KIO 1479/19 WYROK dnia 13 sierpnia 2019 r.

Sygn. akt: KIO 1479/19 

WYROK 

z dnia 13 sierpnia 2019 r. 

Krajowa Izba Odwoławcza   -   w składzie: 

Przewodniczący:     Przemysław Dzierzędzki 

Protokolant:             Piotr C

egłowski 

po  rozpoznaniu  na  rozprawie  w  dniu  12  sierpnia  2019  r.  w  Warszawie  odwo

łania 

wniesionego  do  Pr

ezesa  Krajowej  Izby  Odwoławczej  w  dniu  29  lipca  2019  r.  przez 

wykonawcę Toscelik Spiral Boru Uretim Sanayi Anonim Sirket z siedzibą w Iskenderun 

Hatay, Turcja 

w 

postępowaniu  prowadzonym  przez  Operatora  Gazociągów  Przemysłowych  Gaz  - 

System S.A. 

z siedzibą w Warszawie 

przy  udziale  wykonawcy  Ferrum  S.A.  w  Katowicach, 

zgłaszającego  przystąpienie  do 

post

ępowania odwoławczego po stronie zamawiającego, 

przy  udziale  wykonawcy  Izostal  S.A.  w  Kolonowskiem, 

zgłaszającego  przystąpienie  do 

post

ępowania odwoławczego po stronie zamawiającego, 

orzeka: 

oddala odwołanie, 

kosztami  postępowania  obciąża  wykonawcę  Toscelik  Spiral  Boru  Uretim  Sanayi 

Anonim Sirket z siedzibą w Iskenderun Hatay, Turcja i: 

zalicza  w  poczet  kosztów  postępowania  odwoławczego  kwotę  15.000  zł  00  gr 

(słownie:  piętnastu  tysięcy  złotych  zero  groszy)  uiszczoną  przez  wykonawcę 

Toscelik Spiral Boru Uretim Sanayi Anonim Sirket z siedzibą w Iskenderun 

Hatay, Turcja 

tytułem wpisu od odwołania, 

zasądza od wykonawcy Toscelik Spiral Boru Uretim Sanayi Anonim Sirket z 

siedzibą  w  Iskenderun  Hatay,  Turcja  na  rzecz  Operatora  Gazociągów 

Przemysłowych Gaz - System S.A. z siedzibą w Warszawie kwotę 3.600 zł 00 

gr 

(słownie:  trzech  tysięcy  sześciuset  złotych  zero  groszy),  stanowiącą 

uzasadnione kos

zty strony poniesione z tytułu wynagrodzenia pełnomocnika, 

nakazuje 

Urzędowi Zamówień Publicznych zwrot z rachunku bankowego Urzędu 

Zamówień  Publicznych  kwoty  4.947,19  zł  (słownie:  cztery  tysiące  dziewięćset 

czterdzieści  siedem  złotych  dziewiętnaście  groszy)  na  rzecz  wykonawcy 

Toscelik Spiral Boru Uretim Sanayi Anonim Sirket z siedzibą w Iskenderun 

Hatay, Turcja

, stanowiącej nadpłacony wpis od odwołania. 

Stosownie  do  art.  198a  i  198b  ustawy  z  dnia  29  stycznia  2004  r.  - 

Prawo  zamówień 

publicznych (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 1986 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od 

dnia  jego  doręczenia  -  przysługuje  skarga  za  pośrednictwem  Prezesa  Krajowej  Izby 

Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie. 

Przewodniczący:      ………………….… 

Sygn. akt: KIO 1479/19 

U z a s a d n i e n i e 

Operator 

Gazociągów  Przemysłowych  Gaz  -  System  S.A.  z  siedzibą  w  Warszawie, 

zwany 

dalej  „zamawiającym”,  prowadzi  postępowanie  w  celu  zawarcia  umowy  ramowej  na 

podstawie przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. 

U. 2018 r. poz. 1986 ze zm.), 

zwanej dalej „ustawą Pzp”, którego przedmiotem jest „dostawa 

rur  dla  zadań  inwestycyjnych  realizowanych  przez  Operatora  Gazociągów  Przesyłowych 

Gaz-System S.A.

”. 

Ogłoszenie  o  zamówieniu  zostało  opublikowane  w  Dzienniku  Urzędowym  Unii 

Europejskiej 23 listopada 2018 r., nr 2018/S 226-518197. 

19  lipca  2019 

r.  zamawiający  zawiadomił  wykonawcę  Toscelik  Spiral  Boru  Uretim 

Sanayi Anonim Sirket z siedzibą w Iskenderun Hatay, Turcja, zwanego dalej „odwołującym” 

o odrzuc

eniu złożonej przez niego oferty w częściach 1, 2, 3 i 4 zamówienia.  

Odwołujący  wniósł  odwołanie  wobec czynności  odrzucenia jego  oferty  w części  1,2, 

3, i 4. 

Odwołujący zarzucił zamawiającemu naruszenie: 

1)  art  89  ust.  1  pkt  1  i  pkt 2  ustawy  Pzp  w  zw.  z  art.  10  a  ust.  5  Pzp  w  zw.  z  art.  7 ust.  1 

ustawy  Pzp  przez  niezasadne  odrzucenie  oferty 

odwołującego  w  związku  z 

bezpod

stawnym  przyjęciem,  że  oświadczenie  woli  wykonawcy  o  złożeniu  oferty  nie 

można  uznać  za  ważne,  gdyż  oferta  nie  została  opatrzona  kwalifikowanym  podpisem 

elektronicznym, 

2)  art. 89 ust. 1 pkt 7a ustawy Pzp w zw. z art. 10 a ust. 5 Pzp w zw. z art. 7 ust. 1 ustawy 

Pzp  przez  niezasadne  odrzucenie  oferty  o

dwołującego  w  związku  z  bezpodstawnym 

przyjęciem, że oświadczenie woli wykonawcy o przedłużeniu terminu związania ofertą nie 

zostało opatrzone kwalifikowanym podpisem elektronicznym. 

Odwołujący wniósł o nakazanie zamawiającemu: 

1)  u

nieważnienia czynności odrzucenia oferty odwołującego,  

2)  ponownego badania i oceny oferty o

dwołującego,  

3)  dokonania wyboru oferty o

dwołującego jako oferty najkorzystniejszej. 

W  uzasadnieniu  odwołania  odwołujący  podniósł,  że  przepisy  prawa  krajowego,  w  tym 

ustawy 

z  dnia  5  września  2016  r.  o  usługach  zaufania  oraz  identyfikacji  elektronicznej 

(Dz.U.2016.1579 [dalej jako: uzoie]) oraz ustawy 

Pzp, nie normują definicji kwalifikowanego 

podpisu  elektronicznego.  Zatem  definicji  pojęcia  należy  poszukiwać  w  regulacjach  prawa 

wspólnotowego.  Zgodnie  z  rozporządzeniem  Parlamentu  Europejskiego  i  Rady  [UE]  nr 

910/2014  z  dnia  23  lipca  2014  r.  w 

sprawie  identyfikacji  elektronicznej  i  usług  zaufania  w 

odniesieniu  do  transakcji  elektronicznych  na  rynku  wewnętrznym  oraz  uchylającego 

dyrektywę  1999/93/WE  [dalej:  elDAS  lub  rozporządzenie  910/2014]  „Kwalifikowany  podpis 

elektroniczny" oznacza zaawansow

any podpis elektroniczny, który jest składany za pomocą 

kwalifikowanego  urządzenia  do  składania  podpisu  elektronicznego  i  który  opiera  się  na 

kwalifikowanym  certyfikacie  podpisu  elektronicznego.  Natomiast  „kwalifikowany  certyfikat 

podpisu  elektronicznego" 

oznacza  certyfikat  podpisu  elektronicznego,  który  jest  wydawany 

przez kwalifikowanego dostawcę usług zaufania i spełnia wymogi określone w załączniku I. 

Certyfikat  jest  to  zaświadczenie  elektroniczne  (dokument  elektroniczny)  stanowiący 

zaświadczenie  elektroniczne  o  określonym  terminie  ważności,  które  zawiera  dane 

identyfikujące  podpisującego  oraz  klucz  publiczny,  czyli  dane  służące  do  sprawdzenia 

autentyczności  podpisu  elektronicznego  złożonego  za  pomocą  klucza  prywatnego,  czyli 

danych, nad którymi wyłącznie podpisujący ma kontrolę. 

Dokument  elektroniczny,  który  powstaje jako udokumentowanie czynności  prawnej,  jest 

podpisywany  podpisem  elektronicznym  (analogicznie  do  dokumentu  papierowego 

podpisanego piórem). Podczas podpisywania dokumentu (tworzenia podpisu) wyliczany jest 

skrót  na  podstawie  treści  tego  dokumentu  [SHA]  -  robi  to  aplikacja  (system)  podpisująca, 

niemająca najczęściej powiązania z wystawcą certyfikatu i samym tworzeniem certyfikatu. 

SHA  (Secure  Hash  Algorithm)  - 

rodzina  powiązanych ze sobą kryptograficznych funkcji 

skrótu  zaprojektowanych  przez  NSA  (National  Security  Agency)  i  publikowanych  przez 

National Institute of Standards and Technology. 

W  podpisie  (

w  dużym  uproszczeniu)  są  zawarte  dwa  skróty:  jeden  dotyczący  treści 

dokumentu, drugi - 

treści certyfikatu (zawarty w pieczęci tego certyfikatu).  

Odwołujący wywiódł, że za ten pierwszy odpowiada aplikacja podpisująca (dostawca tej 

aplikacji),  a  za  ten  drugi  wystawca  certyfikatu.  W  momencie  walidacji  kwalifikowanego 

podpisu  elektronicznego  nie  ma 

możliwości  ustalenia,  na  podstawie  którego  państwa 

przepisów powstał dany podpis. Podpis należy weryfikować zawsze na zgodność podpisu z 

wymaganiami 

a

rtykułu  32  rozporządzenia  elDAS  i  przepisami  wykonawczymi 

obowiązującymi  jednolicie  w  całej  Unii  Europejskiej.  Tylko  w  ten  sposób  można  zapewnić 

interoperacyjność  kwalifikowanego  podpisu  elektronicznego  i  szerzej  wszystkich 

kwalifikowanych  usług  zaufania,  co  było  celem  i  jest  celem  całego  procesu  legislacyjnego 

prowadzonego w UE w ostatnich latach. 

Odwołujący  argumentował,  że  aktualnie  obowiązujące  przepisy  prawa  wspólnotowego, 

które  winny  być  respektowane  na  gruncie  prawa  polskiego  jako  akty  nadrzędne  względem 

krajowych  ustaw,  zawierają  szereg  regulacji,  które  zakazują  wprowadzania  przez  państwa 

członkowskie zapisów, które ustanawiają dodatkowe wymogi związane z posługiwaniem się i 

weryfikacją kwalifikowanych podpisów elektronicznych. 

Odwołujący  wywiódł,  że  jedynym,  dopuszczonym  przez  elDAS  uzasadnieniem 

odrzucenia przez administrację publiczną dokumentu podpisanego ważnym kwalifikowanym 

podpisem  elektronicznym  może  być  powołanie  się  na  ograniczenia  techniczne,  które  nie 

pozwoliły urzędowi (zamawiającemu) dokonania prawidłowej analizy dokumentu ze względu 

na  zastosowany  w  podpisie  specyficzny,  nieobsługiwany  powszechnie  algorytm 

kryptograficzny. Niemniej jednak ww. okoliczność nie miała miejsca w analizowanym stanie 

faktycznym.  Jak  wynika  bowiem  z  dokonanej  przez  o

dwołującego  weryfikacji  poprawności 

złożenia  podpisu,  algorytmem  funkcji  skrótu  jest  SHA-1.  Powołał  się  na  dowód  nr  1 

załączony do odwołania - elektroniczne poświadczenie weryfikacji podpisu Pana E. E. 

Odwołujący  wywiódł,  że  na  terenie  Unii  Europejskiej  obowiązują  jednolite  przepisy 

dotyczące  usług  zaufania  i  uznawania  kwalifikowanego  podpisu  elektronicznego.  Nie  jest 

możliwym  wprowadzanie  do  krajowego  porządku  prawnego  regulacji,  które  powodowałyby, 

że  ten  sam  podpis  elektroniczny  byłby  uznawany  za  nieważny  w  Polsce,  natomiast 

ustawodawstwa  zagraniczne  traktowałyby  taki  podpis  jako  skuteczny.  Zgodnie  z  zasadą 

neutralności  technologicznej,  elDAS  nie  wyklucza  zastosowania  dowolnego  sposobu 

tworzenia 

podpisów  zaawansowanych,  pod  warunkiem,  że  utworzony  podpis  elektroniczny 

spełnia wymogi art. 32 elDAS. 

Odwołujący  wskazał,  iż  w  obrocie  funkcjonuje  tzw.  lista  zaufanych  dostawców  Unii 

Europejskiej  [EUTL],  która  jest  publiczną  listą  ponad  200  aktywnych  i  nieaktywnych 

dostawców  usług  zaufania  (TSP),  którzy  otrzymali  specjalną  akredytację  potwierdzającą 

najwyższy  poziom  zgodności  z  unijnym  rozporządzeniem  elDAS  dotyczącym  podpisów 

elektronicznych. Dostawcy ci oferują oparte na certyfikatach identyfikatory cyfrowe dla osób 

fizycznych,  pieczęcie  cyfrowe  dla  firm  oraz  usługi  stemplowania  czasu,  które  można 

wykorzystać  do  tworzenia  kwalifikowanych  podpisów  elektronicznych  (QES)  w  oparciu  o 

technologię  podpisu  cyfrowego.  Według  przepisów  elDAS  tylko  kwalifikowane  podpisy  są 

prawnie  i  automatycznie  równoważne  podpisom  odręcznym.  Jest  to  również  jedyny  typ 

podpisów  automatycznie  uznawanych  w  transakcjach  transgranicznych  między  państwami 

członkowskimi  UE.  Choć  każde  państwo  członkowskie  UE  nadzoruje  dostawców  w  swoim 

kraju,  ale  dostawca  TSP  zatwierdzony  w  jednym  kraju  może  sprzedawać  swoje  usługi  w 

innych  krajach  UE  przy  takim  samym  poziomie  zgodności.  Na  stronie  internetowej 

https://helpx.adobe.com/pl/document-cloud/kb/european-union-trust-Iists.html

wskazano,  iż 

AlfaTrust  Certification  S.A.  znajduje  się  na  liście  dostawców  usług  zaufania,  którzy 

zapewniają  kwalifikowane  certyfikaty  dla  eSignatures,  kwalifikowane  certyfikaty  dla  eSeals 

oraz kwalifikowane znaczniki czasu. 

Według  odwołującego  powyższe  oznacza  tyle,  iż  wbrew  twierdzeniom  zamawiającego 

wystawca certyfikatu tj. Alfasign Qualifield Public CA, AlfaTrust Certification S.A. po pierwsze 

znajduje  się  na  zaufanej  liście,  po  drugie  podpis  opatrzony  został  kwalifikowanym 

certyfikatem.  Istotnym  jest,  iż  pomimo  komunikatu  (po  poddaniu  podpisu  weryfikacji),  iż 

„system  nie  był  w  stanie  odbudować  ścieżki  certyfikacji",  to  certyfikat  o  numerze 

568703057906473000507923  był  i  jest  ważny,  a  ponadto  dokument  został  podpisany.  Nie 

można  zatem  uznać,  iż  wykonawca  nie  złożył  ważnej  oferty.  Ponadto  Ministerstwo 

Komunikacji  i  Społeczeństwa  Informatycznego  nadało  AlfaTrust  Certification  S.A.  statut 

„świadczącej  usługi  zaufania”  dla  świadczenia  kwalifikowanych  usług  zaufania,  wydania 

kwalifikowanych  certyfikatów,  tworzenia  kwalifikowanych  podpisów  elektronicznych,  ich 

kontroli  i  walidacji.  Załączył  do  odwołania  dowód  nr  2  -  rozporządzenie  nr  971/06.10.2017. 

Odwołujący  podniósł  także,  że  wystawca  podpisu  znajduje  się  na  zaufanej  liście  i  z  tego 

powodu  nie  można  uznać,  iż  podpis  złożony  w  imieniu  wykonawcy  nie  został  opatrzony 

kwalifikowanym certyfikatem. 

Oferta została odrzucona także z uwagi na jej niezgodność z treścią SIWZ, na podstawie 

art.  89  ust.  1  pkt  2  ustawy  Pzp. 

Odwołujący  podkreślił,  iż  zamawiający  pomimo  swoich 

wątpliwości,  które  legły  u  podstaw  uzasadnienia  odrzucenia  oferty  wykonawcy,  nie  zwrócił 

się do wykonawcy  z prośbą o udzielenie wyjaśnień co do skuteczności złożonego podpisu. 

Tego typu działanie byłoby jak najbardziej zasadne m. in. z tego względu, iż wykonawca jest 

podmiotem  zagranicznym,  i  jak  jednoczenie  wynika  z  weryfikacji  podpis

u  (dowód  nr  1), 

wystawcą  certyfikatu  jest  podmiot  mający  siedzibę  w  Rumunii.  Zamawiający  dokonując 

oceny kwalifikowanego podpisu elektronicznego, winien mieć na uwadze przede wszystkim 

regulacje właściwe dla wystawcy certyfikatu.  

Podkreślił,  iż  zgodnie z  zdaniem  pierwszym  art. 87  ust.  1  ustawy  Pzp  w  toku badania i 

oceny  ofert  zamawiający  może  żądać  od  wykonawców  wyjaśnień  dotyczących  treści 

złożonych  ofert.  Zawarte  w  ww.  przepisie  uprawnienie  zamawiającego  do  wezwania 

wykonawcy  o  udzielenie  wyjaśnień  dotyczących  treści  złożonej  oferty,  może  jednakże 

przerodzić  się  w  obowiązek  zamawiającego  w  sytuacji,  gdy  oferta  wykonawcy  miałaby 

podlegać  odrzuceniu.  Zaniechanie  przeprowadzenia  przez  zamawiającego  procedury 

wyjaśnień  treści  oferty,  w  szczególności  w  odniesieniu  do  kwalifikowanego  podpisu 

elektronicznego,  doprowadziło  do  nieprawidłowej  oceny  złożonej  oferty,  co  w  konsekwencji 

skutkowało jej odrzuceniem. 

Odwołujący wywiódł, że powyższe rozważania należy odnieść także do kwestii związanej 

z odrzuceniem oferty na podstawie art. 87 ust. 1 pkt 7a ustawy 

Pzp. Nie można zgodzić się z 

z

amawiającym, iż oświadczenie o przedłużeniu terminu związania ofertą jest bezskuteczne. 

Zaniechanie  wyjaśnienia  treści  oferty,  jak  również  uznanie,  iż  nie  została  ona  opatrzona 

kwalifik

owanym  podpisem  elektronicznym,  nie  może  stanowić  podstawy  skutecznego 

odrzucenia oferty, zwłaszcza gdy procedura udzielenia zamówienia nie została dochowana, 

a  ponadto  z

amawiający  zignorował  fakt  ewentualnych  rozbieżności  co  do  podpisu 

elektronicznego,  ja

kie  mogą  występować  pomiędzy  poszczególnymi  krajami  członkowskimi 

UE. W ocenie o

dwołującego zamawiający dokonał pobieżnej i niedokładnej oceny złożonych 

dokumentów, w tym weryfikacji kwalifikowanych podpisów elektronicznych, oświadczenie, co 

skutkował przyjęciem, że oferta odwołującego podlega odrzuceniu. 

Zamawiający złożył odpowiedź na odwołanie, w której wniósł o oddalenie odwołania 

w  całości.  W  odpowiedzi  na  odwołanie  i  w  trakcie  rozprawy  przedstawił  uzasadnienie 

faktyczne i prawne swego stanowiska.  

Do 

postępowania  odwoławczego  po  stronie  zamawiającego  zgłosili  przystąpienie: 

wykonawca  Ferrum  S.A.  w  Katowicach 

a  także  wykonawca  Izostal  S.A.  w  Kolonowskiem. 

Wnieśli o oddalenie odwołania. 

Do  postępowania  odwoławczego  w  sprawie  po  stronie  odwołującego  zgłosił 

przystąpienie  wykonawca  Noksel  Celik  Boru  Sanayi  A.S.  z  siedzibą  w  Ankarze,  Turcja. 

W

niósł o uwzględnienie odwołania.  

Uwzględniając  całość  dokumentacji  z  przedmiotowego  postępowania,  w  tym  w 

szczególności:  protokół  postępowania,  ogłoszenie  o  zamówieniu,  SIWZ,  odpowiedzi 

na wnioski o wyjaśnienie treści SIWZ, protokół z otwarcia ofert, ofertę odwołującego, 

wezwania skierowane przez zamawiającego do odwołującego do przedłużenia terminu 

związania  ofertą,  dokumenty  złożone  przez  odwołującego  w  odpowiedzi  na  ww. 

wezwanie 

zamawiającego,  zawiadomienie  o  odrzuceniu  oferty  odwołującego, 

załączniki do odwołania, załączniki do odpowiedzi na odwołanie, załączniki do pisma 

procesowego  przystępującego  Izostal,  jak  również  biorąc  pod  uwagę  oświadczenia, 

dokumenty  i  stanowiska  stron  i  uczestnik

ów  postępowania  złożone  w  trakcie 

posiedzenia i rozprawy, 

Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła i zważyła, co następuje: 

W  pierwszej 

kolejności  ustalono,  że  odwołanie  nie  zawiera  braków  formalnych  oraz 

został uiszczony od niego wpis.  

N

ie została wypełniona żadna z przesłanek skutkujących odrzuceniem odwołania na 

podstawie art. 189 ust. 2 ustawy Pzp.  

Izba stwierdziła, że zostały wypełnione przesłanki dla wniesienia odwołania określone 

w  art.  179  ust.  1  ustawy  Pzp,  tj.  posiadanie  przez 

odwołującego  interesu  w  uzyskaniu 

danego  zamówienia  oraz  możliwości  poniesienia  szkody  w  wyniku  naruszenia  przez 

zamawiającego przepisów ustawy. Oferta odwołującego została odrzucona w częściach 1,2, 

3,  i  4,  zaś  może  być  wybrana  przez  zamawiającego  jako  najkorzystniejsza.  Odwołujący 

domaga

ł  się  nakazania  zamawiającemu  unieważnienia  czynności  odrzucenia  jego  oferty. 

Ustalenie,  że  zamawiający  z  naruszeniem  przepisów  ustawy  Pzp  odrzucił  ofertę 

odwołującego,  skutkowało  będzie  koniecznością  nakazania  zamawiającemu  unieważnienia 

takiej 

czynności,  czego  efektem  może  być  wybranie  oferty  złożonej  przez  odwołującego  w 

ww. częściach. Powyższe wyczerpuje dyspozycję art. 179 ust. 1 ustawy Pzp. 

Ustalono, że treść SIWZ zawierała m.in. następujące postanowienia: 

II.  

P

rzedmiotowe  Postępowanie  prowadzone  jest  w  celu  zawarcia  Umowy  Ramowej  w 

trybie przetargu nieograniczonego na podstawie art. 134 ust. 2 Ustawy. 

VIII.  

Komunikacja  pomiędzy  Zamawiającym  a  Wykonawcami,  w  szczególności  składanie 

ofert,  oraz  oświadczeń,  w  tym  oświadczenia  składanego  na  formularzu  jednolitego 

europejskiego  dokumentu  zamówienia,  sporządzonego  zgodnie  z  wzorem 

standardowego  formularza  określonego  w  rozporządzeniu  wykonawczym  Komisji  (UE) 

2016/7  z  dnia  5  stycznia  2016  r.  ustanawiającym  standardowy  formularz  jednolitego 

europejskiego  dokumentu  zamówienia,  zwanego  dalej  „jednolitym  dokumentem”, 

odbywa  się  przy  użyciu  środków  komunikacji  elektronicznej  w  rozumieniu  ustawy  o 

świadczeniu  usług  drogą  elektroniczną,  z  uwzględnieniem  wymogów  ustanowionych  w 

Specyfikacji. 

W Postępowaniu środkiem komunikacji elektronicznej, o którym mowa w ust. 2 powyżej, 

jest  Portal  Zakupowy.  Zamawiający  w  celu  usprawnienia  porozumiewania  się 

dopuszcza,  aby  oświadczenia,  wnioski,  zawiadomienia  oraz  informacje  Zamawiający  i 

Wykonawcy przekazywali przy użyciu poczty elektronicznej, pod warunkiem, że ich treść 

zostanie dostarczona przed upływem terminu do adresata. 

W  Postępowaniu  oferty  należy  sporządzić  i  przekazać  Zamawiającemu,  pod  rygorem 

nieważności, w oryginale w postaci elektronicznej opatrzonej kwalifikowanym podpisem 

elektronicznym  w  rozumieniu  ustawy  z  dnia  5  września  2016  r.  –  o  usługach  zaufania 

oraz  identyfikacji  elektronicznej  (Dz.  U.  z  2016  r.  poz.  1579  ze  zm.),  spełniającym 

wymogi  bezpieczeństwa  określone  w  tejże  ustawie  (dalej  „kwalifikowany  podpis 

elektroniczny”). 

XVI. 

Wykonawca jest związany ofertą przez okres 90 dni.  

Bieg  terminu  związania  ofertą  rozpoczyna  się  wraz  z  upływem  terminu  składania 

ofert. 

Wykonawca  samodzielnie  lub  na  wniosek  Zamaw

iającego  może  przedłużyć  termin 

związania ofertą, z tym że Zamawiający może tylko raz, co najmniej na 3 dni przed upływem 

terminu  związania  ofertą,  zwrócić  się  do  Wykonawcy  o  wyrażenie  zgody  na  przedłużenie 

tego terminu o oznaczony okres, nie dłuższy jednak niż 60 dni. 

XVII. 

Oferta  winna  być  sporządzona,  pod  rygorem  nieważności,  w  oryginale  w  formie 

elektronicznej  podpisanej  kwalifikowanym  podpisem  elektronicznym  z  zastrzeżeniem  treści 

Rozdziału VIII SIWZ, w języku polskim, w formie zapewniającej pełną czytelność jej treści. 

Ofertę  należy  złożyć  w  oryginale w  formie  elektronicznej  opatrzonej  kwalifikowanym 

podpisem elektronicznym. 

XVIII. 

Oferty  wraz  z  wymaganymi  dokumentami  należy  składać  za  pośrednictwem  Portalu 

Zakupowego. 

Ustalono,  na  podsta

wie  protokołu  z  otwarcia  ofert,  że  do  upływu  terminu  składania 

ofert do zamawiającego wpłynęła drogą elektroniczną oferta złożona przez odwołującego w 

częściach 1-4.  

Oferta odwołującego Toscelik została podpisana elektronicznie przez: 

cn=E. E. 

c=RO 

givenName=E. 

sn=E. 

serialNumber=201011308EE11 

Wydawca: 

cn=Alfasign Qualified Public CA 

ou=AlfaSign 

o=AlfaTrust Certification Services 

c=RO 

W  dalszej  kolejności  ustalono,  że  zamawiający  21  maja  2019  r.,  działając  na 

podstawie  art.  85  ust.  2 

ustawy  Pzp  wezwał  odwołującego  do  wyrażenia  zgody  na 

przedłużenie terminu związania ofertą o 60 dni.   

Ustalono  także,  że  w  odpowiedzi  na  ww.  wezwanie  odwołujący  przesłał  drogą 

elektroniczną  oświadczenie  o  przedłużeniu  terminu  związania  ofertą  podpisane 

elektronicznie przez: 

cn=E. E. 

c=RO 

givenName=E. 

sn=E. 

serialNumber=201011308EE11 

Wydawca: 

cn=Alfasign Qualified Public CA 

ou=AlfaSign 

o=AlfaTrust Certification Services 

c=RO 

Ustalono również, że zamawiający w dniu 19 lipca 2019 r. zawiadomił odwołującego 

o odrzuceniu jego ofe

rty w części 1-4 na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 1, pkt 2 i pkt 7a ustawy 

Pzp. 

W  uzasadnieniu  faktycznym  czynności  odrzucenia  zamawiający  wskazał  m.in.,  co 

następuje: 

Zgodnie  z  Rozdziałem  VIII  ust.  9  SIWZ  Zamawiający wymagał,  aby  w postępowaniu oferty 

spor

ządzić  i  przekazać  Zamawiającemu,  pod  rygorem  nieważności,  oryginale  w  postaci 

elektronicznej opatrzonej kwalifikowanym podpisem elektronicznym. 

Zgodnie  z  Rozdziałem  XVII  ust.  4  SIWZ  oferta  powinna  być  sporządzona,  pod  rygorem 

nieważności,  w  oryginale  w  formie  elektronicznej  podpisanej  kwalifikowanym  podpisem 

elektronicznym  z  zastrzeżeniem  treści  Rozdziału  VIII  SIWZ,  w  języku  polskim,  w  formie 

zapewniaj

ącej pełną czytelność jej treści. 

Powyższy wymóg został też powtórzony w Rozdziale XVII ust. 13 SIWZ, gdzie wskazano, że 

ofertę  należy  złożyć  w  oryginale  w  formie  elektronicznej  opatrzonej  kwalifikowanym 

podpisem elektronicznym. 

Wymagania  SIWZ  względem  formy  i  podpisu  oferty  korespondują  z  wymogami  ustawy. 

Zgodnie  z  art.  10 

a  ust.  1  ustawy  w  postępowaniu  o  udzielenie  zamówienia  komunikacja 

między  zamawiającym  a  wykonawcami,  w  szczególności  składanie  ofert  lub  wniosków  o 

dopuszczenie  do  u

działu  w  postępowaniu,  oraz  oświadczeń,  w  tym  oświadczenia 

składanego 

na 

formularzu 

jednolitego 

europejskiego 

dokumentu 

zamówienia, 

sporządzonego zgodnie z wzorem standardowego formularza określonego w rozporządzeniu 

wykonawczym  Komisji  Europejskiej  wydanym  na  podstawie  art.  59  ust.  2  dyrektywy 

2014/24/UE  oraz  art.  80  u

st.  3  dyrektywy  2014/25/UE,  odbywa  się  przy  użyciu  środków 

komunikacji elektronicznej. 

Prz

y  tym  oferty,  wnioski  o  dopuszczenie  do  udziału  w  postępowaniu  oraz  oświadczenie,  o 

którym  mowa  w  art.  25a  ustawy,  w  tym  jednolity  europejski  dokument  zamówienia, 

sporz

ądza  się  pod  rygorem  nieważności,  w  postaci  elektronicznej  i  opatruje  sie 

kwalifikowanym podpisem elektronicznym (art. 10a ust. 5 ustawy). 

Tym  samym  oferta  w  postępowaniu  o  udzielenie  zamówienia  publicznego  dla  swojej 

ważności,  aby  została  skutecznie  sporządzona  i  złożona,  musi  mieć  postać  elektroniczną 

oraz być opatrzona kwalifikowanym podpisem elektronicznym. 

Jednocześnie,  zgodnie  z  art.  14  ust.  1  ustawy  do  czynności  podejmowanych  przez 

zamawiającego i wykonawców w postępowaniu o udzielenie zamówienia stosuje się przepisy 

kc, jeżeli przepisy ustawy nie stanowią inaczej. Art. 78

§ 1 kc przewiduje, że dla zachowania 

elektronicznej  formy  czynności  prawnej  wystarcza  złożenie  oświadczenia  woli  w  postaci 

elektronicznej i opatrzenie go kwalifikowanym podpisem  elektronicznym. Przepis art. 78

 kc 

zrównuje  w  skutkach  oświadczenie  woli  złożone  w  formie  elektronicznej  z  oświadczeniem 

woli  złożonym  w  formie  pisemnej.  Zatem  o  charakterze  prawnym  elektronicznego 

oświadczenia  woli  nie  przesądza  fakt  złożenia  go  w  postaci  elektronicznej  (tj.  jako  zapisu 

cyfrowego  danych,  np.  skanu 

dokumentu  oryginalnie  sporządzonego  w  formie  pisemnej), 

koniecznym jest jeszcze opatrzenie go kwalifikowanym podpisem elektronicznym. 

Zasad

ą  ogólną  odnoszącą  się  do  form  oświadczeń  woli  wyrażoną  w  art.  73  §  1  kc  jest 

nadanie  rygoru  nieważności  czynnościom  dokonanym  bez  wymaganej  formy,  dla  których 

przepisy zastrzegaj

ą dla czynności prawnej formę pisemną, dokumentową albo elektroniczną 

tylko wówczas, gdy owe przepisy przewidują taki rygor. Z sytuacją taką mamy do czynienia 

właśnie  na  gruncie  art.  10a  ust.  5  ustawy,  który  zastrzega  rygor  nieważności  dla 

sporządzenia  m.  in.  ofert  w  formie  innej  niż  wskazana  w  tym  przepisie,  tj.  w  postaci 

elektronicznej opatrzonej kwalifikowanym podpisem elektronicznym. 

Wymogi  dotycz

ące  kwalifikowanego  podpisu  elektronicznego  reguluje  uzoie.  Ponadto  w 

polskim  porz

ądku  prawnym  obowiązuje  tzw.  Rozporządzenie  elDAS  (Rozporządzenie 

Parlamentu  Europejskiego  i  Rady  (UE)  nr  910/2014  z  dnia  23  lipca  2014  r.  w  sprawie 

identyfikacji  elektronicznej  i  usług  zaufania  w  odniesieniu  do  transakcji  elektronicznych  na 

rynku  wewnętrznym  oraz  uchylające  dyrektywę  1999/93/WE),  które  kwalifikowany  podpis 

elektroniczny  definiuje,  jako  zaawansowany  podpis  elektroniczny,  który  jest  składany  za 

pomoc

ą kwalifikowanego urządzenia do składania podpisu elektronicznego i który opiera się 

na  kwalifikowanym  certyfikacie  podpisu  elektronicznego  (art.  3  pkt  12  Rozporz

ądzenia 

elDAS). Rozporz

ądzenie elDAS również zawiera regulacje dotyczące wymogów prawnych i 

technicznych względem kwalifikowanych podpisów elektronicznych. 

Zamawiaj

ący  dokonuje  weryfikacji  kwalifikowanych  podpisów  elektronicznych  za  pomocą 

narzędzi  oferowanych  przez  tzw.  kwalifikowanych  dostawców  usług  zaufania,  którym 

kwalifikowane  certyfikaty 

dla  tych  narzędzi  tworzy  i  wydaje  zgodnie  z  uzoie  Narodowe 

Centrum Certyfikacji. Wydawane certyfikaty, jak i narzędzia do weryfikacji podpisów muszą 

spełniać  wymogi  prawne  i  techniczne  narzucane  zarówno  przez  uzoie,  jak  i  przez 

rozporz

ądzenie elDAS. 

Oferta 

złożona za pośrednictwem Portalu Zakupowego przez Wykonawcę, tj. Toscelik Spiral 

Boru  Üretim  Sanayi  A.S.  została  podpisana  przez  Pana  E.  E.  Wystawcą  podpisu  jest 

„Alfasign  Qualified  Public  CA".  Zamawiający  pragnie  zaznaczyć,  iż  ww.  wystawca  podpisu 

nie  zn

ajduje  sie  na  zaufanej  liście,  która  zawiera  informacje  dotyczące  kwalifikowanych 

dostawców  usług  zaufania  objętych  nadzorem  w  Polsce,  wraz  z  informacjami  dotyczącymi 

świadczonych przez nich kwalifikowanych usług zaufania. 

Niezależnie  od  powyższego  Zamawiający  podnosi,  iż  w  wyniku  procesu  walidacji  podpisu 

Pana  E.  E. 

należy  uznać,  iż  podpis  złożony  w  imieniu Wykonawcy,  tj.  Toscelik  Spiral  Boru 

Üretim Sanayi A.S. nie został opatrzony kwalifikowanym certyfikatem. 

Powyższe  powoduje,  że  oświadczenie  woli  Wykonawcy,  tj.  Toscelik  Spiral  Boru  Üretim 

Sanayi  A.S  o  złożeniu  oferty  nie  można  uznać  za  ważne  gdyż,  jakkolwiek  zostało 

sporządzone  w  postaci  elektronicznej,  to  nie  zostało  opatrzone  kwalifikowanym  podpisem 

elektronicznym, zgodnie z normą z art. 10a ust. 5 ustawy. 

Powyższe  skutkuje  nieważnością  oświadczenia  woli  Wykonawcy,  tj.  Toscelik  Spiral 

Boru  Üretim  Sanayi  A.S  w  zakresie  złożenia  oferty  w  postępowaniu  oraz  koniecznością 

uznania,  że  oferta  w  ogóle  nie  została  złożona  z  uwagi  na  nieprawidłową  formę  tej 

czynn

ości. 

Ustawa nie przewiduje możliwości uzupełnienia wadliwej co do treści lub formy oferty, 

jak ma to miejsce w przypadku dokumentów, oświadczeń i pełnomocnictw zgodnie z art. 26 

ust. 3 i ust. 3a ustawy. 

Zamawiający uznaje zatem ofertę Wykonawcy, tj. Toscelik Spiral Boru Üretim Sanayi 

A.S  za niezłożoną z powodu sporządzenia i przekazania oferty w formie elektronicznej bez 

kwalifikowanego podpisu elektronicznego. 

Mając na uwadze powyższe oraz kierując się dyspozycją zawartą w art. 89 ust. 1 pkt 

1  i  pkt  2)  Za

mawiający  odrzucił  ofertę  Wykonawcy,  tj.  Toscelik  Spiral  Boru  Uretim  Sanayi 

A.S. 

Zgodnie  z  Rozdziale  XVI  ust.  3  SIWZ,  Wykonawca  samodzielnie  lub  na  wniosek 

Zamawiającego może przedłużyć termin związania ofertą, z tym że Zamawiający może tylko 

raz,  co  najmn

iej  na  3  dni  przed  upływem  terminu  związania  ofertą,  zwrócić  się  do 

Wykonawców  o  wyrażenie  zgody  na  przedłużenie  tego  terminu  o  oznaczony  okres,  nie 

dłuższy jednak niż 60 dni (zgodnie z dyspozycją art. 85 ust. 2 ustawy). 

Mając na uwadze powyższe oraz zważając na fakt, iż termin związania ofertą upływał 

w  dniu 

25  maja  2019  r.,  Zamawiający  pismem  z  dnia  21  maja  201  9  r.  zwrócił  się  do 

Wykonawcy,  tj.  Tosc

elik  Spiral  Boru  Üretim  Sanayi  A.S.  z  prośbą  o  wyrażenie  zgody  na 

przedłużenie terminu związania ofertą o kolejne 60 dni. 

W  odpowiedni  na  powyższe,  ww.  Wykonawca  w  piśmie  z  dnia  22  maja  2019  r. 

oświadczył,  iż  wyraża  zgodę  na  przedłużenie  terminu  związania  ofertą  o  60  dni.  Rzeczone 

pismo zostało podpisane przez Pana E. E. 

W  tym  miejscu  Zamawiający  pragnie  zwrócić  uwagę,  iż  wyżej  opisany  dokument 

został  opatrzony  podpisem,  którego  wystawcą  jest  „Alfasign  Qualified  Public  CA”. 

Zamawiaj

ący  pragnie  zaznaczyć,  iż  ww.  wystawca  podpisu  nie  znajduje  sie  na  zaufanej 

liście,  która  zawiera  informacje  dotyczące  kwalifikowanych  dostawców  usług  zaufania 

objętych  nadzorem  w  Polsce,  wraz  z  informacjami  dotyczącymi  świadczonych  przez  nich 

kwalifikowanych usług zaufania. 

Niezależnie  od  powyższego  Zamawiający  podnosi,  iż  w  wyniku  procesu  walidacji 

podpisu Pana E. E. 

należy uznać, iż podpis złożony w imieniu Wykonawcy, tj. Toscelik Spiral 

Boru Üretim Sanayi A.; nie został opatrzony kwalifikowanym certyfikatem. 

Powyższe  powoduje,  że  oświadczenia  woli  Wykonawcy  o  przedłużeniu  terminu 

zwi

ązania  ofertą  nie  można  uznać  za  ważne,  gdyż,  jakkolwiek  zostało  sporządzone  w 

postaci  elektronicznej,  to  nie  zostało  opatrzone  kwalifikowanym  podpisem  elektronicznym, 

zgodnie z norm

ą z art. 10 a ust. 5 ustawy. 

Mając  na  uwadze  powyższe  oraz  kierując  się  dyspozycją  art.  89  ust.  1  pkt  7a 

Zamawia

jący odrzucił ofertę Wykonawcy, tj. Toscelik Spiral Boru Üretim Sanayi A.S. 

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie. 

Stosownie do art. 10 a ust. 5 ustawy Pzp, o

ferty, wnioski o dopuszczenie do udziału 

w  postępowaniu  oraz  oświadczenie,  o  którym  mowa  w  art.  25a,  w  tym  jednolity  dokument, 

sporządza  się,  pod  rygorem  nieważności,  w  postaci  elektronicznej  i  opatruje  się 

kwalifikowanym podpisem elektronicznym. 

Zgodnie  z  art.  7  ust.  1  ustawy  Pzp, 

zamawiający  przygotowuje  i  przeprowadza 

postępowanie  o  udzielenie  zamówienia  w  sposób  zapewniający  zachowanie  uczciwej 

konkurencji  i  równe  traktowanie wykonawców  oraz  zgodnie  z  zasadami  proporcjonalności  i 

przejrzystości. 

Art.  89  ust.  1  pkt  1  ustawy  Pzp  stanowi,  iż  Zamawiający  odrzuca  ofertę,  jeżeli  jest 

niezgodna z ustawą. 

Art.  3  p

kt  12  rozporządzenia  Parlamentu  Europejskiego  i  Rady  (UE)  nr  910/2014  z 

dnia 23 lipca 2014 r. w sprawie identyfikacji elektronicznej i usług zaufania w odniesieniu do 

transakcji  elektronicznych  na  rynku  wewnętrznym  oraz  uchylające  dyrektywę  1999/93/WE 

(Dz.Urz.UE.L  Nr  257,  str.  73) 

stanowi,  iż  „kwalifikowany  podpis  elektroniczny”  oznacza 

zaawansowany  podpis  elektroniczny,  który  jest  składany  za  pomocą  kwalifikowanego 

urządzenia  do  składania  podpisu  elektronicznego  i  który  opiera  się  na  kwalifikowanym 

certyfikacie podpisu elektronicznego. 

Art.  3  pkt  15  ww.  rozporządzenia  stanowi,  iż  „kwalifikowany  certyfikat  podpisu 

elektronicznego”  oznacza  certyfikat  podpisu  elektronicznego,  który  jest  wydawany  przez 

kwalifikowanego dostawcę usług zaufania i spełnia wymogi określone w załączniku I. 

Art.  3  pkt  20  ww. 

rozporządzenia  stanowi,  że  „kwalifikowany  dostawca  usług 

zaufania”  oznacza  dostawcę  usług  zaufania,  który  świadczy  przynajmniej  jedną 

kwalifikowaną usługę zaufania i któremu status kwalifikowany nadał organ nadzoru. 

Art.  28  ust.  1  ww. 

rozporządzenia  stanowi,  że  Kwalifikowane  certyfikaty  podpisów 

elektronicznych 

muszą spełniać wymogi określone w załączniku I. 

Art. 32 ust. 1 ww. 

rozporządzenia stanowi, że: 

Proces 

walidacji 

kwalifikowanego 

podpisu 

elektronicznego 

potwi

erdza  ważność 

kwalifikowanego podpisu elektronicznego, pod warunkiem że:  

a) certyfikat, który towarzyszy podpisowi, był w momencie składania podpisu kwalifikowanym 

certyfikatem podpisu elektronicznego zgodnym z załącznikiem I;  

b)  kwalifikowany  certyfikat 

został  wydany przez  kwalifikowanego  dostawcę usług  zaufania i 

był ważny w momencie składania podpisu;  

c) dane służące do walidacji podpisu odpowiadają danym dostarczonym stronie ufającej;  

d) unikalny zestaw danych reprezentujących podpisującego umieszczony w certyfikacie jest 

prawidłowo dostarczony stronie ufającej;  

e)  jeżeli  w  momencie  składania  podpisu  użyty  został  pseudonim,  zostaje  to  wyraźnie 

wskazane stronie ufającej;  

f) podpis elektroniczny został  złożony  za pomocą kwalifikowanego urządzenia do  składania 

podpisu elektronicznego;  

g) integralność podpisanych danych nie została naruszona;  

h) wymogi przewidziane w art. 26 zostały spełnione w momencie składania podpisu. 

Art. 33 ust. 1 ww. 

rozporządzenia stanowi, że: 

Kwalifikowaną  usługę  walidacji  kwalifikowanych  podpisów  elektronicznych  może  świadczyć 

wyłącznie kwalifikowany dostawca usług zaufania, który:  

a) zapewnia walidację zgodnie z art. 32 ust. 1; oraz  

b)  umożliwia  stronom  ufającym  otrzymanie  wyniku  procesu  walidacji  w  automatyczny, 

wiarygodn

y i skuteczny sposób oraz przy użyciu zaawansowanego podpisu elektronicznego 

lub zaawansowanej pieczęci elektronicznej dostawcy kwalifikowanej usługi walidacji. 

Załącznik nr I do ww. rozporządzenia stanowi, że: 

Kwalifikowane certyfikaty podpisów elektronicznych zawierają następujące informacje: 

a) wskazanie - 

co najmniej w postaci pozwalającej na automatyczne przetwarzanie - że dany 

certyfikat został wydany jako kwalifikowany certyfikat podpisu elektronicznego; 

b) zestaw danych jednoznacznie reprezentujących kwalifikowanego dostawcę usług zaufania 

wydającego kwalifikowane certyfikaty, obejmujący co najmniej państwo członkowskie, w 

którym dostawca ma siedzibę, oraz 

w odniesieniu do osoby prawnej: nazwę i, w stosownym przypadku, numer rejestrowy 

zgodnie z oficjalnym rejestrem, 

w odniesieniu do osoby fizycznej: imię i nazwisko tej osoby; 

c)  co  najmniej  imię  i  nazwisko  podpisującego  lub  jego  pseudonim;  jeżeli  używany  jest 

pseudonim, fakt ten jest jasno wskazany; 

d)  dane  służące  do  walidacji  podpisu  elektronicznego,  które  odpowiadają  danym  służącym 

do składania podpisu elektronicznego; 

e) dane dotyczące początku i końca okresu ważności certyfikatu; 

f)  kod  identyfikacyjny  certyfikatu,  który  musi  być  niepowtarzalny  dla  kwalifikowanego 

dostawcy usług zaufania; 

g) 

zaawansowany  podpis  elektroniczny  lub  zaawansowaną  pieczęć  elektroniczną 

wydającego kwalifikowanego dostawcy usług zaufania; 

h)  miejsce,  w  którym  nieodpłatnie  dostępny  jest  certyfikat  towarzyszący  zaawansowanemu 

podpisowi elektronicznemu lub zaawansowanej 

pieczęci elektronicznej, o których mowa 

w lit. g); 

i)  miejsce  usług,  z  którego  można  skorzystać  w  celu  złożenia  zapytania  o  status ważności 

kwalifikowanego certyfikatu; 

j) w przypadku gdy dane służące do składania podpisu elektronicznego powiązane z danymi 

służącymi  do  walidacji  podpisu  elektronicznego  znajdują  się  w  kwalifikowanym 

urządzeniu do składania podpisu elektronicznego, odpowiednie wskazanie tego faktu co 

najmniej w postaci pozwalającej na automatyczne przetwarzanie. 

Nie potwierdził się zarzut naruszenia art 89 ust. 1 pkt 1 i pkt 2 ustawy Pzp w zw. z art. 

10 a ust. 5 ustawy Pzp w zw. z art. 7 ust. 1 ustawy Pzp.  

Nie ulegało wątpliwości, że zamawiający w szeregu postanowień SIWZ zastrzegł, że 

wykonawcy  mają  obowiązek  sporządzić  oferty,  pod  rygorem  nieważności,  w  postaci 

elektronicznej  opatrzonej  kwalifikowanym  podpisem  elektronicznym. 

Obowiązek  taki 

zastrzeżono  m.in.  w  rozdziale  VIII  ust.  9,  XVII  ust.  4,  XVII  ust.  13  SIWZ.  Powyższe 

postanowienia  SIWZ  stanowiły  odzwierciedlenie  wyraźnego  wymogu  ustawowego 

wynikającego z art. 10a ust. 5 ustawy Pzp.  

Nie  było  sporne  między  stronami,  że  odwołujący  przesłał  zamawiającemu  ofertę  w 

postaci elektronicznej. 

Nie było również sporne, że ofertę odwołującego opatrzono podpisem 

elektronicznym. Podpis ten należał do osoby: E. E., został złożony 22.02.2019 r. g. 14.01:06. 

i  opierał  się  o  certyfikat  rumuńskiego  dostawcy  AlfaTrust  Certification  Services  o  nazwie 

Alfasign Qualified Public CA o numerze 568703057906473000507923. 

Sporne 

miedzy  stronami  było  to,  czy  certyfikat,  na  jakim  opierał  się  ww.  podpis  był 

certyfikatem kwalifikowanym. 

Tylko bowiem takie ustalenie mogło prowadzić do wniosku, że 

ofertę  opatrzono  „kwalifikowanym  podpisem  elektronicznym”.  W  świetle  przywołanej  wyżej 

legalnej  definicji  z  art.  3  pkt  12  roz

porządzenia  eIDAS  kwalifikowany  podpis  elektroniczny 

musi opierać się na kwalifikowanym certyfikacie podpisu elektronicznego. 

Jak wynika z przywołanego art. 32 rozporządzenia eIDAS ważność kwalifikowanego 

podpisu 

elektronicznego 

potwierdza 

proces 

walidacji 

kwalifikowanego 

podpisu 

elektronicznego pod warunkiem 

m.in. że: 

a) certyfikat, który towarzyszy podpisowi, był w momencie składania podpisu kwalifikowanym 

certyfikatem podpisu elektronicznego zgod

nym z załącznikiem I do rozporządzenia, 

b)  kwalifikowany  ce

rtyfikat  został  wydany  przez  kwalifikowanego dostawcę usług  zaufania i 

był ważny w momencie składania podpisu; 

Co istotne, procesu walidacji nie może dokonywać dowolny podmiot. W myśl art. 33 

rozporządzenia  eIDAS  Kwalifikowaną  usługę  walidacji  kwalifikowanych  podpisów 

elektronicznych może świadczyć wyłącznie kwalifikowany dostawca usług zaufania, który: 

a) zapewnia walidację zgodnie z art. 32 ust. 1; oraz 

b)  umożliwia  stronom  ufającym  otrzymanie  wyniku  procesu  walidacji  w  automatyczny, 

wiarygodny i skuteczny 

sposób oraz przy użyciu zaawansowanego podpisu elektronicznego 

lub zaawansowanej pieczęci elektronicznej dostawcy kwalifikowanej usługi walidacji. 

Ustalono,  że  zamawiający  dokonał  procesu  walidacji  spornego  podmiotu 

elektronicznego korzystając m.in. z narzędzia oferowanego przez Asseco Data Systems S.A. 

Co  istotne,  jak  wynika  z  oficjalnej  unijnej 

listy  podmiotów  zaufanych,  jako  kwalifikowany 

dostawca  usług  zaufania  uprawniony  do  świadczenia  usług  walidacji  kwalifikowanych 

podpisów  wymieniony  wymieniono  m.in.  podmiot  Asseco  Data  Systems  S.A. 

(https://webgate.ec.europa.eu/tl-browser/#/tl/PL/9

).  Asseco  Data  Systems  S.A.  okazał  się 

zatem podmiotem

, o którym mowa w art. 33 rozporządzenia eIDAS. 

Zamawiający przedstawił w trakcie rozprawy w charakterze dowodu wydruk raportu z 

walidacji spornego podpisu. Z raportu 

tego wynikało, że wynik walidacji podpisu pana E. E., 

opartego  o  certyfikat  o  numerze  568703057906473000507923 

określony  jest  jako 

„nieokreślony”. W dokumentacji postępowania przekazanej przez zamawiającego znajdował 

się także kolejny raport pochodzący od ww. podmiotu, tym razem w wersji elektronicznej. Z 

raportu tego wynika

ło, że badany certyfikat jest określony jako „niekwalifikowany”. 

Powyższe prowadziło do wniosku, że przeprowadzony proces walidacji nie potwierdził 

iż  podpis  opierał  się  na  kwalifikowanym  certyfikacie.  Z  raportów  nie  wynikało  bowiem,  aby 

certyfikat,  który  towarzyszył  podpisowi,  był  w  momencie  składania  podpisu  kwalifikowanym 

certyfikatem  podpisu  elektroni

cznego  zgodnym  z  załącznikiem  I  do  rozporządzenia  eIDAS. 

Przypomnienia również wymaga, że zgodnie bowiem z załącznikiem nr I do rozporządzenia 

eIDAS  certyfikat  kwalifikowany  to  taki 

z  którego  wynika  wskazanie  -  co  najmniej  w  postaci 

pozwalającej  na  automatyczne  przetwarzanie  -  że  dany  certyfikat  został  wydany  jako 

kwalifikowany certyfikat podpisu elektronicznego. 

Dod

atkowo zamawiający przedstawił Izbie w charakterze dowodu raporty z walidacji 

podpisu 

przeprowadzonego  przy  użyciu  narzędzi  pochodzących  od  innych  dostawców, 

takich  jak  szafir  2.0,  cencert  czy  proCertum  SmartSign

.  Z  raportu  Szafir  2.0.  wynikało,  że 

sporny  certyfikat  jest  niekwalifikowany,  a  podpis  został  niekompletnie  zweryfikowany.  Z 

raportu  cencert  wynikało,  że  podpis  jest  niekwalifikowany  i  że  brak  jest  możliwości 

zbudowania 

ścieżki  certyfikacji.  Z  raportu  proCertum  SmartSign  zaś  można  było  wyczytać, 

że „certyfikat nie może być użyty jako certyfikat kwalifikowany”, a certyfikat jest „negatywnie 

zweryfikowany”.  

Również  dowody,  które  przedstawił  Izbie  odwołujący  nie  pozwoliły  na  ustalenie,  że 

walidowany podpis oparty jest na kwalifikowanym certyfikacie.  

Odwołujący  przedstawił  Izbie  (przy  odwołaniu)  zaświadczenia  rumuńskiego 

Ministerstwa  Komunikacji  i  S

połeczeństwa  informatycznego  nr  971,  975,  977  z  6 

października 2017 r. Z dokumentów tych wynikało, że SC Alfatrust Certification SA nadano 

statut 

„świadczącej  usługi  zaufania  dla  świadczenia  kwalifikowanych  usług  zaufania, 

tworzenia  kwalifikowanych 

podpisów  elektronicznych,  ich  kontroli  i  walidacji.”.  Dodatkowo 

odwołujący w trakcie rozprawy złożył dowód nr 3  – wydruk ze strony internetowej Alfatrust, 

na  której  znajdowało  się  oświadczenie,  że  „Alfatrust  Certification  jest  dostawcą 

niezawodnych  usług  elektronicznych,  akredytowanych  zgodnie  z  wymogami  nowego 

rozporz

ądzenia  eIDAS  (910/2014).  Wreszcie  przystępujący  Izostal  w  piśmie  procesowym 

przedstawił  dowód  z  wydruku  ze  strony  internetowej  webgate.ec.europa.eu  czyli  oficjalnej 

strony zawierającej informacje o unijnych dostawcach usług zaufania, z której wynikało, że w 

Rumunii  taki  status  nadano  m.in.  Alfatrust  Certification  S.A.  w 

odniesieniu  do  usługi 

tworzenia kwalifikowanych certyfikat

ów podpisów elektronicznych.  

Zdaniem  Izby,  p

owyższe  dowody  pozwalały  jedynie  na  ustalenie,  ze  firma  Alfatrust 

Certification  S.A.  rzeczywiście  jest  kwalifikowanym  dostawcą  usług  zaufania  uprawnionym 

do świadczenia usługi w zakresie kwalifikowanych podpisów elektronicznych. Z powyższego 

nie 

można było jednak wyprowadzać automatycznego wniosku, że walidowany podpis został 

oparty o kwalifikowany certyfikat 

wydany przez tego dostawcę.  

Podkreślenia  wymaga  fakt,  że  kwalifikowani  dostawcy  usług  zaufania  mogą  także 

oferować usługi nie będące kwalifikowanymi usługami zaufania. Powyższe wynika choćby z 

samej  definicji 

„kwalifikowanego  dostawcy  usług  zaufania”.  Zgodnie  z  legalną  definicją 

pojęcie  to  oznacza  dostawcę  usług  zaufania,  który  świadczy  przynajmniej  jedną 

kwalifikowaną usługę zaufania i któremu status kwalifikowany nadał organ nadzoru. Ponadto 

analiza  informacji  wynikających  ze  strony  internetowej  https://webgate.ec.europa.eu/tl-

browser/ 

prowadziła  do  wniosku,  że  podmioty  umieszczone  na  tej  liście  świadczą  również 

usługi niezaufane. Dotyczyło to również Alfatrust Certification S.A. 

Nie potwierdz

ał, iż sporny podpis został oparty na kwalifikowanym certyfikacie dowód 

w  postaci  elektronicznego  poświadczenia  weryfikacji  (EPW),  załączony  do  odwołania.  Po 

pierwsze,  jak  wynika

ło  z  samego  poświadczenia,  pochodziło  ono  od  Madkom  S.A.  - 

dostawcy 

usług  zaufania  w  rozumieniu  art.  3  pkt  19  eIDAS,  a  więc  od  dostawcy 

niezaufanego. Po drugie, 

z dowodu tego nie można wywnioskować czy weryfikacji poddano 

podpis umieszczony w pliku z ofert

ą odwołującego. Na uwagę zasługiwał bowiem fakt, że – 

jak 

wynikało 

z 

poświadczenia 

– 

poddano 

badaniu 

plik 

o 

nazwie: 

00.z

ałącznik_nr_2_do_siwz_-_formularz_oferta_06.02.2019_662271.pdf. Tymczasem nazwa 

pliku 

z 

ofertą 

odwołującego 

brzmiała: 

00._formularz_oferta.pdf 

oraz 

00._formularz_oferta_689540.pdf. Po trzecie, 

na str. 2 omawianego dowodu znajdowały się 

uwagi dotyczące statusu certyfikatu. W uwagach tych znalazło się stwierdzenie: „system nie 

był  w  stanie  odbudować  ścieżki  certyfikacji”,  „nie  udało  się  sprawdzić  statusu  OSCP 

(wystąpiły problemy z serwerem OSCP) certyfikatu, „the certificate path is not trusted”. 

Nie dowodziło , iż podpis został oparty na kwalifikowanym certyfikacie także dowód nr 

2 złożony przez odwołującego w trakcie rozprawy. Odwołujący jako dowód przedstawił zrzut 

z  dwóch  ekranów  z  jakoś  programu  komputerowego,  prawdopodobnie  firmy  Adobe.  Na 

uwagę  zasługiwał  fakt,  że  dowód  ten  odnosił  się  do  jakiegoś  bliżej  niezidentyfikowanego 

podpisu 

elektronicznego złożonego 30.07.2018 r. o g. 13.08.22. Podkreślenia wymagało, że 

podpis  ten  z  pewnością  nie  złożono  w  pliku  z  ofertą,  gdyż  podpis  pod  ofertą  złożono 

22.02.2019  r.  g.  14.01:06.  Po  drugie,  d

owód ten  w  zasadzie  stanowił  dwa zrzuty  z  ekranu, 

prawdopodobnie 

z  programu  Adobe,  nie  wykazano  zaś  aby  Adobe  była  kwalifikowanym 

dostawc

ą usług weryfikacji kwalifikowanych podpisów elektronicznych w Unii Europejskiej. 

Nie  dowodził,  iż  sporny  podpis  został  oparty  na  kwalifikowanym  certyfikacie  także 

dowód  nr  1,  złożony  przed  odwołującego  w  trakcie  rozprawy.  Po  pierwsze,  dowód  ten 

stanowił zrzut ekranu z niesprecyzowanej aplikacji. Nie można było zatem ustalić, czy jest to 

narzędzie  zapewniane  przez  kwalifikowanego  dostawcę  usług  zaufania  uprawnionego  do 

świadczenia  usługi  walidacji  kwalifikowanych  podpisów  elektronicznych.  Po  drugie  zaś, 

również  i  z  tego  zrzutu  wynikało,  że  „podpis  został  niekompletnie  zweryfikowany”,  gdyż 

brakowało certyfikatu CA w lokalnym magazynie.  

Za 

chybiony  należało  uznać  zarzut  rozwinięty  w  pkt  XI  uzasadnienia  odwołania.  W 

uzasadnieniu  zarzutu  odwo

łujący  podniósł,  że  zamawiający  zaniechał  wezwania  go  do 

złożenia  wyjaśnień  dotyczących  prawidłowości  podpisu  elektronicznego  złożonego  przez 

odwołującego.  

Zdaniem  I

zby  zamawiający  w  analizowanej  sprawie  nie  miał  obowiązku  wzywania 

wykonawcy 

do  złożenia  wyjaśnień.  Zamawiający  posługując  się  narzędziem  do  walidacji 

podpisu  elektronicznego  pochodzącego  od  kwalifikowanego  podmiotu  uprawnionego  do 

dokonywania  walidacji 

takich  podpisów  być  w  stanie  zweryfikować  czy  złożony  podpis  jest 

oparty na kwalifikowanym certyfikacie czy te

ż nie.  

Bezzasadna 

okazała się także argumentacja, jakoby zamawiający zaniechał wzięcia 

pod 

uwagę regulacji właściwych dla kraju wystawcy certyfikatu to jest Rumunii. Podkreślenia 

wymagało,  że  miejscem  złożenia  oferty  była  Polska,  i  jak  wynikało  z  SIWZ,  do  czynności 

złożenia oferty miało zastosowanie prawo polskie. Z powyższym odwołujący się zgodził nie 

wnosząc  w  ustawowym  terminie  zastrzeżeń  do  treści  SIWZ.  W  pkt  II.1  SIWZ  wyraźnie 

zastrzeżono,  że  postępowanie  prowadzone  jest  w  celu  zawarcia  umowy  ramowej  w  trybie 

przetargu nieorganicznego na podstawie art. 134 ust. 2 ustawy Pzp. Na marginesie 

należało 

przypomni

eć,  że  częścią  porządku  prawnego  obowiązującego  w  Polsce  jako  kraju 

członkowskiego  Unii  Europejskiej  jest  rozporządzenie  eIDAS,  a  więc  tożsamy  akt  prawny, 

który jest częścią porządku prawnego Rumunii, również będącej członkiem Unii Europejskiej. 

Stosownie  do  art.  192  ust.  1  ustawy  Pzp, 

o  oddaleniu  odwołania  lub  jego 

uwzględnieniu  Izba  orzeka  w  wyroku.  W  pozostałych  przypadkach  Izba  wydaje 

postanowienie

.  Orzeczenie  Izby,  o  którym  mowa  w  pkt  1  sentencji,  miało  charakter 

merytoryczny, gdyż odnosiło się do oddalenia odwołania. Z kolei orzeczenie Izby zawarte w 

pkt  2-3 

sentencji miało charakter formalny, gdyż dotyczyło kosztów  postępowania,  a  zatem 

było  postanowieniem.  O  tym,  że  orzeczenie  o  kosztach  zawarte  w  wyroku  Izby  jest 

postanowieniem  przesądził  Sąd  Najwyższy  w  uchwale  z  8  grudnia  2005  r.  III  CZP  109/05 

(OSN  2006/11/182).  Z  powołanego  przepisu  art.  192  ust.  1  ustawy  Pzp  wynika  zakaz 

wydawania przez Izbę orzeczenia o charakterze merytorycznym w innej formie aniżeli wyrok. 

Z uwagi zatem na zbieg w jednym orz

eczeniu rozstrzygnięcia o charakterze merytorycznym i 

formalnym, całe orzeczenie musiało przybrać postać wyroku. 

Zgodnie  z  przepisem  art.  192  ust.  2  ustawy  Pzp,  Krajowa  Izba  Odwoławcza 

uwzględnia odwołanie w  sytuacji,  jeżeli  stwierdzi  naruszenie przepisów  ustawy,  które miało 

wpływ lub może mieć istotny wpływ na wynik postępowania o udzielenie zamówienia. Z ww. 

przepisu  wynika,  że  powodem  uwzględnienia  odwołania  może  być  stwierdzenie  jedynie 

kwalifikowanego  naruszenia  ustawy 

Pzp,  a  mianowicie  takiego,  które  wywiera  lub  może 

wywrzeć  istotny  wpływ  na  wynik  postępowania.  A  contrario,  stwierdzenie  braku  naruszenia 

lub 

naruszenia 

niekwalifikowanego, 

musi  skutkować  oddaleniem  odwołania.  W 

rozpoznawanej sprawie nie stwierdzono żadnego naruszenia przepisów ustawy, co musiało 

skutkować oddaleniem odwołania. 

Wobec powyższego, na podstawie art. 192 ust. 1 ustawy Pzp, orzeczono jak w pkt 1 

wyroku. 

Zgodnie  z  art.  192  ust.  9  ustawy  Pzp, 

w  wyroku  oraz  w  postanowieniu  kończącym 

postępowanie odwoławcze Izba rozstrzyga o kosztach postępowania odwoławczego. Z kolei 

w świetle art. 192 ust. 10 ustawy Pzp, strony ponoszą koszty postępowania odwoławczego 

stosownie  do  jego  wyniku,  z  zastrzeżeniem  art.  186  ust.  6.  Jak  wskazuje  się  w 

piśmiennictwie,  reguła  ponoszenia  przez  strony  kosztów  postępowania  odwoławczego 

stosownie  do  wyników  postępowania  odwoławczego  oznacza,  że  „obowiązuje  w  nim, 

analogicznie  do  procesu  cywilnego,  zasada  odpowiedzialności  za  wynik  procesu,  według 

której  koszty  postępowania  obciążają  ostatecznie  stronę  „przegrywającą”  sprawę  (por. art. 

98  §  1 k.p.c.)” Jarosław  Jerzykowski,  Komentarz  do  art.192  ustawy  -  Prawo  zamówień 

publicznych,  w: 

Dzierżanowski  W.,  Jerzykowski  J.,  Stachowiak  M.  Prawo  zamówień 

publicznych. Komentarz, LEX, 2014, wydanie VI.  

Odwołanie  podlegało  oddaleniu.  Odpowiedzialność  za  wynik  postępowania  ponosił 

zatem 

odwołujący.  Na  koszty  postępowania  odwoławczego  składał  się  wpis  od  odwołania 

uiszczony  przez  odwołującego  w  wysokości  15.000  zł  oraz  koszty  poniesione  przez 

zamawiającego  z  tytułu  wynagrodzenia  pełnomocnika  zamawiającego  w  kwocie  3.600  zł, 

ustalone na podstawie rachunku 

złożonego do akt sprawy.  

Biorąc  powyższe  pod  uwagę,  o  kosztach  postępowania  orzeczono  stosownie  do 

wyniku  postępowania  -  na  podstawie  art.  192  ust.  9  i  10  ustawy  Pzp  oraz  w  oparciu  o 

przepis

y § 5 ust. 3 pkt 1 w zw. z § 3 pkt 2 lit. b oraz § 5 ust. 4 rozporządzenia Prezesa Rady 

Ministrów  z  dnia  15  marca  2010  r.  w  sprawie  wysokości  i  sposobu  pobierania  wpisu  od 

odwołania  oraz  rodzajów  kosztów  w  postępowaniu  odwoławczym  i  sposobu  ich  rozliczania 

(t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 972). 

Przewodniczący:      ………………….…