zamawiający przeprowadził Test prywatnego wierzyciela w celu sprawdzenia kondycji
finansowej NB Tricity spółki z o.o. oraz Nextbike Polska SA, w wyniku którego Zamawiający
nie zaakceptował przedstawionej konstrukcji restrukturyzacji.
Liczne naruszenia umowy oraz brak perspektyw co do prawidłowej realizacji Etapu II
zmusiły Zamawiającego do odstąpienia od umowy z NB Tricity spółką z o.o.
W związku z odstąpieniem od umowy NB Tricity spółka z o.o. powinna była zwrócić
Zamawiającemu 1224 rowery oraz wszystkie inne elementy SRM, za które Zamawiający
zapłacił wynagrodzenie w ramach Etapu I. W szczególności, NB Tricity spółka z o.o. powinna
przekazać Zamawiającemu licencję umożliwiającą korzystanie i eksploatację SRM (§ 12
Umowy). Do dnia spo
rządzenia przedmiotowego zaproszenia, NB Tricity spółka z o.o. nie
przekazała wszystkich rowerów (brakuje 31 szt.) oraz licencji na korzystanie z głównego
systemu informatycznego Mevo -
systemu bike sharingowego do zarządzania i sterowania
wypożyczanymi rowerami.
Ponadto, Zamawiający nie otrzymał pełnej kwoty kary umownej należnej w związku z
odstąpieniem od umowy.
Konsekwencją odstąpienia od Umowy było unieruchomienie SRM. Z rowerów tych nie
można korzystać. Do korzystania z rowerów niezbędne jest stosowne oprogramowanie
(pozwalające na śledzeniu położenia pojazdów, naliczaniu opłat za korzystanie z nich, itp.).
W toku rozmów z NB Tricity spółką z o.o. okazało się, iż nie dysponuje on takim
oprogramowaniem, a licencję na korzystanie z oprogramowania, bez prawa do udzielania
dalszych licencji posiada Nextbike Polska S.A. Tym samym, Zamawiający powziął wiedzę, iż
przez najbliższe miesiące nie będzie w stanie uruchomić SRM i został zmuszony
przeprowadzić kolejne postępowanie, mające na celu wyłonienie operatora SRM, który
zapewni własne oprogramowanie – co stanowi znaczną szkodę na majątku Zamawiającego.
Po odstąpieniu od umowy przedstawiciele Nextbike Polska S.A. deklarowali, iż
Nextbike Polska S.A przekaże Zamawiającemu wszystkie elementy SRM.
Po przetran
sportowaniu rowerów do miejsc wskazanych przez Zamawiającego,
Strony ustaliły, że rozpoczynają procedurę odbiorową. Nextbike Polska S.A. odwołała jednak
spotkania, wskazując na kolejną zmianę członków Zarządu.
W związku z powyższym Zamawiający wezwał Nextbike Polska S.A. do przekazania
elementów SRM. W odpowiedzi na powyższe Spółka wskazała, iż nie przekaże 1224
rowerów, a jedynie 1177, jak również nie przekaże kompletnego oprogramowania
umożliwiającego zarządzanie SRM.
Należy wyraźnie podkreślić, że NB Tricity spółka z o.o. nie przekazała kodu
źródłowego do całego systemu IT służącego do obsługi i korzystania z Systemu Roweru
Metropolitalnego. Z tego względu przekazane kody źródłowe zaledwie do aplikacji mobilnej
„MEVO” nie mają żadnego znaczenia. Z uwagi na brak możliwości ich wykorzystania jako
całość systemu zarządzającego pozostają one bezwartościowe – aktualizując obowiązek
stworzenia aplikacji na nowo.
W związku z postępowaniem przetargowym, które doprowadziło do wyłonienia NB
Tricity spółka z o.o., jako strony umowy, NB Tricity spółka z o.o. złożyła oświadczenie
Nextbike Polska S.A. w zakresie udostępnienia, dla celów wykonania Umowy, zdolności
zawodowej oraz zdolności w zakresie sytuacji ekonomicznej i finansowej.
NB Tricity spółka z o.o., dla wykonania przedmiotu umowy faktycznie potrzebowała
wsparcia w zakresie sytuacji finansowej oraz ekonomicznej, gdyż jako nowo powołana
spółka celowa, o niskim kapitale zakładowym, nie byłaby w stanie samodzielnie wykonać
Umowy.
Niestety wsparcie to udzi
elone zostało najwyraźniej w zbyt niskim zakresie. NB Tricity
spółka z o.o., z uwagi na brak wystarczających środków nie była w stanie w sposób należyty
wykonywać umowy. W konsekwencji, po stronie NB Tricity spółki z o.o. powstały znaczne
zobowiązania majątkowe, wynikające przede wszystkim z kar umownych, na które to
zobowiązania, Nextbike Polska S.A. nie przekazała środków. Co więcej, brak wsparcia
finansowego doprowadził do wszczęcia postępowania restrukturyzacyjnego wobec NB Tricity
spółki z o.o., w toku którego Spółka wnosiła o umorzenie 90% zobowiązań.
Z powyższego oraz z faktu, iż NB Tricity spółka z o.o. nie była w stanie dostarczać
elementów Systemu Roweru Metropolitalnego wynika ewidentnie, iż wsparcie ekonomiczne i
finansowe, jakiego Nextbike Pol
ska S.A. zobowiązała się udzielić NB Tricity spółce z o.o.
było niewystarczające. Dość jaskrawym przykładem braku wystarczającego wsparcia
finansowego ze strony Nextbike Polska S.A. jest brak zaspokojenia roszczeń
podwykonawców pracujących przy Projekcie na zlecenie Nextbike Polska S.A. Zaległości
wobec tych podmiotów, według stanu na dzień odstąpienia od umowy, sięgały miliona
złotych. Nie sposób zatem twierdzić, iż Nextbike Polska S.A. w sposób wystarczający dla
prawidłowej realizacji Umowy, udostępniła swoje zasoby w postaci potencjału finansowego
lub ekonomicznego NB Tricity spółce z o.o., a to problemy finansowe właśnie doprowadziły
do upadku Projektu.
W tym miejscu przypomnieć należy treść oświadczenia Nextbike Polska S.A. z dnia
04.05.2018 roku złożonego wraz z ofertą NB Tricity spółkę z o.o.:
„Ponadto Nextbike Polska S.A. w związku z udostępnieniem zdolności finansowej i
ekonomicznej zobowiązuje się przez cały okres realizacji przedmiotowego zamówienia
publicznego, aż do jego zakończenia do: aktywnego udziału w charakterze podwykonawcy w
realizacji istotnej części zamówienia, udzielenia jednej lub kilku pożyczek na korzystnych
warunkach finansowych, poręczeń kredytowych lub gwarancyjnych, wsparcia finansowego,
pozyskanie z wykorzystaniem swojej wiar
ygodności finansowej inwestorów mogących
wnieść wkład finansowy do spółki, objęcie nowych udziałów w podwyższonym kapitale
zakładowym,
ułatwienie
Wykonawcy
nawiązania
współpracy
z
dostawcami,
podwykonawcami i specjalistami pozostającymi w stosunkach gospodarczych z Nextbike
S.A.”
Dokładnie tego co wskazano powyżej zabrakło do tego, aby umowa mogła być
wykonana przez NB Tricity spółkę z o.o. To problemy finansowe NB Tricity spółki z o.o.,
doprowadziły do wielomiesięcznych opóźnień, nienależytego funkcjonowania Systemu, a w
konsekwencji do odstąpienia od umowy. Reasumując, to wskutek naruszenia przez Nextbike
S.A. przyjętych na siebie obowiązków doszło do niewykonania zamówienia.
Zamawiający w ogłoszeniu nr 2020/S 072-172095 z dnia 10.04.2020 roku
przewi
dział zastosowanie fakultatywnych przesłanek wykluczenia zawartych w art. 24 ust. 5
pkt 1-2 i 5-
8. Okoliczności faktyczne przywołane powyżej wyczerpują w pełni przesłankę z
art. 24 ust. 5 pkt 2), na podstawie której Zamawiający wyklucza firmę Nextbike Polska S.A. z
siedzibą w Warszawie, z postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, bowiem ta, w
sposób zawiniony, poważnie naruszyła obowiązki zawodowe, co podważa jej uczciwość, w
szczególności, że wykonawca w wyniku zamierzonego działania lub rażącego niedbalstwa
nie wykonał lub nienależycie wykonał zamówienie, co zamawiający jest w stanie wykazać za
pomocą stosownych środków dowodowych.”.
Izba ustaliła ponadto, że na podstawie zobowiązania Nextbike Polska S.A. z dnia 4
maja 2018r. spółka ta udostępniła w toku ubiegania się wykonawcy NB Tricity sp. z o.o. z
siedzibą w Warszawie o udzielenie zamówienia publicznego prowadzonego przez
Zamawiającego pn. „Świadczenie polegające na dostawie, uruchomieniu oraz zarządzaniu i
kompleksowej eksploatacji systemu roweru metropolitarnego OMG-
S”, zasoby obejmujące
zakresem zdolność techniczną lub zawodową w postaci doświadczenia oraz udostępniła
swój potencjał w zakresie sytuacji ekonomicznej i finansowej.
Izba ustaliła także, że w dniu 18 czerwca 2018r. Zamawiający - Stowarzyszenie
Obszar Metropolitalny Gdańsk-Gdynia-Sopot zawarł z wykonawcą NB Tricity sp. z o.o. z
siedzibą w Warszawie umowę nr OMGGS/UM/PN/01/2018 na zawarta w wyniku
przeprowadzonego postępowania o udzielenie zamówienia publicznego pn. „Świadczenie
pol
egające na dostawie, uruchomieniu oraz zarządzaniu i kompleksowej eksploatacji
systemu roweru metropolitarnego OMG-
S”.
Ponadto ustalono, że w tym samym dniu, tj. 18 czerwca 2018r. wykonawca NB Tricity
sp. z o.o. oraz podwykonawca Nextbike Polska S.A. zawar
ły umowę podwykonawczą w
ramach realizacji umowy dotyczącej ww. zamówienia publicznego.
Izba zważyła:
Zgodnie z art. 24 ust. 5 pkt 2 Pzp, z postępowania o udzielenie zamówienia
zamawiający może wykluczyć wykonawcę, który w sposób zawiniony poważnie naruszył
obowiązki zawodowe, co podważa jego uczciwość, w szczególności gdy wykonawca w
wyniku zamierzonego działania lub rażącego niedbalstwa nie wykonał lub nienależycie
wykonał zamówienie, co zamawiający jest w stanie wykazać za pomocą stosownych
środków dowodowych.
Stosownie do art. 2 pkt 13 Pzp przez zamówienia publiczne należy rozumieć umowy
odpłatne zawierane między zamawiającym a wykonawcą, których przedmiotem są usługi,
dostawy lub roboty budowlane. Definicja wykonawcy zawarta została w punkcie 1 ww.
prz
episu i zgodnie z nim wykonawcą jest osoba fizyczna, osoba prawna albo jednostka
organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która ubiega się o udzielenie zamówienia
publicznego, złożyła ofertę lub zawarła umowę w sprawie zamówienia publicznego. Zgodnie
zaś z art. 3 ust. 1 Pzp ustawę stosuję się do udzielania zamówień publicznych, zwanych
dalej „zamówieniami”.
Izba podziela stanowisko prezentowane przez Odwołującego, zgodnie z którym
Zamawiający w sposób nieuprawniony uznał, że pojęcie „zamówienia” zawarte w art. 24 ust.
5 pkt 2 Pzp dotyczy również podwykonawstwa i pojęcia tego nie można odnosić wyłącznie
do definicji zamówienia publicznego wskazanej w art. 2 pkt 13 Pzp. W konsekwencji nie
można rozumieć pojęcia „zamówienia" użytego w przepisie art. 24 ust. 5 pkt 2 Pzp inaczej,
niż jako zamówienie publiczne, a to z kolei, w myśl cytowanej definicji umowa zawarta
pomiędzy wykonawcą a zamawiającym. Umowa o podwykonawstwo nie jest natomiast
umową
o
zamówienie
publiczne.
Podwykonawca
jest
związany
stosunkiem
zobowiązaniowym z wykonawcą, a nie zamawiającym i odpowiada on, zgodnie z zasadami
prawa cywilnego, za należytą realizację umowy podwykonawczej, a nie zamówienia
publicznego. Za wykonanie zamówienia publicznego odpowiada natomiast wykonawca tego
zamówienia.
Zatem uwzględniając powyższe rozważania stwierdzić należy, że art. 24 ust. 5 pkt 2
Pzp dotyczy wykonywania zamówień publicznych - czyli umów pomiędzy zamawiającym a
wykonawcą. Jak natomiast ustaliła Izba, z przedłożonej przez Zamawiającego na rozprawie
umowy z dnia 18 czerwca 2018 r. stroną umowy zawartą z Zamawiającym był wykonawca
NB Tricity sp. z o.o. Odwołujący był natomiast podwykonawcą NB Tricity - co wprost wynika
z umowy podwykonawczej zawartej pomiędzy tymi podmiotami w dniu 18 czerwca 2018r. Co
istotne również to zauważyć należy, że Zamawiający wszelkie zarzuty uzasadniające
czynność wykluczenia Odwołującego z postępowania odnosił do zobowiązań NB Tricity sp. z
o.o., a nie zobowiązań Odwołującego.
W konsekwencji więc mając na uwadze że przesłanki wykluczenia należy
interpretować w sposób ścisły i niemożliwe jest ich rozszerzenia w stosunku do podmiotów
nie wymienionych w tym przepisie Izba uznała, że Zamawiający w sposób niezasadny
zastosował w stosunku do Odwołującego sankcję wykluczenia o której mowa w art. 24 ust. 5
pkt 2 Pzp, bowiem przepis ten dotyczy wyłącznie wykonywania zamówień publicznych - czyli
umów pomiędzy zamawiającym ą wykonawcą. Jak już natomiast wskazano wykonawcą w
stosunku do którego mógłby zostać zastosowany powyższy przepis było NB Tricity nie zaś
jego podwykonawca, tj. Nextbike Polska S.A.
– Odwołujący w niniejszej sprawie.
Ponadto Izba uznała, za nieprawidłowe twierdzenie Zamawiającego, że Odwołujący
jako podwykonawca ponosi odpowiedzialność za realizację umowy o zamówienie publiczne,
bowiem nie wynika ona zarówno z przepisów prawa, jak również jakichkolwiek umów, czy
też porozumień zawieranych przez Odwołującego. Również powiązania osobowe i
kapitałowe wykonawcy i podwykonawcy, czy też zakres świadczenia podwykonawcy są
pra
wnie irrelewantne dla art. 24 ust. 5 pkt 2 Pzp. Poleganie na zdolnościach technicznych i
zawodowych nie ma wpływu na odpowiedzialność podwykonawcy względem
Zamawiającego. Również udostępnienie potencjału ekonomiczno-finansowego nie wpływa
bezpośrednio na odpowiedzialność podwykonawcy, bowiem podwykonawca odpowiada
solidarnie z wykonawcą za zawinione nieudostępnienie potencjału (art. 22a ust. 5 ustawy
Pzp), a nie rezultaty jego wykorzystania.
W konsekwencji uznania, że Zamawiający w sposób nieuprawniony zastosował w
stosunku do Odwołującego przepis art. 24 ust. 5 pkt 2 Pzp, bezprzedmiotowa stała się ocena
czy w sprawie zaistniały przesłanki umożliwiające Zamawiającemu wykluczenie
Odwołującego z postępowania jak również, czy Zamawiający wykazał w uzasadnieniu
dokonanej czynności, w sposób dostateczny ich wystąpienie.
Wobec powyższego, na podstawie art. 192 ust. 1 Pzp oraz art. 192 ust. 3 pkt 3 Pzp,
orzeczono jak w pkt 1 sentencji.
O kosztach postępowania orzeczono stosownie do wyniku postępowania - na
podsta
wie art. 192 ust. 9 i 10 Pzp oraz w oparciu o przepisy § 5 ust. 2 pkt 1 w zw. z § 3 pkt 1
i pkt 2 lit. b rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie
wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 972).
Przewodniczący: ……………………………………………
Otrzymuj raz w tygodniu aktualne informacje
o zmianach w prawie oraz komentarzach ekspertów
Otrzymasz darmowy e-book w prezencie!
„6 pytań o znowelizowane przepisy Pzp"