KIO 1279/20 WYROK dnia 27 lipca 2020 r.

Sygn. akt: KIO 1279/20 

WYROK 

z dnia 27 lipca 2020 r. 

Krajowa Izba Odwoławcza   -   w składzie: 

Przewodniczący:     Aneta Mlącka 

Protokolant:             Piotr Kur 

po  rozpoznaniu  na  rozprawie  w  dniu  23  lipca  2020  r.  w Warszawie 

odwołania wniesionego 

do  Prez

esa  Krajowej  Izby  Odwoławczej  w  dniu  09  czerwca  2020  r.  przez  Odwołującego 

Izabela Krępa prowadząca działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo Drogowo-

Budowlane GRAN-BUD I. K. (ul. Foluszowa 108B, 65-

751 Zielona Góra) w postępowaniu 

prowadzonym przez 

Zamawiającego Gmina Nowa Sól – Miasto (ul. M.J. Piłsudskiego 12, 

100 Nowa Sól) 

orzeka: 

oddala odwołanie 

kosztami  postępowania  obciąża  Odwołującego  I.  K.  prowadzącą  działalność  gospodarczą 

pod firmą Przedsiębiorstwo Drogowo-Budowlane GRAN-BUD I. K. (ul. Foluszowa 108B, 

751 Zielona Góra) i  

zalicza  w  poczet  kosztów  postępowania  odwoławczego  kwotę  10000  zł  00  gr  (słownie: 

dziesięć  tysięcy  złotych  zero  groszy)  uiszczoną  przez  Odwołującego  I.  K.  prowadzącą 

działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo Drogowo-Budowlane GRAN-BUD I. 

K. (ul. Foluszowa 108B, 65-

751 Zielona Góra) tytułem wpisu od odwołania.  

Stosownie  do  art.  198a  i  198b  ustawy  z  dnia  29  stycznia  2004  r.  - 

Prawo  zamówień 

publicznych  (Dz.U.  z  2019  r.  poz.1843)  na  niniejszy  wyrok  -  w  terminie  7  dni  od  dnia  jego 

doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do 

Sądu Okręgowego w Zielonej Górze. 

P

rzewodniczący:      ……………………….. 

Sygn. akt: KIO 1279/20 

UZASADNIENIE 

Zamawiający  Gmina  Nowa  Sól  Miasto  prowadzi  postępowanie  o  udzielenie  zamówienia 

publicznego,  którego  przedmiotem  jest  Budowa  dróg  gminnych  pomiędzy  ulicami  Fredry, 

Staszica, Matejki i 1 Maja w Nowej Soli. 

Ogłoszenie  o  zamówieniu  ukazało  się  26  lutego  2020  roku  w  Biuletynie  Zamówień 

Publicznych pod numerem 516567-N-2020.  

Odwołujący I. K. prowadząca działalność gospodarcza pod firmą Przedsiębiorstwo Drogowo-

Budowlane  GRAN-BUD  I.  K. 

wniósł  odwołanie,  w  którym  zarzucił  Zamawiającemu 

narusze

nie art. 7 ust 1 oraz art. 89 ust. 1 pkt 4 Pzp w związku z art 90 ust. 3 ustawy poprzez 

wadliwe i przedwczesne odrzucenie oferty Odwołującego  

Odwołujący wniósł o unieważnienie czynności odrzucenia oferty Odwołującego, powtórzenie 

czynności badania i oceny ofert z uwzględnieniem oferty Odwołującego, co w konsekwencji 

winno skutkować uznaniem tej oferty za najkorzystniejszą. 

Zgodnie  z  Rozdziałem  8.8  SIWZ  ofertę  w  postępowaniu  należało  sporządzić  wypełniając  i 

podpisując  formularz  oferty,  którego  wzór  stanowi  załącznik  nr  8  do  SIWZ  zaś  do  oferty 

należy  załączyć  m.in.:  wypełniony  formularz  cenowy  stanowiący  załącznik  nr  9  do  SIWZ 

(kosztorys  ofertowy). 

Jak  wskazywał  Odwołujący,  cena  oferty  jest  ceną  orientacyjną  zaś 

Zamawiający zapłaci wykonawcy wynagrodzenie ustalone na podstawie cen jednostkowych 

wyszczególnionych w formularzu cenowym wykonawcy oraz ilości rzeczywiście wykonanych 

i  odebranych  robót.  Zdaniem  Odwołującego  nie  ulega  wątpliwości,  że  przyjęto  wycenę  i 

rozliczenie kosztorysowe robót a sam kosztorys ofertowy stanowił ofertę w postępowaniu. 

Zgodnie  z  SIWZ  wykonawca  ubiegający  się  o  zamówienie  winien  złożyć  jako  ofertę  sensu 

stricte poza Formularzem oferty tak

że wypełniony Kosztorys ofertowy. 

Odwołujący  złożył  wraz  z  ofertą  obydwa  wymagane  dokumenty,  jak  wskazał,  kosztorys 

ofertowy  został  przygotowany  zgodnie  z  przedmiarami  Zamawiającego  i  złożony  w  formie 

kosztorysu opracowanego metodą kalkulacji uproszczonej. 

Zamawiający  podał  kwotę  jaką  zamierzał  przeznaczyć  na  sfinansowanie  zamówienia  w 

wysokości: 9.950.000 zł brutto. 

W  postępowaniu  zostało  złożonych  łącznie  9  ofert  w  przedziale  od  4.826.337,48  zł  do 

10.341.398,47 zł. Tylko jeden z wykonawców zaoferował cenę na poziomie 10 mln zł. Cena 

Odwołującego nie była najniższą ceną w postępowaniu. Powyższe w ocenie Odwołującego 

oznacza, że rynkowa wartość zamówienia została ustalona w sposób poprawny na poziomie 

cen  złożonych  ofert  (nawet  przy  jedynej  zawyżonej  ofercie  średnia  arytmetyczna  jest  na 

poziomie 6,5 mln zł). 

W  ocenie  Odwołującego  właściwym  puntem  odniesienia  w  zakresie  ustalenia  rzetelności  i 

realności  wyceny  ofertowej  nie  powinna  być  wartość  szacunkowa  ale  wyceny  ofertowe,  te 

zaś wskazują, że różnice pomiędzy cenami ofert nie mają zasadniczego charakteru. Zatem 

skoro 

oferta  złożona  przez  Odwołującego  nie  odbiega  w  sposób  rażący  od  cen  rynkowych 

pozostałych  wykonawców,  uznać  można,  że  reprezentuje  rynkową,  konkurencyjną  cenę 

ofertową. 

Jak wskazał dalej Odwołujący, o rażąco niskiej cenie można mówić jedynie wtedy, gdy cena 

ta nie uwzględnia wszystkich kosztów niezbędnych do prawidłowego wykonania przedmiotu 

zamówienia,  nie  odzwierciedla  cen  rynkowych,  gdy  cena  zakłada  realizację  zamówienia 

poniżej  kosztów  lub  gdy  jest  ceną  symboliczną.  Ceny  zaproponowanej  w  jego  ofercie  nie 

można w świetle powyższych orzeczeń uznać za rażąco niską, skoro nie odbiega w znaczny 

sposób  od  cen  zaproponowanych  przez  innych  wykonawców  w  tym  postępowaniu  - 

uwzględnia ona wszystkie koszty związane z prawidłową realizacją przedmiotu zamówienia 

przy  uwzględnieniu  niezbędnych  czynników  mających  wpływ  na  wysokość  ceny  oferty, 

zgodnie z opisem przedmiotu zamówienia, zawartym w SIWZ, oraz wzorem umowy, nie jest 

ceną  symboliczną,  ani  ceną  ukształtowaną  poniżej  kosztów  wytworzenia,  co  znalazło 

uzasadnienie  w  szczegółowych  wyjaśnieniach  ceny,  a w  szczególności  należy  wskazać na 

założony i wykazany w wyjaśnieniach godziwy zysk firmy. 

Zamawiający  w  dniu  11  maja  2020  r.  wezwał  Odwołującego  do  złożenia  wyjaśnień 

dotyczących ceny oferty. 

Zamawiający  oczekiwał  od  wykonawcy  udzielenia  wyjaśnień  dotyczących  wyliczenia 

(kalkulacji)  ceny  oferty, 

a  w  wyjaśnieniach  należało  przedstawić  kalkulację  wysokości  ceny 

jednostkowej  w  wybranych  pozycjach  kosztorysu  ofertowego. W

ykonawca zobowiązany był 

przedstawić  kalkulację  ceny  jednostkowej  poprzez  wyszczególnienie  kosztów  robocizny, 

materiałów  i  pracy  sprzętu  oraz  podanie  wysokości  zastosowanych  stawek  i  narzutów  tj. 

stawki  roboczogodziny,  kosztów  zakupu  materiałów,  kosztów  pośrednich  oraz  zysku. 

Dodatkowo  w  wyjaśnieniach  należało  wskazać  nazwę  i  rodzaj  oraz  producenta  studni 

rewizyjnych,  kostki  betonowej  oraz  słupów  i  opraw  oświetleniowych,  które  wykonawca 

zamierza zastosować przy realizacji przedmiotu zamówienia. Ponadto należało przedstawić 

wszelkie  dowody  potwierdzające  możliwość  uzyskania  za  ceny  wskazane  w  wyjaśnieniach 

następujących  materiałów:  kruszywa,  studnie  rewizyjne,  rury  kanalizacyjne  PVC,  rury 

osłonowe,  kostki  betonowe,  oprawy  i  słupy  oświetleniowe,  obrzeża  betonowe  i  krawężniki 

betonowe. 

Odwołujący  złożył  kosztorys  sporządzony  metodą  szczegółową  dla  całego  zadania.  Do 

wyjaśnień  zostały  złożone  także  dowody  w  postaci  wyceny  kosztu  zakupu  wybranych 

materiałów z wskazanych hurtowni budowlanych. 

Zamawiający  uznał, że oferta Odwołującego podlega odrzuceniu na podstawie art. 89 ust. 1 

pkt 4 Pzp, gd

yż zawiera rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu zamówienia 

w  związku  z  art  90  ust.  3  Pzp,  zgodnie  z  którym  zamawiający  odrzuca  ofertę  wykonawcy, 

który  nie  udzielił  wyjaśnień  lub  jeżeli  dokonana  ocena  wyjaśnień  wraz  ze  złożonymi 

dowodami  pot

wierdza,  że  oferta  zawiera  rażąco  niską  cenę  lub  koszt  w  stosunku  do 

przedmiotu zamówienia. 

W  zakresie  uzasadnienia  faktycznego  odrzucenia  oferty  Zamawiający  wskazał,  że 

Wykonawca zaniżył koszty wykonania wykopu na potrzeby kanalizacji deszczowej. 

Zamawia

jący  stwierdził,  na  podstawie  przedstawionej  przez  wykonawcę  szczegółowej 

kalkulacji  ceny  jednostkowej  wykonania  1  m³  wykopu,  że  cena  jednostkowa  nie  zawiera 

kosztów związanych z pompowaniem wody, gdyż w wycenie nie została uwzględniona praca 

pompy a także, że do kalkulacji tej ceny została przyjęta zaniżona ilość nakładów robocizny 

związana  z  wykonaniem  1  m³  wykopu.  Na  czynności  obejmujące  wykonanie  wykopu 

mechanicznie  i  ręcznie,  założenie  umocnienia  wykopu  (szalunków  w  ilości  2m²  na  1m³), 

założenia kolektora z igłofiltrami na odcinku 1 mb, zabezpieczenia linii energetycznej przez 

założenie  rury  osłonowej  oraz  zabezpieczenie  istniejących  sieci  wykonawca  przyjął  nakład 

robocizny  w  ilości  0.3711  roboczogodziny  co  odpowiada  22  minutom.  Jednocześnie  w 

podstawie 

kalkulacji wykonawca powołał się na Katalogi Nakładów Rzeczowych nr KAIR 2-

01  0206-03,  KAIR  2-01  0301-01  oraz  KNR  2-01  0607-

01,  zgodnie  z  którymi  nakłady 

robocizny na 1 m³ wynosi co najmniej 6,327 co odpowiada 6 h i 20 min. pracy. 

Zamawiający  stwierdził  ponadto,  że  przyjęty  nakład  pracy  w  ilości  0.3711  roboczogodziny 

jest  nierealny  i  znacznie  odbiegający  od  rzeczywistych  nakładów  pracy  niezbędnych  do 

wykonania tych czynności a zaniżenie ilości nakładów pracy oraz nieuwzględnienie w cenie 

jednostkowej  koszt

ów  pompowania  wody  przekłada  się  na  przyjęcie  do  wyceny  ceny 

jednostkowej  w  wysokości  38  zł  za  1  rn³  oraz  ustalenie  wartości  robót  obejmujących 

wykonanie  wykopu  na  potrzeby  kanalizacji  deszczowej  na  łączną  kwotę  w  wysokości 

147.151,58  zł  a  nieuwzględnienie  rzeczywistych,  zdaniem  Zamawiającego  kosztów  w 

powyższym zakresie, wpłynęło na cenę wykonania tych robót, która jest niższa o ponad 500 

tys.  złotych  w  stosunku  do  ich  szacunkowego  kosztu  określonego  w  kosztorysie 

inwestorskim w wysokości 658.310,50 zł.  

Z

amawiający wskazał także, że Wykonawca zaniżył koszty wykonania rurociągów kanalizacji 

deszczowej. 

Zamawiający  stwierdził,  że  w  odniesieniu  do  wskazanych  w  uzasadnieniu 

pozycji  kosztorysowych  - 

na  podstawie  przedstawionej  przez  wykonawcę  szczegółowej 

kalku

lacji  ceny  jednostkowej  wykonania  rurociągów  kanalizacji  deszczowej  z  rur  PVC  oraz 

załączonej  przez  wykonawcę  oferty  cenowej  dostawy  rur  kanalizacji  deszczowej  firmy 

TADMAR  SAINT-

GOBAIN  POLSKA  sp.  z  o.o.,  że  w  kalkulacji  szczegółowej  ceny 

jednostkowej  wyko

nawca  przyjął  zaniżone  koszty  materiałów  niezbędnych  do  wykonania 

rurociągów kanalizacji deszczowej. 

Jak wskazał Odwołujący, Zamawiający opiera swoje stanowisko dotyczące wykonania 1 m

wykopu mającego związek z kanalizacją deszczową na Katalogu Nakładów Rzeczowych, nie 

biorąc  jednak  pod  uwagę,  że  nie  zawsze  zachodzi  konieczność  zakładania  kolektora  z 

igłofiltrami, zabezpieczania sieci czy nawet zakładania umocnienia wykopów na każdym 1 m³ 

wykopu, który należy  wykonać. W nawiązaniu do wyceny  wykopów Zamawiający  w swoich 

szacunkach  skorzystał  wprost  z  Katalogu  Nakładów  Rzeczowych,  które  są  w  ocenie 

Odwołującego oderwane od faktycznych kosztów i czasochłonności prac, nie uwzględniając 

jednocześnie  charakterystyki  prac  jak  i  elementów  zawartych  w  załączonej  dokumentacji 

przetargowej  do  której  należało  się  odnieść  dokonując  kalkulacji  ofertowej.  Odwołujący 

odniósł  się  do  dokumentacji  geotechnicznej  załączonej  do  dokumentacji  przedmiotowego 

postępowania  przetargowego  i  zauważył,  że  na  dziewięć  wykonanych  odwiertów 

stwierdzono  występowanie  zwierciadła  wody  gruntowej  w  5  otworach,  a  głębokość 

występującej  wody  przekracza  2  m,  przy  czym  w  3  otworach  zwierciadło  wody  występuje 

poniżej  2,5m.  Dalej  Odwołujący  wskazał,  że  uwzględniając  dokumentację  projektową 

(rysunki  14-

19  profile  kanalizacji  deszczowej),  w  której  głębokość  posadowienia 

projektowanej kanalizacji na przeważającej długości wynosi ok. 2m, wywnioskować można, 

że zakładanie kolektora z igłofiltrami będzie miało miejsce na ok 20-25% trasy kanalizacji w 

końcowej fazie jej kopania. Ponadto w nawiązaniu do zabezpieczania sieci w przedstawionej 

dokumentacji  projektowej    wskazuje 

się konieczność  założenia 54,5 mb  rur  osłonowych na 

wszystkich  6  odcinka

ch.  W  nawiązaniu  do  powyższego  Odwołujący  stwierdził,  że 

zabezpiec

zanie sieci będzie miało charakter incydentalny.  

Dalej  Odwołujący  stwierdził,  że  na  podstawie  materiałów  dotyczących  geotechniki,  z 

gestorami  sieci,  a  także  planszy  koordynacyjnej  usytuowania  sieci,  które  w  postępowaniu 

udostępnił Zamawiający można dojść do wniosku, że prace związane z zabiciem igłofiltrów, 

a  także  zabezpieczenia  sieci  (prace  pracochłonne  i  czasochłonne)  będą  miały  charakter 

sporadyczny. 

Powyższe dowodzi, że analiza udostępnionej i obowiązującej w postępowaniu 

dokumentacji  technicznej  poz

woliła  ustalić  realną  wartość  prac  w  powyższym  zakresie. 

O

dwołujący  podkreślił,  że  mamy  do  czynienia  z  pozycją  dotyczącą  wykonania  wykopu  na 

potrzeby kanalizacji deszczowej, 

tak więc samo wykonanie wykopu nie jest celem samym w 

sobie. 

Zdaniem Odwołującego, Zamawiający na potrzeby odrzucenia i uznania że cena jest rażąco 

niska,  izoluje  powyższą  pozycję  w  stosunku  pozycji  z  nią  funkcjonalnie  i  bezpośrednio 

związanych  tj.  pozycji  dotyczących  samej  instalacji  kanalizacji  deszczowej.  W  tej  sytuacji 

koniecznością  jest  badanie  ceny  oferty  wykonawcy  przy  uwzględnieniu  przedmiotu 

zamówienia w postępowaniu. 

W  odniesieniu  do  wykonania  rurociągów  kanalizacji  deszczowej  Odwołujący  wskazał,  że 

popełnił w złożonym kosztorysie metodą szczegółową oczywiste błędy matematyczne, które 

Zamawiający już samodzielnie ustalił na etapie weryfikacji przedstawionego wyjaśnienia. 

Celem  złożonych  wyjaśnień  przez  Wykonawcę  jest  wskazanie  Zamawiającemu,  że  dana 

pozycja nie nosi znamion zaniżenia ceny jednostkowej, czy niedoszacowania i zaoferowania 

jej wykonania poniżej faktycznych kosztów. 

Odwołujący  wskazał,  że  mając  na  uwadze  charakter  robót  związanych  z  układaniem 

kanalizacji deszczowej, niezbędnych do wykonania prac określonych w spornych pozycjach 

— ułożenie plastikowej rury (we wcześniej przygotowanym wykopie), która w przeważającej 

większości  waży  znacznie  poniżej  100kg,  na  wykonanie  której  to czynności  niezbędne  jest 

zaangażowanie  2  osób  w  czasie  ok  0,5h/1mb  (średnica  rury  nie  zmienia  czasu  pracy,  ani 

ilości  osób  niezbędnych  do  osadzenia  rury),  samochodu  skrzyniowego  oraz 

ładowarki/żurawia samochodowego (który tak naprawdę niezbędny jest jedynie przy rurach o 

średnicy  600mm)  z  łatwością  można  było  zauważyć,  że  mowa  jest  o  błędzie 

matematycznym, a nie niedoszacowaniu pozycji, przekładającej się „rażąco niską cenę całej 

oferty”. 

Odwołujący wskazał także, że Zamawiający sam zauważył ewidentne błędy matematyczne i 

nic  nie  stało  na  przeszkodzie  aby  wezwać Wykonawcę  do  odniesienia  się  do  ww.  błędów. 

Udostępnił  Zamawiającemu  ceny  zakupowe  materiału,  z  których  Zamawiający  z  łatwością 

mógł  zauważyć  omyłkę.  Przy  czym  oczywistym  jest  że  racjonalny  wykonawca  nie 

przedstawia  Zamawiającemu  jako  dowodów  realności  wyceny  ofertowej  zaniżonych  cen 

zakupowych  materiałów,  skoro  wcześniej  (w  kosztorysie  ofertowym)  wskazał 

Zamawiającemu faktyczne ceny. 

Odwołujący  wskazywał  także,  że  cena  działu  „Kanalizacja  deszczowa”  w  przedstawionej 

przez Odwołującego ofercie w odniesieniu do średniej arytmetycznej wartości przedstawionej 

przez  wszystkich  oferentów  stanowi  ofertę  jedynie  0  19%  niższą  i  z  pewnością  nie  ma 

znamion nierealnego i rażącego zaniżenia. 

Izba ustaliła i zważyła co następuje: 

Bezsporna  pomiędzy  stronami  jest  okoliczność,  że  wynagrodzenie  zostanie  zapłacone 

wykonawcy  na  podstawie  cen  jednostkow

ych  wyszczególnionych  w  formularzu  cenowym 

wykonawcy  oraz  ilości  rzeczywiście  wykonanych  i  odebranych  robót.  Odwołujący  nie  miał 

zatem wątpliwości, że w postępowaniu przyjęto wycenę i rozliczenie kosztorysowe robót, a 

sam kosztorys ofertowy stanowił część oferty złożonej w postępowaniu. 

Zamawiający  wezwał  Odwołującego  do  złożenia  wyjaśnień  w  zakresie  zaoferowanej  ceny. 

Odwołujący przedstawił wyjaśnienia, w których przedstawił kalkulację cen jednostkowych w  

odniesieniu do wskazanych przez Zamawiającego pozycji kosztorysu.  

W  wyniku  analizy  wyjaśnień  Odwołującego,  Zamawiający  stwierdził,  że  cena  jednostkowa 

nie  zawiera  kosztów  związanych  z  pompowaniem  wody,  gdyż  w  wycenie  nie  została 

uwzględniona  praca  pompy,  a  także,  że  do  kalkulacji  ceny  została  przyjęta  zaniżona  ilość 

nakładów  robocizny  związana  z  wykonaniem  1  m³  wykopu.  Zamawiający  wskazał,  że  na 

czynności  obejmujące  wykonanie  wykopu  (mechanicznie  i  ręcznie)  składają  się  również 

założenie  umocnienia  wykopu,  założenia  kolektora  z  igłofiltrami  na  odcinku  1  mb, 

zabezpieczenia linii energetycznej przez założenie rury osłonowej oraz zabezpieczenie sieci 

istniejących.  Na  wszystkie  te  prace  Odwołujący  przyjął  nakład  roboczy  w  ilości  0,3711 

roboczogodziny,  co  odpowiada  22  minutom.  Jednocześnie  w  podstawie  kalkulacji, 

Odwołujący  powołał  się  na  Katalogi  Nakładów  Rzeczowych,  zgodnie  z  którymi  nakład 

robocizny na 1 m³ wynosi co najmniej 6,327, co odpowiada 6 godzinom i 20 minutom pracy. 

Zamawiający  wskazał,  że  przyjęty  nakład  pracy  jest  nierealny  i  znacznie  odbiegający  od 

rzeczywistych nakładów pracy niezbędnych do wykonania tych czynności. Nieuwzględnienie 

rzeczywistych  kosztów  wpłynęło  na  cenę  wykonania  tych  robót,  która  jest  niższa  o  ponad 

500.000  złotych  w  stosunku  do  ich  szacunkowego  kosztu  określonego  w  kosztorysie 

inwestorskim. W trakcie rozprawy natomiast Zamawiający wskazał, że średnia wartość, jaką 

szacowali wykonawcy na zrealizowanie tych prac, to kwota 337 

000 złotych.  

Odwołujący  w  treści  odwołania  wyjaśnił,  że  nie  zawsze  zachodzi  konieczność  zakładania 

kolektora z igłofiltrami, zabezpieczenia sieci, czy nawet zakładania umocnienia wykopów  na 

każdym  1  m³  wykopu,  który  należy  wykonać.  Jednocześnie  zauważył,  że  Zamawiający  w 

swoich  szacunkach  skorzystał  z  Katalogu  Nakładów  Rzeczowych,  które  są  oderwane  od 

faktycznych  kosztów  i  czasochłonności  prac,  nie  uwzględniając  jednocześnie  zarówno 

charakterystyki  prac,  jak  i  elementów  zawartych  w  dokumentacji  przetargowej,  do  której 

należało  się  odnieść,  dokonując  kalkulacji  ofertowej.  Ponadto  Odwołujący  wskazał,  że  z 

dokumentacji geotechnicznej  należało  wywnioskować,  że  zakładanie kolektora z  igłofiltrami 

będzie  miało  miejsce  na  ok.  20-25%  trasy  kanalizacji  w  końcowej  fazie  jej  kopania.  W 

nawiązaniu do zabezpieczenia sieci, Odwołujący wskazał na konieczność założenia 54,5 mb 

rur  osłonowych  na  wszystkich  6  odcinkach  i  w  oparciu  o  tę  okoliczność  Odwołujący 

stwierdził, że zabezpieczenie sieci będzie miało charakter incydentalny.  

Jedno

cześnie  Zamawiający  w  treści  informacji  o  odrzuceniu  oferty  Odwołującego,  na 

podstawie  przedstawionej  przez  Odwołującego  szczegółowej  kalkulacji  ceny  jednostkowej 

wykonania  rurociągów  kanalizacji  deszczowej  z  rur  PVC  oraz  załączonej  oferty  cenowej 

dostawy 

rur  kanalizacji  deszczowej  stwierdził,  że  w  kalkulacji  szczegółowej  ceny 

jednostkowej  Odwołujący  przyjął  zaniżone  koszty  materiałów  niezbędnych  do  wykonania 

rurociągów kanalizacji deszczowej. Zamawiający w oparciu o jedną z przedstawionych ofert 

dokonał obliczeń i stwierdził, że łączne niedoszacowanie oferty w zakresie tej pozycji wynosi 

98.624,15 złotych netto.  

Odwołujący w treści odwołania wskazał, że popełnił w złożonym kosztorysie, sporządzonym 

metodą  szczegółową,  oczywiste  błędy  matematyczne,  które  Zamawiający  już  samodzielnie 

ustalił  na  etapie  weryfikacji  przedstawionego  wyjaśnienia.  W  trakcie  rozprawy  Odwołujący 

wyjaśnił,  że  błąd  matematyczny  polegał  na  przyjęciu  przez  pracownika  sporządzającego 

kosztorys w przypadku zakupu np. rury o średnicy ȹ = 250, długości L=3 m i cenie zakupu 

52,42  zł  za  1  m  -  wartości  1  metra  tej  rury  w  kwocie  17,47  złotych,  podczas  gdy  cena  w 

pozycji  kosztorysu,  w  której  wyspecyfikowana  została  rura  o  średnicy  250  i  długości  1  m 

powinna wynosić 52,42 zł. Wynika to, jak wyjaśnił Odwołujący, z konieczności zakupu całego 

odcinka rury (tj. 3 m). 

Zamawiający  w  uzasadnieniu  odrzucenia  oferty  Odwołującego  wskazał  także,  że  w 

niniejszym  postępowaniu  przewidział  rozliczenie  kosztorysowe  w  oparciu  o  zaoferowane 

ceny  jednostkowe.  W  takim 

przypadku,  ceny  jednostkowe  nie  są  jedynie  składnikiem  ceny 

łącznej  (wynagrodzenia  wykonawcy),  tak  jak  ma  to  miejsce  w  przypadku  wynagrodzenia 

ryczałtowego,  lecz  pełnią  funkcję  samodzielnych  cen,  w  oparciu  o  które  naliczane  jest 

wynagrodzenie. Wobec powyższego, kalkulacja cen jednostkowych ma istotne znaczenie z 

punktu  widzenia  oceny  całości  oferty  wykonawcy,  jako  obarczonej  zarzutem  rażąco  niskiej 

ceny.  Dalej  Zamawiający  stwierdził,  że  w  niniejszym  przypadku  przedstawione  przez 

Odwołującego  wyjaśnienia  potwierdzają,  że  wskazane  ceny  jednostkowe  dotyczące 

wykonania  wykopu  na  potrzeby  kanalizacji  deszczowej  oraz  wykonania  rurociągów 

kanalizacji  deszczowej  z  rur  PVC,  zostały  skalkulowane  w  sposób  oderwany  od 

rzeczywistych  kosztów  wykonania.  W  przypadku  ceny  jednostkowej  wykonania  wykopu  na 

potrzeby  kanalizacji  deszczowej,  przedstawione  przez  Odwołującego  wyjaśnienia 

potwierdzają  nieuwzględnienie  w  cenie  jednostkowej  wszystkich  kosztów  związanych  z 

wykonaniem tych robót, a w przypadku ceny jednostkowej wykonania rurociągów kanalizacji 

deszczowej  z  rur  PCV,  nieuwzględnienie  rzeczywistych  kosztów  zakupu  niezbędnych 

materiałów, co świadczy o niedoszacowaniu zaoferowanych cen jednostkowych. Niemająca 

uzasadnienia  kalkulacja  ceny  jednostkowej  tego  asortymentu  robót  przekłada  się  na  całą 

cenę  oferty,  albowiem  pochodną  (wynikiem)  zaniżonych  cen  jednostkowych  zawartych  w 

kosztorysie, jest rażąco niska cena całej oferty, co przesądza za uznaniem, że Odwołujący 

złożył ofertą zawierającą rażąco niską cenę.  

Oceniając  powyższe  okoliczności  oraz  przedstawione  przez  Strony  stanowiska,  Izba 

stwierdziła, co następuje: 

Odwołujący  był  zobowiązany  złożyć  wyjaśnienia  w  zakresie  zaoferowanej  ceny.  Złożenie 

tych  wyjaśnień  było  tym  bardziej  uzasadnione  faktem,  iż  cena  zaoferowana  przez 

Odwołującego stanowiła zaledwie połowę ceny oszacowanej przez Zamawiającego. Złożone 

przez  Odwołującego  wyjaśnienia  nie  rozwiały  wątpliwości  co  do  zaoferowania  przez 

Odwołującego  zaniżonej  ceny  za  realizację  zamówienia.  Przeciwnie,  złożone  wyjaśnienia 

pogłębiły  wątpliwości  co  do  realności  zaoferowanej  ceny.  Wyjaśnienia  te  potwierdzają 

nieuwzględnienie  przez  Odwołującego  wszystkich  kosztów,  związanych  z  realizacją 

zamówienia. W tym zakresie należy wskazać na wyjaśnienia dotyczące zakupu materiałów – 

w  tym  pr

zypadku  rur.  Odwołujący  przedstawił  zaniżone  ceny  zakupu  rur.  Wyjaśnił,  że 

poszczególne  pozycje  kosztorysu  zawierają  błąd.  Jednakże  błąd  ten  polega  na 

niedoszacowaniu  zamówienia.  Wobec  tego  wartość  oferty  Odwołującego,  w  przypadku 

prawidłowego  dokonania  kalkulacji  cenowej  zakupu  materiałów,  powinna  ulec  zwiększeniu, 

bowiem  w  przypadku  prawidłowej  kalkulacji  ceny  oferty  (a  zatem,  gdyby  Odwołujący  błędu 

nie  popełnił)  cena  oferty  byłaby  wyższa,  gdyż  uwzględniałaby  prawidłowe  (czyli  wyższe) 

ceny  zakupu  materiałów.  Odwołujący  wskazywał  natomiast,  że  nawet  pomimo,  iż 

poszczególne pozycje kosztorysu w zakresie zakupu materiałów zostały zaniżone, to oferta 

nie zawiera ceny nierealnej, co wynikać ma z okoliczności, że Odwołujący przewidział zysk w 

wysokości  10%  zamówienia netto  (a  zatem  około 430 000  złotych). Trafnie w  tym  zakresie 

argumentował Zamawiający, że w niniejszym postępowaniu zostało przewidziane rozliczenie 

kosztorysowe  w  oparciu  o  zaoferowane  ceny  jednostkowe.  W  takim  przypadku,  ceny 

jednostkowe  nie  są  jedynie  składnikiem  ceny  łącznej  (wynagrodzenia  wykonawcy),  tak  jak 

ma to miejsce w przypadku wynagrodzenia ryczałtowego, lecz pełnią funkcję samodzielnych 

cen,  w  oparciu  o  które  naliczane  jest  wynagrodzenie.  Wobec  powyższego,  kalkulacja  cen 

jednostkowych  ma 

istotne  znaczenie  z  punktu  widzenia  oceny  całości  oferty  wykonawcy, 

jako  obarczonej  zarzutem  rażąco  niskiej  ceny.  Oznacza  to,  że  skoro  zaniżone  zostały 

poszczególne  pozycje  kosztorysu  (czemu  nie  zaprzecza  Odwołujący),  to  Odwołujący  nie 

będzie  mógł  otrzymać  wynagrodzenia  zgodnie  z  rynkową  wartością materiałów,  ale  będzie 

musiał  zadowolić  się  wynagrodzeniem  znacząco  poniżej  poniesionych  kosztów.  Kalkulacja 

ceny przy przyjęciu zaniżonych cen wskazuje na cenę rażąco niską. 

Odnosząc  się  zatem  do  twierdzenia  Odwołującego  dotyczącego  zysku  przekraczającego 

wartość  niedoszacowania  oferty  w  zakresie  zaoferowanych  materiałów  należy  ponownie 

podkreślić,  że  w  niniejszym  postępowaniu  cena  zamówienia  kalkulowana  była  dla 

poszczególnych  pozycji  i  nie  miała  charakteru  ceny  ryczałtowej.  Zatem  cenę  oferty  należy 

badać w odniesieniu do realności ceny każdej z pozycji.  

Odwołujący  w  treści  odwołania  wskazał  także,  że:  „Zamawiający  sam  zauważył  ewidentne 

błędy matematyczne i nic nie stało na przeszkodzie aby wezwać Wykonawcę do odniesienia 

się  do  ww.  błędów.  Udostępnił  Zamawiającemu  ceny  zakupowe  materiału,  z  których 

Zamawiający  z  łatwością  mógł  zauważyć  omyłkę”.  W  ocenie  Izby  Zamawiający  trafnie 

wyjaśnił w treści odpowiedzi na odwołanie, że oceniając wyjaśnienia nie stwierdził  żadnego 

błędu  matematycznego,  ale  porównując  sporządzony  przez  Wykonawcę  kosztorys  oraz 

jedną  z  przedstawionych  przez  Wykonawcę  ofert  stwierdził  niedoszacowanie  kosztów 

materiałów  wynoszące  98.624,15  złotych.  Izba  podziela stanowisko Zamawiającego,  mając 

n

a  uwadze,  że  wyjaśnienia  wykonawcy  wykazać  mają  prawidłowość  i  wiarygodność 

zaoferowanej ceny. Zamawiający jedynie dokonuje oceny złożonych wyjaśnień. 

Jak wskazano powyżej, Odwołujący przyjął na realizację zadania w postaci wykonania 1m³ 

wykopu  22  minuty, 

jednocześnie  przyjmując  jako  podstawę  KNR,  według  którego  na 

realizację takiej części zadania przewiduje się 6 godzin i 20 minut. Zdaniem Zamawiającego, 

taki  czas  realizacji  zamówienia  jest  nierealny.  Odwołujący  powinien  przyjąć  dłuższy  czas 

realizacji,  c

o  wpłynęłoby  także  na  przyjęcie  wyższej  ceny  realizacji  zadania.  Natomiast 

Odwołujący  w  odniesieniu do  stanowiska Zamawiającego  stwierdził,  że przyjął  zaledwie 22 

minuty  na  wykonanie  1m³  wykopu,  gdyż  nie  na  każdym  metrze  uwzględnione  zostały 

wszystkie prac

e, na jakie zwracał uwagę Zamawiający.  

W  pierwszej  kolejności  należy  zauważyć,  że  Odwołujący  nie  wykazał,  ile  pracy  jest 

niezbędne do wykonania 1 m³ wykopu.  

Odwołujący  w  treści  odwołania  wskazał,  że  wywnioskował  z  treści  dokumentacji,  że 

zakładanie kolektora z igłofiltrami będzie miało miejsce na około 20-25% trasy kanalizacji w 

końcowej fazie jej kopania. Są to zatem szacunki Odwołującego. Sam Odwołujący przyznał 

w  trakcie  rozprawy,  że  wykonawca  przyjmuje  pewne  ryzyko,  co  do  okoliczności,  że  nie  na 

całej trasie prowadzonego wykopu konieczne będzie wykonywanie czynności pompowania, 

a  będzie  to  miało  miejsce  jedynie  w  niewielkim  zakresie  (maksymalnie  w  ilości  25%).  W 

sytuacji  zatem,  gdyby  okazało  się,  że  konieczne  będzie  prowadzenie  prac  w  zakresie 

pompowan

ia  na  większym  obszarze,  to  Odwołujący  będzie  musiał  ponieść  dodatkowe 

koszty, co zmniejszy zakładany przez niego zysk. Nie jest jednak wiadomo, o ile zmniejszyć 

się może zysk Odwołującego. To z kolei oznacza, że nie wiadomo, czy Odwołujący byłby w 

stanie 

zrealizować  całość  zamówienia  osiągając  jakikolwiek  zysk,  tym  bardziej,  że  jak 

wskazano  powyżej,  Odwołujący  nie  doszacował  już  części  oferty  związanej  z  zakupem 

materiałów  (rur).  Te  okoliczności  oznaczają,  że  Odwołujący  nie  dowiódł,  że  jest  w  stanie 

zreali

zować zamówienie za zaoferowaną cenę. 

Podkreślić ponownie należy, że Odwołujący nie wykazał, że możliwe jest zrealizowanie 1m³ 

wykopu w zaledwie 22 minuty. Jak wskazał Zamawiający, jest to szereg prac związanych z 

wykopaniem  wykopu,  transportem  nadmiaru  ziemi,  wykonywaniem  pionowego  umocowania 

ścian  wykopów,  wykonaniem  zabezpieczenia  istniejącej  sieci,  w  tym  kabli  energetycznych, 

poprzez  ułożenie  rur  ochronnych,  przy  czym  aż  40%  prac  należy  wykonać  ręcznie. 

Tymczasem Odwołujący nie odniósł się do ilości pracochłonności poszczególnych prac, nie 

wskazał, w jaki sposób dokonał swojej kalkulacji. Odwołujący powołał się natomiast na opisy 

Katalogu  Nakładów  Rzeczowych,  które  dla  przedmiotowych  prac  wskazywały  przyjęcie 

czasochłonności 6 godzin i 20 minut. Ponadto  na dłuższy czas realizacji zadania wskazuje 

także  ilość  kolizji,  czy  przecięć  linii  prowadzonej  kanalizacji  z  istniejącymi  instalacjami.  Ich 

istnienie  oznacza  występowanie  sporych  utrudnień  dla  mechanicznego  wykonywania 

wykopu, co wpływa na trudność i czasochłonność prac.  

Przyjęcie  przez  Odwołującego  czasu  na  realizację  wykopu  w  ilości  zaledwie  22  minut 

wskazuje na ogromną różnicę, której Odwołujący nie wyjaśnił. Przyjęcie tak krótkiego czasu 

realizacji  wykopu  przełożyło  się  również  na  niższą  cenę.  Zamawiający  wskazał,  że 

Wykonawcy  szacowali  średnio  na  realizację  przedmiotowych  prac  337 000  złotych,  co 

wskazuje  na  znacznie  większy  nakład  pracy,  jaki  przyjmowali  pozostali  Wykonawcy. 

Powyższe  może  także  wskazywać  na  niedoszacowanie  oferty  Odwołującego.  W  sytuacji 

konieczności zwiększenia czasu pracy, Odwołujący musiałby ponieść dodatkowe koszty, co 

zmniejszyłoby zakładany przez niego zysk.  

Bez znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy pozostaje argumentacja Odwołującego 

dotycząca  porównania  cen  całkowitych  ofert  Wykonawców.  Należy  zauważyć,  że  każdy 

wykonawca  kalkuluje  poszczególne  ceny  w  sposób  indywidulany,  w  oparciu  o  dostępne 

wyłącznie  jemu  ceny  i  inne  czynniki.  Tym  samym  nie  jest  uprawnione  porównanie  cen 

całkowitych oferty Odwołującego z cenami innych Wykonawców.  

Ponadto należy ponownie podkreślić, że cena w niniejszym postępowaniu nie ma charakteru 

ceny ryczałtowej, ale rozlicznie z wykonawcą ma nastąpić na podstawie cen wskazanych w 

kosztorysie.  Zatem  ceny  jednostkowe pełnią funkcję samodzielnych cen,  w  oparciu  o które 

naliczane  jest  wynagrodzenie,  a  zatem  każda  z  poszczególnych  pozycji  podlega  badaniu  i 

ocenie. Nawet gdyby przyjąć, że należy poszczególne ceny rozpatrywać w kontekście ceny 

całego  zamówienia,  to  należy  wskazać,  że  wobec  niedoszacowania  przez  Odwołującego 

poszczególnych pozycji, nie jest możliwe ustalenie, czy Odwołujący osiągnie jakikolwiek zysk 

(o czym powyżej).  

Wyjaśnienia  Odwołującego  nie  uzasadniły  przyczyn  przyjęcia  znacząco  niższej  ceny  niż 

szacowana  przez  Zamawiającego.  Złożone  wyjaśnienia  nie  rozwiały  wątpliwości  co  do 

realności  zaoferowanej  przez  Odwołującego  ceny  realizacji  zamówienia.  Wyjaśnienia  te 

zwiększyły ilość wątpliwości, jak chociażby co do prawidłowości przyjmowanych ilości prac, a 

także  wskazały  na  niedoszacowanie  oferty  w  postaci  np.  przyjęcia  zaniżonych  stawek 

zakupu  materiałów  (rur).  Skoro  z  treści  wyjaśnień  wynikało,  że  nie  zostały  uwzględnione 

wszystkie  koszty,  to  w  konsekwencji  cena  jest  zaniżona.  Wynikiem  zaniżonych  cen 

jednostkowych zawartych w kosztorys

ie jest zaniżona, nierealna cena całej oferty. 

Sam Odwołujący w treści odwołania wskazał, że o rażąco niskiej cenie można mówić jedynie 

wtedy,  gdy  cena  ta  nie  uwzględnia  wszystkich  kosztów  niezbędnych  do  prawidłowego 

wykonania  przedmiotu  zamówienia,  nie  odzwierciedla  cen  rynkowych,  gdy  cena  zakłada 

realizację  zamówienia  poniżej  kosztów  lub  gdy  jest  ceną  symboliczną.  Odwołujący  nie 

doszacował  kosztów  zamówienia,  zaś  przyjęte  szacunki  co  do  ilości  prac  i  kosztów 

materiałów nie pozwalają ustalić z całkowitą pewnością, czy Odwołujący osiągnie jakikolwiek 

zysk. 

Dodatkowo należy wskazać, że nieścisłości wynikały także z treści odwołania w odniesieniu 

do  treści  wyjaśnień.  W  treści  odwołania  Odwołujący  wskazał,  że:  „mając  na  uwadze 

charakter  robót  związanych  z  układaniem  kanalizacji  deszczowej,  niezbędnych  do 

wykonania  prac  określonych  w  spornych  pozycjach  —  ułożenie  plastikowej  rury  (we 

wcześniej  przygotowanym  wykopie),  która  w  przeważającej  większości  waży  znacznie 

poniżej  100 kg,  na  wykonanie której  to  czynności  niezbędne jest  zaangażowanie 2 osób  w 

czasie ok 0,5h/1mb (średnica rury nie zmienia czasu pracy, ani ilości osób niezbędnych do 

osadzenia  rury),  samochodu  skrzyniowego  oraz  ładowarki/żurawia  samochodowego  (który 

tak naprawdę niezbędny jest jedynie przy rurach o średnicy 600 mm) z łatwością można było 

zauważyć,  że  mowa  jest  o  błędzie  matematycznym,  a  nie  niedoszacowaniu  pozycji, 

przekładającej się „rażąco niską cenę całej oferty””. 

Natomiast  jak  wskazał  Zamawiający  w  treści  odpowiedzi  na  odwołanie,  twierdzenia  te  są 

sprzeczne  z  udzielonymi  przez  Odwołującego  wyjaśnieniami  ceny  oferty,  złożonymi  na 

etapie  badania  oferty.  W  wyjaśnieniach  Odwołujący  przedstawił  kalkulację  ceny 

jednostkowej, w której wykazał przyjęte nakłady pracy i koszty z nimi związane oraz koszty 

zakupu materiałów. Przykładowo dla ułożenia 1 m rurociągu o średnicy 400 mm, Odwołujący 

przedłożył kalkulację cenową, w której przyjął ilość r-g 6,3, dla ułożenia rury 315 mm założył 

7,93 r-

g, a dla ułożenia 250 mm 6,8 r-g, podczas gdy w złożonym odwołaniu wskazuje, że na 

ułożenie 1 mb rury potrzeba pracy 2 osób w czasie ok 0,5h/m.  

Izba  podziela  stanowisko  Zamawiającego,  że  powyższe  sprzeczności  jedynie  potwierdzają 

nierzetelność  przestawionej  kalkulacji  kosztów  związanych  z  układaniem  kanalizacji 

deszczowej 

mogą  zostać  uznane  za  zmianę  treści  złożonych  uprzednio  wyjaśnień. 

Wyjaśnienia  Odwołującego  nie  rozwiały  wątpliwości  co  do  prawidłowej  wyceny  oferty  i 

realności  zaoferowanej  ceny,  zatem  zarzut  naruszenia  przez  Zamawiającego  art.  89  ust.  1 

pkt 4 w 

związku z art. 90 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych jest nieuzasadniony. 

Mając powyższe na uwadze, orzeczono jak w sentencji. 

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy 

Prawo  zamówień  publicznych,  tj.  stosownie  do  wyniku  postępowania,  z  uwzględnieniem 

postanowień  rozporządzenia  Prezesa  Rady  Ministrów  z  dnia  15  marca  2010  r.  w  sprawie 

wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu 

odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. z 2018 r., poz. 972). 

Przewodniczący:   

……………………………