Sygn. akt: KIO 985/19
WYROK
z dnia 13 czerwca 2019 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący:
Katarzyna Poprawa
Protokolant:
Adam Skowroński
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 czerwca 2019 roku w
Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa
Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 30 maja 2019 roku przez
Odwołującego
Miejskie
Przedsiębiorstwo
Gospodarki
Komunalnej
Sp
ółka
z o
graniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Zabrzu w postępowaniu prowadzonym
przez Zamawia
jącego Gminę Koszęcin z siedzibą w Koszęcinie
orzeka:
Uwzględnia odwołanie i nakazuje Zamawiającemu:
unieważnienie czynności wyboru oferty najkorzystniejszej, uwzględnienie treści
wyjaśnień złożonych przez Odwołującego w piśmie z dnia 9 maja 2019 roku
oraz załączonych do wyjaśnień dokumentów potwierdzających zakres
posiadanego przez Odwołującego certyfikatu środowiskowego ISO 14001, tj.
Kart Procesu: PG/05, PG/06 i PG/08, oraz dokonanie ponownej oceny ofert
z uwzgl
ędnieniem wyniku oceny złożonych wyjaśnień.
Kosztami postępowania obciąża zamawiającego Gminę Koszęcin i
z
alicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15.000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez Odwołującego
Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Spółka z ograniczoną
o
dpowiedzialnością z siedzibą w Zabrzu,
z
asądza od Zamawiającego Gminy Koszęcin z siedzibą w Koszęcinie na rzecz
O
dwołującego Miejskiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej
Sp
ółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Zabrzu kwotę
00 zł 00 gr (słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy), stanowiącą
koszty postępowania odwoławczego poniesione z tytułu wpisu od odwołania.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. -
Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1986 t.j.), na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od dnia
jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
do Sądu Okręgowego w Częstochowie.
Przewodniczący: ………………………
Sygn. akt: KIO 985/19
Uzasadnienie
Zamawiający – Gmina Koszęcin z siedzib w Koszęcinie prowadzi postępowanie w
trybie przetargu nieograniczonego na zadanie pn.
„Świadczenie usługi odbierania
odpadów komunalnych i zagospodarowania tych odpadów od właścicieli
nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy, powstałych na terenie Gminy
Koszęcin", nr postępowania u Zamawiającego: GKZ.271.3.2019.GOK”.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej
nr 2019/S 051-117542 w dniu 13 marca 2019 roku.
Postępowanie prowadzone jest w trybie przetargu nieograniczonego, o wartości zamówienia
równej lub większej niż kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8
ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (j.t. Dz. U. z 2018 r. poz.
1986 ze zm.) zwanej dalej „ustawą” lub „Pzp”.
W dniu 30 maja 2019 roku do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej zostało wniesione
przez wykonawcę Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Spółka z o.o.
w Zabrzu z
siedzibą w Zabrzu (zwanego dalej Odwołującym) odwołanie od czynności
Zamawiającego postępowaniu polegających na:
1) n
ieuwzględnieniu przy przeprowadzeniu czynności badania i oceny ofert przedłożonego
przez Odwołującego wraz z ofertą certyfikatu ISO 14001:2015 z dnia 26 lutego 2019 r.
o numerze: NC1431, potwierdzającego fakt posiadania przez Odwołującego skutecznego
certyfikowanego systemu zarządzania środowiskiem, zgodnego z międzynarodowym
standardem ISO 14001 lub europejskim systemem ekozarządzania i audytu EMAS
lu
b innym równoważnym certyfikowanym systemem zarządzania środowiskiem;
2) n
ieuwzględnieniu przy przeprowadzeniu czynności badania i oceny ofert wyjaśnień
Odwołującego dotyczących zakresu jego certyfikatu środowiskowego zawartych w piśmie
z dnia 9 maja 2019 r.,
jak również załączonych do wskazanego pisma dokumentów, tj.
Kart procesu: PG/05, PG/06 oraz PG/08;
3) n
ieprzyznaniu Odwołującemu 20 punktów z tytułu posiadania przez niego opisanego
powyżej skutecznego systemu zarządzania środowiskiem, potwierdzonego stosownym
certyfikatem środowiskowym oraz dodatkowymi wyjaśnieniami i dokumentami
Odwołującego, a w rezultacie dokonanie wyboru jako najkorzystniejszej oferty złożonej
przez Zakład Oczyszczania Miasta Zbigniew Strach z siedzibą w Konopiskach, zamiast
oferty Odwołującego.
Powyższym czynnościom Zamawiającego Odwołujący zarzucił:
Naruszenie art. 87 ust. 1 PZP w związku z 7 ust. 1 i 3 PZP, poprzez:
a) n
ieuwzględnienie przy ocenie treści certyfikatu środowiskowego Odwołującego
złożonych przez niego w odpowiedzi na wezwanie Zamawiającego wyjaśnień
dotyczących jego zakresu, ze względu na przyjęcie, że Odwołujący w wyjaśnieniach
wskazał, że pojęcie wywozu odpadów komunalnych, którego dotyczy jego certyfikat
środowiskowy, obejmuje jedynie transport odpadów. Natomiast z wyjaśnień
Odwołującego zawartych w piśmie z dnia 9 maja 2019 r wyraźnie wynika, że
certyfikat ISO 14001 obejmuje między innymi „wywóz odpadów” co oznacza ich
odbiór i transport;
b) n
ieuwzględnienie przy ocenie treści certyfikatu środowiskowego Odwołującego
złożonych przez niego w odpowiedzi na wezwanie Zamawiającego do złożenia
wyjaśnień dokumentów, tj. Kart procesu: PG/05, PG/06 oraz PG/08, ze względu
na twierdzenie, iż dokumenty te zostały uzupełnione po upływie terminu składania
ofert oraz że stanowią one zmianę treści oferty, gdyż wynika z nich dodatkowy,
wcześniej w treści oferty niewyrażony, zakres certyfikatu środowiskowego
Odwołującego, istotny z punktu widzenia przyznawania punktów w ramach kryterium
oceny ofert. Dokumenty te natomiast jedynie potwierd
zają zakres certyfikatu
załączonego do oferty, były wystawione wcześniej niż termin składania ofert, a
ponadto stanowiły element procedury ubiegania się o wydanie certyfikatu
załączonego do oferty;
c) n
ieprzyznanie Odwołującemu dodatkowych punktów za posiadanie skutecznego
systemu zarządzania środowiskiem, a w konsekwencji niedokonanie wyboru oferty
Odwołującego jako najkorzystniejszej, ze względu na błędne przyjęcie przez
Zamawiającego, że przedłożony przez Odwołującego wraz z ofertą certyfikat
nie odpowiada
zakresowi oczekiwanemu przez Zamawiającego. Natomiast certyfikat
ten jest zgodny z wymaganiami określonymi w SIWZ;
2. Naruszenie art. 91 ust. 1 PZP w związku z art. 7 ust. 1 i 3 PZP poprzez wadliwą ocenę
oferty Odwołującego w zakresie, w jakim Zamawiający nie przyznał jej 20 punktów
w ramach kryterium oceny ofert: „Spełnienie standardów środowiskowych", za
posiadanie potwierdzonego certyfikatem środowiskowym skutecznego certyfikowanego
systemu zarządzania środowiskiem, zgodnego z międzynarodowym standardem ISO
lub europejskim systemem ekozarządzania i audytu EMAS lub innym
równoważnym certyfikowanym systemem zarządzania środowiskiem.
Mając na uwadze powyższe Odwołujący wniósł o uwzględnienie niniejszego odwołania
w całości, a w konsekwencji o nakazanie Zamawiającemu:
1) u
nieważnienia czynności wyboru najkorzystniejszej oferty złożonej przez Zakład
Oczyszczania Miasta Z. S.
z siedzibą w Konopiskach;
2) p
owtórzenia czynności badania i oceny ofert, w tym:
a) nakazanie Zamawiającemu uwzględnienia treści wyjaśnień złożonych przez
Odwołującego w piśmie z dnia 9 maja 2019 r. oraz załączonych do wskazanego
pisma dokumentów potwierdzających zakres posiadanego przez Odwołującego
certyfikatu środowiskowego ISO 14001, tj. Kart procesu: PG/05, PG/06 oraz PG/08;
b) nakazanie Zamawiającemu przyznanie Odwołującemu 20 punktów w ramach
kryterium oceny ofert: „Spełnienie standardów środowiskowych”, z tytułu posiadania
przez
Odwołującego
skutecznego
certyfikowanego
systemu
zarządzania
środowiskiem, zgodnego z międzynarodowym standardem ISO 14001 lub
europejskim systemem ekozarządzania i audytu EMAS lub innym równoważnym
certyfikowanym systemem zarządzania środowiskiem, potwierdzonego przedłożony
wraz z ofertą certyfikatem środowiskowym;
3) d
okonanie wyboru oferty Odwołującego jako najkorzystniejszej;
4) o
bciążenie Zamawiającego kosztami postępowania odwoławczego, tym zasądzenie
od Zamawiającego na rzecz Odwołującego kwoty 18.600,00 zł, na którą składa się kwota
15.000,00 zł tytułem wpisu od odwołania uiszczonego przez Odwołującego oraz kwota
3.600,00 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika Odwołującego (adwokata/radcy
prawnego) reprezentującego Odwołującego w postępowaniu odwoławczym;
5) p
rzeprowadzenie dowodów zawnioskowanych w treści niniejszego odwołania.
W uzasadnieniu odwołania Odwołujący przywołał następujący stan faktyczny:
W Rozdziale XV
specyfikacji istotnych warunków zamówienia (dalej SIWZ), Zamawiający
zawarł opis kryteriów, którymi będzie się kierował przy wyborze ofert wraz z podaniem wagi
tych kryteriów. Zgodnie z punktem 2 wskazanego rozdziału SIWZ, za ofertę
najkorzystniejszą, zostanie uznana oferta zawierająca najkorzystniejszy bilans punktów (w
skali 0-
100 punktów), w kryteriach:
a)
Cena (brutto) za realizację przedmiotu zamówienia - 60%;
b)
Termin płatności faktury - 20%;
c)
Spe
łnienie standardów środowiskowych 20%.
W ramach kryterium ceny, Zamawiający wskazał, że maksymalną ilość punktów (tj.
60) otrzyma Wykonawca z najniższą ceną (brutto) za realizację przedmiotu zamówienia.
Każdej następnej ofercie przyporządkowuje się ilość punktów proporcjonalnie mniejszą.
W ramach kryterium płatności faktury, Zamawiający wskazał, że maksymalną ilość
punktów (tj. 20) otrzyma Wykonawca z najdłuższym terminem płatności faktury
dopuszczonym przez Zamawiającego. Każdej następnej ofercie przyporządkowuje się ilość
punktów proporcjonalnie mniejszą. Minimalny termin płatności faktury zaproponowany przez
Wykonawcę nie może być krótszy niż 21 dni od daty złożenia na dziennik podawczy
Zamawiającego prawidłowo wystawionej faktury, natomiast maksymalny termin płatności
faktury zaproponowany przez Wykonawcę nie może być dłuższy niż 30 dni od daty złożenia
na dziennik podawczy Zamawiającego prawidłowo wystawionej faktury.
W ramach kryterium spełnienia standardów środowiskowych, Zamawiający wskazał,
że jeżeli Wykonawca posiada skuteczny certyfikowany system zarządzania środowiskiem,
zgodny z międzynarodowym standardem ISO 14001 lub europejskim systemem
ekozarządzania i audytu EMASI lub innym równoważnym certyfikowanym systemem
zarządzania środowiskiem, wówczas Wykonawcy zostanie przyznane 20 pkt. Jeżeli
natomiast Wykonawca nie posiada takiego certyfikowanego systemu zarządzania
środowiskiem, wówczas Wykonawcy zostanie przyznane 0 pkt. Jak wynika z treści SIWZ,
spełnienie standardów środowiskowych dotyczyć powinno wprost realizacji całokształtu
przedmiotu zamówienia, tj. odbioru i transportu odpadów. Wykonawca nie ma obowiązku
posiadania jednego certyfikatu. Zamawiający uzna odrębne certyfikaty - oddzielny na odbiór
i oddzielny na transport. W celu wykazania s
pełnienia ww. warunku, Wykonawca powinien
przedłożyć wraz z ofertą dokument w postaci certyfikowanego systemu zarządzania
środowiskiem.
Dowód:
Ogłoszenie o zamówieniu (w aktach postępowania znajdujących się w posiadaniu
Zamawiającego);
SIWZ wraz z załącznikami (w aktach postępowania znajdujących się w posiadaniu
Zamawiającego).
Ofertę w ramach opisywanego postępowania przetargowego złożył Odwołujący, oferując
realizację zamówienia po cenie brutto 5.048.265,60 zł, a także termin płatności faktury
wynoszący 30 dni, Do swojej oferty Odwołujący załączył certyfikat ISO 14001:2015 z dnia 26
lutego 2019 r, o numerze: NC-
1431 wraz załącznikami, wydany przez Biuro Certyfikacji
Systemów Zarządzania Polskiego Rejestru Statków S.A. W certyfikacie wskazano, że zakres
cer
tyfikacji obejmuje m.in. wywóz odpadów komunalnych stałych, gospodarowanie
zmieszanymi odpadami komunalnymi, zbieranie odpadów niebezpiecznych, gospodarkę
odpadami gromadzonymi selektywnie.
Dowód:
Oferta Odwołującego wraz załącznikami, w tym z certyfikatem ISO 14001:2015 z dnia
26 lutego 2019 r. o numerze: NC-
1431 (w aktach postępowania znajdujących
się w posiadaniu Zamawiającego)
Pismem z dnia 6 maja 2019 r. Zamawiający na podstawie art. 87 ust. 1 PZP wezwał
Odwołującego do pisemnego udokumentowania treści złożonej przez niego oferty w zakresie
dołączonego do niej certyfikatu środowiskowego, tj. wykazania, że obejmuje on zarówno
odbiór, jak i transport odpadów komunalnych. Odwołujący ustosunkował się do wezwania
pismem z dnia 9 maja 2019 r., wskazując w nim, że posiadany przez niego certyfikat ISO
14001 obejmuje swoim zakresem cały zakres działalności MPGK sp. z o.o. z siedzibą
w Zabrzu (wszystkie komórki organizacyjne), w tym także odbiór i transport odpadów.
Odwołujący wyjaśnił jednocześnie, że wywóz odpadów komunalnych stałych, o którym mowa
w certyfikacie oznacza ich odbiór i transport. Na potwierdzenie powyższego, Odwołujący
przedstawił Zamawiającemu tzw. karty procesu:
a)
PG/05 Proces: Wywóz odpadów komunalnych stałych z dnia 2 stycznia 2018;
b) PG/06 Proces: Gospodarowanie odpadami gromadzonymi selektywnie z dnia
2 stycznia 2018;
c)
PG/08 Proces: Zbieranie odpadów niebezpiecznych z dnia 2 stycznia 2018 r.
Dowód:
Pismo Zamawiającego z dnia 6 maja 2019 r. wzywające Odwołującego do złożenia
wyjaśnień jego oferty (w aktach postępowania znajdujących się w posiadaniu
Zamawiającego);
Pismo Odwołującego z dnia 9 maja 2019 r. wraz z załącznikami, tj. Kartami procesu
PG/05,
PG/06, PG/08, stanowiące odpowiedź na wezwanie Zamawiającego (w aktach
postępowania znajdujących się w posiadaniu Zamawiającego).
Wskazane powyżej Karty procesu stanowiły podstawę w procesie uzyskiwania przez
Odwołującego certyfikatu ISO 14001. W każdej Karcie procesu w sposób wyraźny
wymienione zostały czynności wchodzące w zakres poszczególnych obszarów certyfikacji.
Zgodnie z Kartą procesu PG/05, proces wywozu odpadów obejmuje m.in.:
a)
dojazd do miejsca realizacji usług;
b)
weryfikację, czy odpad można odebrać;
c)
załadunek odpadów
d)
dostarczenie odpadów na składowisko;
e)
powrót do bazy;
f)
wypełnienie dokumentów.
Zgodnie z Kartą procesu PG/06. proces gospodarowania odpadami gromadzonymi
selektywnie obejmuje m.in.:
a)
zważenie i przyjęcie odpadów;
b)
segregację surowców/belowanie;
c)
załadunek, zważenie, dostarczenie do odbiorców odpadów lub surowców, odbiór
odpadów lub surowców przez Klienta;
d)
zważenie surowców lub odpadów.
Zgodnie z Kartą procesu PG/.08, proces zbierania odpadów niebezpiecznych obejmuje m.in.:
a)
dojazd do miejsca realizacji usługi;
b)
weryfikację, czy surowce można odebrać;
c)
zbiórkę odpadów niebezpiecznych;
d)
dostarczenie odpadów niebezpiecznych do miejsca składowania.
Dowód:
Pismo Zamawiającego z dnia 6 maja 2019 r. wzywające Odwołującego do złożenia
wyjaśnień jego oferty (w aktach postępowania znajdujących się w posiadaniu
Zamawiającego);
Pismo Odwo
łującego z dnia 9 maja 2019 r. wraz z załącznikami, tj. Kartami procesu
PG/05, PG/06„ PG/08, stanowiące odpowiedź na wezwanie Zamawiającego (w aktach
postępowania znajdujących się w posiadaniu Zamawiającego).
Pismem z dnia 20 maja 2019 r., Zamawiający poinformował Odwołującego o wyborze
jako najkorzystniejszej oferty Zakładu Oczyszczania Miasta Z. S. z siedzibą
w Konopiskach, której Zamawiający przyznał łącznie 95,28 punktów (55,28 pkt za cenę
+ 20 pkt za termin płatności faktury + 20 pkt za certyfikat środowiskowy). Ze wskazanego
pisma wynika, że na drugiej pozycji uplasowała się oferta EKO-System BIS sp. z o.o. sp.k.
z siedzibą w Konopiskach z 80 punktami (60 pkt za cenę + 20 pkt za termin płatności faktury
+ 0 pkt
za certyfikat środowiskowy). Oferta Odwołującego natomiast w rankingu ofert z 75,58
punktami zajęła 3 miejsce (55,58 pkt za cenę + 20 pkt za termin płatności faktury + 0 pkt
za certyfikat środowiskowy). Wyjaśniając powody nieprzyznania Odwołującemu punktów
w ramach kryterium oceny
ofert: „spełnienie standardów środowiskowych - 20%,
Zamawiający wskazał, że wszyscy wykonawcy ubiegający się o udzielenie zamówienia
złożyli w formularzu ofertowym oświadczenie o posiadaniu skutecznego certyfikowanego
systemu zarządzania środowiskiem zgodnego z międzynarodowym standardem ISO 14001
oraz załączyli do oferty dokument certyfikatu. Jednakże zdaniem Zamawiającego tylko jeden
wykonawca, którego ofertę wybrał jako najkorzystniejszą, prawidłowo wykazał posiadanie
certyfikatu obejmującego pełny pożądany przez Zamawiającego przedmiot zamówienia, tj.
zarówno odbiór,jak i transport odpadów komunalnych.
Dowód:
Zawiadomienie o wyborze najkorzystniejszej oferty (w aktach postępowania znajdujących
się w posiadaniu Zamawiającego).
Z zawiadomienia o wyborz
e najkorzystniejszej oferty wynika, że Zamawiający nie uznał
certyfikatu przedłożonego przez Odwołującego uznając, że z jego treści ani też z wyjaśnień
Odwołującego nie wynika, by obejmował on odbiór i transport odpadów komunalnych.
Jego zdaniem, w piśmie z dnia 9 maja 2019 r. Odwołujący wskazał, że pojęcie „wywozu”
użyte w opisie zakresu certyfikatu oznacza transport odpadów komunalnych, a nie odbiór
odpadów. Takie stwierdzenie jest jednak nieprawdziwe. W piśmie wyjaśniającym Odwołujący
bowiem wyraźnie pokreślił, że certyfikat ISO 14001 obejmuje między innymi „wywóz
odpadów komunalnych stałych", co oznacza ich odbiór i transport. Ponadto Zamawiający
uznał, że przy ocenie zakresu certyfikatu nie mogą być brane pod uwagę dokumenty
przedłożone przez Odwołującego wraz z pismem wyjaśniającym tj. karty procesu, gdyż nie
zostały one dołączone do oferty, lecz uzupełnione po upływie terminu składania ofert. Jak
wynika z twierdzeń Zamawiającego, z którymi nie można się zgodzić, zmieniają one zakres
certyfikatu środowiskowego. Tymczasem, jak już wskazywano powyżej, zostały one złożone
wyłącznie w związku z wątpliwościami Zamawiającego co do treści certyfikatu, w
szczególności w celu wykazania, że wchodzący w zakres certyfikatu proces wywozu
odpadów, obejmuje ich odbiór i transport. Żaden z przełożonych dokumentów, wbrew
twierdzeniom Zamawiającego, nie rozszerza zakresu certyfikatu, a jedynie potwierdza
okoliczności, co do których Zamawiający powziął wątpliwości i których udokumentowania
zażądał. Przedłożony wraz z ofertą certyfikat środowiskowy bowiem od początku odnosił się
do odbioru i transportu odpadów komunalnych, w przeciwieństwie do certyfikatu
EKOSYSTEM BIS sp. z o.o. sp.k.,
z którego wyraźnie wynika, że dotyczy on wyłącznie
odbioru odpadów, a nie ich transportu.
Dowód:
Zawiadomienie o wyborze najkorzystniejszej oferty (w aktach postępowania znajdujących
się w posiadaniu Zamawiającego).
W uzasadnieniu odwołania, Odwołujący wskazał, że Zamawiający bezzasadnie
zakwestionował zakres certyfikatu środowiskowego Odwołującego, odwołując się do relacji
pojęć: „odbiór odpadów komunalnych”, „transport odpadów komunalnych", „wywóz odpadów
komunalnych”.
Odbiór odpadów komunalnych
Zgodnie z art. 6c ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu porządku i czystości
w gminach, gminy są obowiązane do zorganizowania odbierania odpadów komunalnych
od właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy. W tym celu, wójt,
burmistrz lub prezydent miasta jest obowiązany udzielić zamówienia publicznego na
odbiera
nie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości albo zamówienia
publicznego
na odbieranie i zagospodarowanie tych odpadów. Pomimo wielokrotnego
posługiwania się w aktach prawnych pojęciem „odbiór" odpadów, w żadnym z nich nie
zostało ono zdefiniowane. Biorąc jednak pod uwagę kontekst, w jakim jest ono używane,
przyjąć należy jego literalne rozumienie. Stosownie do Słownika Języka Polskiego PWN,
odebrać znaczy:
wziąć od kogoś z powrotem coś, co się komuś pożyczyło, podarowało lub co ktoś
zabrał,
2. zabr
ać coś, co się gdzieś lub komuś przekazało w określonym celu,
zabrać z powrotem kogoś, kto przebywał gdzieś przez jakiś czas,
przyjąć coś, czego się poprzednio nie posiadało
zabrać komuś coś, co posiada
Odebrać odpady komunalne znaczy zatem wziąć je/ zabrać/ przyjąć od właściciela
nieruchomości,
Dowód:
Wydruki ze słowników potwierdzających znaczenie słowa odbiór (w załączeniu
do
niniejszego odwołania).
Transport odpadów komunalnych
Obowiązujące przepisy prawa nie definiują również pojęcia transportu odpadów. Wskazują
jednak, że jest to jedna z form gospodarowania odpadami, Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 2)
ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach, przez gospodarowaniu odpadami rozumie się
https://sjp.pwn.pl/slowniki/odebra%C4%87.html
zbieranie, transport, przetwarzanie odpadów, łącznie z nadzorem nad tego rodzaju
działaniami, jak również późniejsze postępowanie z miejscami unieszkodliwiania odpadów
oraz działania wykonywane w charakterze sprzedawcy odpadów lub pośrednika w obrocie
odpadami. Stosownie do art. 24 ustawy o odpadach, transport odpadów odbywa się zgodnie
z wymaganiami w zakresie ochrony środowiska oraz bezpieczeństwa życia i zdrowia ludzi,
w szczególności w sposób uwzględniający właściwości chemiczne i fizyczne odpadów,
w tym stan skupienia, oraz zagrożenia, które mogą powodować odpady. Mając na uwadze
powyższe, podobnie jak w przypadku odbioru, należy przyjąć literalne rozumienie tego
pojęcia. Stosownie do Słownika Języka Polskiego PWN, transport znaczy:
przewóz ludzi i ładunków różnymi środkami lokomocji,
środki lokomocji służące do przewozu ludzi i ładunków,
ogół środków i działań związanych z przewozem ludzi i ładunków,
4. konwojowana grupa ludzi,
ładunek wysiany dokądś
Według Wikisłownika, transportować oznacza przewozić coś lub kogoś z jednego miejsca
na drugie pr
zy pomocy środków transportu
Transportować odpady komunalne znaczy zatem przewieść je z punktu A do punktu B przy
użyciu przystosowanych do tego środków transportu, spełniających wymogi określone
obowiązującymi przepisami prawa.
Dowód:
Wydruki ze słowników potwierdzających znaczenie słowa transport (w załączeniu
do niniejszego od
wołania).
Wywóz odpadów komunalnych
Pojęcie wywozu odpadów komunalnych, choć niezdefiniowane w obowiązujących aktach
prawnych, jest wielokrotnie używane w dokumentacjach przetargowych przez
zamawiających. Wywozić oznacza według Słownika Języka Polskiego PWN:
wioząc, zabrać kogoś, coś skądś lub na jakieś miejsce,
usunąć coś skądś, przewożąc w inne miejsce,
doznać określonych uczuć i zapamiętać je
Wikistownik definiuje to pod
jęcie podobnie. Według niego wywozić rozumieć należy jako
przewozić kogoś lub coś skądś lub w inne miejsce
https://sjp.pwn.pl/szukaj/transport.html
https://pl.wiktionarv.org/wikí/wvwozi%C4%87
https://sjp.pwn.pl/sjp/wywiezc;2541235.htmI
https://pl.wiktionarv.o
rg/wikí/wvwozi%C4%87
Wywozić odpady komunalne znaczy zatem zabrać je od właściciela nieruchomości i
przewieść je z jego nieruchomości w inne miejsce (np. na składowisko odpadów).
Dowód:
Wydruki ze słowników potwierdzających znaczenie słowa wywóz (w załączeniu
do niniejszego odwołania).
Relacja pojęć
Z przytoczonych powyżej definicji „odbioru odpadów komunalnych” „transportu
odpadów komunalnych” oraz „wywozu odpadów komunalnych”, w sposób niebudzący
wątpliwości wynika, że pojęcie „wywóz odpadów” zawiera w sobie zarówno odbiór, jak i
transport odpadów komunalnych. Innymi słowy deklarując wywóz odpadów, wykonawca
deklaruje zarówno ich odbiór od właścicieli nieruchomości, jak i ich transport na składowisko
odpadów lub do instalacji zajmujących się przetwarzaniem lub odzyskiem odpadów.
Stwierdzić zatem należy, że certyfikat środowiskowy przedłożony przez Odwołującego wraz
z ofertą, z racji tego, że obejmuje swym zakresem m.in. wywóz odpadów komunalnych, który
należy rozumieć jako ich odbiór i transport, na co w swoich wyjaśnieniach wskazywał
Odwetujący, spełnia postawione przez Zamawiającego wymagania. Zatem Zamawiający
powinien byt przyznać Odwołującemu dodatkowe 20 punktów z tytułu spełniania standardów
środowiskowych.
Dowód:
Wydruki ze słowników potwierdzających znaczenie słowa odbiór, transport, wywóz
(w załączeniu do niniejszego odwołania)
Posługiwanie się pojęciem „wywóz” przez Zamawiającego
Niezależnie od powyższego wskazać należy, że sam Zamawiający, w co najmniej kilku
miejscach dokumentacji przetargowej posługuje się pojęciem „wywóz odpadów”, tj.:
a) W rozdziale III punkt 3 SIWZ:
g)
Kody i nazwy Wspólnego Słownika Zamówień (CPV):
Usługi wywozu odpadów pochodzących z gospodarstw domowych
b)
W punkcie 6 podpunkt 1) litera a) Opisu przedmiotu zamówienia:
6. Ponadto do obowiązków Wykonawcy w szczególności należy:
1) Wykonywanie przedmiotu zamówienia zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa
oraz:
a) przy
gotowanie harmonogramu odbioru odpadów komunalnych zmieszanych
i selektywnie zbieranych (na okresy kwartalne) w formie ulotek (ilość 3700 sztuk)
i jego dystrybucja wśród mieszkańców, po zaakceptowaniu ich projektu przez
Zamawiającego. Przedstawiony do zatwierdzenia projekt ulotki musi zostać
zaakceptowany przez Zamawiającego.
Propozycję harmonogramu wywozu na pierwszy kwartał obowiązywania umowy
należy przedstawić Zamawiającemu do 7 dni od dnia zawarcia umowy
wykonawczej.
c) W punkcie 6 podpunkt 2) litera e)
Opisu przedmiotu zamówienia:
2) Sprawozdawczość - Wykonawca zobowiązany jest do rzetelnego i zgodnego
z rzeczywistością:
e) przez cały okres trwania umowy Wykonawca będzie przekazywał informacje poprzez
pliki XML w portalu sprawozdawczym www
udostępnionym przez Zamawiającego.
Struktury plików XML zostaną dostarczone Wykonawcy po udzieleniu zamówienia.
Informacje
dostarczone przez Wykonawcę (firma wywozowa) będą dotyczyć (…).
d) W punkcie 6 podpunkt 2) litera d) Opisu przedmiotu
zamówienia: 3) Pozostałe obowiązki Wykonawcy:
d) wyposażenie własnych pracowników zajmujących się wywozem odpadów w odzież
z widocznym logo firmy (…)
W większości przypadków Zamawiający używa go w znaczeniu identycznym, jak wskazano
powyżej, tj. jako odbiór i transport odpadów. Używa go też zamiennie jako synonim słowa
„odbiór". Stąd tym bardziej jego wątpliwości, co do tego, czy certyfikat środowiskowy
Odwołującego odejmuje odbiór odpadów komunalnych, czy nie, uznać należy za
bezzasadne.
Dowód:
SIWZ wraz z załącznikami (w aktach postępowania znajdujących się w posiadaniu
Zamawiającego).
Nieuwzględnienie przy ocenie zakresu certyfikatu środowiskowego Odwołującego
dokumentów przedłożonych w odpowiedzi na wezwanie Zamawiającego do jego
udokumentowania.
Zgodnie z art. 87 ust.1 Pz
p, w toku badania i oceny ofert zamawiający może żądać
od wykonawców wyjaśnień dotyczących treści złożonych ofert. Niedopuszczalne
jest prowadzenie między zamawiającym a wykonawcą negocjacji dotyczących złożonej
oferty oraz, z zastrzeżeniem ust. 1a i 2, dokonywanie jakiejkolwiek zmiany w jej treści.
Stosownie
do treści wskazanego ust. 1a, w postępowaniu prowadzonym w trybie dialogu
konkurencyjnego w toku badania i oceny ofert zamawiający może żądać od wykonawców
sprecyzowania i dopracowania treści ofert oraz przedstawienia informacji dodatkowych, z
tym że niedopuszczalne jest dokonywanie istotnych zmian w treści ofert oraz zmian
wymagań zawartych w specyfikacji istotnych warunków zamówienia. Zgodnie natomiast z
ust. 2 Zamawiający poprawia w ofercie: oczywiste omyłki pisarskie, oczywiste omyłki
rachunkowe,
z uwzględnieniem konsekwencji rachunkowych dokonanych poprawek, inne
omyłki polegające na niezgodności oferty ze specyfikacją istotnych warunków zamówienia,
niepowodujące istotnych zmian w treści oferty - niezwłocznie zawiadamiając
o tym wykonawcę, którego oferta została poprawiona.
Jak wynika z orzecznictwa Krajowej Izby Odwoławczej, prosząc o wyjaśnienia
zamawiający pokazuje wykonawcy, które kwestie związane z ofertą lub innymi dołączonymi
do niej dok
umentami budzą jego wątpliwości. Sama procedura wzywania do wyjaśnień
i ich udzielania nie jest tak sformalizowana, jak wezwanie do uzupełnienia dokumentów.
Wyjaśnienia mają na celu rozwianie owych wątpliwości zamawiającego, a w jaki sposób
zrobi to wykon
awca, w dużej mierze zależy od jego wyboru. lm bardziej przekonujące
są wyjaśnienia, tym lepiej i dla tego wykonawcy, i dla zamawiającego. Nie ma zakazu,
by wyjaśnienia byty rozszerzone, czy poparte dodatkowymi dokumentami czy dowodami
na
to, że fakty wskazane przez wykonawcę są zgodne ze stanem faktycznym. Jest to bardzo
częsta praktyka wykonawców, która nie jest uznawana za niedopuszczalną, Zresztą nawet
przy wezwaniu
do uzupełnienia dokumentów wykonawca może przedstawić dodatkowe
dokumenty
w
stosunku
do
wymienionych przez zamawiającego, wskazujące
na to, że wymagania zamawiającego zostały spełnione. (por. wyrok KIO z 3 lutego 2015 r.
sygn. akt KIO 2776/14).
W kontekście przytoczonego powyżej wyroku KIO przyjąć należy, że w toku procedury
wyjaśniania wątpliwości Zamawiającego dotyczących złożonych ofert, wykonawcy mogą
przedkładać jakiekolwiek dokumenty, byleby ich treść nie wykraczała poza zakres pierwotnie
złożonych w ofercie oświadczeń. Innymi słowy, przedkładane dokumenty powinny wyłącznie
doprecyzo
wywać niejasne dla Zamawiającego pojęcia i twierdzenia wynikające z oferty,
bez wpływania na zakres i treści złożonej oferty. Nie mogą to być dokumenty nowe,
dokumenty, które miałyby zastąpić dokumenty już złożone lub dokumenty, które miałby
uzupełniać treść dokumentów złożonych pierwotnie. Natomiast nie zachodzą przeszkody,
by wykonawca w toku procedury wyjaśniającej treść jego oferty przedłożył Zamawiającemu
dokument potwierdzający zakres dokumentu załączonego do oferty, wystawiony wcześniej
niż termin składania ofert, a ponadto stanowiący element procedury ubiegania się o wydanie
dokumentu załączonego do oferty. Taki dokument (tu Karty procesu: PG/05, PG/06, PG/08)
nie zmienia bowiem treści pierwotnie złożonego dokumentu (tu certyfikatu środowiskowego),
a jedynie potwierdza jego treść (tu zakres certyfikatu). Stąd za bezzasadne uznać należy
twierdzenie Zamawiającego, że Karty procesu: PG/05, PG/06, PG/08, złożone przez
Odwołującego w odpowiedzi na wezwanie do złożenia wyjaśnień treści (zakresu) jego
cer
tyfikatu środowiskowego, zostały złożone po upływie terminu składania ofert i nie mogą
podlegać ocenie w ramach procedury ich badania — zwłaszcza, że Zamawiający sam
wezwał odwołującego do udokumentowania zakresu złożonego certyfikatu. Przedłożenie
Kart pr
ocesu wraz z ofertą, co sugeruje Zamawiający, byłoby bezcelowe. Idąc tym tokiem
rozumowania należałoby bowiem przyjąć, że na wypadek ewentualnych wątpliwości
Zamawiającego co do treści składanej oferty lub załączników do oferty, ubiegający się o
udzieleni
e zamówienia wykonawcy z ostrożności musieliby najpóźniej w dniu upływu terminu
składania ofert przedłożyć wszystkie materiały dotyczące dokumentu składanego w
przetargu pod rygorem utraty prawa do ich przedstawienia Zamawiającemu w toku
procedury wyjaśniającej treść oferty. Na gruncie stanu faktycznego niniejszej sprawy,
Odwołujący musiałby zatem przedłożyć Zamawiającemu wraz z ofertą całość dokumentacji
związanej z ubieganiem się o certyfikat ISO 14001. Takie postępowanie pozostawałoby w
sprzeczności z dążeniem do odformalizowania procedury udzielania zamówień publicznych
poprzez ograniczenie liczby składanych w jej ramach dokumentów.
W świetle przytoczonych powyżej twierdzeń należy zatem przyjąć, że w związku
z wątpliwościami Zamawiającego dotyczącymi zakresu certyfikatu środowiskowego
Odwołującego, jeżeli przestawione w piśmie z dnia 9 maja 2019 r. wyjaśnienia
Odwołującego byty dla niego niewystarczające, Zamawiający zobowiązany był uwzględnić
przy ocenie oferty Odwołującego przedstawione przez niego Karty procesu. Dokumenty te
potwierdzają bowiem literalne rozumienie pojęcia „wywóz odpadów komunalnych”, bez
jakiejkolwiek ingerencji
w treść certyfikatu. Jak wskazano w opisie stanu faktycznego,
wynika z nich również zakres pozostałych pojęć, których dotyczy certyfikat: „gospodarka
odpadami gromadzonymi selektywnie” i „gospodarowanie zmieszanymi odpadami
komunalnymi”, co do których Zamawiający podnosi, że Odwołujący — pomimo wezwania
nie określił ich zakresu w swoim piśmie wyjaśniającym.
Co więcej, wskazać należy, że jeżeli pomimo wyjaśnień Odwołującego zakres jego
certyfikatu środowiskowego nadal był dla Zamawiającego niejasny, Zamawiający mógł
ponownie wystąpić do niego o wyjaśnienia lub co więcej zwrócić się o to bezpośrednio
do jednostki certyfikującej, która wystawiła sporny certyfikat. Możliwość taką potwierdza
orzecznictwo KIO. Zgodnie z wyrokiem KIO z dnia 5 czerwca 2013 r., sygn., akt KIO
zamawiający - w przypadku wątpliwości, co do informacji zamieszczonych w
ofercie,
np. wykazu potwierdzającego wymagane cechy urządzenia - w pierwszej kolejności
powinien zwrócić się do wykonawcy o wyjaśnienia (art. 87 ust. 1 ustawy z dnia 29 stycznia
2004r. prawo zamówień publicznych (tj. Dz.U, z 2013r., poz. 907 ze zm.), a w przypadku
dalszych wątpliwości - np. co do prawdziwości już uzyskanych informacji od wykonawcy -
może zwrócić się bezpośrednio do producenta precyzując jednoznacznie zapytanie w
przedmiocie cech urządzenia, co do których nie dał wiary składającemu oświadczenie
wykonawcy.
Nieuznanie przez Zamawiającego wyjaśnień Odwołującego dotyczących certyfikatu
środowiskowego, a jeśli miał w tym zakresie wątpliwości, nie podjęcie dalszych czynności
zmierzających do ich wyjaśnienia, stanowi niewątpliwie naruszenie art. 87 ust. 1 Pzp.
Przepis ten, na co wskazuje bogate orzecznictwo KIO bowiem nie tylko uprawnia, ale
obliguje Zamawiającego do dążenia do usunięcia jakichkolwiek wątpliwości co do treści
złożonej oferty, w szczególności, gdy treść dokumentów pozostaje niespójna. (…) Za
nieuprawnione należy uznać takie działanie Zamawiającego, który nie mając ku temu
wyraźnych podstaw, przyjmuje, iż treścią oferty objęte jest oświadczenie, które rodzi dla
Odwołującego negatywne konsekwencje tym bardziej, na co zwraca się uwagę w
orzecznictwie, iż wolą wykonawcy jest złożenie oferty zgodnej z treścią siwz, bowiem celem
udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego jest uzyskanie
przedmiotowego zamówienia (wyrok KIO z dnia 27 maja 2013 r., sygn. akt KIO 1152/13).
Zamawiający, u którego zrodziły sią jakiekolwiek wątpliwości co do treści oferty jest wprost
zobowiązany (ze względu na regułę należytej staranności), a nie tylko uprawniony, do
żądania wyjaśnień od wykonawcy. Korzystając z tego prawa zamawiający nie może
zaniechać pewnych czynności w wyniku których możliwe będzie ustalenie, że złożona oferta
jest zgodna lub niezgodna z SIWZ, dlatego też nie może pozostawiać żadnych elementów
treści oferty do końca niewyjaśnionych, Jedynie merytoryczna ocena oferty i stwierdzenie, że
w tym merytorycznym zakresie treść oferty nie odpowiada treści SIWZ może doprowadzić do
jej odrzucenia.
Zamawiający nie może rezygnować z wyjaśnienia budzących jego
wątpliwości części treści oferty z góry zakładając że nic nie wniosą do dokonanej rzez nie o
oceny bądź na pewno zmieni one jej treść.
Brak realizacji przez Zamawiającego obowiązku określonego w art. 87 ust. 1 PZP,
w razie niewyjaśnienia wszelkich jego wątpliwości co do treści oferty, zawsze będzie
skutkowa dokonaniem wyboru oferty z naruszeniem wskazanego przepisu. Co więcej,
wskazać należy, że w sytuacji, gdy wątpliwości Zamawiającego dotyczą elementów oferty
podlegających ocenie w ramach przewidzianych w SIWZ kryteriów oceny ofert,
niewyjaśnianie wątpliwości, skutkujące następnie nieprzyznaniem wykonawcy w ramach
danego kryterium punktów w ogóle lub przyznaniu ich w mniejszej ilości, będzie prowadzić
do wyboru oferty
z naruszeniem art. 91 ust. 1 PZP. Stosownie do treści wskazanego
przepisu, zamawiający wybiera ofertę najkorzystniejszą na podstawie kryteriów oceny ofert
określonych w specyfikacji istotnych warunków zamówienia. Skoro wykonawca, którego
oferta
jest poddawana ocenie, spełnia dane kryterium —jak w przypadku Odwołującego,
Zamawiający zobligowany jest przyznać mu punkty z tego tytułu.
Interes we wniesieniu
odwołania.
Jak wynika z treści art. 179 ust. 1 PZP, prawo do wniesienia odwołania na czynności
lub zaniechania zamawiającego podjęte w postępowaniu o udzielenie zamówienia
publicznego, przysługuje wykonawcy, jeżeli ma lub miał interes w uzyskaniu danego
zamówienia oraz poniósł lub może ponieść szkodę w wyniku naruszenia przez
zamawiającego przepisów niniejszej ustawy.
Stosownie do zestawienia ofert objętego zawiadomieniem o wyborze najkorzystniejszej
oferty z dnia 20 maja 2019 r., ranking ofert w postępowaniu przetargowym, którego dotyczy
niniejsze odwołanie przedstawiał się następująco:
Oferta Zakładu Oczyszczania Miasta Z. S. z siedzibą w Konopiskach: 55,28 pkt za
cenę + 20 pkt za termin płatności faktury + 20 pkt za certyfikat środowiskowy 95,28
punktów;
2) Oferta EKO-
System BIS sp. z o.o. sp.k. z siedzibą w Konopiskach: 60 pkt za cenę +
20 pkt za termin płatności faktury + O pkt za certyfikat środowiskowy 80 punktów;
Oferta Odwołującego: 55,58 pkt za cenę + 20 pkt za termin płatności faktury + O pkt
za certyfikat środowiskowy 75,58 punktów.
Jak wskazano w uzasadnieniu niniejszego odwołania, Zamawiający nieprawidłowo ocenił
ofertę Odwołującego, nie przyznając jej punktów za spełnianie standardów środowiskowych.
W sytuacji, gdyby Zamawiający postąpił zgodnie z prawem, uwzględnił przedłożony przez
Odwołującego certyfikat środowiskowy i przyznał mu w ramach procesu badania i oceny
ofert dodatkowych 20 punktów, wówczas oferta Odwołującego w rankingu ofert zajęłaby
pierwszą pozycję z 95,58 punktami, wyprzedzając tym samym ofertę Zakładu Oczyszczania
Miasta Z. S.
oraz ofertę EKO-System BIS sp. z o.o. sp.k.
Powyższe oznacza, że wskutek działań Zamawiającego Odwołujący został
pozbawiony realnej możliwości uzyskania zamówienia, a przez to poniósł lub może ponieść
szkodę. Wobec powyższego Odwołujący posiada niewątpliwie interes prawny w rozumieniu
art. 179 ust. 1 Pzp.
Z ostrożności Odwołujący wskazał, że z treści certyfikatu środowiskowego EKO-System Bis
sp. z o.o. wyraźnie wynika, że obejmuje on tylko odbiór odpadów, a nie obejmuje transportu
odpadów. Jego zakres jest więc węższy niż zakres określony w SIWZ. Zatem nie zachodzą
podstawy do kwestionowania przez wskazany podmiot nieprzyznania mu przez
Zamawiającego punktów w ramach kryterium oceny ofert: „Spełnienie standardów
środowiskowych”
Dowód: - Pismo Zamawiającego z dnia 20 maja 2019 r. — informacja o wynikach
postępowania (w aktach postępowania znajdujących się w posiadaniu Zamawiającego).
Mając na uwadze powyższe, Odwołujący wniósł jak na wstępie.
Zamawiający złożył pisemną odpowiedź na odwołanie z dnia 10 czerwca 2019 roku, w której
wniósł o oddalenie odwołania jako bezzasadnego, ewentualnie o jego odrzucenie
oraz o zasądzenie od Odwołującego kosztów postępowania przez Krajową Izba
Odwoławczą, w tym kosztów zastępstwa procesowego.
Po przeprowadzeniu rozprawy z udziałem Stron, na podstawie zgromadzonego
w sprawie materiału dowodowego oraz oświadczeń i stanowisk złożonych w postaci
odpowiedzi na odwołanie oraz ustnie na rozprawie, Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła
i zważyła, co następuje:
Izba ustaliła, że nie została wypełniona żadna z przesłanek, o których stanowi art.
189 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 1986 ze zm. dalej:
„Pzp” lub „ustawa”), skutkujących odrzuceniem odwołania. Odwołanie zostało wniesione do
Pre
zesa Krajowej Izby Odwoławczej 30 maja 2019 roku wobec czynności Zamawiającego z
dnia 20 maja 2019 roku,
zatem z zachowaniem terminu do wniesienia odwołania. Kopia
odwołania została przekazana w ustawowym terminie Zamawiającemu, co zostało również
potwierdzone na posiedzeniu.
Izba ustaliła, że zostały wypełnione łącznie przesłanki z art. 179 ust 1 ustawy – środki
ochrony prawnej określone w niniejszym dziale przysługują wykonawcy, uczestnikowi
konkursu, a także innemu podmiotowi jeżeli ma lub miał interes w uzyskaniu danego
zamówienia oraz poniósł lub może ponieść szkodę w wyniku naruszenia przez
Zamawiającego przepisów niniejszej ustawy - to jest posiadania interesu w uzyskaniu
danego zamówienia oraz możliwości poniesienia szkody.
Przy rozpoznawaniu przedmiotowej sprawy skład orzekający Izby wziął pod uwagę
dokumentację postępowania o udzielenie zamówienia w przedmiotowej sprawie złożoną
do akt sprawy, a także stanowiska i oświadczenia Stron złożone ustnie na posiedzeniu
i rozprawie, do protokołu.
Izba działając zgodnie z art. 196 ust. 4 ustawy Pzp, podaje podstawy prawne
z przytoczeniem przepisów prawa odnośnie rozstrzygnięcia zarzutów odwołania
podnoszonych przez Odwołującego:
Art. 7 ust. 1 Pzp:
Zamawiający przygotowuje i przeprowadza postępowanie o udzielenie zamówienia
w sposób zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji i równe traktowanie
wykonawc
ów oraz zgodnie z zasadami proporcjonalności i przejrzystości.
Art. 7 ust. 3 Pzp:
Zamówienia udziela się wyłącznie wykonawcy wybranemu zgodnie z przepisami
ustawy.
Art. 87 ust. 1 Pzp:
W toku badania i oceny ofert zamawiający może żądać od wykonawców wyjaśnień
dotyczących treści złożonych ofert. Niedopuszczalne jest prowadzenie między
zamawiającym a wykonawcą negocjacji dotyczących złożonej oferty oraz,
z zastrzeżeniem ust. 1a i 2, dokonywanie jakiejkolwiek zmiany w jej treści.
Art. 91 ust. 1 Pzp:
Zamawia
jący wybiera ofertę najkorzystniejszą na podstawie kryteriów oceny ofert
określonych w specyfikacji istotnych warunków zamówienia.
Izba ustaliła i zważyła co następuje:
Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.
W pierwszej kolejności wskazać należy, iż Izba rozpoznając zarzuty podniesione
w odwołaniu, ocenia czynności podjęte przez Zamawiającego, odpowiadając na pytanie
czy Zamawiający poprzez wykonanie konkretnych czynności w postępowaniu, lub poprzez
zaniechanie czynności do których był zobowiązany na podstawie ustawy, naruszył przepisy
prawa zamówień publicznych.
W analizowanym stanie faktyc
znym w ocenie Izby, Zamawiający naruszył przepisy
prawa zamówień publicznych w zakresie wskazanym w odwołaniu.
Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 87 ust. 1 Pzp w związku z art. 7 ust. 1 i 3 Pzp
poprzez n
ieuwzględnienie przy ocenie treści certyfikatu środowiskowego Odwołującego
złożonych przez niego w odpowiedzi na wezwanie Zamawiającego wyjaśnień dotyczących
jego zakresu, ze względu na przyjęcie, że Odwołujący w wyjaśnieniach wskazał, że pojęcie
wywozu odpadów komunalnych, którego dotyczy jego certyfikat środowiskowy, obejmuje
jedynie transport
odpadów, oraz nieuwzględnienie przy ocenie treści certyfikatu
środowiskowego Odwołującego złożonych przez niego w odpowiedzi na wezwanie
Zamawiającego do złożenia wyjaśnień dokumentów, tj. Kart procesu: PG/05, PG/06 oraz
PG/08, ze względu na twierdzenie, iż dokumenty te zostały uzupełnione po upływie terminu
składania ofert oraz że stanowią one zmianę treści oferty, gdyż wynika z nich dodatkowy,
wcześniej w treści oferty niewyrażony, zakres certyfikatu środowiskowego Odwołującego,
istotny z punktu widzenia przyznawania punktów w ramach kryterium oceny ofert, stwierdzić
należy iż zarzut został potwierdzony.
Zgodnie z zapisami
SIWZ Rozdział XV ust. 3 pkt. a) w ramach kryterium Spełnienie
Standardów Środowiskowych Zamawiający przewidział możliwość uzyskania przez
wykonawców 20 pkt. zgodnie z poniższymi zasadami:
a)
jeżeli Wykonawca posiada skuteczny certyfikowany system zarządzania środowiskiem,
zgodny z międzynarodowym standardem ISO 14001 lub europejskim systemem
ekozarządzania i audytu EMAS lub innym równoważnym certyfikowanym systemem
zarządzania środowiskiem, wówczas Wykonawcy zostanie przyznane 20 pkt.
Zamawiający doprecyzował m.in. że: (…)
spełnienie standardów
środowiskowych dotyczy wprost realizacji całokształtu przedmiotu
zamówienia, tj. odbioru i transportu odpadów. Wykonawca nie ma obowiązku posiadania
jednego certyfikatu, Zamawiający uzna odrębne certyfikaty - oddzielny na odbiór i
oddzielny na transport.
(…)
warunkiem przyznania punktów w tym kryterium jest oświadczenie Wykonawcy zawarte
w tym zakresie w formularzu ofertowym [pkt 3] i
załączenie do oferty dokumentu w
postaci certyfikowanego systemu zarządzania środowiskiem.
W Rozdziale VII SIWZ -
Wykaz oświadczeń i dokumentów, żądanych od wszystkich
Wykonawców przy ofercie oraz od Wykonawcy, którego oferta została najwyżej oceniona
potwierdzających spełnianie warunków udziału w postępowaniu oraz braku podstaw
wykluczenia w ust.
2 pkt 5 SIWZ Zamawiający ustanowił wymóg:
Wykonawca, który formularzu ofertowym [pkt. 3] oświadczył, że posiada skuteczny
certyfikowany system zarządzania środowiskiem, zgodny z międzynarodowym
standardem ISO 14001 lub
europejskim syste
mem ekozarządzania i audytu EMAS
lub innym równoważnym certyfikowanym systemem zarządzania środowiskiem
zobowiązany jest jednocześnie załączyć do oferty potwierdzone „za zgodność
z oryginałem” kserokopie dokumentów potwierdzających, że Wykonawca posiada
skuteczny certyfikowany system zarządzania środowiskiem, zgodny z międzynarodowym
standardem ISO 14001 lub
europejskim systemem ekozarządzania i audytu EMAS
lub innym równoważnym certyfikowanym systemem zarządzania środowiskiem.
UWAGA:
Wszystkie elementy
oferty, jakie Zamawiający zamierza oceniać według kryteriów
oceny ofert, muszą być wskazane w ofercie od początku, i nie mogą podlegać
zmianie w toku postępowania [tj. nie podlegają uzupełnieniu w trybie art. 26 ust. 3
„uPzp”].
W analizowanym stanie faktyc
znym, bezspornym dla stron jest okoliczność,
iż Odwołujący w formularzu ofertowym w pkt 3 oświadczył, iż posiada skuteczny
certyfikowany system zarządzania środowiskiem, zgodny z międzynarodowym standardem
ISO 14001, europejskim systemem ekozarządzania i audytu EMAS lub innym równoważnym
certyfikowanym systemem zarządzania środowiskiem. Ponadto, Odwołujący oświadczył
(pkt 3.1 formularza ofertowego), że: posiadany przez nas skuteczny certyfikowany system
zarządzania środowiskiem, nosi nazwę: Zintegrowany System Zarządzania obejmujący
System Zarządzania Jakością, System Zarządzania Środowiskowego oraz System
Zarządzania Bezpieczeństwem i Higieną Pracy (ISO 14001) został wydany przez Biuro
Certyfikacji Systemów Zarządzania Polskiego Rejestru Statków S.A. w roku 2013.
Wraz z powyższymi oświadczeniami, Odwołujący załączył do oferty ww. certyfikat.
Pismem z dnia 6 maja 2019 roku Zamawiający na podstawie art. 87 ust. 1 Pzp wezwał
Odwołującego
do
pisemnego
udokumentowania
treści
złożonego
certyfikatu
środowiskowego ISO 14001:2015, nr NC -1431, aktualna data wydania: 26 luty 2019 r.
Zamawiający wskazał, że z treści certyfikatu wynika, że obejmuje on: wywóz odpadów
komunalnych stałych, gospodarowanie zmieszanymi odpadami komunalnymi, zbieranie
odpadów niebezpiecznych, gospodarkę odpadami gromadzonymi selektywnie. W
konsekwencji,
Zamawiający
wezwał
do
udokumentowania
zakresu
certyfikatu
środowiskowego stanowiącego część składową oferty, poprzez wskazanie, że certyfikat ten
obejmuje zarówno odbiór, jak i transport odpadów komunalnych.
W odpowiedzi na wezwanie Zamawiającego, Odwołujący pismem z dnia 9 maja 2019
roku wyjaśnił m.in., że ww. certyfikat obejmuje swoim zakresem cały zakres działalności
MPGK Sp. z o.o. w Zabrzu (wszystkie komórki organizacyjne) w tym także odbiór i transport
odpadów. Na potwierdzenie, Odwołujący do wyjaśnień załączył kartę procesu (PG/05, PG/06
PG/08), z której wynika cały zakres usług świadczonych przez Odwołującego, objęty
procesem certyfikacji i zakończony wydaniem certyfikatu ISO 14001.
Pismem z dnia 20 maja 2019 roku Zamawiający dokonał wyboru oferty
najkorzystniejszej. Odwołujący został poinformowany, m.in. że nie wykazał, na etapie
składania oferty, posiadania skutecznego certyfikowanego system zarządzania
środowiskiem, zgodnego z międzynarodowym standardem ISO 14001 lub europejskim
systemem ekozarządzania i audytu EMAS lub innym równoważnym certyfikowanym
systemem zarządzania środowiskiem i tym samym w kryterium pozacenowym Spełnienie
Sta
ndardów Środowiskowych uzyskał 0 pkt. W uzasadnieniu faktycznym Zamawiający
odniósł się m.in. do wyjaśnień Odwołującego z 9 maja 2019 roku, w których: (…)
Wykonawca odwołał się do słownikowego znaczenia pojęcia „wywóz”, wskazując, że
zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego (PWN) przez „wywóz” należy rozumieć transport, w
tym transport odpadów. Tym samym, skoro Wykonawca oświadcza, że pojęcie „wywozu”
użyte w opisie zakresu certyfikatu oznacza transport odpadów komunalnych, to uznać
należy, że zakres certyfikatu nie obejmuje wymaganego wprost przez Zamawiającego
odbioru odpadów - jako istotnej części przedmiotu zamówienia.
Przy ocenie zakresu tego
certyfikatu nie mogły natomiast zostać ocenione przez Zamawiającego dokumenty
dołączone przez Wykonawcę do pisma wyjaśniającego z dnia 09 maja 2019 r., tj.: karty
procesu: PG/05, PG/06, PG/08, PG/09, bowiem nie zostały one załączone do oferty, lecz
uzupełnione po upływie terminu składania ofert w tymże przetargu nieograniczonym.
Celem
procedury wyjaśniającej może być jedynie rozwianie pewnych drobnych wątpliwości co do
tego, co już w ofercie zostało przedstawione, gdyż przepis art. 87 ust. 1 „uPzp" wprost
zabrania dokonywania jakichkolwiek zmian w treści oferty, a za zmianę taką należy uznać
wskazanie dodatkowego zakresu certyfikatu środowiskowego, istotnego z punktu widzenia
przyznawania punktów w ramach kryterium oceny ofert, wcześniej w treści oferty
niewyrażonego. (…)
W ocenie Izby n
ie można zgodzić się z Zamawiającym, że Odwołujący nie wykazał,
na etapie składania oferty, posiadania skutecznego certyfikowanego systemu zarządzania
środowiskiem, zgodnego z międzynarodowym standardem ISO 14001 lub europejskim
systemem ekozarządzania i audytu EMAS lub innym równoważnym certyfikowanym
systemem zarządzania środowiskiem. Zgodnie z zapisami SIWZ (Rozdział XV ust. 3 pkt. a)
Odwołujący złożył oświadczenie o posiadanym certyfikacie, a jego kopię załączył do oferty.
Wątpliwości interpretacyjne dotyczące zakresu objętego certyfikacją Zamawiający
wyjaśniał w trybie art. 87 ust. 1 Pzp, jednak przy ocenie wyjaśnień, błędnie skupił się jedynie
na wybiórczych zdaniach Odwołującego, odnoszących się do słownikowego rozumienia
zwrotu „wywóz”, bez szczegółowej analizy całości udzielonych wyjaśnień, łącznie
z załączonymi do wyjaśnień dokumentów. Wskazać należy, iż poza odwołaniem
się do Słownika Języka Polskiego, Odwołujący w wyjaśnieniach jednoznacznie oświadczył,
iż posiadany certyfikat obejmuje swym zakresem m.in. odbiór i transport odpadów, czego
Zamawiający nie powinien pomijać analizując wyjaśnienia Odwołującego.
Zamawia
jący wezwał Odwołującego do pisemnego udokumentowania treści złożonej
oferty w zakresie dołączonego certyfikatu środowiskowego ISO 14001:2015, a Odwołujący
w terminie wskazanym przez Zamawiającego udzielił wyjaśnień oraz udokumentował zakres
objęty certyfikatem, poprzez złożenie Kart procesu PG/05, PG/06 oraz PG/08. Podczas
rozprawy, Zamawiający oświadczył, iż nie analizował dokumentów – Kart procesu, bowiem
winny być one złożone z ofertą, a złożone z wyjaśnieniami stanowią uzupełnienie oferty.
Wskazać należy, iż celem procedury wyjaśnienia treści oferty jest uzyskanie
jednoznacznych informacji dotyczących całości lub części oferty, które są nieprecyzyjne,
niejasne, dwuznaczne, budzące wątpliwości interpretacyjne, pozwalających dokonać oceny
czy oferta ta,
w danym zakresie spełnia wymagania postawione przez Zamawiającego
Jeżeli Zamawiający uruchomił procedurę z art. 87 ust. 1 Pzp, tzn. że miał wątpliwości
co do jednoznacznego stwierdzenia
o zgodności lub niezgodności oferty z zapisami SIWZ,
których rozwianie może nastąpić w wyniku wyjaśnienia treści oferty. Negatywna ocena
wyjaśnień prowadzi do negatywnych dla wykonawców konsekwencji, dlatego Zamawiający
przy
ich
ocenie
winien
wykazać
się
należytą
starannością.
Zamawiający
nie może wybiórczo oceniać wyjaśnień, tym bardziej nie analizować załączonych
do nich dokumentów, zwłaszcza w sytuacji, w której sam wezwał Odwołującego
do udokumentowania konkretnego zakresu. W wezwaniu z dnia 6 maja 2019 roku
Zamawiający wskazał, iż brak udokumentowania zakresu objętego certyfikatem spowoduje
zbadanie oferty na podstawie posiadanych przez Zamawiającego danych zawartych w
ofercie. Tym samym wyraźnie wskazał Odwołującemu, że w odpowiedzi na wezwanie
oczekuje nowych, niezawartych w ofercie dokumentów, a w przypadku ich niezłożenia oceni
ofertę na podstawie danych zawartych w ofercie. Wobec powyższych okoliczności, działanie
Zamawiającego, który nie ocenił załączonych przez Odwołującego dokumentów na
wezwanie Zamawiającego nie jest zrozumiałe.
Zdaniem Izby, poprzez brak
oceny złożonych przez Odwołującego wyjaśnień
oraz załączonych do nich Kart procesu, zarzut stawiany przez Odwołującego został
potwierdzony.
Nie można zgodzić się również z Zamawiającym, że dokumenty złożone przez
Odwołującego w wyniku wezwania do udokumentowania zakresu certyfikatu – Karty procesu
PG/05, PG/06 oraz PG/08 stanowiły rozszerzenie czy zmianę zakresu wskazanego
w certyfikacie załączonym do oferty. Dokumenty te, stanowiły element procedury ubiegania
się o wydanie certyfikatu złożonego przez wykonawcę do oferty, i to na ich podstawie został
określony zakres objęty certyfikacją. Nie można zatem twierdzić, że dokumenty te zmieniły
zakres certyfikatu
i stanowiły zmianę treści oferty. To właśnie czynności wskazane w tych
dokumentach
wyznaczały całokształt certyfikowanej usługi, były jej elementem, częścią
składową, której pozytywna weryfikacja została potwierdzona stosownym certyfikatem.
Załączone do wyjaśnień Karty procesu stanowiły wyartykułowanie, dookreślenie z nazwy
poszczególnych, konkretnych elementów i czynności, które zostały poddane procesowi
certyfikacji. Zatem jeżeli dana czynność wchodzi w skład ogólnego zakresu objętego
certyfikacją, stanowi jej element składowy, to nie można twierdzić, iż okazanie dokumentu
potwierdzającego, że czynność ta jest elementem tej większej całości, stanowi zmianę
zakresu tej całości. Wręcz przeciwnie, dokument taki nie zmienia lecz precyzuje ten zakres.
W wyniku załączenia przez Odwołującego do wyjaśnień Kart procesu, treść złożonej oferty
nie uległa z żadnym zakresie zmianie ani modyfikacji, a Certyfikat ISO 14001 w dalszym
ciągu potwierdzał ten sam zakres, który został wskazany w ofercie, zgodnie z
oświadczeniem Odwołującego złożonym w ofercie.
Odnosząc się do przywołanego w odpowiedzi na odwołanie wyroku Krajowej Izby
Odwoławczej (sygn. akt KIO 1910/18 z 4 października 2018 roku) Izba wskazuje, iż w całości
podziela argumentację w nim zawartą w zakresie oceny, iż wyjaśnienie treści oferty nie może
prowadzić do przedstawienia Zamawiającemu innych, nowych treści, które w konsekwencji
nie prowadzą do wyjaśnienia treści oferty ale do złożenia nowej oferty, do złożenia nowego,
niezawartego w ofercie oświadczenia. Jednak podkreślenia wymaga fakt, iż wyrok ten zapadł
w odmiennym stanie faktycznym, niż analizowany w niniejszym wyroku. W przedmiotowym
stanie faktycznym w wyniku wyjaśnienia treści oferty nie doszło do jej zmiany czy
modyfikacji, a jedynie do wyodrębnienia elementów składowych stanowiących System
Z
arządzania Środowiskowego, objętych certyfikatem ISO 14001:2015.
Izba nie podzieliła również stanowiska Zamawiającego, iż Karty procesu załączone
do wyjaśnień, winny być złożone wraz ofertą, a ich złożenie stanowiło uzupełnienie oferty.
Odwołujący zgodnie z zapisami SIWZ (Rozdział XV ust. 2 pkt 5) złożył w formularzu
ofertowym stosowne oświadczenie i załączył kopię posiadanego Certyfikatu ISO 14001:2015
potwierdzającego, że posiada System Zarządzanie Środowiskiem w zakresie m.in. wywozu
odpadami komunalnymi stałymi.
Z zapisów SIWZ pkt VII ust. 2 pkt 5, na które to powołuje się Zamawiający wynika,
że wykonawca (…) zobowiązany jest jednocześnie załączyć do oferty potwierdzone
„za zgodność z oryginałem” kserokopie dokumentów potwierdzających, że Wykonawca
posiada
skuteczny
certyfikowany
system
zarządzania
środowiskiem,
zgodny
z międzynarodowym standardem ISO 14001 lub europejskim systemem ekozarządzania
i audytu EMAS lub innym równoważnym certyfikowanym systemem zarządzania
środowiskiem.
Odwołujący, zgodnie z powyższym wymogiem załączył do oferty poświadczony
za zgodność z oryginałem certyfikat, potwierdzający posiadanie skutecznego
certyfikowanego systemu
zarządzania środowiskiem, zgodnego z międzynarodowym
standardem ISO 14001.
Karty procesu nie są dokumentem potwierdzającym posiadanie skutecznego
certyf
ikowanego systemu zarządzania środowiskiem lecz stanowią element dokumentacji w
procesie ubieganie
się o certyfikację. Odwołujący nie był zatem zobowiązany do ich złożenia
wraz z ofertą (zgodnie z zapisami SIWZ) a Zamawiający bezzasadnie zarzucił
Odwołującemu brak Karty procesu złożonych łącznie z ofertą.
Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 91 ust. 1 w związku z art. 7 ust. 1 i 3 Pzp.
poprzez wadliwą ocenę oferty Odwołującego w zakresie, w jakim Zamawiający nie przyznał
jej 20 punktów w ramach kryterium oceny ofert: „Spełnienie standardów środowiskowych",
za posiadanie potwierdzonego certyfikatem środowiskowym skutecznego certyfikowanego
systemu zarządzania środowiskiem, zgodnego z międzynarodowym standardem ISO 14001
lub europejskim systemem ekoza
rządzania i audytu EMAS lub innym równoważnym
certyfikowanym sy
stemem zarządzania środowiskiem, Izba wskazuje, iż zarzut ten
rozpoznała łącznie z zarzutem naruszenia art. 87 ust. 1 Pzp w związku z art. 7 ust. 1 i 3 Pzp
w zakresie n
ieprzyznanie Odwołującemu dodatkowych punktów za posiadanie skutecznego
systemu zarządzania środowiskiem, a w konsekwencji niedokonanie wyboru oferty
Odwołującego jako najkorzystniejszej, ze względu na błędne przyjęcie przez
Zamawiającego, że przedłożony przez Odwołującego wraz z ofertą certyfikat nie odpowiada
zakresowi oczekiwanemu przez Zamawiającego.
Izba pod
ziela argumentację przedstawioną przez Odwołującego, w zakresie
naruszenia art. 91 ust. 1 Pzp, zgodnie z
którym Zamawiający wybiera ofertę
najkorzystniejszą na podstawie kryteriów oceny ofert określonych w specyfikacji istotnych
warunków zamówienia. Aby sprostać obowiązkowi wynikającemu z dyspozycji ww. przepisu,
Zamawiający musi dokonać wyboru wykonawcy, zgodnie z zasadami określonymi w SIWZ
w zakresie ustalonych kryteri
ów ale również zgodnie z zasadami przyznawania punktów
w ramach danego kryterium
określonego w SIWZ. Czynność ta musi być wykonana
z poszanowaniem przepisów prawa oraz z zachowaniem należytej staranności. Zamawiający
musi mieć pewność, że przyznanie punktów lub ich nie przyznanie w ramach kryterium jest
czynnością opartą o niewątpliwą, sprawdzoną, niebudzącą wątpliwości podstawę. To na tej
podstawie zostanie wybrana oferta
najkorzystniejsza i udzielone zostanie zamówienie
publiczne. Jeżeli wybór oferty został dokonany w sposób naruszający zasady przyznawania
punktów w ramach kryteriów określonych w SIWZ, to wskazać należy na naruszenie
ww. przepisu
ale także zasad udzielania zamówień określonych w art. 7 ust. 1 i 3 Pzp.
Poprzez brak starannej oceny wyjaśnień udzielonych przez Odwołującego, Zamawiający
uniemożliwił uzyskanie Odwołującemu 20 pkt. w ramach kryterium Spełnienie Standardów
Środowiskowych.
Izba wskazuje, iż nie mogła nakazać Zamawiającemu przyznania Odwołującemu
punktów w ramach ww. kryterium, bowiem zgodnie z oświadczeniem Zamawiającego
złożonym podczas rozprawy, nie dokonał on oceny i badania załączonych do wyjaśnień Kart
procesu. Przyznana Odwołującemu ilość punktów „0” w kryterium Spełnienie Standardów
Środowiskowych, nie była wynikiem oceny braku przez Odwołującego skutecznego
certyfikowanego system zarządzania środowiskiem, lecz następstwem uznania przez
Zamawiającego, że Odwołujący nie wykazał
na etapie składania oferty, posiadania
skutecznego
certyfikowanego
system
zarządzania
środowiskiem,
zgodnego
z międzynarodowym standardem ISO 14001 lub europejskim systemem ekozarządzania
i a
udytu
EMAS lub innym równoważnym certyfikowanym systemem zarządzania
środowiskiem.
Krajowa Izba Odwoławcza dokonuje oceny czynności podjętych przez Zamawiającego,
a nie wykonuje czynności za Zamawiającego. Skoro czynność oceny posiadania przez
Odwołującego skutecznego certyfikowanego system zarządzania środowiskiem nie została
wykonana, to Izba nie może dokonać oceny czynności niedokonanej.
Mając na uwadze powyższe okoliczności, Izba uznała zasadność postawionych
Zamawiającemu zarzutów, wskazując że odwołanie zasługuje na uwzględnienie
i na podstawie art. 192 ust. 1 ustawy Pzp orzekła jak w sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono stosownie do jego wyniku
na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy Pzp oraz na podstawie
§ 3 pkt 1
w zw. z § 5 ust. 2
pkt 1)
Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie
wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 972).
Odnosząc się do wniosku Odwołującego o zaliczenie w poczet kosztów postępowania
kosztów pełnomocnika na podstawie norm przepisanych, Izba wskazuje że zgodnie z § 3
pkt 2 lit. b ww.
rozporządzenia do kosztów postępowania odwoławczego, zwanych dalej
"kosztami", zalicza się: uzasadnione koszty stron postępowania odwoławczego, (…),
w wysokości określonej na podstawie rachunków przedłożonych do akt sprawy, obejmujące
w szcze
gólności (…) wynagrodzenie pełnomocników, jednak nie wyższe niż kwota 3.600 zł.
W analizowanym stanie faktycznym, do kosztów postępowania odwoławczego
należałoby zaliczyć uzasadnione koszty Odwołującego w wysokości określonej na podstawie
rachunków przedłożonych do akt sprawy. Wobec braku przedłożenia przez Odwołującego
do akt sprawy rachunku potwierdzającego poniesienie kosztów zastępstwa procesowego,
nie ma możliwości zaliczenia ich do kosztów postępowania odwoławczego i obciążenia nimi
Zamawiającego.
Przewodniczący: ……………………………….……