KIO 1323/19 WYROK dnia 26 lipca 2019 r.

Sygn. akt: 

KIO 1323/19 

WYROK 

z dnia 26 lipca 2019 r. 

Krajowa Izba Odwoławcza   -   w składzie: 

Przewodniczący:     Magdalena Rams 

Członkowie:   

Irmina Pawlik 

Katarzyna Poprawa  

Protokolant:            

Piotr Cegłowski  

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 lipca 2019 r. w Warszawie 

odwołania wniesionego 

do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 11 lipca 2019 r. przez wykonawcę Comarch 

Polska S.A., z siedzibą w Krakowie, 

w postępowaniu prowadzonym przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w 

Warszawie,  

przy  udziale  wykonawcy  Asseco  Poland  S.A.,  z  siedziba  w  Warszawie 

zgłaszającego 

przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie zamawiającego, 

orzeka: 

Uwzględnienia odwołanie w zakresie zarzutu naruszenia art. 90 ust. 3 ustawy Pzp w 

zw. z art. 90 ust. 1 w zw. z art. 90 ust. 1a pkt 1 w zw. z art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy 

Prawo zamówień publicznych i nakazuje zamawiającemu Agencji Restrukturyzacji i  

Modernizacji  Rolnictwa w  Warszawie:  (i)   

unieważnienie czynności wyboru oferty 

najkorzystniejszej;  (ii)  odrzucenie  oferty  wykonawcy  Asseco  Poland  S.A.  na 

podstawie art. 90 ust. 3 ustawy Pzp w zw. z art. 90 ust. 1 w zw. z art. 90 ust. 1a pkt 1 

w zw. z art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy Prawo zamówień publicznych; (iii) powtórzenie 

c

zynności badania i oceny ofert. 

W pozostałym zakresie oddala odwołanie. 

Kosztami  postępowania  obciąża  zamawiającego  –  Agencję  Restrukturyzacji  i 

Modernizacji Rolnictwa w Warszawie i: 

zalicza  w  poczet  kosztów  postępowania  odwoławczego  kwotę  15.000  zł  00  gr 

(słownie:  piętnaście  tysięcy  złotych  zero  groszy)  uiszczoną  przez  wykonawcę 

Comarch Polska S.A., z siedzibą w Krakowie tytułem wpisu od odwołania; 

zasądza  od  zamawiającego  –  Agencji  Restrukturyzacji  i  Modernizacji 

Rolnictwa w Warszawie na rzecz wykonawcy Comarch 

Polska S.A., z siedzibą 

w  Krakowie 

kwotę  15 000,00  (słownie:  piętnaście  tysięcy  złotych  zero  groszy) 

tytułem zwrotu kosztów wpisu od odwołania.  

Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych 

(t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 1986 z późn. zm.) na niniejszy wyrok – w terminie 7 dni od dnia jego 

doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do 

Sądu Okręgowego w Warszawie. 

Przewodniczący:      ………………….……. 

Członkowie:   

………………………… 

………………………….. 

Sygn. akt: KIO 1323/19 

UZASADNIENIE  

W  dniu  11  lipca  2019  r.  do  Prezesa  Krajowej  Izby  Odwoławczej  wpłynęło  odwołanie 

wykonawcy 

Comarach Polska S.A., z siedzibą w Krakowie (dalej „Odwołujący”) zarzucając 

zamawiającemu  Agencji  Restrukturyzacji  i  Modernizacji  Rolnictwa  w  Warszawie  (dalej 

„Zamawiający”): 

zaniechanie odrzucenia oferty Asseco Poland S.A. 

z siedzibą w Rzeszowie (dalej 

„Asseco")  wskutek:  (i)  naruszenia  zasady  jednokrotnego  wezwania  do  złożenia 

wyjaśnień  ceny;  (ii)  wskazywania  wykonawcy  jakimi  dowodami  ma  się  posłużyć 

wykonawca  by 

wykazać,  że  cena  oferty  nie  jest  rażąco  niska,  wielokrotnego 

przedłużanie  terminu  udzielenia  wyjaśnień,  podczas  gdy  Asseco  nie  złożyło 

żądanych wyjaśnień, a pierwotnie udzielone wyjaśnienia z uwzględnieniem zasady 

jednokrotnego  wezwania  nie  dowodziły  realności  ceny  -  czym  naruszono  art.  90 

ust. 3 Pzp. w zw. z art. 90 ust. 1 w zw. z art. 90 ust. 1a pkt 1) oraz art 92 ust. 2 Pzp. 

i art. 7 ust. 1 i 3 Pzp; 

z

aniechania  czynności  odrzucenia  oferty  wykonawcy  Asseco  pomimo,  że  cena 

oferty zawiera rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia, wskutek 

dokonania nieprawidłowej oceny złożonych przez tego wykonawcę wyjaśnień ceny 

(z  których  część  była  informacjami  niezgodnymi  z  rzeczywistością,  mogącymi 

wprowadzić  w  błąd  Zamawiającego)  oraz  złożonych  dowodów  (w  tym  w 

szczególności 8 filmów), która powinna prowadzić do wniosku, że oferta ta zawiera 

rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia - czym naruszono art. 89 

ust 1 pkt 4, art. 24 ust. 1 pkt 17), art. 90 ust. 3 Pzp. w zw. z art. 90 ust. 1 w zw. z 

art. 90 ust. 1a pkt 1) oraz art. 92 ust. 2 Pzp. 1 art 7 ust. 1 i 3 Pzp; 

dokonania niezgodnej z przepisami Ustawy czynności wyboru oferty Asseco jako 

oferty najkorzystniejszej, w sytuacji gdy oferta 

ta powinna zostać odrzucona - czym 

naruszono art. 91 ust. 1 ustawy Pzp. 

W  związku  z  powyższym  Odwołujący  wniósł  o  uwzględnienie  odwołania  i  nakazanie 

Zamawiającemu: (i) unieważnienia czynności oceny ofert; (ii) unieważnienia czynności wyboru 

oferty Asseco; (iii) dokonanie 

ponownej czynności oceny ofert; (iv) odrzucenia oferty Asseco; 

(v) 

wyboru oferty Odwołującego jako oferty najkorzystniejszej. 

W uzasadnieniu podniesionych zarzutów Odwołujący wskazał, że oferta firmy Asseco została 

złożona  w  konkretnym  otoczeniu  biznesowym  i  rzeczywistości  technologicznej,  które  to 

posiadają następujące niezaprzeczalne cechy: 



  w

szyscy  oferenci  (Asseco,  DXC,  Comarch)  działają  na  tym  samym  rynku  pracy  i 

wszyscy musieli zapewnić podobnej klasy specjalistów do realizacji zamówienia; 



  w

szyscy  oferenci  mają doświadczenie  we  współpracy  z  Zamawiającym  w  oparciu  o 

wzorzec  umowy  wykorzystany  w  niniejszym  postępowaniu  (różniące  się  w  ilości  lat 

współpracy oczywiście, ale dla żadnego z nich ARiMR nie jest klientem nieznanym), 

oraz  wielokrotnie  uczestniczyli  w  procedurach  przetargowych  prowadzonych  przez 

Zamawiającego; 



  w  stosunku  do  dotychcz

asowych  postępowań,  Zamawiający  zmienił  podręcznik 

wyceny IFPUG z wersji 1.0 na wersję 2.8. Podręcznik ten reguluje zasady wyceny prac 

modernizacyjnych;  



  w

szystkie  znaczące  na  rynku  firmy  IT  korzystają  z  dostępnych  i  adekwatnych  do 

konkretnego zastosowania metod optymalizacji i automatyzacji pra

cy (czyni to również 

Odwołujący); 



  n

arzędzia  oraz  metodyki  wspierające  procesy  wytwórcze  i  jakościowe  stanowią 

znaczący segment rynku IT, a te z nich, które pozwalają na faktyczne oszczędności są 

niezwłocznie wdrażane przez wszystkie racjonalnie działające firmy; 



  k

ażda  optymalizacja  kosztu  /  ilości  pracy  posiada  swoją  granicę,  której  nie  da  się 

przekroczyć  bez  obniżenia  jakości  lub  bez  wkroczenia  w  rozwiązania  prawnie 

niedozwolone; 



  k

ażdy racjonalnie działający podmiot wykorzystuje wszystkie dostępne mu możliwości, 

aby  złożyć  ofertę  możliwie  konkurencyjną,  a  możliwości  te  analizuje,  zaś  te 

uwzględnione w ofercie dokumentuje - przed jej złożeniem; 



żadna firma rynkowa nie posiada magicznego rozwiązania, które pozwalałoby uzyskać 

wydajność znacząco wyższą od konkurentów - taka metoda niezwłocznie pozwoliłaby 

tej firmie zmonopolizować całość światowego rynku. Nie zmienia to faktu, że wiele firm 

twierdzi, że produkowane / posiadane przez nie narzędzia są niezwykle skuteczne  - 

jedyną realną metodą weryfikacji tych twierdzeń jest udział w rynku tych narzędzi (jeśli 

nie są one powszechnie używane, to znaczy, że nie dają faktycznie takich przewag jak 

deklaruje ich producent); 



  oba 

główne  systemy  Zamawiającego  (OFSA  i  SIA)  są  w  przeważającej  większości 

zbudowane w analogicznych technologiach, znanych wszystkim oferentom; 



Asseco w niniejszym postępowaniu złożyło cenę za 1 Punkt Funkcyjny, która dowodzi 

wydajności o ok. 100% większej, niż oferowana na rynku (jeden pracownik Asseco w 

ciągu  8-godzinnego  dnia  pracy  jest  w  stanie  wytworzyć  dwa  razy  więcej  punktów 

funkcyjnych), w tym w stosunku do dotychczas proponowanej wydajności przez samo 

Asseco  oraz  przez  jego w/w  konkurent

ów w ofertach składanych w postępowaniach 

prowadzonych  przez  Zamawiającego.  Co  istotne,  wydajności  takiej  Asseco  już  nie 

zapropono

wało  w  ofercie  składanej  Zamawiającemu  ok.  4  miesiące  później  dla 

systemu  SIA.  Owa  na

dzwyczajna  wydajność  jest  zatem  w  świetle  składanych przez 

Asseco Zamawiającemu ofert wydarzeniem bez precedensu i jednorazowym. 

Zarzut dot. zaniechania odrzucenia oferty Asseco w wyniku złamania zasady jednokrotnego 

wezwania do wyjaśnień, pomocy Zamawiającego w jej dowodzeniu oraz pomimo nieudzielenia 

wyjaśnień 

W ocenie Odwołującego na tle niniejszej sprawy jako rażąco naruszające ustawę Pzp rzuca 

się  w  oczy  niespotykane  wręcz  dążenie  Zamawiającego  do  uratowania  za  wszelką  cenę 

wyjaśnień  ceny  składanych  początkowo  nieudolnie  przez  Asseco.  Odwołujący  wskazał,  że 

Zamawiający  skierował  do  Asseco  aż  5  wezwań  do  wyjaśnienia  ceny,  otrzymująca  5 

wyjaśnień, a na samo wyjaśnienie ceny Asseco miało łącznie 58 dni kalendarzowych, czyli 

niewiele mniej niż łączny czas na przygotowanie ofert w tym postępowaniu który wynosił 88 

dni kalendarzowych. 

Odwołujący wskazał, że ww. zarzut opiera się na trzech prostych faktach: 

Zamawiający  nie  odrzucił  oferty  Asseco  wtedy  kiedy  był  do  tego  zobowiązany 

(uwzględniając  zasadę  jednokrotności  wezwania  do  wyjaśnień  ceny)  z  powodu 

złożenia  przez  Asseco  wyjaśnień,  które  nie  udowadniały  realności  ceny,  lecz 

kontynuował  wezwania  do  wyjaśnienia  „do  skutku”  aspektów,  które  mimo 

wcześniejszych wezwań, nie były przez Asseco wyjaśniane ani dowiedzione; 

Zamawiający podpowiedział Asseco jaki dowód na potwierdzenie swych wyjaśnień 

winno  złożyć,  pomimo  braku  takiej  inicjatywy  dowodowej  po  stronie  samego 

wykonawcy,  co  doprowadziło  do  przygotowania  żądanych  dowodów,  które 

pozwoliły następnie na uznanie wyjaśnień za wiarygodne i udowodnione; 

Zamawiający  nie  odrzucił  oferty  Asseco  pomimo,  że  wykonawca  ten  nie  złożył 

wyjaśnień żądanych przez Zamawiającego (wyjaśnienia Asseco z 21.01.2019) 

Odwołując wskazał, że aspektami o które Zamawiający dopytywał wielokrotnie nie uzyskując 

od razu wyjaśnienia ani dowodu były co najmniej: 

Kwestia  wyceny  Punktu  Funkcyjnego  (PF)  w  kontekście  cyklu  wytwórczego 

oprogramowania przyjętego we wzorze umowy; 

Kwestia rozwiązań technicznych i użytych metod mających wpływ na wysokość ceny 

(autorskie narzędzia Asseco automatyzujące proces wytwórczy oprogramowania). 

Tym  samym,  w  ocenie  Odwołującego,  Zamawiający  naruszył  obowiązek  odrzucenia  oferty 

określony  w  art.  90  ust.  3  Pzp  w  wyniku  naruszenia  zasady  jednokrotnego  wezwania  do 

wyj

aśnień ceny (art. 90 ust. 1 Pzp) oraz zasady rozkładu ciężaru dowodowego (art. 90 ust 2 

Pzp.) i równego traktowania wykonawców, w tym bezstronnego prowadzenia postępowania 

(art. 

7  ust.  1  Pzp).  W  ocenie  Odwołującego  Zamawiający  naruszył  również  obowiązek 

odrzucenia oferty Asseco z uwagi na niezłożenie wyjaśnień w terminie (art. 90 ust. 3 Pzp). 

W  ocenie  Odwołującego,  w  rezultacie  powyższych  naruszeń  oferta  Asseco  winna  zostać 

odrzucona

.  Składane  przez  Asseco  dalsze  (ponad  zasadę  jednokrotnego  wezwania) 

wyjaśnienia i dowody nie powinny być bowiem brane pod uwagę dla oceny wiarygodności i 

rzeczowości wyjaśnień. 

Odwołujący  powołała  się  na  historię  korespondencji  pomiędzy  Zamawiającym  i  Asseco  w 

zakresie  wyjaśnień  ceny,  która  przerodziła  się  w  swego  rodzaju  dialog,  przedstawia  się 

chronologicznie następująco: 



pierwsze  wezwanie  do  wyjaśnień  o  RNC:  wezwanie  dotyczy  m.in. 

wpływających  na  wysokość  ceny  „rozwiązań  technicznych"  i  oszczędnych  „metod 

wykonania  zamówienia";  Zamawiający  podkreśla  konieczność  złożenia  dowodów,  o 

Wyznaczono termin: do 4 stycznia 2019r. 



Asseco: wskazuje, że potrzebuje więcej czasu 



Zamawiający udziela zgody na przedłużenie terminu (do 14 stycznia 2019) 



Asseco:  przed  upływem  wyznaczonego  terminu  składa  pierwsze 

wyjaśnienia  ceny  (44  strony);  wyjaśnienia  te  wg  Asseco  zawierają  (dane  z 

uzasadnienia tajemnicy przedsiębiorstwa tych wyjaśnień - str. 41): (i) Szczegółowy opis 

sposobu obliczenia ceny; (ii) Stawki zastosowane przez Asseco dla obliczenia ceny; 

(iii) s

zereg szczegółowych kalkulacji; (iv) Szczegółową analizę przedmiotu zamówienia 

w kontekście rozbicia jej na zadania i wskazanie sposobu realizacji. Wyjaśnienia te nie 

zawierają  informacji  o  ,,rozwiązaniach  technicznych"  dających  przewagę 

konkurencyjną w cenie, w szczególności takich jak autorskie narzędzia Asseco służące 

do automatyzacji procesu wytwórczego oprogramowania. Wyjaśnienia te nie zawierają 

również  informacji  o  oszczędnych  metodach  realizacji  zamówienia,  takich  jak 

automatyzac

ja procesu wytwórczego ze wskazaniem jej wpływu na cenę. Wyjaśnienia 

te nie zawierają też metodyki wytwarzania oprogramowania Asseco Poland S.A. 



Zamawiający  po  raz  drugi  wzywa  Asseco  do  złożenia  wyjaśnienia  dot. 

ceny,  w  zakresie  6  kwestii  (pogrupowanych  w  6-u  kolejnych  punktach),  w  tym  w 

punkcie 5 wskazuje na „brak w wyjaśnieniach informacji dotyczących wyceny Punktu 

Funkcyjnego  w  odniesieniu  do  struktury  prac  wynikających  z  przyjętego  we  wzorze 

Umowy cyklu wytwórczego oprogramowania”. 

(i)  Zamawi

ający  wyraźnie  wskazuje,  by  wyjaśnić  cenę  PF  w  kontekście 

obowiązującego w ramach wykonywania przedmiotu zamówienia cyklu wytwórczego 

oprogramowania  - 

Zał.  4C  do  wzoru  umowy  pkt  7:  „Przez  czynności  wchodzące  w 

pracę  nad  wytworzeniem  lub  zmianą  oprogramowania  o  złożoności  określonej  w 

Punktach  Funkcyjnych  Propozycji  bądź  Zgłoszenia  Zmiany  Modyfikacji  rozumie  się 

wszystkie  prace  wynikającego  z  przyjętego  w  Umowie  cyklu  wytwórczego 

oprogramowania oraz zasad działalności Zamawiającego, w szczególności: 

zar

ządzanie projektem/zmianą, 

zbieranie i analiza wymagań oraz opracowanie dokumentacji analitycznej, 

opracowanie architektury i szczegółowych projektów rozwiązań wraz z dokumentacją 

projektową, 

wytworzenie oprogramowania wraz z testami wewnętrznymi i integracyjnymi, 

optymalizację i przetestowanie oprogramowania na zgodność z wymogami SIA, 

opracowanie dokumentacji technicznej, administratora i użytkownika, 

przygotowanie i przeprowadzenie Testów Akceptacyjnych, 

przygotowanie  i  przekazanie  pakietu  instalacyjnego  oprogramowania  wraz  z  kodami 

źródłowymi. 

Zamawiający  podkreśla  konieczność  złożenia  dowodów.  W  ocenie  Odwołującego 

Zamawiający  dba  o  spójność  wyjaśnień  Asseco,  przypominając,  że  składane  wyjaśnienia 

„powinny  korespondować  z  przyjętymi  przez  Wykonawcę  założeniami  w  zakresie 

pracochłonności  i  poziomu  cen  (kosztów)  przedstawionymi  w  wyjaśnieniach  pierwotnych  

(z 11.01.

2019r.) i zgodne z założeniami przyjętymi do kalkulacji cen. Zamawiający wyznaczył 

termin na złożenie wyjaśnień do 24 stycznia 2019 r. 



Asseco: ponownie przed upływem wyznaczonego terminu składa drugie 

wyjaśnienia.  Wyjaśnienia  te  wg  Asseco  zawierają  (dane  z  uzasadnienia  tajemnicy 

przedsiębiorstwa  tych  wyjaśnień):  (i)  opis  sposobu  obliczenia  ceny;  (ii)  metodykę 

sposobu szacowania ceny; (iii) a

nalizę przedmiotu zamówienia w kontekście sposobu 

szacowania ceny 



Zamawiający  po  raz  trzeci  kieruje  do  Asseco  wezwanie  do  złożenia 

wyjaśnień i wskazuje,  że Asseco wyjaśniło jedynie jedną z sześciu (1 z 6) kwestii o 

które  było  pytane  w  drugim  wezwaniu,  podana  w  punkcie  1  drugiego  wezwania,  o 

ARIMR  podkreśla,  że  dokonując  oceny  „czy  wyjaśnienia  Wykonawcy  pozwalają  w 

sposób  wystarczający  uwiarygodnić  możliwość  należytej  realizacji  umowy  za 

zaoferowana  cenę  ofertową,  Zamawiający  brał  pod  uwagę  całość  dostępnej 

argumentacji  przytoczone

j  w  piśmie  z  dnia  21.012019r.”  Po  „dodatkowej  analizie" 

Zamawiającemu  informuje,  że  uznaje,  że  „w  zakresie  wątpliwości  podniesionych  w 

punkcie  1  wezwania  (z  17.01.2019) 

całokształt  zebranych  informacji  pozwala  na 

dokonanie oceny oferty odnośnie rażąco niskiej ceny co do aspektów podniesionych w 

punkcie 1." 

Jednocześnie Zamawiający wzywa do przedłożenia „wyjaśnień w zakresie 

pozost

ałych  punktów  z  pisma  z  dnia  17.01.2019".  Zamawiający  w  wezwaniu  tym 

tłumaczy  się  również  Asseco,  że  w  drugim  wezwaniu  do  wyjaśnień  nie  było  jego 

intencją  „aby  Wykonawca  sporządził  kalkulację  cenową  na  podstawie  metodologii 

odmiennej  niż  przyjął  przy  sporządzaniu  oferty.  Wyjaśnia,  że  intencją  drugiego 

wezwa

nia było „przedłożenie wyjaśnień, które nie pozostawia wątpliwości co do ujęcia 

w  ramach  oferowanej  ceny  wszystkich  elementów  związanych  z  charakterem 

przedmiotu zamówienia". Zamawiający  przywołuje tu w szczególności „ryzyka, zysk, 

zobowiązania  wykonawcy  wynikające  z  gwarancji  jakości.  Termin  na  złożenie 

wyjaśnień został określony na dzień 24 stycznia 2019r. 



trzecie wyjaśnienia Asseco - wyjaśnienia te wg Asseco zawierają (str. 6 

Uzasadnienie  objęcia  wyjaśnień  tajemnicą  przedsiębiorstwa):  (i)  opis  sposobu 

obliczenia  ceny;  (ii)  metodykę  sposobu  szacowania  ceny;  (iii)  analizę  przedmiotu 

zamówienia w kontekście sposobu szacowania ceny.  



Zamawiający dokonuje wstępnej oceny ofert, wzywa Asseco w trybie art. 

26 ust. 1 ustawy 

Pzp do złożenia dokumentów; 



Zamawiający stwierdza, że jednak dotychczasowe wyjaśnienia ceny nie są 

wystarczające, wskazując, że „nie rozwiały wątpliwości Zamawiającego dotyczących 

rażąco niskiej ceny". Unieważnia czynności dokonane w dniu 11.02.2019 r. i kieruje 

czwarte wezwanie do wyjaśnień ceny. W wezwaniu tym wzywa do złożenia dowodów 

do dnia 21 marca 2019 r.; 



Asseco: wskazuje, że potrzebuje więcej czasu; 



Zamawiający udziela zgody na przedłużenie terminu (do 26 marca 2019); 



  26.03.2019 czwa

rte wyjaśnienia ceny Asseco - wyjaśnienia te zawierają listę rozwiązań 

technicznych służących do automatyzacji procesu wytwórczego oprogramowania, jest 

ich najmniej 5 (co wynika z kolejności numeracji i opis ujawnionego narzędzia); Asseco 

wyjaśnia,  że  powstały  one  na  bazie  własnych  „doświadczeń  z  realizacji  dużych 

projektów" (cytat za piątym wezwaniem ARIMR do wyjaśnienia ceny); w szczególności 

(fragment  odtajniony)  -  str.  20  - 

Asseco  wskazuje  na  „autorski  pakiet  narzędzi  do 

automaty

zacji testów oprogramowania" pn. ATA Studio, który jest w ofercie Asseco, 

można go kupić. Asseco odsyła do swej strony internetowej co do informacji i produkcie 

i  warunków  jego  zakupu.  Ponadto  wyjaśnienia  te  wg  Asseco  zawierają  (str.  25 

wyjaśnienia  tajemnicy  przedsiębiorstwa  tych  wyjaśnień):  (i)  kompleksową  metodykę 

wytwarzania  oprogramowania  Asseco  Poland  S.A.;  (ii)  opis  autorskich,  wysoko 

specjalizowanych  narzędzi  umożliwiających’  (iii)  automatyzowanie  procesów 

wytwórczych i utrzymaniowych; 



Zamawiający  co  raz  piąty  wzywa  Asseco  do  wyjaśnień,  wskazując,  że 

wcześniejsze wyjaśnienia dalej „nie rozwiały wątpliwości Zamawiającego dotyczących 

rażąco  niskiej  ceny".  Zamawiający  zaznacza,  że  jego  wątpliwości  budzą  złożone 

26.03.2019  w

yjaśnienia  „dotyczące  opisu  poszczególnych  elementów  cyklu 

wytwórczego  modyfikacji  oprogramowania.  Zamawiający  ponownie  „przypomina,  że 

zgodnie  z  pkt  7  załącznika  4C  do  wzoru  Umowy  został  przyjęty  określony  cykl 

wytwórczy oprogramowań, składający się z następujących etapów: 

7.  Przez  czynności  wchodzące  w  pracę  nad  wytworzeniem  lub  zmianą  oprogramowania  o 

złożoności  określonej  w  Punktach  Funkcyjnych  Propozycji  bądź  Zgłoszenia  Zmiany 

Modyfikacji  rozumie  się  wszystkie  prace  wynikającego  z  przyjętego  w  Umowie  cyklu 

wytwórczego oprogramowania oraz zasad działalności Zamawiającego, w szczególności: 

zarządzanie projektem / zmianą, 

zbieranie i analiza wymagań oraz opracowanie dokumentacji analitycznej, 

opracowanie architektury i szczegółowych projektów rozwiązań wraz z dokumentacją 

projektową, 

wytworzenie oprogramowania wraz z teslami wewnętrznymi i integracyjnymi, 

optymalizację i przetestowanie oprogramowania na zgodność z wymogami SLA, 

opracowanie dokumentacji technicznej, administratora i użytkownika, 

przygotowanie i przep

rowadzenie Testów Akceptacyjnych, 

przygotowanie  i  przekazanie  pakietu  instalacyjnego  oprogramowania  wraz  z  kodami 

źródłowymi". 

W wezwaniu tym Zamawiający wskazuje Asseco, że „..dopuszcza złożenie w myśl art. 90 ust 

1  ustawy  (materiał  wideo  z  komentarzami  na  nośniku  elektronicznym  jako  dowodu").  

Zamawiający  wyjaśnia,  że  „Dowody,  w  tym  prezentacja  mają  za  zadanie  umożliwić 

Zamawiającemu dokonanie samodzielnej weryfikacji prawdziwości twierdzeń określonych w 

wyjaśnieniach"  i  zaznacza  też,  że  „nie  dopuszcza  udziału  Wykonawcy  w  trakcie 

przeprowadzanie  oceny  złożonych  dowodów  w  tym  w  przeprowadzenia  przez  Wykonawcę 

prezentacji  (na  żywo)''.  Zamawiający  ustala  termin  na  złożenie  wyjaśnień  do  dnia  22  maja 

2019 r. 



Asseco: wskazuje, że potrzebuje więcej czasu, wskazując, że dodatkowy 

czas  „pozwoli  Asseco  Poland  na  złożenie  pełnych  i  wyczerpujących  wyjaśnień, 

popartych odpowiednimi dowodami 

(jakby dopiero teraz nadszedł czas by stały się one 

wyczerpujące); ponadto Asseco informuje, że „W w/w piśmie [piąte wezwanie] wskazali 

Państwo, że dopuszczają Państwo dowód w postaci prezentacji (materiał wideo wraz 

z  komentarzem)  na  nośniku  elektronicznym.  Wstępna  analiza  dokonana  w  dniu 

dzisiejszym  wskazuje,  że  przygotowanie  takiego  dowodu  jest  bardzo  pracochłonne. 

Podjęte już zostały prace nad takim dowodem, jednakże obawiamy się, że dochowanie 

terminu  22  maja  2019  może  być  znacznie  utrudnione  o  Asseco  dalej  podaje,  że 

„Dodatkowo w chwili obecnej praca nad całością wyjaśnień we wskazanym zakresie 

(cykl wytwórczy oprogramowania w kontekście ceny za 1 punkt funkcyjny IFPUG) jest 

w organizacji Asseco utrudniona ze względu na urlop kluczowej osoby odpowiedzialnej 

za przygotowanie wyceny oferty w tym zakresie. Dyrektor Pionu odpowiedzialnego za 

produkcję oprogramowania na potrzeby realizacji przedmiotu zamówienia do dnia 20 

maja 2019 przebywa na urlopie, a operacyjny kontakt z nim jest właściwie niemożliwy 

(inna strefa czasowa").  



Zamawiający udziela zgody na przedłużenie terminu (do 27 maja 2019) 



  27.05.2019  A

sseco:  piąte wyjaśnienia Asseco. Wyjaśnienia te wg  Asseco zawierają 

(str.  7  wyjaśnienia  tajemnicy  przedsiębiorstwa  tych  wyjaśnień):  (i)  szczegółowy  opis 

autorskich,  wysoko  specjalizowanych  narzędzi  umożliwiających  automatyzowanie 

procesów  wytwórczych  i  utrzymaniowych,  ze  wskazaniem  funkcjonalności  tych 

narzędzi; (ii) informacje dotyczące metodyki wytwarzania oprogramowania w Asseco 

Poland  S.A.  ;  (iii)  w

skazanie  na  sposób  użycia  w/w  narzędzi  w  projektach  Asseco 

Poland  S.A.  wraz  z  ich  w

pływem  na  prowadzenie  projektów;  (iv)  odniesienie  się  do 

know-how  Asseco  Poland  S.A.;  (v)  p

rzyjęty  na  etapie  przygotowania  oferty  sposób 

realizac

ji części przedmiotu zamówienia. Do wyjaśnień tych załączono 8 filmów - na 

pendrive'ie złożonym w bezpiecznej kopercie (wraz z wersja zapasową) 

W  ocenie  Odwołującego  analiza  powyższego  stanu  faktycznego  prowadzi  do  wniosków, 

dowodzących następujących, licznych nieprawidłowości Zamawiającego w zakresie wezwań 

do wyjaśnień ceny i ich oceny. 

Ad.  1.1.  Kwestia  wyceny  Punktu  Funkcyjnego  (PF) 

w  kontekście  cyklu  wytwórczego 

oprogramowania przyjętego we wzorze umowy 

Odwołujący wskazał, że po pierwsze to co przesądziło o wyborze Asseco w świetle opisanego 

stanu  faktycznego  to  finalne  złożenie,  po  blisko  półrocznej  wymianie  korespondencji, 

wyjaśnień ceny w zakresie sposobu uwzględnienia przez Asseco wynikającego z SIWZ cyklu 

wytwórczego  oprogramowania  w  cenie  za  1  punkt  funkcyjny  IFPUG  oraz  udowodnienia  tej 

okoliczności  (w  postaci  m.in.  załączonych  filmów  i  analiz/metod).  Zamawiający  tymczasem 

wzy

wał  do  wyjaśnienia  w  zakresie  uwzględnienia  w  cenie  1  PF  owego  cyklu  wytwórczego 

wcześniej, tj., w wezwaniu drugim (z 17.01.2019). Już wówczas wskazywał na przedmiotowy 

cykl  wytwórczy  oprogramowania  narzucony  SIWZ,  domagając  się  „informacji  dotyczących 

wyceny 

Punktu Funkcyjnego w odniesieniu do struktury prac wynikających z przyjętego we 

wzorze Omowy cyklu wytwórczego oprogramowania”. 

Następujące po tym precyzyjnym wezwaniu wyjaśnienia Asseco (drugie - z dnia 21 stycznia 

2019) nie zawierały tych informacji. Już wówczas zatem Zamawiający winien zakończyć ocenę 

wyjaśnień, gdyż nie sposób uznać, by jego pytanie z pkt 5 wezwania 17 stycznia 2019 roku 

było  nieprecyzyjne  czy  niezrozumiałe.  Już  wówczas  też  Zamawiający  prosił  o  przedłożenie 

dowodów. Co więcej, w ocenie Odwołującego, również kolejne, trzecie i czwarte wyjaśnienia 

nie udzieliły odpowiedzi na tę wątpliwość. Najpóźniej zatem Zamawiający winien był odrzucić 

ofertę  Asseco  w  dniu,  w  którym  stwierdził,  że  kwestia  wyceny  Punktu  Funkcyjnego  w 

odniesieniu do o

bowiązującego cyklu wytwórczego oprogramowania nie została wyjaśniona. 

Było to w dniu w którym wystosował trzecie wezwanie (22.01.2019). 

Zamiast tego Zamawiający dalej ponawiał pytanie o tę kwestię, wręcz „przypominał” (to cytat) 

o obowiązującym  w  SIWZ cyklu wytwórczym  (13.05.2019  -  w  piątym wezwaniu). W ocenie 

Odwołującego w tej sytuacji wszystkie późniejsze wyjaśnienia i dowody w tym zakresie jakie 

złożyło Asseco winny zostać uznane przez Zamawiającego (a obecnie przez KIO kontrolujące 

działania Zamawiającego)  za  spóźnione,  a  tym samym  za niepodlegające uwzględnieniu w 

ocenie  wyjaśnień,  gdyż  zostały  złożone  po  terminie  wyznaczonym  drugimi  wyjaśnieniami 

, a ponadto w sposób wymuszony wielokrotnym dopytywaniem, sugerowaniem 

dowodów, z naruszeniem zasady jednokrotności wezwania. 

W ocenie Odwołującego relewantne dla oceny czy cena oferty (PF) jest realna winny zostać 

przyjęte  tylko  te  wyjaśnienia  i  dowody,  których  złożenie  nastąpiło  bez  naruszenia  zasady 

jednokrotnego wezwania i inicjatywny dowodo

wej. Zdaniem Odwołującego dla omawianej w 

niniejszym rozdziale części wyjaśnień, czyli uwzględnieniu w koszcie 1 PF cyklu wytwórczego 

z SIWZ winny to być wyłącznie wyjaśnienia pierwsze i drugie. Gdyż zrozumiałe i konkretne 

pytanie  Zamawiającego  w  tym  zakresie  padło  w  drugim  wezwaniu  do  wyjaśnień  (z 

, i w odpowiedzi na nie należało to wyjaśnić, a nie w piątych wyjaśnieniach w maju 

2019 roku. 

Tymczasem, dzięki kontynuacji wezwań do wyjaśnień Asseco dopiero finalnie w 

piątym  wyjaśnieniu  wyjaśnia  jakoby  (co  Odwołujący  gdzie  indziej  kwestionuje)  tę  kwestię. 

Odwołujący zwrócił uwagę, że Asseco 14.05.2019 prosząc o kolejne przedłużenie terminu na 

przygotowanie  sugerowanego  dowodu  wskazuje,  że  „praca  nad  całością  wyjaśnień  we 

wskazanym zakresie (cykl wytw

órczy oprogramowania w kontekście ceny za 1 punkt funkcyjny 

IFPUG)" a zatem dalej, jeszcze w maju, kwestia ceny 1 PF 

w kontekście obowiązującego cyklu 

w

ytwórczego nie była wyjaśniona. 

Reasumując, w ocenie Odwołującego, powyższe fakty całkowicie dyskwalifikują złożone w tym 

zakresie  wyjaśnienia  i  dowody.  Zostały  złożone  po  terminie  wyznaczonym  w  pierwszym 

precyzyjnym  wezwaniu  (drugim  z  dnia  17.01.2019)

,  wezwanie  było  zrozumiałe,  a  Asseco 

mogło - gdyż miało lub przynajmniej powinno mieć ku temu wszelkie dane - kwestię tę od razu 

wyjaśnić. Tym bardziej, że skoro opierało się na rzekomo przeprowadzonej przed składaniem 

ofert analizie wpływu przyjętej metody wykonania zamówienia na wydajność i na cenę 1 PF 

(praca ta musiała zostać przecież wykonana przed dniem złożenia oferty z ceną). Nic nie stało 

na przeszkodzie - by analizy te i in

formacje po prostu przedstawić. 

Na marginesie Odwołujący zaznaczył, że należy uznać za zdumiewające, że z jednej strony 

Asseco  eksponuje swe  jakoby  unikalne  doświadczenie  i  wiedzę,  w  tym  znajomość  OFSA  i 

działania  samego  Zamawiającego  oraz,  że  dysponuje  licznym  zespołem  specjalistów  -  a 

okazuje się niejako na koniec dnia, że tylko jedna osoba (sic!) ma wiedzę jak szacowano PF 

w  kontekście  przedmiotu  zamówienia  i  przyjętego  w  SIWZ  cyklu  wytwórczego (jest  ona  na 

urlopie).  Takie  okoliczności  świadczą,  w  ocenie  Odwołującego,  albo  o  niskiej  kompetencji 

pozostałych członków zespołu (a zatem niewiarygodności zapewnień, że zespół ten będzie 

zdolny wykonywać zamówienia w pełnym zakresie z wszystkim wymaganiami włącznie), albo 

o tym, że Asseco potrzebowało czasu, by po prostu następczo wytworzyć owe analizy, gdyż 

w dniu złożenia oferty nie zostały one przeprowadzone. Ostatnią hipotezę potwierdza fakt, że 

analiz  i  wyliczeń  takich  Asseco  nie  złożyło  od  razu  tzn.  w  wyjaśnieniach  drugich  z  dnia 

21.01.2019 ani w trzecich (z dnia 24.01.2019). 

Zresztą również nie złożono ich w czwartych 

, gdyż w dalszym ciągu po nich ARIMR dopytywał o wpływ cyklu wytwórczego na 

cenę 1 PF. 

Ad. 1.2. Kwestia r

ozwiązań technicznych i użytych metod mających wpływ na wysokość ceny 

(autorskie narzędzia Asseco automatyzujące proces wytwórczy oprogramowania) 

Odwołujący  wskazał,  że  kolejnym  naruszeniem  ustawy  Pzp  przez  Zamawiającego  jest 

pominięcie faktu, że podanie rozwiązań technicznych oraz metod wykonania zamówienia, o 

które Zamawiający pytał już w pierwszym wezwaniu (co w tym stanie faktycznym sprowadza 

się do autorskich narzędzi Asseco automatyzujących proces wytwórczy) nastąpiło dopiero w 

marcu 2019 - w ramach trze

cich wyjaśnień ceny (26.03.2019). I to w dalszym ciągu w sposób 

niepełny  i  nieudowodniony.  Wcześniej  Asseco  na  ten  temat  nic  nie  wspominało.  W 

szczególności  nie  wspominało  w  odpowiedzi  na  pierwsze  i  drugie  wezwanie,  że  dysponuje 

takim 

narzędziami, co o tyle dziwi, że przecież miały one istnieć i miały być wzięte pod uwagę 

dla optymalizacji ceny (w wyniku nadzwyczajnej w ich efekcie wyd

ajności pracy pracownika 

Asseco). Jedno z nich - odtajnione - 

jest nawet dostępne w oficjalne ofercie Asseco (można je 

kupić – por. narzędzie do automatyzacji testów ATA Studnio) - stąd - na marginesie - dziwi 

teza,  że  jest  to  rozwiązanie  unikatowe  dla  Asseco,  skoro  jest  oferowane  dla  innych 

przedsiębiorców, ergo: Asseco nie musi być jedyną firmą, które je stosuje. 

Odwołujący wskazał, że skoro Asseco szacując cenę i uzasadniając swą ekstraordynaryjną 

wydajność (wyższą o ok. 100% od przeciętnej na rynku oraz swej własnej wydajności z innych 

ofert dla Zamawiającego), która pozwoliła na zaoferowanie tak niskiej ceny 1 PF  - to miało 

obowiązek  i  mogło  wskazać  na  to  ułatwienie  techniczne  już  po  pierwszym  wezwaniu. 

Wezwanie to jasno  wskazywało,  by  podać „wpływające  na  wysokość  ceny  (...) rozwiązania 

techniczne" oraz „oszczędne metody wykonania zamówienia". Zastosowanie automatyzacji w 

wytwarzaniu  oprogramowania  niewątpliwie  jest  „oszczędną  metodą",  podobnie  jak 

wykazywane przez Asseco narzędzia do automatyzacji (w wyjaśnieniu czwartym i piątym) są 

„rozwiązanymi  technicznymi".  W  tym  kontekście  nie  ma  znaczenia,  że  wezwanie 

Zamawiającego w tym zakresie jest pochodną Ustawy pzp (art. 90 ust. 1 Pzp). Przemawia za 

tym ranga i skala wpływu tego właśnie argumentu tzn. posiadania narzędzi automatyzujących 

oraz metody automatyzacji na proces wytwórczy oprogramowania, co przełożyło się na tak 

korzystną cenę, dzięki której Asseco uzyskało zamówienie (różnica w cenie 1 PF w stosunku 

do kolejnej ceny przemnożona przez liczbę PF w ramach zamówienia daje miliony zł. przewagi 

n

ad kolejną ofertą Odwołującego).  

W  ocenie  Odwołującego  opisany  wyżej  stan  faktyczny  dotyczący  wyjaśnień  ceny  Asseco 

dowodzi, że kluczem do sukcesu ceny Asseco były właśnie owe narzędzia automatyzujące i 

przyjęta metoda automatyzacji. Dopiero po ich przedstawieniu (ogólnikowym) w wyjaśnieniach 

czwartych  i  już  bardziej  szczegółowym  w  wyjaśnieniach  piątych  (wraz  z  dowodem  jaki 

zasugerował  Zamawiający)  Zamawiający  uzyskał  bowiem  przekonanie,  że  cena  oferty  w 

zakresie  1 

PF  nie  jest  rażąco  niska.  W  ocenie  Odwołującego,  za  niewiarygodną  i  nie 

znajdującą  uzasadnienia  uznać  należy  okoliczność,  że  Asseco  „zapomniało”  o  metodzie 

automatyzacji i narzędziach do automatyzacji, wobec czego nie mogło podać wyjaśnień w tym 

zakresie  w  o

dpowiedzi  na  pierwsze  wezwanie.  Należy  też  odrzucić  tezę,  że  Asseco  nie 

musiało  tego  wyjaśniać,  gdyż  nie  było  o  to  jakoś  precyzyjniej  zapytane.  Otóż  po  pierwsze 

musiało  dlatego,  że  jest  to  w  świetle  całości  licznych  wyjaśnień  główny  element,  który 

przekonał  ARIMR  o  realności  ceny  1  PF  w  ofercie  Asseco,  dostępny  jakoby  tylko  temu 

przedsiębiorcy  (na  marginesie  z  tezą  taką  Odwołujący  się  nie  zgadza,  gdyż  automatyzacja 

produkcji to jest standard na rynku i sam ją stosuje - o czym niżej). Po drugie - Asseco mogło 

i musiało te metody i listę narzędzi z dowodami przedstawić wcześniej, gdyż właśnie zostało 

o to zapytane - p

ierwszy raz (jako podano wyżej) w pierwszym wezwaniu.  

Ponadto 

Odwołujący wskazał, że dopytano o to w drugim wezwaniu - w kontekście wyjaśnienia 

ceny  1 

PF w  procesie wytwórczym  obowiązującym  w  SIWZ. Tymczasem  Asseco  wyjaśniło 

(zdaniem Odwołującego i tak niewiarygodnie i niewystarczająco) powyższe, dopiero 27 maja 

2019 roku. Odwołujący podkreślił ponadto, że narzędzia na jakie powołuje się Asseco musiały 

przecież istnieć co najmniej w dniu składania ofert. Co więcej - by wyliczyć precyzyjnie cenę - 

przy  składaniu  oferty  Asseco  winno  było  dokonać  symulacji  i  wpływu  wykorzystania  tych 

narzędzi  automatyzujących  na  oszacowanie  możliwości  obniżenia  ceny  za  1  PF  do 

oferowanego  poziomu.  Zresztą  faktu,  że  tak  nie  było  dowodzi  to,  że  Asseco  nie  było 

przygotowane do w

yjaśnień w tym zakresie w zasadzie do końca, a unikalną wiedzę w tym 

zakresie miała tylko jedna osoba w całym Asseco! 

W  ocenie  Odwołującego  w  wyniku  złożenia  pierwszych  wyjaśnień  Asseco  nie  wskazało  w 

wyznaczonym  terminie  na  żadne  rozwiązania  techniczne  (narzędzia  automatyzujące)  ani 

o

szczędne metody (automatyzację). Złożone wyjaśnienia winny prowadzić do wniosku, że do 

wniosku, że cena 1 PF jest cena nierealną. Relewantnymi w tym zakresie wyjaśnieniami, które 

nie są spóźnione i które zostały złożone z zachowaniem zasady jednokrotnego wezwania są 

zdaniem Odwołującego wyjaśnienia pierwsze z 11.01.2019 r., gdyż wówczas Zamawiający o 

to pytał, a rzecz była dla wyceny PF po prostu kluczowa. 

W ocenie Odwołującego jest to odrębna podstawa nakazania odrzucenia odwołania Asseco, 

gdyż wyjaśnienia późniejsze (po wezwaniu pierwszym) są po prostu spóźnione, złożone ze 

złamaniem zasady jednokrotnego wezwania i zakazu dopytywania do skutku, a przy okazji ze 

złamaniem  zasady  dotyczącej  ciężaru  dowodowego  i  naruszenia  art.  7  ust.  1  Pzp. 

(wskazywania dowodu przez Zamawiającego). 

Odwołujący wskazał, że finalnie złożone dopiero w ramach piątych wyjaśnień dowody (filmy) 

oraz  informa

cje  w  tym  zakresie,  obejmujące:  (i)  szczegółowy  opis  autorskich,  wysoko 

specjalizowanych  narzędzi  umożliwiających  automatyzowanie  procesów  wytwórczych  i 

utrzymaniowych,  ze  wskazaniem 

funkcjonalności  tych  narzędzi;  (ii)  informacje  dotyczące 

metodyki  wytwarzania  oprogramowania  w  Asseco  Poland  S.A.;  (iii)  w

skazanie  na  sposób 

użycia w/w narzędzi w projektach Asseco Poland S.A. wraz z ich wpływem na prowadzenie 

projektów;  (iv)  odniesienie  się  do  know-how  Asseco  Poland  S.A.,  (v)  przyjęty  na  etapie 

przygotowania oferty sposób realizacji części przedmiotu zamówienia, jak najhardziej mogły i 

powinny być w całości złożone w odpowiedzi na pierwsze wezwanie. W ocenie Odwołującego 

n

ie było powodu, by Asseco ich nie złożyło, zaś narzędzia te musiały istnieć na dzień składania 

ofert (Odwołujący nie ma wiedzy na temat pozostałych „wewnętrznych narzędzi Asseco" gdyż 

są tajne), metodyka wytwarzania oprogramowania w Asseco również, a analizy wpływu tych 

metodyk  i  automatów  na  prowadzenie  projektów  i  na  przyjęty  sposób  wykonania  tego 

zamówienia - musiały być zrobione przed złożeniem oferty (przed ustaleniem ceny za 1PF). 

Ad. 2. Wskazanie przez Zamawiającego Asseco jaki dowód na potwierdzenie swych wyjaśnień 

winno złożyć, pomimo braku takiej inicjatywy dowodowej po stronie wykonawcy 

Odwołujący wskazał, że kolejnym elementem, który zdecydował o uznaniu wyjaśnień ceny za 

wy

starczające  i  wiarygodne,  było  złożenie  -  również  na  końcu,  dopiero  w  ramach  piątych 

wyjaśnień, dowodu (Odwołujący wskazał, że kwestionuje jego przydatność do wyjaśnień ceny 

w  innym  miejscu  odwołania)  w  postaci  8  filmów,  Dowód  ten  miał  wykazać  wiarygodność  i 

realność twierdzeń, że oferowana cena 1 PF jest ceną realną, w tym że uwzględnia proces 

wytwórczy obowiązujących w SIWZ, a wynikająca z automatów autorskich Asseco wydajność 

i  metoda  wytwórcza  rzeczywiście  pozwala  na  tak  niską  cenę  (efekt  wyjątkowej  wydajności 

Asseco). 

Odwołujący  podkreślił,  że  Zamawiający  nie  tylko  wzywa  wielokrotnie  Asseco  do  złożenia 

wyjaśnień  o  kwestie  o  które  już  pytał  uprzednio,  nie  tylko  za  każdym  razem  przedłuża  na 

żądanie  termin  składania  wyjaśnień,  a  co  już  szczególnie  gorszące  -  niejako  podpowiada 

Asseco  w  wezwaniu  z  dnia  13.05.

2019r.  jakie  dowody  wykonawca  ten  mógłby  złożyć, 

Zamawiający  „dopuszcza”  dowód  z  prezentacji/materiałów  wideo,  które  potem  Asseco 

skrzętnie  sporządza,  wyrażając  jednak  sprzeciw  przeciwko  krótkiemu  czasowi  na  ich 

sporządzenie  oraz  obawę  o  niemożliwość  jego  sporządzenia  -  z  uwagi  na  przebywanie  na 

urlopie  jednej  konkretnej  osoby  (Dyrektora  Pionu  odpowiedzialnego  za  produkcje 

oprogramowania na potrzeby realizacji przedmiotu zamówienia). 

W ocenie Odwołującego wskazywanie tego dowodu było własną inicjatywą Zamawiającego, 

który  rażąco  łamiąc  w  tym  miejscu  ustawę  Pzp  wyszedł  z  roli  bezstronnego  obserwatora  i 

podmiotu publicznego, oceniającego wyjaśnienia ceny wykonawcy. Zamawiający tym samym 

przejął na siebie inicjatywę dowodową, łamiąc przy okazji zasadę bezstronności i zachowania 

uczciwej  konkurencji. 

Zamawiający nie tylko wskazał rodzaj dowodu („prezentacja (materiał 

wideo z komentarzami na nośniku elektronicznym)"), jak i okoliczność na jaką ma zostać on 

złożony („dokonanie [przez Zamawiającego] samodzielnej weryfikacji prawdziwości twierdzeń 

określonych w wyjaśnieniach”). 

W ocenie Odwołującego prowadzi to do podstawowego wniosku: wyjaśnienia Asseco złożone 

do  daty  omawianego  wezwania,  tzn.  do  dnia  13.05.2019  r.

, w którym inicjatywę dowodową 

przejął  Zamawiający  były  pozbawione  w  przedmiotowym  zakresie  dowodów,  były  zatem 

gołosłowne i nie dowodziły twierdzeń w nich zawartych. Innymi słowy: wszystkie składane do 

tej daty (liczne) wyjaśnienia Asseco nie dowodziły, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny, 

g

dyż po ponad 5 miesiącach wyjaśniania, dalej brakowało dowodów. 

Zdaniem Odwołującego Zamawiający powinien przeciąć znacznie wcześnie ciąg wezwań do 

wyjaśnień z uwagi na ich nikłą wartość dowodową i gołosłowność oraz odrzucić ofertę Asseco 

na mocy art. 90 ust. 3 ustawy Pzp

, uznając iż ocena złożonych wyjaśnień wraz ze złożonymi 

dowodami prowadzi do wniosku, że oferta Asseco zawiera rażąco niską cenę, a Asseco nie 

sprostało  ciężarowi  dowodowemu  w  myśl  art.  90  ust.  2  Pzp.    Brak  inicjatywy  dowodowej 

Asseco  w  zakresie  wskazanym  w  wezwaniu  z  dnia  13.05.2019  r.  (dopiero  wymuszony  tym 

wezwaniem)  i  przejęcie  inicjatywy  dowodowej  przez  Zamawiającego  potwierdza  nie  tylko 

zacyto

wana  wyżej  treść  wezwania  Zamawiającego  do  złożenia  wyjaśnień  i  dowodu  (pismo 

Zamawiającego z dnia 13.05.2019). Powyższy brak inicjatywy dowodowej Asseco potwierdza 

też  reakcja  tego  wykonawcy  na  omawianą  wskazówkę  co  do  dowodu,  zawartą  w  piśmie 

Asseco  z  dnia  14.05.2019  r. 

Wynika  z  niej,  że  w  odpowiedzi  na  sugestię  przedłożenia 

określonego dowodu (na owo „dopuszczenie") Asseco wykonało dopiero „wstępną analizę w 

dniu  dzisiejszym",  która  dowiodła,  że  „przygotowanie  takiego  dowodu  jest  bardzo 

pracochłonne", Asseco w piśmie tym wyjaśnia dalej, że „Podjęte już zostały prace nad takim 

dowodem”, jednakże wyraża obawę, że „dochowanie terminu może być znacznie utrudnione". 

Odwołujący wskazał, że gdyby Zamawiający nie zgodził się wówczas po raz kolejny przesunąć 

termin na przygotowanie dowodu (a zgodził się), oferta Asseco mogłaby (i zresztą powinna już 

wcześniej) zostać odrzucona, bo dowód był bardzo pracochłonny i Asseco mogło nie zdążyć 

go  wytworzyć,  a  ponadto  nie  było  nikogo  kto  wyjaśniłby  cenę  w  zakresie  cyklu  wytwórczy 

oprogramowania w kontekście ceny za 1 PF IFPUG.  

W  ocenie  Odwołującego,  gdyby  nie  inicjatywa  dowodowa  Zamawiającego  i  gdyby  nie  jego 

spolegl

iwość  odnośnie  przedłużania  terminu  na  sporządzenie  „pracochłonnego  dowodu", 

dowód taki nie zostałby sporządzany, gdyż nawet nie było go w planach Wykonawcy, skoro 

dopiero w odpowiedzi na podpowiedz jego złożenia Asseco „WSTĘPNIE" oceniło, że jest to 

bardzo pracochłonne, a prace nad jego sporządzeniem zostały „już podjęte" - zatem nie były 

podjęte wcześniej. 

W ocenie Odwołującego wszystkie wcześniejsze wyjaśnienia Asseco poza ostatnimi były po 

prostu pozbawione dowodu na okoliczność wykazania wpływu na cenę 1PF zastosowanych 

przez Asseco rozwiązań technicznych (autorskich automatów Asseco) i oszczędnych metod 

wykonania zamówienia (automatyzacja) w kontekście procesu wytwórczego oprogramowania 

obowiązującego w SIWZ. 

Ad. 3 Brak udzielenia wyjaśnień w odpowiedzi na wezwanie - wyjaśnienia Asseco z dnia 21 

stycznia 2019 r. 

Odwołujący  wskazał  na  odrębny  i  niezwykle  istotny  element  stanu  faktycznego  -  otóż  na 

sytuację, jaka miała miejsce na gruncie drugiego wezwania do złożenia wyjaśnień ceny. W 

wezwaniu  tym  z  dnia  17.01.2019  Zamawiający  poprosił  o  wyjaśnienie  6  aspektów 

wpływających na cenę oferty i wyznaczył ku temu stosowny termin. Był to termin do dnia 24 

stycznia 2019 

r. W szczególności wówczas Zamawiający pytał o wyjaśnienie kalkulacji 1 PF w 

kontekście wspomnianego, obowiązującego w SIWZ cyklu wytwórczego. W odpowiedzi na to 

wezwanie złożyło wyjaśnienia, które nie zawierały wyjaśnienia wszystkich aspektów, o jakie 

pytał Zamawiający, Asseco wyjaśniło jedynie aspekt z punkt 1 (dotyczący wątpliwości czy cena 

oferty  pozwala  na  realizację  pełnego  zakresu  wymagań  przez  33  osoby  pod  kątem  ich 

zaangażowania). Pozostałe aspekty z punktów 2-6 nie zostały wyjaśnione w odpowiedzi na 

wezwanie - 

co wynika wprost z w/w korespondencji. Zamawiający w kolejnym wezwaniu z dnia 

01.2019 wezwał do udzielenia wcześniej żądanych informacji - z pkt 2-6. 

Odwołujący  wskazał,  że  pismo  Asseco  z  21.01.2019  niewątpliwie  stanowi  odpowiedź  na 

wezwanie do wyjaśnienia ceny. Stanowi też wyjaśnienie ceny z dwóch powodów: 

(i) 

Zamawiający sam przyznał, że wziął argumentacje wskazaną w tych wyjaśnieniach 

pod uwagę dokonując oceny wyjaśnień ceny (por. twierdzenie Zamawiającego z 

pisma z dnia 22.01.2019 - 

„dokonując  oceny  czy  wyjaśnienia  Wykonawcy 

pozwalają  w  sposób  wystarczający  uwiarygodnić  możliwość  należytej  realizacji 

umowy  za  zaoferowana  cenę  ofertową,  Zamawiający  brał  pod  uwagę  całość 

dostępnej argumentacji przytoczonej w piśmie z dnia 21.01.2019 r.”; 

(ii) 

Wyjaśnienia  zawarte  w  piśmie  Asseco  z  dnia  21.01.2019  pozwoliły 

Zamawiającemu na pozytywną ocenę aspektu pkt 1 z wezwania poprzedzającego 

jego  złożenie  -  co  Zamawiający  wprost  przyznał  uznając,  że  „w  zakresie 

wątpliwości  podniesionych  w  punkcie  1  wezwania  z  17.01.2019  całokształt 

zebranych informacji pozwala na dokonanie oceny oferty odnośnie rażąco niskiej 

ceny co do aspektów podniesionych w punkcie 1." 

W  ocenie  Odwołującego,  skoro  zatem  po  pierwsze  pismo  z  21.01.2019  Asseco  były 

wyjaśnieniami ceny i po drugie wyjaśnienia te nie wyjaśniały wszystkich aspektów o które pytał 

Zamawiający  -  prawidłowa  i  zgodna  z  Pzp  jest  tylko  jedna  konstatacja:  wyjaśnienia  ceny 

Asseco  z  dnia  21 stycznia 2019  nie  udzieliły  żądanych wyjaśnień.  Co  wprost  podpada  pod 

no

rmę art. 90 ust. 3 ustawy Pzp. W ocenie Odwołującego nic nie stało na przeszkodzie, by 

Asseco aspekty te wyjaśniło - tym bardziej, że usiłowało to czynić w kolejnych wyjaśnieniach 

(trzecich i następnych) - co wynika z art. 90 ust. 3 Pzp. Odwołujący podkreślił, że Zamawiający 

nie cofnął tez nigdy wątpliwości z punkt 2 - 6 tego wezwania i były one dalej drążone. 

W konsekwencji 

Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie art. 90 ust. 3 ustawy Pzp 

poprzez zaniechanie odrzucenia oferty Asseco z uwagi na to, że wyjaśnienia Asseco złożone 

01.2019  nie  udzielały  wyjaśnień  żądanych  przez  Zamawiającego  w  wezwaniu 

poprzedzającym  ich  złożenie.  Powyższe  stanowi  odrębną  od  wyżej  opisanych  podstawę 

uwzględnienia odwołania i nakazania odrzucenia oferty Asseco. 

III.  Za

rzut  dotyczący  wadliwej  oceny  złożonych  wyjaśnień  ceny  jako  dowodzących  jakoby 

realności ceny oraz zarzut rażąco niskiej ceny Asseco - zaniechanie odrzucenia oferty Asseco 

Odwołujący wskazał, że nawet gdyby uznać, że proces wyjaśnień ceny nie naruszał ustawy 

Pzp 

w sposób zarzucony w zarzucie z pkt II odwołania i że z tego powodu oferta Asseco nie 

podlega odrzuceniu - 

Odwołujący w niniejszym zarzucie kwestionuje cenę Asseco jako rażąco 

niska  oraz  złożone  wyjaśnienia  (w  zakresie  w  jakim  mu  je  ujawniono)  -  jako  wyjaśnienia, 

których  poprawna  ocena  winna  skutkować  odrzuceniem  oferty  Asseco  jako  zawierającą 

rażąco niską cenę. 

Anomalia nadzwyczajnej wydajności pracy pracownika Asseco w ofercie 

Na  wstępie  Odwołujący  zauważył,  że  wszyscy  oferenci  tj.:  Asseco  Poland  S.A.,  DXC 

Technology Polska Sp. z o.

o. „rywalizują" o największe zamówienia w Agencji Restrukturyzacji 

i  Modernizacji  Rolnictwa  od  lat.  Przez  określenie  „największe  zamówienia"  rozumiemy 

zamówienia na „Zakup usługi Utrzymania i rozwoju systemu informatycznego OFSA" oraz na 

„Zakup usługi Utrzymania i Rozwoju Aplikacji ZSZiK, IACSplus, GIS, SIZ, PZSiPplus, PA oraz 

eWniosekPlus". Jest to o tyle istotne, że obydwa systemy tj.: OFSA i ZSZiK wraz z innymi są 

Systemami  dużymi  i  skomplikowanymi,  wymagającymi  od  oferentów  dysponowania 

kompetentnym  zespołem,  szeregiem  narzędzi  wspierających  proces  wytwórczy 

oprogramowania (w ramach Usług Rozwoju). Biorąc pod uwagę powyższe w ostatnich latach 

wszystkie trzy podmioty rywalizowały ze sobą w postępowaniach na utrzymanie wskazanych 

wcześniej  Systemów  informatycznych.  W  ocenie  Odwołującego  jest  to  o  tyle  istotne,  że 

pozwala  odnieść  się  do  danych  historycznych  mających  kluczowe  znaczenie  z  punktu 

postawionego zarzutu. 

Odwołujący wskazał, że oferty na Zakup usługi Utrzymania i rozwoju systemu informatycznego 

OFSA na okres 47 miesięcy należy rozpatrywać w kontekście dwóch głównych składowych tj. 

świadczenia usług utrzymaniowych rozliczanych ryczałtowo ora usług rozwoju realizowanych 

w  ramach  zleceń.  Oferty  wszystkich  wykonawców  tj.  DXC,  Asseco  oraz  Comarch  zawiera 

poniższa tabela: 

Oferent 

Łączna cena 
oferty brutto 

Cena za Usługi 
Rozwoju (Mody 

Akacji] brutto 

(pozycja 2 z tabeli 

VI formularza 

oferty) 

Cena za Usługi 
Utrzymania 

brutto 

(pozycja 1 z tabeli 

VI formularza 

oferty) 

Cena 

jednostkowa 

brutto za 
roboczodzień 
(tabela IV 

formularza 

oferty, pozycja 

l-f) 

Cena 

jednostkowa 

brutto za Punkt 

Funkcyjny 

(tabela V 

formularza 

oferty, pozycja 

l-f) 

Asseco Poland 

S.A. 

45 345 867,57 zł  29 434 366,17 zł 

15 911501,40 zł 

1476,00 zł 

635,91 z

ł 

Comarch Polska 

SA 

zł  54 427 957,56 zł 

18 566 530,20 zł 

1 389,90 zł 

1 175,88 zł 

DXC 

Technology 

Polska Sp. z o.o. 

149 942 623,56 zł  130 945 923,00 zł  18 996 700,56 zł 

2 460,00 zł 

2 829,00 zł 

Jednocześnie Zamawiający zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia kwotę brutto 

73 558 300,60zł. 

Dalej  Odwołujący  wskazał,  że  złożona  przez  Asseco  oferta  znacząco  odbiega  od  budżetu, 

który  Zamawiający  zamierza  przeznaczyć  na  realizację  zamówienia  stanowiąc  zaledwie 

61,65%  tej  sumy.  Jednocześnie  oferta  ta jest  niższa  o  27  648  980,19  zł  brutto  od  kolejnej 

oferty. Tak istotna dysproporcja względem przewidzianego na realizację zamówienia budżetu, 

jak  i  pozostałych  ofert  nie  mogła  ujść  uwadze  Zamawiającego,  który  19.12.2018  wezwał 

Asseco do złożenia wyjaśnień dotyczących elementów oferty mających wpływ na wysokość 

ceny. 

W  ocenie  Odwołującego  zaoferowana  przez  Asseco  cena  oferty  w  zakresie  jej  budowy  i 

przyjętych  do  jej  oszacowania  składników  składających  się  na  cenę  całkowitą  -  istotnie 

odbiega  od  c

en  pozostałych  wykonawców  i  wykazuje  odrębne,  właściwe  tylko  dla  Asseco 

właściwości,  będące  skutkiem  przyjętego  sposobu  wyceny  usług  w  ramach  przedmiotu 

zamówienia.  Analizując  wartości  Usług  Utrzymani  owych  zaoferowanych  przez 

poszczególnych  oferentów  zauważyć  można  iż  są  one  na  bardzo  zbliżonym  poziomie. 

Znaczące  dysproporcje  cenowe  pojawiają  się  natomiast  w  ramach  Usług  Rozwoju 

(Modyfikacji). 

Odwołujący wskazał, że na szczególną uwagę zasługuje fakt, że co do zasady nie ma istotnych 

różnic  pomiędzy  poszczególnymi  ofertami  w  pozycji  „Cena  za  Usługi  Utrzymania  brutto 

(pozycja 1 z tabeli VI formularza oferty)". Oznacza to, że wszyscy składający w postępowaniu 

oferty, w tym Asseco w taki sam spos

ób oszacowali pracochłonność i koszt realizacji usług 

utrzymania 

płatnych  ryczałtowo.  Nie  ma  także  istotnych  różnic  pomiędzy  ceną  za  jeden 

roboczodzień w ofertach Asseco Poland S.A. i Comarch Polska S.A., co wynika z faktu, że 

obie te firmy znajdowały się w trakcie sporządzania wyceny w podobnej sytuacji rynkowej tj.: 



  d

ziałały  na  tym  samym  rynku,  zatrudniając  w  takich  samych  (co  do  poziomu 

merytorycznego i związanych z nim kosztów wynagrodzeń) specjalistów; 



  p

osiadały podobne kompetencje i wiedzę związane z technologiami wykorzystywanymi 

w systemie OFSA i jego budową (Asseco jako firma, która do 2013 utrzymywała ten 

system, a Comarch jako firma która aktualnie świadczy usługi utrzymaniowe); 



  p

osiadały  podobne  narzędzia  i  środowiska  wytwórcze  związane  ze  świadczeniem 

usług utrzymania i rozwoju ww. systemu (Asseco zapewne wykorzystywane wcześniej 

lub odtworzone środowiska wytwórcze i deweloperskie, a Comarch środowiska, które 

są aktualnie używane w związku z utrzymaniem OFSA); 



  p

osiadały podobny poziom narzutów kosztów. 

Dalej  Odwołujący  wskazał,  że  realizacja  przedmiotu  zamówienia  jest  w  głównej  mierze 

uzależniona  od  kosztów  osobowych  pracowników.  Realizacja  przedmiotu  zamówienia 

obejmuje  bowiem  przede  wszystkim 

świadczenie  usług.  Wszyscy  wykonawcy  działając  w 

zbliżonych  warunkach  rynkowych,  pozyskują  pracowników  na  rynku  w  analogicznych 

warunkach  i  zmuszeni  są  płacić  im  zbliżone  rynkowe  stawki.  Porównanie  ofert  w  pozycji 

„utrzymanie  bez  usługi  integracji  i  certyfikacji"  wskazuje,  że  tak  jest  w  istocie.  Wszyscy 

wykonawcy w zbliżony sposób oszacowali pracochłonność tej pozycji oferty, co przy zbliżonym 

poziomie kosztów pracowniczych przełożyło się na zbliżony poziom ofert w tej właśnie pozycji 

wyceny. 

Do  analogicznych  wniosków  prowadzi  porównanie  ofert  w  pozycji  „Zlecenia 

Operacyjne", w której koszt roboczo dnia został wyceniony następująco: 

Asseco: 1 476 

zł brutto za roboczodzień, 

Comarch: 1 389,90 zł brutto za roboczodzień, 

DXC: 2 460 

zł brutto za roboczodzień, 

co wskazuje jednoznacznie, że koszt jednego roboczodnia jest w przypadku Asseco i Comarch 

zbliżony a różnica w cenie roboczodnia wynosi zaledwie 86,1 zł brutto, co stanowi 6,19%. 

W ocenie Odwołującego takie ukształtowanie się cen wynika z faktu, że zarówno wykonawca 

Asseco,  jak  i  Comarch  znają  system  OFSA  (Comarch  jako  obecnie  świadczący  usługi 

utrzymania,  a  Asseco 

jako  wykonawca,  który  świadczył  takie  usługi  przed  rokiem  2013), 

Wyższa cena w przypadku wykonawcy DXC może być pochodną konieczności przeznaczenia 

nakładów pracy i kosztów na pozyskanie wiedzy na temat tego systemu. Zarówno Asseco jak 

i  Comarch  podobnie 

szacują  więc  złożoność  i  pracochłonność  realizacji  przedmiotu 

zamówienia i koszty pracy. 

W  ocenie  Odwołującego  w  przedmiotowym  postępowaniu  najistotniejszym  czynnikiem 

cenotwórczym jest pracochłonność związana z realizacją Usług Modyfikacji. Czynnikiem, który 

wpłynął na rażąco niską cenę oferty Asseco było niezwykle niskie zaoferowanie ceny za usługi 

Modyfikacji, w której to pozycji Asseco złożyło ofertę niższą o 24,99 mln zł brutto od kolejnej. 

Usługi Rozwoju realizowane w ramach Umowy z Zamawiającym wymiarowane są w ramach 

odrębnych  zleceń  zgodnie  z  zasadami  opisanymi  przez  Zamawiającego  w  „Podręczniku 

stosowania  metody  Punktów  Funkcyjnych  IFPUG  w  Agencji  Restrukturyzacji  i  Modernizacji 

Rolnictwa". 

W ramach Umowy Zamawiający przewiduje realizację 46287 PF, co jest znaczącą 

ilością  i  co  do  skali  możliwe  jedynie  do  porównania  ze  wcześniej  wspomnianym 

postępowaniem na Utrzymanie Systemu ZSZiK, w którym pula PF w ostatnim postępowaniu 

wynosiła 69230 PF. 

Odwołujący  wskazał,  że  biorąc  pod  uwagę,  że  Zamawiający  precyzyjnie  określił  sposób 

wyceny  Usług  Modyfikacji  „Sposób  wyceny  Usług  Modyfikacji"  Załącznik  Nr  4C  do  Umowy 

należy przyjąć, że poszczególne zlecenia realizowane w ramach Umowy będą oszacowane 

na  tak

ą  samą  ilość  PF  niezależnie  od  wykonawcy.  Zamawiający  poprzez  precyzyjny  i 

szczegółowy opis stosowania metody Punktów Funkcyjnych zagwarantował sobie, iż żaden z 

w

ykonawców nie ma możliwości zawyżania bądź zaniżania pracochłonności poszczególnych 

zleceń. 

W ocenie Odwołującego zaniżenie ceny Usług Modyfikacji o prawie 25 milionów złotych brutto 

wymagało  zatem  zdaniem  Odwołującego  wnikliwego  sprawdzenia  i  wyjaśnienia.  Zdaniem 

O

dwołującego Asseco nie było w stanie podołać wyjaśnieniu tak rażącej dysproporcji cenowej. 

Cena  Usług  Modyfikacji  jest  pochodną  kosztu  wytworzenia  jednego  Punktu  Funkcyjnego. 

Należy  mieć  na  uwadze,  że  w  obydwu  zespołach,  tj.  realizującym  usługi  rozwojowe 

(modyfikacji  OFSA  rozliczane  wg  Punktów  Funkcyjnych  (PF)),  jaki  w  zespole  realizującym 

pozostałe usługi średnie wynagrodzenie pracowników jest analogiczne. Wynika to z tego, że 

wymagany  jest  od  pracowników  realizujących  usługi  utrzymania  i  modyfikacje  analogiczny 

poziom wiedzy i kompetencji. W ocenie Odwołującego należałoby oczekiwać, że podobnie, 

zarówno w przypadku wykonawcy Asseco i wykonawcy Comarch koszty te będą zbliżone. Nie 

występują  bowiem  żadne  szczególne  okoliczności,  które  w  przypadku  wykonawcy  Asseco 

mogłyby uzasadniać znacząco wyższą wydajność wytwarzania Punktów Funkcyjnych niż w 

przypadku  wykonawcy  obecnie  utrzym

ującego  i  rozwijającego  system.  Tymczasem 

zaoferowane zostały następujące ceny za Punkt Funkcyjny: 

• 

Asseco: 517 

zł netto, 

• 

Comarch: 956 

zł netto. 

Porównanie ceny za Punkt Funkcyjny z ceną za roboczodzień zadeklarowaną w formularzu 

ofertowym wskazuje, że o ile w przypadku Comarch wytworzenie jednego Punktu Funkcyjnego 

wymaga 6,768 roboczogodzin, to w przypad

ku Asseco 3,447 roboczogodziny. Oznacza to, że 

Asseco  jest  w  stanie  wytwarzać  Punkty  Funkcyjne  z  dwukrotnie  większą  wydajnością  niż 

wykonawca,  który  obecnie  utrzymuje  system  i  wykonuje  jego  modyfikacje.  Tak  znacząca 

różnica  w  wydajności  nie  jest  jednak  wstanie  znaleźć  oparcia  w  zasadach  doświadczenia 

życiowego.  Odwołujący  zaznaczył,  iż  sposób  wymiarowania  oprogramowania  metodą 

Punktów  Funkcyjnych  jest  metodą  idealną  w  przypadku  zakładanej  dużej  ilości  zmian  w 

systemie. Pozwala poszczególnym oferentom określić w precyzyjny sposób koszt realizacji 1 

PF.  Należy  przy  tym  zaznaczyć,  iż  koszt  wykonania  1  PF  jest  z  konieczności  uśredniony  i 

należy go rozpatrywać w kontekście całej umowy i wszystkich zleceń (dużych, małych, mniej 

lub bardziej skomplikowanych). W niektórych przypadkach (zleceniach) okazać może się, że 

koszt wykonania 1 PF jest wyższy niż zaoferowany w ofercie w niektórych koszt będzie niższy. 

Oferenci  w  ramach 

złożonych  ofert  musieli  uśrednić  ten  koszt  i  podać  wartość  jako  koszt 

wykonania  1  PF  niezależnie  od  charakteru  zlecenia.  Posiadając  szczegółowe  dane 

historyczne dotyczące ilości zleceń i ich rozmiaru poszczególni oferenci powinni być w stanie 

precyzyjnie 

określić  średnią  pracochłonność  realizacji  1  PF  zwanej  dalej  produktywnością 

rozumianą jako ilość PF realizowanych w trakcie dnia pracy jednej osoby (MD). Odwołujący 

zaznaczył  przy  tym,  że  w  kolejnych  latach  Zamawiający  doprecyzowywał  „Podręcznik 

stosowani

a  metody  Punktów  Funkcyjnych  IFPUG  w  Agencji  Restrukturyzacji  i  Modernizacji 

Rol

nictwa”. Każda kolejna wersja Podręcznika wymagała od wykonawcy realizacji większego 

zakresu  prac  którego  koszt  miał  być  uwzględniony  w  koszcie  PF  przez  co  produktywność 

realiz

acji była mniejsza. 

W ocenie Odwołującego zaniżenie ceny oferty za Punkt Funkcyjny, a w konsekwencji za część 

zmienną oferty (rozwój i modyfikacja) oznacza dumping i oferowanie ceny za usługi budowy 

oprogramowania poniżej kosztów wytworzenia, co nie jest prawidłowe. Gdyby nie ów dumping 

cena  oferty  Asseco  winna  być  wyższa  (szczegóły  w  dalszej  części  odwołania),  skutkiem 

czego inny byłby wynik postępowania i inny ranking oceny ofert, w szczególności cena oferty 

Asseco byłaby ceną droższą od oferty Odwołującego.  

Odwołujący  wskazał,  że  biorąc  pod  uwagę,  że  Zamawiający  w  ramach  oferty  na  niniejsze 

postępowanie (jak również dla wcześniejszych postępowań na Utrzymanie Systemów OFSA i 

ZSZiK) wymagał podania w formularzu cenowym ceny za jeden roboczodzień pracy możliwe 

jest  wykazanie  produktywności  poszczególnych  oferentów.  Poniższe  dane  prezentują 

oferowaną  produktywność  w  postępowaniach  dotyczących  Systemów  ZSZiK  w  roku  2015  i 

2018 oraz OFSA w 2015 i 2018. Odwołujący wskazał przy tym, iż cena oferty Asseco za Punkt 

Funkcyjny  jest  zaniżona  i  jest  ceną  niepokrywającą  kosztów  wykonania zmian  w  ramach  1 

Punktu  Funkcyjnego  wskutek  błędnego  oszacowania  przez  Asseco  zdolności  wytwarzania 

(produktywności) Punktów Funkcyjnych w przeliczeniu na roboczodni. 

Produktywność wyrażona jako liczba Punktów Funkcyjnych 

realizowanych w trakcie 1 dnia roboczego 

Na  wykresie  nie  uwzględniono  produktywności  Asseco  Poland  S.A,  w  postępowaniu  na 

Utrzymanie Systemu SIA w roku 2015. Wynika to z faktu, 

iż wskazany Oferent dopuścił się w 

tym  zakresie  czynu  nieuczciwej  konkurencji  poprzez  zaoferowania  ceny  realizacji  1  PF  na 

bardzo niskim poziomie. 

Postępowanie

oferent

Cena za PF netto

Cena za md netto

Pracochłonność 
wytwarzania 
rbh//pf

Produktywność 
pf/md

Wersja 
podręcznik a 
JFPUG

OFSA2015  (DZP-2611- 
2/2015)

Asseco

612,85 zł

750,00 zł

OFSA2015  (DZP-2611- 

ATOS

550,00 zł

1000,00 zł

OFSA2015 

(DZP-26U- 

HP

734,00 zł

849,00 zl

OFSA  2015  (DZP-2Ć11- 
2/2015]

QUMAK

615,00 zł

972,00 zł

OFSA 2015 (DZP-2611- 

Sygnity

791,00 zł

900,00 zł

OFSA2D15 (DZP-2611- 

Comarch

500,00 zł

675,00 zł

SIA 2015 (DZP-2611- 
3/2015)

Comarch

700,00 zł

            800,00 zł

SIA 2015 (D2P-2611- 

Asseco

174,00 zł

 2 035,00 zł

Asseco

popełniło czyn

nieuczciwej

konkurencji

SIA 2015 (DZP-2611- 
3/2015)

Sygnity

400,00 zł

zł

Oferta uznana 
przez KIO za 
zawierająca 
rażąco niską 
ceną

SIA 2015 (DZP-2611- 

ATOS

450,00 zł

1 000,00 zł

Oferta uznana 
przez KIO za 
zawierająca 
rażąco niską 
ceną

SIA 2015 (DZP-2611- 

5IA 2018 

OFSA 2015 (DZP-2611- 

OFSA 2013 

3/2015} 

(DPiZP.2610.20.2018) 

(DPiZP.2610.19.2018) 

a Asseco Poland 5.A. 

a Comarch Polska 5.A. n DXC Technology Polska Sp, 

z

 o.o. 

SIA2015 (DZP-2611- 
3/2015]

HP

456,00 zł

zł

Oferta uznana 
przez sąd za 
zawierająca 
rażąco niską 
cenę

OFSA 2018

(DPIZP.2610.19.2018)

Comarch

936,00 zl

1 130,00 zł

OFSA 2018 

(DPiZP.26m.19.2018 )

Asseco

517,00 zł

1200,00 zł

OFSA 2018

(DPiZP.2610.19.2018)

DXC

2 300.00 zł

2 000,00 zł

SIA 2018

(DPtZP.2610.20.2018}

Comarch

1579,00 zł

1130,00 zł

SIA 2018

(D Pi Z P.2610.20.2018)

DXC

1 134,00 Zł

1 300,00 zł

SIA 2018

(DPIZP.2610.20.2O18)

Asseco

1118,00 zł

1 200,00 zł

W ocenie Odwołującego z powyższego wykresu widać wyraźnie, że poza sytuacją, która miała 

miejsce  w  poprzednim  postępowaniu  na  utrzymanie  systemu  SIA,  w  którym  oferta  Asseco 

została  odrzucona  za  czyn  nieuczciwej  konkurencji,  współczynnik  pracochłonności 

wytwarzania Punktów Funkcyjnych prezentuje się dla wszystkich dotychczas składanych ofert 

podobnie  poza  jedynie  ofertą  Asseco  w  niniejszym  postępowaniu  -  co  należy  uznać  za 

anomalię,  która  wymaga  dogłębnego  wyjaśnienia  i  zbadania.  Produktywność  Asseco  w 

rozważanym postępowaniu jest na anormalnym poziomie zarówno w porównaniu do innych 

oferentów jak również do oferty złożonej przez Asseco w roku 2015. Wszyscy oferenci wzięli 

również  pod  uwagę  szerszy  zakres  prac  do  realizacji  w  ramach  nowej  wersji  podręcznika 

(mniejsza  produktywność  w  porównaniu  do  poprzednich  postępowań)  oprócz  Asseco.  Co 

więcej, w porównaniu do produktywności zaoferowanej przez tego samego wykonawcę jest 

ona  dwukrotnie  wyższa  od  zaoferowanej  w  postępowaniu  na  utrzymanie  Systemu  SIA.  W 

ocenie  Odwołującego  ta  anormalna  sytuacja  w  kontekście  oferty  Asseco  wynika  tylko  i 

wyłącznie z zaoferowania stawki za realizację 1 PF na poziomie znacząco odbiegającym od 

cen rynkowych i na poziomie rażąco niskim. 

Odwołujący  zaznaczył,  że  w  realiach  niniejszej  sprawy  nie  można  uznać,  iż  wybrany 

wykonawca  Asseco  w  ogóle  mógłby  złożyć  wystarczające  wyjaśnienia  dotyczące  rażąco 

niskiej ceny - 

a to z następujących powodów: 



przemawiają za tym względy wiedzy rynkowej, którą posiadł przecież chociażby sam 

Zamawiający,  dokonując  oszacowania  wartości  przedmiotu  zamówienia  na  danym 

poziomie  (art.  35  ustawy  Pzp),  nadto  względy  doświadczenia,  powtarzalność  cen 

pozostałych  wykonawców,  kształtowanie  się  cen  składanych  przez  tego  samego 

wykonawcę  w  innych  postępowaniach  na  utrzymanie  systemu  OFSA  jak  i  innych 

systemów  Zamawiającego  wytworzonych  w  zbliżonej  technologii  oraz  zasady 

logicznego  rozumowania. 

Trudno  zatem  wobec  powyższych  okoliczności  uznać,  iż 

wybrany  wykonawca  uzasadnił  w  złożonym  wyjaśnieniu  tak  znacznie  odbiegającą 

wycenę zamówienia z powodu wystąpienia którejkolwiek z przesłanek wskazanych w 

art. 90 ust. 2 ustawy Pzp; 



  Asseco nie jest w st

anie wykazać, iż znajduje się - ze względu na możliwość redukcji 

kosztów - w jakiejś szczególnie uprzywilejowanej sytuacji w stosunku do pozostałych 

wykonawców:  

(i) 

po  pierwsze  przesądza  o  tym  przedmiot  zamówienia  w  niniejszym 

postępowaniu,  gdzie  mamy  do  czynienia  z  gotowymi,  funkcjonującymi  u 

Zamawiającego  systemami,  w  stosunku  do  których  należy  świadczyć  usługi 

serwisowe  i  rozwojowe,  a  zatem  nie ma  miejsca  konieczność  budowania  od 

zera systemu, co mogłoby usprawiedliwiać niskie koszty z uwagi na efekt skali, 

czy  na  zastosowanie  własnych,  sprawdzonych  gdzie  indziej  gotowych 

rozwiązań  (co  więcej  Zamawiający  szacując  budżet  postępowania  wprost 

zakładał  określoną  pulę  Punktów  Funkcyjnych  na  modyfikacje  istniejących 

funkcjonalności); 

(ii) 

nie  można  powołać  się  na  okoliczność  oszczędności  związanych  z 

doświadczeniem  we  wdrożeniach  podobnych  systemów,  gdyż  wszyscy 

uczestniczący 

w 

postępowaniu 

wykonawcy 

dysponują 

zbliżonym 

doświadczeniem  i  wiedzą,  wszyscy  uczestniczyli  lub  uczestniczą  w  realizacji 

prac  u  trzymani  owych  i  r

ozwojowych  różnych  systemów  Zamawiającego, 

Asseco  Poland  do  2013  roku  rozwijało  system  OFSA,  a  Comarch  od  2013 

realizuje zadania utrzymania i rozwoju tego samego systemu. Krótko mówiąc: 

przedmiot zamówienia jest dla wszystkich wykonawców tak samo dobrze znany 

i w konsekwencji nie pozostawia pola do zastosowania niestandardowych, czy 

specyficznych metod wytwórczych czy też narzędzi, których nie mogliby użyć 

pozostali oferenci, 

(iii) 

każdy  wykonawca  do  realizacji  zamówienia  może  zatrudnić  np.  stażystów, 

podobnie  ka

żdy  wykonawca  ma  dostęp  do  odpowiedniego  „know-how",  czy 

korzysta  z  różnego  rodzaju  źródeł  dofinansowania.  W  konsekwencji  ich 

możliwości realizacyjne są podobne, a zatem tak znacząca różnica w cenach 

nie  ma  oparcia  w  wymienionych  wyżej  okolicznościach  (stażyści,  know-how, 

dofinansowania), 

(iv) 

podobnie należy ocenić ewentualnie podnoszony przez Asseco fakt posiadania 

znaczącego doświadczenia i kumulacji wiedzy, czy zamierzonej współpracy ze 

znanym  na  rynku  podwykonawcą,  co  miałoby  wpływać  na  oszczędności  w 

reali

zacji  zamówienia  -  ponieważ  są  to  tylko  stwierdzenia  o  wpływie  takich 

okoliczności na niską cenę, a nie dowody takiego wpływu.  

Zdaniem  O

dwołującego  żadne  wyjaśnienia  złożone  przez  Asseco  nie  mogły  podołać 

uzasadnieniu  prawie  dwukrotnie  wyższej  wydajności  wytwarzania  punktów  funkcyjnych  od 

pozostałych  konkurentów.  Jak  zostanie  wykazane  poniżej  ta  nierealistyczna  wydajność 

musiałaby być jeszcze wyższa ze względu na zmiany sposobu liczenia Punktów Funkcyjnych 

w załączonej do obecnego SIWZ metodyce IFPUG. 

Od

wołujący wskazał, że swój rzeczywisty, nie manipulowany, lecz realny sposób wyznaczania 

pracochłonności przypadającej na jeden PF ujawniło Asseco w swoim piśmie procesowym z 

07.09.2015 dotyczącym sprawy KIO 1847/15 - w postępowaniu w przedmiocie zawarcia przez 

Zamawiającego  Umowy  Ramowej,  w  którym  Asseco  dowodziło  rażąco  niskiej  ceny  Punktu 

Funkcyjnego swych konkure

ntów. 

„W  metodzie  szacowania  z  zastosowaniem  punktów  funkcyjnych  przyjmuje  się,  że 

pr

acochłonność dla technologii 3GL wynosi 8 godzin, natomiast 4GL 1,5 godziny kodowania 

przez  programistę.  W  przypadku  systemów  ARiMR  można  oszacować,  że  85%  stanowi 

technologia 3G, a 4GL15%. Średnia ważona za 1 PF wynosi zatem 7 godzin pracy kodowania 

przez programistę. Powyższe szacunki stanowią czystą pracę kodowania. Należy wskazać, 

że  projekty  unijne  są  bardzo  restrykcyjne,  wymagają  dobrej  jakości  kodu  oraz  dobrego 

zarządzania i dokumentowania. W związku z tym do wymienionej pracochłonności 7 godzin 

należałoby doliczyć narzuty na: analizę i projekt rozwiązania, testowanie, dokumentowanie, 

wsparcie procesu certy

fikacji, zarządzanie projektem. Dodatkowo, cena punktu funkcyjnego 

powinna zawierać  narzuty  związane  z  kosztami, które zostały  przez  ARiMR  scedowane na 

oferentów, mianowicie koszty zakupu licencji za technologie które będą realizowane w ramach 

Umów  Wykonawczych  oraz  koszty  instalacji  i  utrzymania  środowisk  deweloperskich. 

Przyjmując minimalny narzut na pracochłonność programistyczna na poziomie 40% za 1 PF. 

należałoby spodziewać się cepy za 1 PF na poziomie około 10 godzin (1.25 dnia roboczego)”. 

Odwołujący  wskazał,  że  powyższe  oświadczenie  Asseco  zostało  złożone  w  postępowaniu 

dotyczącym  umowy  Ramowej,  której  przedmiot,  jak  wskazano  powyżej,  pokrywa  się  z 

przedmiotem  niniejszego  postępowania.  Podkreślamy,  iż  przestawiona  powyżej  ówczesna 

argumentacja Asseco abstrahuje od konkretnego przedmiotu zamówienia, a wynika wprost z 

zasad szacowania złożoności oprogramowania w Punktach Funkcyjnych zgodnych z IFPUG i 

wykorzystywanych technologii programistycznych. Uwa

żna analiza przytoczonej argumentacji 

Asseco prowadzi do jednego wniosku - 

obecnie w niniejszym postępowaniu Asseco samo - 

wbrew  tym  zasadom  - 

dokonało  nierzeczywistej  i  dumpingowej  (poniższej  kosztów 

wytworzenia) wyceny ceny Punktu Funkcyjnego. 

Ponadto  O

dwołujący  wskazał,  że  na  uwagę  zasługuje  w  tym  kontekście  stanowisko 

wykonawcy Asseco, dotyczące wydajności wytwarzania Punktów Funkcyjnych, prezentowane 

w toku postępowania o udzielenie zamówienia publicznego prowadzonego w trybie przetargu 

ograniczonego 

na  „Utrzymanie  i  Rozwój  Systemu  Informatycznego  Agencji  -  SIA  (ZSZiK, 

IACSplus,  GIS,  SIZ,  PZSIPplus,  PA)", 

nr  postępowania  DZP-2611-3/2015.  System  ten  jest 

zbudowany w technologii zbliżonej do systemu OFSA, uzasadnionym jest zatem przyjęcie, że 

wydajność  wytwarzania  modyfikacji  w  tym  systemie  nie  może  być  znacząco  różna  od 

wydajności  wytwarzania  modyfikacji  systemu  OFSA.  W  toku  postępowania  odwoławczego 

dotyczącego postępowania DZP-2611-3/2015 wykonawca Asseco przedstawił stanowisko, że 

wydajność  wytwarzania  Punktów  Funkcyjnych  jest  zbliżona  do  6  roboczogodzin  na  Punkt 

Funkcyjny. Stanowisko to zostało udokumentowane w piśmie procesowym Asseco z dnia 27 

kwietnia  2016  w  sprawie  KIO  550/16  przed  Krajową  Izbą  Odwoławczą  w  sprawie  dot. 

postępowania DZP-2611-3/2015: 

„W zakresie Usług Rozwoju należało uwzględnić wytworzenie 61 932 Punktów Funkcyjnych 

1PPUG,  co  nawet  przy  bardzo  dobrej  produktywności  i  wytwarzaniu  1  PF  IPPUG  w  6 

roboczogodzin  powoduje  konieczność  uwzględnienia  dodatkowych  58  etatów  realizujących 

Usługi  Rozwoju  (61933  PF  IFPUG  X  6  godzin  na  1  PF  1FPLFG  =  152  roboczogodziny 

miesięcznie, do realizacji w 42 miesiące daje ok. 58 etatów średniomiesięcznie)” WNIOSEK: 

Uwzględniając powyższe zespól do realizacji przedmiotu zamówienia mniejszy niż 133 osoby 

nie jest w stanie zrealizow

ać przedmiotu Umowy, a ceny ofertowe Wykonawców: Konsorcjum 

Atos,  HPE  oraz  Konsorcjum  Sygni

ty,  po  uwzględnieniu  innych  niezbędnych  elementów 

kosztowych, nie pozwalają na finansowanie takiego zespołu projektowego,”. 

Jednocześnie  Odwołujący  wskazał,  że  w  trakcie  rozprawy  dotyczącej  tego  postępowania 

prze

d  Krajową  Izbą  Odwoławczą  (sygn.  KIO  550/16)  Asseco  (jako  przystępujący)  złożyło 

oświadczenie, że potrzebuje więcej niż 6 roboczogodzin (wskazane w piśmie procesowym) na 

wytworzenie  jednego  Punktu  Funkcyjnego. 

Stanowisko  to  zostało  zaprotokołowane  w 

protokole z rozprawy z dni

a 16 maja 2016 roku na str. 11: „wolnej ręki, gdzie wskazano na 

uzasadnienie  zastosowania  tego  trybu.  Odnośnie  efektywności  wyjaśnia,  że  podał  te 

informacje na str

. 31 swoich wyjaśnień z dnia 04.03.2016 r. i jest to efektywność niższą niż ta, 

która jest wskazana w piśmie procesowym (potrzeba większej liczby godzin na wytworzenie 1 

PF ni

ż wskazana w piśmie procesowym).  

W ocenie Odwołującego należy zwrócić uwagę, że w poprzednim postępowaniu na utrzymanie 

i rozwój systemu OFSA Asseco zaoferowało za Punkt Funkcyjny cenę 612,85 zł netto przy 

cenie  roboczodnia  750,00  zł  za  roboczodzień  netto.  Wskazuje  to,  że  przewidywało  wtedy 

wydajność wytwarzania rzędu 6,537 roboczogodziny na Punkt Funkcyjny. 

Odwołujący  wskazał,  że  Punkty  Funkcyjne,  których  wycena  jest  przedmiotem  ofert 

wykonawców oparte są o metodykę IFPUG, która była podstawą wyceny punktów funkcyjnych 

we  wszystkich  poprzednich  postępowaniach  dotyczących  systemu  OFSA,  jak  również  w 

przypadku  innych  sy

stemów  utrzymywanych  przez  Zamawiającego.  Metodyka  ta  została 

wprawdzie  przez  Zamawiającego  zmodyfikowana,  ale  w  ten  właśnie  sposób,  że 

pracochłonność  wytwarzania  Punktów  Funkcyjnych  zgodnie  z  podręcznikiem  szacowania 

Pu

nktów Funkcyjnych obowiązującym w niniejszym postępowaniu, może być jedynie wyższa, 

a  nie  niższa  niż  w  przypadku  poprzednich  postępowań.  Nowy  podręcznik  doprecyzowuje  i 

wpr

owadza  wskaźniki,  które  wskazuj  iż  za  tą  samą  modyfikację  liczoną  według  nowego 

podr

ęcznika  wykonawca  otrzyma  mniejszą  ilość  punktów  funkcyjnych.  Dla  zbilansowania 

kosztów  wytworzenia  modyfikacji  (otrzymania  takiego  samego  wynagrodzenia  za  tą  samą 

pracę poświęconą na realizację modyfikacji) cena za PF musi być wyższa. 

W ocenie Odwołującego  powyższa teza znajduje potwierdzenie  w  oświadczeniach  samego 

Asseco  - 

w  toku  rozprawy  dotyczącej  odwołania  na  SIWZ  obecnie  prowadzonego 

postępowania  Asseco  przyznało,  że  jego  zdaniem  nowy  podręcznik  (wprowadzony  w 

postępowaniu  DPiZP.2610.19.2018)  wymusza  wyższe  wyceny  Punktów  Funkcyjnych  – 

(sprawa KIO 1948/18 - cytat z wyroku str. 21): 

„Z uwagi na konieczność uwzględnienia nowych 

zapisów  Podręcznika,  dotychczasowe  sposoby  wyceny  tracą  na  znaczeniu,  co  również 

przyznał  Odwołujący,  jako  Przystępujący  w  sprawie  o  sygn.  akt  KIO  1948/18  prezentując 

argument dotyczący nowego liczenia punktów funkcyjnych (zgodnie z nowym Podręcznikiem 

ta sama funkcjonalność zwymiarowana będzie inną liczbą PF)." 

Ponadto Odwołujący wskazał, że w protokole z rozprawy KIO (w niniejszego postępowania 

DPiZP.2610.19.

2018) sygn. 1948/18 z dnia 5 listopada 2018 Asseco przyznało, że po zmianie 

podręcznika dla tej samej pracochłonności liczba PF będzie niższa. Asseco zatem wiedziało i 

winno było przyjąć, że jeden PF musi być droższy niż przy starej wersji podręcznika (bo na 

jede

n PF przypada więcej osobodni) (str. 12 protokołu z dnia 5 listopada 2018): 

Przystępujący Asseco: 

W  zakresie  zarzut

u  nr  1  Odwołujący  wskazał,  że  zmiana  wprowadzona  w  podręczniku 

spowoduje, że faktycznie ilość PF do wykonania danych prac będzie niższa niż wynikała to z 

poprzednich 

zasad, a tym samym ilość 2,5 tysiąca PF nie zostanie osiągnięta.  

W podsumowaniu Odwołujący  wskazał,  że  zgodnie ze stanowiskiem  Asseco  wyrażonym  w 

wystąpieniach przed KIO, oświadczeniach i ofertach wydajność wytwarzania PF (liczonych na 

zasadach wg. starego podręcznika) powinna kształtować się w następujący sposób: 

Stanowisko 

Asseco 

Wartość 
wynikająca z 

przeliczenia ceny 

oferty Asseco w 

bieżącym 
postępowaniu 

Wartość podana 
w piśmie 

procesowym z 

dotyczącym 

sprawy KIO 

1847/15-w 

postępowaniu 

UW 

przedmiocie 

zawarcia przez 

ARIMR Umowy 

Ramowej 

Wartość podana 
w piśmie 

procesowym 

Assceco z dnia 

27 kwietnia 2016 

w sprawie KIO 

550/16 dot. 

postępowania 

DZP-2611- 

Wartość podana 

w o

świadczeniu 

Asseco w 

protokole z 

rozprawy z dnia 

16 maja 2016 

roku w sprawie 

sygn. KIO 

Wartość 
wynikająca z 

przeliczenia cen 

oferty złożonej 

przez Asseco w 

postępowaniu 

DZP-2611- 

2/2015 dot 

systemu OFSA 

w2015 roku 

Deklarowana 

pracochłonność 

wytwarzania 

roboczogodzin 

3,447 rbh/pf 

7-10 rbh/p f 

6 rbh/pf 

>6 rbh/pf 

6,537rbh/pf 

W  ocenie  Odwołującego  z  powyższego  widać  wyraźnie,  że  wynikająca  ze  złożonej  w 

niniejszym  postępowaniu  oferty  Asseco  wydajność  -  stanowi  aberrację  względem 

dotychczasowych dekla

racji tegoż samego Asseco. Odwołujący zarzuca, że taka aberracja nie 

może być w żaden sposób logicznie wyjaśniona przez jakiekolwiek okoliczności, powoływanie 

się  na  nadzwyczajną  wiedzę  czy  kompetencje  swoich  pracowników,  ani  też  wykorzystanie 

nietypowych 

narzędzi. Co więcej, zgodnie ze stanowiskiem samego Asseco i Zamawiającego 

nowy podręcznik w wersji 2.8 załączony do SIWZ powoduje, że pracochłonność wytwarzania 

każdego Punktu Funkcyjnego powinna być jeszcze wyższa. 

Zmiana podręcznika IFPUG obowiązującego u Zamawiającego - istotny czynnik cenotwórczy 

Odwołujący wskazał, że w realizowanej dotychczas umowie na utrzymanie i rozwój systemu 

OFSA  (

dla  której  było  prowadzone  postępowanie  DZP-2611-2/2015  liczba  Punktów 

Funkcyjnych była obliczana zgodnie z podręcznikiem IFPUG stanowiącym załącznik do SIWZ, 

w wersji 1.0. W aktualnym SIWZ Zamawiający zmianą z 05.10.2018 wprowadził podręcznik 

IFPUG (stanowi

ący załącznik 4C do Wzoru Umowy) w wersji 2.8. (W punkcie 5 załącznika 4C 

do  Wzoru  umowy  Zamawiający  wskazuje:  „Przez  modyfikację  i  rozszerzenia  metody  PF 

IFPUG  rozumie  się  zasady,  wzorce  i  wyjaśnienia  zawarte  w  dokumencie  „Podręcznik 

stosowania  metody  Punktów  Funkcyjnych  IFPUG  w  Agencji  Restrukturyzacji  i  Modernizacji 

Rolnictwa" (dalej

: Podręcznik) w wersji 2.8, który jest załącznikiem do niniejszego Załącznika”) 

Wprowadzone  w  tymże  podręczniku  modyfikacje  mają  istotny  wpływ  na  kształtowanie  się 

liczby Punktów Funkcyjnych przypadających na dany zakres modyfikacji. Powyższe pośrednio 

przyznał także sam Zamawiający wyrażając w trakcie rozprawy z 19.10.2018 (sygn. akt KIO 

1935/18 i 

KIO 1948/18) następującą opinię (str. 8 protokołu): 

„Treść podręcznika uległa zmianie w stosunku do poprzedniego przede wszystkim w zakresie 

zasad  przydzielania  punktów  funkcyjnych.  Wyjaśnia,  że  przed  zleceniem  danej  modyfikacji 

określa się złożoność oprogramowania w punktach funkcyjnych. Wyjaśnia dalej, że w ofercie 

wykonawca  wycenia  koszt  jednego  1  punktu  funkcyjnego,  a  dopiero  na  etapie  realizacji 

poszczególnych  prac  wykonawca  określa  szacunkową  ilość  punktów  funkcyjnych  jakich 

wymaga wykonanie danej modyfikacji. 

Dla ustalenia ilości punktów funkcyjnych znaczenie ma 

metoda opisana w podręczniku stosowania, która uległa w tej chwili modyfikacji w stosunku 

do poprzedniego." 

I także dalej (str. 14 protokołu): 

„Zamawiający nie widział potrzeby dołączania modelu, który był przygotowany na podstawie 

innego  podręcznika,  przy  innych  zasadach  przeliczania  punktu  funkcyjnego.  Zmienione 

zasady zostały ujęte w podręczniku przekazanym wykonawcy 

Zamawiający  wyraźnie  zasygnalizował  zatem  Wykonawcom,  że  w  obecnej  umowie 

obowiązuje nowy podręcznik i zasady liczenia Punktów Funkcyjnych uległy istotnej zmianie 

(protokół z 5.11.2018 sygn. KIO 1935/18 i KIO 1948/18 str. 5):  

„Odnośnie modelu IFPUG zauważa, iż zakres zmian dokonany w nowym podręczniku jest na 

tyle istotny, że czyni dotychczasowy model nieprzydatny" 

Potwierdziła  powyższe  również  Krajowa  Izba  Odwoławcza  rozstrzygając w  sprawach  sygn. 

KIO 1935/18 i 

KIO 1948/18 co następuje (str. 21 wyroku): 

„Z  uwagi  na  konieczność  uwzględnienia  nowych  zapisów  Podręcznika,  dotychczasowe 

sposoby wyceny tracą na znaczeniu, co również przyznał Odwołujący, jako Przystępujący w 

sprawie o sygn. akt KIO 1948/18 prezentując argument dotyczący nowego liczenia punktów 

funkcyjnyc

h (zgodnie z nowym Podręcznikiem ta sama funkcjonalność zwymiarowana będzie 

inną liczbą PF).  

Dalej Odwołujący wskazał, że zmiany dokonane przez Zamawiającego w nowym podręczniku 

polegają  między  innymi  na  tym,  że  wyłączono  z  procesu  szacowania  szereg  procesów  i 

funkcjonalności,  które  zgodnie  z  metodyką  IFPUG  powinny  podlegać  szacowaniu  i  zostać 

wliczone w cenę punktu funkcyjnego, między innymi: 



W  wersji  2.8  została  zmieniona  tabela  do  wyliczania  złożoności  elementarnych 

procesów na bardziej niekorzystną dla Wykonawcy, 



W wersji 2.8 została zmieniona tabela do wyliczania współczynnika wpływu dla zmian 

funkcji transakcyjnych na bardziej niekorzystną dla Wykonawcy, 



W wersji 2.8 zapisano, iż nie stosuje się współczynnika VAF, a dotychczas VAF wynosił 

1,14 (czyl

i wpływał na zwiększenie liczby PF g podręcznika w wersji 1.0 o 14%), 



W wersji 1.0 na potrzeby szacowania złożonych funkcjonalności została wprowadzona 

reguła IFPUG102: Skomplikowane funkcjonalności (w zakresie interakcji). Pozwalała 

ona na wyodrębnienie dodatkowych procesów elementarnych. W wersji 2.8 reguła ta 

została usunięta, 



W  wersji  2.8  została  przytoczona  definicja  "stanu  stabilnego"  wraz  podanym 

przykładem  -  narzucona  w  podręczniku  interpretacja  może  utrudniać  wycenianie 

procesów elementarnych wynikających z logiki biznesowej i wymagań w ten sposób, 

że  wymaganie,  które  dotychczas  podlegałoby  wycenie  na  wyższą  liczbę  PF  będzie 

musiało być wycenione na mniejszą ich liczbę, 



Podręcznik w wersji 2.8 wprowadza doprecyzowanie co oznacza „różne warianty logiki 

procesowej" przy wyznaczaniu elementarnych procesów, tymczasem wymiarowanie w 

IFPUG  nie  zależy  od  sposobu  implementacji  wymagań  czy  użytej  technologii  -  w 

konsekwencji  wg  podręcznika  w  wersji  2.8  liczona  jest  mniejsza  liczba  procesów 

elementarny

ch niż wynikałoby to z niezmodyfikowanej metodyki IFPUG i podręcznika 

w wersji 1,0. 

W  ocenie  Odwołującego  tym  samym  ta  sama  zmiana  (modyfikacja  systemu  zlecona  przez 

Zamawiającego)  zwymiarowana  według  zasad  obowiązujących  w  podręczniku  w  wersji  2.8 

będzie wyceniona na mniejszą ilość punktów funkcyjnych niż według podręcznika w wersji 1.0, 

czyli za tę samą pracę trwającą tyle samo dni roboczych, zostanie naliczona mniejsza ilość 

PF. Mniejsza ilość PF przełoży się na niższe wynagrodzenie Wykonawcy za tę samą pracę. 

Co  oznacza,  że  w  celu  utrzymania  tej  samej  stawki  za  tę  samą  pracę  Wykonawca  musi 

wycenić PF zwymiarowane wg nowych zasad jako droższe. 

Dalej Odwołujący wskazał, że w celu przedstawienia wpływu nowego podręcznika na ilość PF 

odpowiadających  tej  samej  pracy,  Wykonawca  dokonał  obliczenia  złożoności  wybranych 

zmian,  które  zostały  już  zrealizowane  i  wycenione  w  oparciu  o  Podręcznik  w  wersji  1,0. W 

poniższej  tabeli  zestawiono  obliczoną  przez  certyfikowanych  pracowników  Wykonawcy 

[posiadających certyfikat Certified Function Point Specialist: M. L. [18-CFPS-13933C IFPUG], 

A.  P.  (P.)  [18-CFPS-  138908-IFPUG] 

złożoność  szeregu  przykładowych  modyfikacji  które 

zostały już zrealizowane i odebrane przez Zamawiającego: 

Numer modyfikacji 

PF  w  wersji  podręcznika 

PF 

w 

wersji 

podręcznika 2.8 

v 1.0/v 2.8 

PO 02 

P007 

P009 

P010 

P011 

P020 

P051 

P063 

P067 

P070 

P071 

PO 73 

PO 7 5 

RAZEM 

W ocenie Odwołującego z powyższego zestawienia wynika, że pracochłonność przypadająca 

na jeden punkt funkcyjny jest w przypadku w

ersji 2.8 średnio 2,2 razy wyższa niż w przypadku 

wersji  1.0.  Odwołujący  zwrócił  również  uwagę  na  pozostałe  czynniki  zwiększające  w  górę 

koszty Punktu Funkcyjnego w niniejszym postępowaniu w stosunku do poprzednich:   



wymaganie  nałożone  przez  Zamawiającego  dotyczące  gwarantowania  zdolności 

realizacyjnej  na  poziomie  2500  PF  miesięcznie  powoduje  po  stronie  Wykonawcy 

powstanie  kosztu  niezależnie  od  tego  czy  Zamawiający  w  danym  miesiącu  zleci 

jakiekolwiek Modyfikacje i ile rzeczywiście Punktów Funkcyjnych wykorzysta. Jest to 

koszt  stały,  gdyż  wynika  z  wymagania  "dysponowania  zasobami  gwarantującymi 

zapewnienie całkowitej wydajności realizacyjnej" - z którego wynika, że Wykonawca 

musi dysponować zasobami, a zatem ponosić ich koszt (zasobem tym są pracownicy, 

a 

kosztem ich wynagrodzenie] i nie może skierować pracowników do innych zadań, 

gdyż obowiązkiem Wykonawcy jest gwarantować zdolność do realizacji określonej puli 

prac w miesiącu, a gwarancja musi mieć oparcie w zdolności do zadysponowania tych 

zasobów. Ponieważ Zamawiający zobowiązał się do złożenia Zamówień na poziomie 

20% całkowitej ilości Punktów Funkcyjnych, to Wykonawca musi rozłożyć na te punkty 

koszty  wszystkich  potencjalnych  przestojów  pozostającego  w  gotowości  zespołu 

wykonawczego - 

Zamawiający nie zobowiązał się bowiem do zamawiania w sposób 

równomierny  stałej  liczby  punktów,  co  wiąże  się  z  ryzykiem  wahań  w  obciążeniu 

zespołu  i  liczbie  potrzebnych  programistów,  a  koszt  przerzucania  pracowników 

pomiędzy projektami jest wysoki; 



Zamawiający  w  ramach  kryterium  oceny  ofert  "deklarowany  czas  przekazania 

oprogramowania Modyfikacji do Testów Akceptacyjnych", a także w ramach procedury 

opisanej w pkt 8 w Załączniku 4C do Wzoru umowy zawarł szereg przedziałów, dla 

których  Wykonawcy  zobowiązani  są  zadeklarować  czas  realizacji  Modyfikacji  o 

określonym rozmiarze funkcjonalnym. Przedziały te nie są ciągłe - występują znaczące 

przeskoki  czasu  realizacji  w  zależności  od  wielkości  zamawianej  modyfikacji.  Taka 

konstrukcja  SIWZ  nie  daje  możliwości  Wykonawcom  zadeklarowania  rzeczywistych 

obliczonych lub oszacowanych przez nich (w jakikolwiek sposób] czasów realizacji dla 

danego wymiaru określonego w Punktach Funkcyjnych. W konsekwencji Wykonawcy 

ponoszą ryzyko, że dla części modyfikacji nie zdążą ich wykonać w zadeklarowanym 

terminie, to ryzyko zmuszeni są niwelować zwiększając cenę Punktu Funkcyjnego; 



opisanej w pkt 8 w Załączniku 4C do Wzoru umowy zawarł szereg przedziałów, dla 

których  wykonawcy  zobowiązani  są  zadeklarować  czas  realizacji  Modyfikacji  o 

określonym rozmiarze funkcjonalnym. Przedziały te nie są ciągłe - występują znaczące 

przeskoki  czasu  realizacji  w  zależności  od  wielkości  zamawianej  modyfikacji.  Taka 

konstr

ukcja  SIWZ  nie  daje  możliwości  wykonawcom  zadeklarowania  rzeczywistych 

obliczonych lub oszacowanych przez nich (w jakikolwi

ek sposób) czasów realizacji dla 

danego wymiaru określonego w Punktach Funkcyjnych. W konsekwencji wykonawcy 

ponoszą ryzyko, że dla części modyfikacji nie zdążą ich wykonać w zadeklarowanym 

terminie, to ryzyko zmuszeni są niwelować zwiększając cenę Punktu Funkcyjnego. 

Odwołujący wskazał, że powyższą pracochłonność usług obliczanych zgodnie z wymaganiami 

zawartymi  w  obecnym  postępowaniu  potwierdza  również  sam  Zamawiający,  vide  wywiad 

zamieszczony  na  stronach  Pulsu  Biznesu  z  ówczesnym  wiceprezesem  ARiMR  M.  D. 

fhttps://www.pb,pl/arimr-dozbraia-sie-w-it-

9599411 w którym wiceprezes ARIMR mówi, że: 

„ Według szacunków ARiMR oferty na OFSA powinny być wyższe niż w 2015 r., bo usługi są 

bardziej pracochłonne " 

Z powyższego, w ocenie Odwołującego, widać wyraźnie zatem sprzeczność: 



samo Asseco w dotychczas prezentowanych przez siebie stanowiskach twierdziło, że 

na  wytworzenie  jednego  Punktu  Funkcyjnego  (ba

zując  na  wersji  Podręcznika  1.0) 

potrzebne jest od 6 do 10 roboczogodzin; 



  zgodnie  z  obliczen

iami  po  zmianie  wersji  Podręcznika  na  2.8  pracochłonność 

wytwarzania jednego Punktu Funkcyjnego wzrasta 2,2 razy, 



  o

becna  umowa  wprowadza  dodatkowe  czynniki  zwiększające  koszt  Punktu 

Funkcyjnego, 



  j

ednocześnie z oferty Asseco (jak i zapewne z prób wyjaśnienie rażąco niskiej ceny 

zawartej w ofercie Asseco) 

wynika, niezwykle wysoka wydajność wytwarzania nowych 

Punktów  Funkcyjnych  (w  wersji  2.8  podręcznika)  na  poziomie  3,447  rbh/pf  co 

odpowiadałoby wydajności na poziomie 1,567 rbh/pf (w wersji 1.0 podręcznika) - czyli 

od 3,82 do 6,381 razy większej niż uprzednio deklarowana. 

W  ocenie  Odwołującego,  zgodnie  z  zasadami  logiki  i  doświadczenia  życiowego  nie  jest 

możliwe znalezienie wiarygodnego wyjaśnienia fenomenu, polegającego na tym, że pomimo 

iż  (zgodnie  z  obliczeniami  dokonanymi  przez  certyfikowanych  specjalistów,  dla  wykonawcy 

posiadającego największe doświadczenie i stale dokonującemu modyfikacji systemu OFSA) 

pracochłonność  wytwarzania  Punktów  Funkcyjnych  w  wersji  2.8  rośnie,  to  dla  Asseco 

pracochłonność ta maleje niemal dwukrotnie. Nadmienić przy tym należy że wszyscy oferenci 

poza  Asseco  uwzględnili  w  swoich  ofertach  wpływ  zmiany  wersji  podręcznika  zarówno  na 

stawki  za  punkt  funkcyjny  jak  również  w  wskaźniku  produktywności  wytworzenia  punktu 

funkcyjnego. Porównując oferty z roku 2015 i 2018 zarówno stawki za PF Comarchu jak i DXC 

uległy  znaczącemu  zwiększeniu  jak  również  produktywność  wytwarzania  PF  uległa 

zmniejszeniu. 

W ocenie Odwołującego Asseco w zakresie stawki za PF zaproponowało rażąco niską cenę. 

Nie 

istnieją  bowiem  żadne  obiektywne  przesłanki  tłumaczące  obniżenie  stawki  za  PF  oraz 

zwiększenie  produktywności  przy  tak  istotnych  zamianach  podręcznika.  Fakt  ten  dobitnie 

potwierdza oferta złożona przez Asseco w postępowaniu na utrzymanie i modyfikacje Systemu 

SIA  w  równoległym  przetargu  prowadzonym  przez  Zamawiającego.  Nadmienić  przy  tym 

trzeba, że w ramach postępowania na SIA Zamawiający również zmienił zasady obliczania PF 

dla modyfikacji zmieniając podręcznik z wersji 1.0 do 2.9 (minimalne zmiany w stosunku do 

wersji  2.8).  Zestawiając  stawki  za  PF  i  współczynnik  produktywności  dla  tych  dwóch 

przetargów  w  kontekście  ofert  Asseco  nie  ma  wątpliwości,  iż  w  ofercie  na  OFSA  Asseco 

zaproponowało rażąco niską cenę (w odniesieniu do swojej własnej oferty w postępowaniu na 

SIA zbieżnej z cenami rynkowymi). 

Odwołujący podkreślił, że Asseco w swoich wyjaśnieniach dotyczących sposobu oszacowania 

oferty  cenowej  nie  było  w  stanie  przedstawić  żadnych  obiektywnych  czynników,  które 

uzasadniałyby  zaoferowanie  tak  niskiej  ceny.  Tymczasem  dogłębne  zbadanie  sposobu 

oszacowania  i  uwzględnienia  ww.  kosztów  w  cenie  oferty  jest  zgodne  z  rekomendacją  z 

informacji  o  wynikach  kontroli  NIK  nr  ewid.  15/2018/P/17/113/KRR  „Zapewnienie  systemu 

informatycznego  do  prawidłowej  realizacji  płatności  bezpośrednich  dla  rolników"  str.  26.: 

„określenie jakie rodzaje kosztów, w tym osobowych (takie jak nadgodziny) oraz ryzyk powinny 

znaleźć się w jednostkowym wynagrodzeniu (np. w ramach PF lub Roboczodni), aby nie mogły 

być doliczane jako dodatkowy element kosztów realizacji modyfikacji)". 

Odwołujący ponadto podkreślił, że dokonanie dogłębnej analizy sposobu sporządzenia przez 

Asseco wyceny jest konieczne, 

aby zabezpieczyć interes Zamawiającego. W szczególności, 

doświadczenia  związane  z  realizacją  usług  utrzymania  systemu  informatycznego  SIA 

wskazują,  że  akceptacja  oferty  zawierającej  rażąco  niską  cenę  zamówienia  prowadzi  do 

realizacji  przez  wykonawcę  prac  w  sposób  niezadawalający  pod  względem  jakości  i 

terminowości,  a  jednocześnie  naraża  Zamawiającego  na  konieczność  zwiększenia 

pracochłonności po własnej stronie (jak wskazano informacji o wynikach kontroli NIK nr ewid. 

15/2018/P/17/113/KRR  „Zapewnienie  systemu  informatycznego  do  prawidłowej  realizacji 

płatności bezpośrednich dla rolników"). Jednocześnie  wybór wykonawcy, który w oczywisty 

sposób  zaoferował  zaniżoną  ceną  realizacji  usług  modyfikacji  może  prowadzić  do  sytuacji 

analogicznej jak w przypadku systemu SIA, gdzie (ja

k wskazano w raporcie NIK) Zamawiający 

był  zmuszony  akceptować  warunki  dotyczące  terminów  wprowadzania  zmian  w  systemie 

informatycznym SIA oraz wyceny realizowanych usług narzucone przez wykonawcą, który nie 

zapewniał wystarczających zasobów kadrowych do realizacji umowy. 

Kwestia  automatyzacji 

–  Odwołujący  wskazał,  że  dowód  na  rzekomą  prawdziwość 

skuteczności  automatyzacji,  która  ma  uzasadniać  nadzwyczajną  wydajność  pracowników 

Asseco  w  k

ontekście  rażąco  niskiej  ceny  jest  manipulacją,  gdyż  posiadanie  narzędzi 

automatyzujących  proces  wytwórczy  nie  jest  unikatową  cechą  jednego  wykonawcy,  lecz 

r

egułą  obowiązującą  na  rynku  IT.  W  procesie  wytwórczym  oprogramowania  można 

wykorzystywać szereg narzędzi, które poprzez automatyzacje pewnych czynności pozwalają 

na  osiągnięcie  zwiększenia  wydajności  niektórych  etapów  wytwarzania,  Komputerowo 

wspomagana 

inżynieria  oprogramowania  (CASE)  korzysta  z  oprogramowania  do 

wspomagania czynności procesu tworzenia oprogramowania, takich jak inżynieria wymagań, 

projektowanie,  programowanie  i  testowanie.  Automatyzacja  w  procesie  tworzenia 

oprogramowania może pełnić jedynie rolę wspomagającą. Nie istnieją narzędzia ani systemy 

w pełni automatycznie realizujące proces wytwórczy. Nie istnieją także systemy automatyczne, 

które mogłyby z któregoś z etapów procesu wytwórczego w całości wyeliminować człowieka. 

Przykładowo,  w  kontekście  testów  funkcjonalnych,  testowanie  automatyczne  nie  oznacza 

narzędzia, które samoczynnie  zweryfikuje oprogramowanie podlegające  testom,  zastępując 

całkowicie  człowieka.  Dla  rozbudowanych  systemów,  takie  narzędzie  nie  istnieje.  Dalej 

Odwołujący  wskazał,  że  dostępne  narzędzia  wspomagające  obejmują  między  innymi  takie 

obszary jak zarządzanie wersjami kodu, edycję i generowanie kodu, budowanie i kompilację 

kodu wynikowego, testowanie. 

W  swoich  wyjaśnieniach  Asseco  powołuje  się  m.in.  na  posiadanie  autorskich,  wysoko 

wyspecjalizowanych narzędzi umożliwiających automatyzowanie procesów utrzymaniowych. 

Wskazujemy,  że  posiadanie  takich  narzędzi  automatyzujących  różne  aspekty  procesu 

wytwórczego  nie  jest  żadną  unikalną  cechą  właściwą  wyłącznie  Asseco,  inni  wykonawcy 

również posiadają takie narzędzia, nierzadko zbudowane w sposób dedykowany właśnie dla 

konkretnego systemu (jak jest w przypadku autorskich narzędzi posiadanych przez Comarch 

służących  do  automatyzacji  procesu  budowy,  testowania  i  utrzymywania  systemu  OFSA). 

Odwołujący wskazał, że poprzez powołanie się na wykorzystanie narzędzi automatyzujących 

proces  wytwórczy  nie  da  się  wyjaśnić  nadzwyczajnej  anomalii  w  wydajności  wytwarzania 

Punktów  Funkcyjnych,  która  jest  widoczna  w  ofercie  Asseco.  W  ocenie  Odwołującego 

punktem odniesienia 

do oceny wydajności i wyceny powinna być średnia rynkowa - wszyscy 

używają podobnych narzędzi,  są one powszechnie dostępne  więc ich wpływ  na  wydajność 

wytwarzania  jest  zbliżony  u  wszystkich  wykonawców.  Wynika  to  z  faktu,  że  rynek 

informatyczny cierpi na niedobór specjalistów i z tego powodu wszyscy wykonawcy zmuszeni 

są do korzystania z narzędzi automatyzujących. Automatyzacja nie jest rozwiązaniem, które 

pozwala na całkowite wyeliminowanie czynnika ludzkiego z procesu wytwórczego. Powodów 

jest kilka:  

• 

Nie da się zautomatyzować wszystkich czynności w 100%, 

• 

Nie da się całkowicie automatycznie bez udziału człowieka wytwarzać kodu, 

• 

System 

automatyzujący 

wymaga 

operatora, 

administrowania 

i 

utrzymywania go w odpowiednim stan

ie technicznym (robią to ludzie), 

• 

Narzędzia automatyzujące muszą być także testowane i sprawdzane (robią 

to ludzie), 

• 

Aby  wdrożyć  proces  automatyzacji  (w  dowolnej  dziedzinie)  trzeba  go 

najpierw  zaprojektować,  następnie  zaprogramować  automaty,  sprawdzić 

czy 

wytwarzają oczekiwany produkt, a następnie kontrolować ich działanie 

(robią to ludzie), 

• 

Automatyzacja pozwala usprawniać procesy powtarzalne, zdarzenia czy też 

produkty unikalne muszą być wytwarzane przez ludzi. 

W ocenie Odwołującego z powyższego wynika, że automatyzacja pozwala na pokrycie jedynie 

fragmentów procesu wytwórczego, w pewnym określonym (nie 100%) stopniu. Co więcej, nie 

sposób przyjąć a priori (np. wyceniając ofertę) założenie, że zautomatyzuje się proces w jakimś 

określonym wymiarze, gdyż wiąże się to z ryzykiem, że (np. gdy Zamawiający będzie zlecał 

unikalne  modyfikacje  albo  zdefiniuje  specyficzne  wymagania,  czy  zmieni  technologię)  nie 

będzie  można  zastosować  automatyzacji  w  zakładanej  skali.  W  ocenie  Odwołującego 

powoływanie  się  przez  Asseco  na  zastosowanie  „wysoko  wyspecjalizowanych  narzędzi 

umożliwiających automatyzowanie procesów wytwórczych i utrzymaniowych" należy uznać za 

niewiarygodne  i  wprowadzające  Zamawiającego  w  błąd.  Wykorzystaniem  narzędzi 

automatyzujących  nie  da  się  w  sposób  rzetelny  i  wiarygodny  uzasadnić  dlaczego  Asseco 

miałoby  osiągnąć  tak  niezwykle  wysoką  wydajność.  Co  więcej,  Asseco  samo  w  swoich 

wyjaśnieniach nie posługiwało się tym argumentem w piśmie z 11.01.2019, ani w kolejnych 

pismach  z  21.01.2019  i  23.01.2019.  Dopier

o  w  piśmie  z  26.03.2019,  w  którym  Asseco 

odpowiadało na wezwanie Zamawiającego z 15.03.2019 znalazły się wyjaśnienia wskazujące 

na  użycie  narzędzi  automatyzujących.  Oznacza  to,  że  argumentację  o  użyciu  jakoby 

doskonale zwiększających wydajność narzędzi, Asseco opracowało dopiero w marcu 2019 na 

potrzeby składanych wyjaśnień, a nie zakładało ich użycia na etapie szacowania ceny. Gdyby 

było inaczej już w pierwszych wyjaśnieniach 11.01.2019 Asseco powołałoby się na narzędzia 

automatyzujące przedstawiając metodykę szacowania ceny, tak jak powoływało się na inne 

okoliczności związane ze swoim doświadczeniem, czy znajomością procesów biznesowych u 

Zamawiającego. 

W 

tym zakresie Odwołujący zarzucił co następuje: 

III.1. 

brak różnic pomiędzy warunkami dostępnymi Comarch i Asseco 

Odwołujący  wskazał,  że  w  swoim  piśmie  z  dnia  11.01.2019  (PUS-R/101/2019/AW)  Asseco 

powołało się na następujące okoliczności mające wpływ na cenę oferty: 



  o

szczędności  wynikające  ze  szczególnych  warunków  wykonywania  zamówienia 

dostępnych jedynie dla wykonawcy; 



  d

oświadczenie Asseco w zakresie rozwoju i utrzymania OFSA o Znajomość procesów 

biznesowych  Zamawiającego  i  specyfiki  Zamawiającego  o  Oszczędności  i 

oryginalność projektu Wykonawcy – dedykowana organizacja certyfikowana zgodnie z 

ISO 22301 i 27001; 



oszczędności kosztów Wykonawcy, 



  prowadzenie projekt

u zgodnie z metodyką Prince2; 



  i

nne okoliczności mające wpływ na cenę oferty. 

Odwołujący  wskazał,  że  Asseco  podało  w  swoich  wyjaśnieniach  szereg  nieprawdziwych 

informacji  w  zakresie  powyższych  punktów.  Wyjaśnienia  Asseco  są  w  związku  z  tym 

zmanipulowane i niewiarygodne i jako takie winny zostać przez Zamawiającego odrzucone. 

Podane  przez  Asseco  nieprawdziwe  informacje  (już  w  pierwszym  piśmie  zawierającym 

w

yjaśnienia rażąco niskiej ceny!) powodują, że Zamawiający nie miał w zasadzie żadnej innej 

możliwości  poza  odrzuceniem  tych  wyjaśnień.  W  świetle  faktów  bowiem,  nieprawdziwe 

informacje podane przez Asseco nie dają się wyjaśnić ani uszczegółowić, a zatem samo ich 

podanie stanowi wystarczającą przesłankę odrzucenia przez Zamawiającego wyjaśnień. 

Poniżej  przedstawiamy  szczegółową  analizę  nieprawdziwych  informacji  podanych  przez 

Asseco w piśmie z dnia 11.01.2019 

Doświadczenie Asseco w zakresie rozwoju i utrzymania OFSA 

W ocenie Odwołującego nie jest prawdą, że jedynie Asseco posiada „unikalne doświadczenie 

w obszarze objętym przedmiotowym zamówieniem”. Wynika to z następujących faktów: 



Asseco świadczyło usługi związane z utrzymaniem i rozwojem systemu OFSA jedynie 

do 30 czerwca 2013 roku. W późniejszym okresie utrzymanie i rozwój systemu OFSA 

świadczył  Comarch  w  ramach  następujących  umów:  o  18/DI/2013/2611  z  dnia 

29.04.2013, 68/DJ/2015/2615 z dnia 22.10.2015, 9/D1/2016/2611 z dnia 29.02.2016. 

Przedmiotem  powyższych  umów  było  zarówno  świadczenie  usług  utrzymania  jak  i 

znacząca  rozbudowa  i  przebudowa  systemu  OFSA.  Nie  można  zatem  twierdzić,  że 

posiada się unikalne doświadczenie związane z systemem, co do którego od sześciu 

lat nie świadczy się żadnych usług, który został znacząco przebudowany przez innego 

Wykonawcę,  a  w  niektórych  obszarach  zbudowane  zostały  całkowicie  nowe  jego 

moduły. To Comarch, który w sposób ciągły od sześciu lat utrzymuje i rozwija system 

OFSA, może podnosić argument o posiadaniu aktualnego i unikalnego doświadczenia, 

związanego  z  tym  systemem  ponieważ:  (i)  tylko  Comarch  aktualnie  posiada  zespół 

osób  bezpośrednio  zaangażowanych  w  utrzymanie  systemu  OFSA  i  jego  rozwój  - 

Asseco takiego zespołu nie posiada (czego najlepszym dowodem jest fakt, że w toku 

dalszych wyjaśnień Asseco wnioskowało o przesunięcie terminu złożenia wyjaśnień, 

ze  względu na  urlop kluczowej  osoby  sporządzającej  wycenę  -  jednego pracownika 

mającego  wiedzę  o  sposobie  spreparowania  ceny  ofertowej!);  (ii)  tylko  Comarch 

posiada unikalną, autorską wiedzę na temat wszystkich modyfikacji, które zostały przez 

niego wytworzone dla Zamawiającego od 30 czerwca 2013 roku, Asseco takiego know-

how  nie  posiada,  o  Asseco  może  odwoływać  się  do  doświadczeń  związanych  z 

wytworzeniem  tych  modułów  systemu  OFSA,  których  użytkowanie  zostało  już  u 

Zamawiającego wygaszone, a nie posiada wiedzy związanej z budową modułu OFSA- 

PROW1420, oraz Rejestr Odwołań w których tworzeniu nie uczestniczyło. 



Nie  jest  prawdą,  że  Asseco  wzięło  pod  uwagę  oszczędności  wynikające  ze 

szczególnych  warunków  wykonywania  zamówienia  dostępnych  jedynie  dla  Asseco, 

jako  twórcy  systemu  OFSA  oraz  wiodącej  firmy  informatycznej  w  Polsce:  „Asseco 

dysponuje  specjalistami  najwyższej  klasy  w  zakresie  technologii  które  będą 

wykorzystywane  w  toku  realizacji  przedmiotowego  zamówienia.  Dzięki  temu 

ograniczone  do  minimum  zostają  ryzyka  związane  z  wydajnością  czy  integracją  na 

poziomie infrastruktury techniczno-systemowej." 

W  ocenie  Odwołującego  twierdzenie  powyższe  jest  nieprawdziwe  z  kilku  powodów:  (i)  po 

pierwsze  nie  jest  prawdą,  że  jedynie  Asseco  dysponuje  „specjalistami  najwyższej  klasy  w 

zakresie  technologii,  które  będą  wykorzystywane  w  toku  realizacji  przedmiotowego 

zamówienia ” - najlepszym dowodem tego jest fakt, że nie tylko Asseco złożyło w niniejszym 

postępowaniu ofertę. Złożył ją także Comarch i DXC. Wszyscy wykonawcy musieli wykazać 

się posiadaniem  zespołu wysoko wykwalifikowanych specjalistów  w  zakresie technologii,  w 

której  zbudowany  jest  system  OFSA.  Wszyscy  w  swoich  ofertach  taki  zespół  osób 

(posiadających  stosowną  wiedzę,  doświadczenie  i  certyfikaty)  wykazali  i  żadnej  z  ofert 

Zamawiający nie odrzucił w związku z przedstawionym wykazem osób; (ii) po drugie, jako że 

Asseco 

od sześciu lat nie świadczy już usług związanych z systemem OFSA, można przyjąć 

(zgodnie  z  zasadami  doświadczenia  życiowego),  że  wiedza  osób,  które  uczestniczyły  w 

budowie systemu OFSA i nadal pracują w Asseco jest już przestarzała - nie można w związku 

z 

tym powoływać się na ten fakt jako uzasadniający jakieś znaczące oszczędności kosztowe. 

Fakt ten jest wręcz uzasadnieniem tego, że zespół osób, które Asseco zamierza skierować do 

realizacji przedmiotowego zamówienia, musi swoją wiedzę uzupełnić w okresie przejściowym; 

(iii) posiadanie przez Asseco podpisan

ej umowy ramowej na modyfikację systemów ARiMR 

(Comarch również ma taką umowę zawartą) nie daje Asseco uprzywilejowanej pozycji oraz 

nie zapewnia bieżącego kontaktu ze stanem systemu OFSA - w ramach tej umowy ramowej 

w obszarze OFSA nie zostało zrealizowane ani jedno zamówienie. Z ostrożności zastrzegamy, 

że potencjalne twierdzenia Asseco o śledzeniu realizowanych w OFSA zmian musiałoby być 

potwierdzone  ujęciem  w  ofercie  będącej  przedmiotem  niniejszego  odwołania  znaczących 

kosztów związanych z takim utrzymywaniem wiedzy; (iv) poza Asseco i Comarch, także DXC 

uczestniczyło w realizacji projektów dla Zamawiającego, między innymi na utrzymanie i rozwój 

systemu SIA, który wykonany jest w technologii analogicznej do OFSA; (v) liczba wad systemu 

zgłoszona  do  Comarch  po  przejęciu  utrzymania  systemu  w  lipcu  2013  roku  po  Asseco 

wynosiła 179, w sierpniu 207, a we wrześniu 135, oznacza to, że Asseco utrzymując system 

realizowało usługi niskiej jakości pozostawiając system z wieloma błędami, których usuwanie 

wymagało wielu miesięcy pracy. W ciągu pierwszych trzech miesięcy po przejęciu systemu od 

Asseco (zanim jeszcze Comarch zaczął wdrażać w systemie istotne modyfikacje) zgłoszonych 

zostało 521 wad systemu. 

W  ocenie  Od

wołującego  z  powyższego  wynika,  że  w  pierwszych  miesiącach  po  przejęciu 

systemu przez Comarch, zanim jeszcze Comarch zaczął realizować jakiekolwiek modyfikacje 

zgłaszane  były  setki  błędów,  które  były  pochodną  zaniechań  Asseco  i  niskiej  jakości 

wykonywanych 

przez  zespół  Asseco  modyfikacji  systemu  w  okresie  poprzedzającym  - 

ilustracją  jest  poniższy  wykres  pokazujący  dużą  liczbę  zgłoszeń  związanych  z  systemem 

OFSA na samym początku realizacji umowy (po przejęciu systemu od Asseco) - co wynikało 

z faktu niskiej 

jakości usług utrzyma ni owych świadczonych przez Asseco pod koniec swojej 

umowy. 



W  ocenie  Odwołującego  nie  jest  prawdą,  że  „Asseco,  jako  twórca  systemu  OFSA, 

doskonale  zna  oprogramowanie  od  strony  funkcjonalnej  i  technologicznej,  a  także 

bardzo dobrze zna procesy biznesowe, j

akie to oprogramowania wspiera.” - bieżąca 

znajomość systemu OFSA przez Asseco ustała 30 czerwca 2013 roku. Po tym okresie 

Comarch wykonał w systemie szereg modyfikacji i rozbudów, zwymiarowanych łącznie 

na  ponad  73  tysiące  Punktów  Funkcyjnych,  z  których  ponad  64  tysiące  zostały 

przeznaczone  na  budowę  nowej  aplikacji  OFSA  14-20.  Zaimplementowane  zostały 

nowe  działania  i  procedury.  Odwołujący  wskazał,  że  zmianie  ulegały  też  procesy 

biznesowe,  Asseco  mija  się  z  faktami  powołując  się  na  doskonałą  znajomość 

oprogramowania,  które  uległo  tak  dalekim  przeobrażeniom.  Zmianie  uległy  też 

wykorzystywane  przez  system  OFSA  technologie.  Porównanie  załączników  10  w 

obecnym  postępowaniu  oraz  w  postępowaniu  DZP-2611-2/2012  (w  którym  opisano 

stan. syste

mu z okresu przed zakończeniem realizacji jego utrzymania przez Asseco) 

prowadzi  do  następujących  wniosków:  (i)  przed  rokiem  2013  użytkowana  była  baza 

danych Oracle w wersji 10g i 11g, a aktualnie system oparty jes

t o bazę w wersji 12c 

release  2;  (ii)  warstwa  oprogramowania  systemowego  Red  Hat  Enterprise  Linux 

została zmieniona z wersji 5 lub 6 na wersję 7, o przed 2013 rokiem w systemie OFSA 

wykorzystywane  były  dwa  serwery  aplikacji  BEA  Weblogic  Server  8.1  oraz  Jboss 

Application  Server  6  -  aktualnie  system 

opiera  się  wyłącznie  na  JBoss  7  Enterprise 

Application  Platform;  (iii)  przed  czerwcem  2013  roku  wykorzystywano  serwer  LDAP 

iPIanet Directory Server 5.1, a obecnie Red Hat Directory Server 10. 

Mając na uwadze 

powyższe  okoliczności,  w  ocenie  Odwołującego,  powoływanie  się  przez  Asseco  na 

„doskonałą znajomość" systemu OFSA nie może być prawdą. 

2.  Znaj

omość procesów biznesowych Zamawiającego i specyfiki Zamawiającego 

Odwołujący  wskazał,  że  Asseco  podnosi  argument,  jakoby  jednym  z  czynników  mających 

wpływ  na  wyjątkowo  wysoką  produktywność  wytwarzania  modyfikacji,  a  poprzez  to  na 

wyjątkowo niską cenę Asseco, była znajomość specyfiki Zamawiającego. Zwracamy uwagę 

na  fakt,  że  znajomość  ta  nie  jest  niczym  wyjątkowym  i  w  przypadku  wszystkich 

uczestniczących w postępowaniu Wykonawców kształtuje się na zbliżonym poziomie. W ciągu 

ostatnich sześciu lat, każdy z wykonawców realizował co najmniej jedną umowę związaną z 

utrzymaniem  i  rozwojem  dużego  systemu  teleinformatycznego  w  Agencji.  Każdy  z 

Wykonawców  musiał  wypracować  procesy  i  procedury  związane  z  zapewnieniem 

bezpieczeństwa przetwarzanych danych, czy zapewnieniem niezawodności systemów. Było 

to bowiem wymogiem w każdej zawieranej z Agencją umowie. Dalej Odwołujący wskazał, że 

Asseco  powołuje  się,  na  fakt,  że  jako  „wykonawca  wszystkich  głównych  systemów 

informatycznych  ARiMR,  wypracowało  wewnątrz  firmowe  procedury  szybkiej  reakcji  na 

zmiany, gdyż często zmiany legislacyjne wymagające dostosowania systemu informatycznego 

wchodziły w życie w terminie kilku/kilkunastu dni od ich ogłoszenia. Taka specyfika wymogła 

opracowanie  i  wdrożenie  w  ramach  organizacji  procesów  umożliwiających  optymalne  i 

sprawne zarządzanie personelem, które w dalszym ciągu są wykorzystywane i udoskonalane 

u innych klientów." W ocenie Odwołującego, okoliczność ta nie jest to niczym wyjątkowym. W 

takcie utrzymania systemu OFSA Comarch także wypracował analogiczne procedury szybkiej 

reakcji na zmiany i zarządzania personelem. Nie jest żadną unikalną wiedzą także znajomość 

procesów  biznesowych  Zamawiającego,  gdyż  zarówno  Asseco,  jak  i  Comarch  czy  DXC 

posiadają taką samą wiedze o tychże procesach. Nie stanowi to tym bardziej uzasadnienia 

tego, że akurat w przypadku tego postępowania na utrzymanie systemu OFSA Asseco było w 

stanie  zaoferować  tak  niską  cenę  za  wytwarzanie  PF  modyfikacji,  a  w  żadnym  z  innych 

postępowań  (wcześniejszych  i  późniejszych)  tego  nie  zrobiło  (pomijając  stwierdzony  w 

postępowaniu  na  utrzymanie  SIA  z  2015  roku  DZP-2611-3/2015  czyn  nieuczciwej 

konkurencji), 

Oszczędność  i  oryginalność  projektu  Wykonawcy  -  Dedykowana  organizacja 

certyfikowana na zgodność z ISO 22301 i 27001 

Odwołujący wskazał, że Asseco podnosi w swoim piśmie z 11.01.2019, że posiadanie przez 

Asseco  organizacji  certyfikowanej  na  zgodność  z  normami  ISO  22301  i  27001  miałoby 

wpływać  na  szczególne  oszczędności  wykonania  przedmiotu  zamówienia.  Odwołujący 

wskazał, że: 



norma  ISO  22301  nie  ma  bezpośredniego  przełożenia  na  produktywność  czy 

efektywność  organizacji,  jest  to  standard  dotyczący  zapewnienia  ciągłości  działania 

organiza

cji,  który  służy  identyfikacji  zagrożeń  i  rozpoznaniu  czynników  ryzyka  dla 

ciągłości  działania,  ale  nie  wpływa  bezpośrednio  na  zwiększenie  produktywności 

organizacji; 



norma ISO 27001 standaryzuje systemu zarządzania bezpieczeństwem informacji, nie 

ma  zatem 

wpływu  na  zdolność  organizacji  do  wydajnego  wytwarzania  końcowych 

produktów, służy jedynie zabezpieczeniu przed wyciekiem przetwarzanych danych do 

osób nieuprawnionych. 

W  ocenie  Odwołującego  powyższe  standardy  organizacyjne,  nawet  jeżeli  są  skutecznie 

wd

rożone  w  danej  organizacji,  nie  mogą  służyć  jako  uzasadnienie  obniżenia  kosztów  czy 

zwiększenia produktywności. Wręcz przeciwnie, zestaw norm i procedur generuje dla każdej 

organizacji dodatkowy koszt związany z ich przestrzeganiem i wypełnianiem, koniecznością 

przeprowadzania audytów, czy uzyskiwania certyfikatów. Znamienne jest także, że Asseco nie 

przywołuje w swoich wyjaśnieniach innych norm tj. 



ISO/IEC  20000  dotyczącej  zarządzania  usługami  IT  która  to  norma  pozwala 

optymalizować procesy związane z realizacja usług IT zarówno w aspekcie kosztowym 

jak i jakościowym, 



ISO  9001,  która  to  norma  stanowi  „złoty  standard"  dotyczący  systemu  zapewniania 

jakości  i  doskonalenia  organizacji  co  pozwala  uzyskiwać  mierzalne  oszczędności  w 

działaniu organizacji, 



  ISO  1305

3  która  opisuje  metody  optymalizacji  procesów  zgodnie  z  technika  „Six 

Sigma" i pozwala uzyskiwać mierzalne rezultaty usprawnień w działalności organizacji, 

co prz

ekłada się na obniżenie kosztów. 

W  ocenie  Odwołującego  argumentacja  Asseco  zawarta  w  wyjaśnieniach  przedłożonych 

Zamawiającemu jest oparta na ogólnikach i hasłach, których celem było sprawienie jedynie 

wrażenia, że istnieją wyjątkowe organizacyjne czynniki, właściwe tylko dla Asseco, które mogą 

uzasadniać  taką  a  nie  inną  konstrukcję  ceny  oferty.  Odwołujący  wskazał,  że  posiada 

zintegrowany  system  zarządzania  jakością  certyfikowany  na  zgodność  z  normami  ISO 

9001:2015,  PN-N-18001:2004,  PN-EN  ISO  14001:20015-09  i  PN-ISO/IEC  27001:2014-12, 

wskazywane przez Asseco oszczędności i oryginalność dedykowanej organizacji nie są zatem 

w tym aspekcie rzeczywiste. 

Oszczędności kosztów pracy wykonawcy 

Dalej Odwołujący wskazał, że Asseco w swoich wyjaśnieniach podnosi, że w zakresie kosztów 

pracy 

dokonuje oszczędności poprzez: (i) minimalizowanie kosztów delegacji; (ii) zatrudnianie 

pracowników  spoza  Warszawy.  Odwołujący  podkreślił,  że  wszyscy  wykonawcy  (w  tym 

C

omarch)  działając  na  tym  samym  rynku  i  realizując  zadania  dla  tego  samego 

Zamawiającego,  wykorzystują  te  same  mechanizmy  optymalizacji  kosztów.  Obecny  zespół 

Comarch, realizujący utrzymanie systemu OFSA, oprócz osób w Warszawie także posiada, 

pracowników w swoich oddziałach terenowych. Podobnie jak Asseco, Comarch minimalizuje 

koszty delegacji przez użycie metod pracy zdalnej i łączności teleinformatycznej (różnorodne 

komunikatory  wspierające  pracę  zespołową,  systemy  wideokonferencyjne,  etc).  Nie  są  to 

okoliczności  w  żaden  sposób  szczególne  i  właściwe  tylko  Asseco,  w  ten  sposób  działa 

większość  firm  IT.  Ponadto,  w  ocenie  Odwołującego,  zatrudnianie  pracowników  spoza 

Warszawy,  nie  daje  tak  dużych  oszczędności  kosztowych,  jak  chciałoby  to  zarysować  w 

swoich wyjaśnieniach Asseco. Wynagrodzenia w sektorze IT dla wysokiej klasy specjalistów, 

o  unikatowym  doświadczeniu  i  certyfikatach,  jakich  wymagał  Zamawiający  w  SIWZ  -  są 

niezależne od regionu geograficznego. Za taką konstatacją i oceną przemawia doświadczenie 

życiowe  oraz  wiedza  wynikająca  choćby  z  obserwacji  rynku  i  występujących  na  nim 

wynagrodzeń  w  różnych  branżach.  Należy  też  nadmienić  w  tym  miejscu,  iż  branża  IT  jest 

szczególnie  odporna  na  wahania  wynagrodzeń  uzależnione  od  geograficznego  położenia 

miejsca pracy. Wynika to ze specyfiki pracy infor

matyków i programistów, dla których miejsce 

pracy  zasadniczo  nie  ma  znaczenia,  gdyż  cała  obsługa  realizowana  jest  zdalnie,  zatem  o 

wysokości  wynagrodzenia  w  sektorze  IT  w  mniejszym  stopniu  decyduje  geograficzne 

położenie miejsca świadczenia pracy, zaś kluczowym aspektem jest wiedza, doświadczenie i 

posiadane  certyfikaty  danego  pracownika.  Te  zaś  były  wymagane  w  SIWZ  na  najwyższym 

poziomie. Odwołujący zwrócił uwagę na fakt, że w przypadku pracowników sektora IT o tak 

wysokich  kwalifikacjach  (potwierdzonych  stosownymi  certyfikatami)  jak  to  wymagał 

Zamawiający w SIWZ, co do zasady nie występuje bezrobocie. W ocenie Odwołującego nie 

można  zatem  powoływać  się  na  fakt,  że  zatrudniając  osoby  spoza  obszaru  dużych 

aglomeracji, albo z obszarów o wyższym bezrobociu (jak to argumentuje Asseco) uzyskuje się 

korzyść ekonomiczną w postaci niższych kosztów pracy tych samych fachowców. Koszty te 

są w różnych obszarach kraju zbliżone, ponieważ pracujący zdalnie specjalista wysokiej klasy 

może sprzedawać swoje usługi dowolnemu odbiorcy / zleceniodawcy nie tylko z Polski, ale 

nawet  z  całego  świata,  a  jego  mobilność  zatrudnienia  jest  w  zasadzie  nieograniczona. 

Argument  o  możliwości  znaczącego  obniżenia  kosztów  w  tym  zakresie  należy  potraktować 

tylko  jako  element  beletr

ystyczny,  bez  oparcia  w  rzeczywistości.  Faktyczną  korzyścią  z 

zastosowania metod pracy zdalnej jest uzyskanie dostępu do większej ilości specjalistów, a 

nie  ograniczenie  kosztów  w  sposób  odmienny  od  standardowo  wykorzystywanego  przez 

rynek.  

Prowadzenie projektu zgodnie z metodyką Prince2 

W dalszej kolejności Odwołujący wskazał, że Asseco powołuje się na fakt posiadania procedur 

z

godnych  z  metodyką  Prince2,  które  zostały  wzięte  przy  ustalaniu  ceny  oferty.  Fakt  ten 

podnoszony  jest  na  okoliczność  uzasadnienia  niskiej  ceny  Asseco  w  postępowaniu. 

Odwołujący wskazał, że posiadanie metodyki Prinee2 nie jest w żaden sposób unikatowe  - 

sze

reg  projektów  jest  zarządzanych  zgodnie  z  tą  metodyką.  Dodatkowo,  w  ocenie 

Odwołującego,  posiadanie  kierownika  projektu  posiadającego  znajomość  tej  metodyki  była 

jednym z wymogów do złożenia oferty. W związku z powyższym wszyscy wykonawcy musieli 

brać pod uwagę procedury realizacyjne związane z jej wykorzystaniem i korzyści wynikające 

np.  z  procesu  planowani

a  (na  które  powołuje  się  Asseco)  są  analogiczne  dla  wszystkich 

wykonawców, a przez to nie mogą mieć znaczenia dla ustalenia unikatowości i szczególnej 

o

szczędności w przypadku Asseco. 

Inne okoliczności, mające wpływ na cenę oferty 

Dalej  Odwołujący  wskazał,  że  Asseco  próbuje  także  zastosować  argumentację,  zgodnie  z 

którą  z  faktu,  że  Asseco  od  lat  uzyskuje  zysk  wynika,  jakoby  nie  praktykowało  stosowania 

r

ażąco niskich cen w swojej działalności gospodarczej. Odwołujący wskazał, że zysk firmy jest 

wypadkową  realizacji  wielu  projektów  i  jego  wykazanie  nie  przesądza,  że  w  pojedynczych 

poszczególnych przypadkach, jakieś projekty są realizowane po cenach, które nie pokrywają 

kosztów  ich  realizacji.  Dodatkowo  w  tym  konkretnym  obszarze  argumentacja  Asseco  jest 

podwójnie nieprawdziwa  - to właśnie Asseco  w  postępowaniu przetargowym  prowadzonym 

przez  Zamawiającego  na  utrzymanie  i  rozwój  systemu  SIA  popełniło  potwierdzony 

prawomocnym wyrokiem Sądu czyn nieuczciwej konkurencji, polegający na zaniżeniu ceny za 

wykonanie  jednego  Punktu  Funkcyjnego.  Od

wołujący  w  tym  miejscu  podkreślił,  że  w/w 

informacje  złożone  w  wyjaśnieniach  ceny  przez  Asseco  jednocześnie  kwalifikują  się  do 

uznania  ich  podania  za  czynność  „przedstawienia  informacji  wprowadzających  w  błąd 

zamawiającego,  mogących  mieć  istotny  wpływ  na  decyzje  podejmowane  przez 

zamawiającego w postępowaniu o udzielenie zamówienia. Oznaczałoby to że w myśl art. 24 

ust.  1  pkt  17)  Pzp 

Asseco  winno  zostać  wykluczone  z  postępowania.  Ustalenie  spełnienia 

powyższej przesłanki winno skutkować taką decyzją KIO - o co Odwołujący wnosi (nakazanie 

wykluczenia Asseco z postępowania na podstawie art. 24 ust 1 pkt 17) ustawy Pzp. 

III.2. 

Bra

ki w wyjaśnieniach ceny Asseco 

III

.2,1.  Nierealistyczna  zakładana  skala  automatyzacji  i  czas  osiągnięcia  realnych 

oszczędności % jej wprowadzenia. 

Odwołujący  wskazał,  że  w  swoich  wyjaśnieniach  Asseco  powołuje  się  m.in.  na  posiadanie 

autorskich,  wysoko  wy

specjalizowanych  narzędzi  umożliwiających  automatyzowanie 

procesów wytwórczych utrzymaniowych. W ocenie Odwołującego wdrożenie takich narzędzi 

(ich wytworzenie w sposób. dedykowany lub dostosowanie gotowych narzędzi) i późniejsze 

utrzymywanie  ich  w  odpowiednim  stanie, 

aby  osiągnąć  wystarczająco  wysoki  poziom 

specjalizacji  i  automatyzacji,  wymag

a  czasu  i  nakładów  finansowych.  Przykładowo  w 

przypadku  testów  manualnych  implementacja  testu  związana  jest  z  opisaniem 

poszczególnych kroków  w  postaci  scenariusza. Dla testów  automatycznych,  implementacja 

oznacza  dodatkowo  zaprogramowanie  automatu  testującego,  symulującego  działanie 

człowieka.  Napisany  program-symulator  musi  być  również  dodatkowo  przetestowany,  aby 

potwierdzić że działa prawidłowo (np. klika w odpowiedni przycisk). Czas i koszt implementacji 

testu automatycznego jest zawsze z

nacznie większy niż manualnego. Dopiero przygotowany, 

poprawnie  działający  skrypt  testowy,  może  zostać  wykonany  przez  system  testujący,  który 

standardowo zwraca raport z wykonania, 

Odwołujący  wskazał,  że  w  przypadku systemu  OFSA  Comarch  wdrożył  system  służący  do 

testów automatycznych oparty o narzędzie Selenium Web Driver. Porównując to narzędzie do 

ujawnionego  w  wyjaśnieniach  Asseco  autorskiego  i  jakoby  „wysoko  specjalizowanego" 

n

arzędzia  ATA  Studio  można  stwierdzić,  że  narzędzie  Selenium  zapewnia  dużo  większą 

funkcjonalność i elastyczność. 

ATA Studio (Asseco)1

Selenium WebDrlver (Comarch)

Wspierane języki 
programowania

Brak wsparcia (własny 
zestaw funkcji)

Java

C#

Pytlion

Ruby

Perl

PHP

JavaScript

Wytwarzanie testów

Manualny wybór funkcji i 
parametrów

Nagrywanie skryptów (bez programowania), pisanie 
kodu źródłowego

Nagrywanie testów

Brak

Selenium IDE + niezależne narzędzia

Ciągła integracja

Brak

Dowolne rozwiązanie (tutaj Jenkins]

Organizacja kodu 
źródłowego

Baza danych MS Access

Pliki tekstowe

Liczba organizacji 
korzystających

2 (Asseco, ZUS)

41618 (dane

https://enlvft.coin/tech/products/seleniuml

Edycja skryptu

Dedykowany ATA Edytor

Dowolny edytor tekstowy lub IDE

Liczba funkcji dla testów 
aplikacji WEB (dla systemu 

OFSA)

Ograniczona ze względu na 
przyjęty sposób obsługi; 13 
akcji WEB + 19 pozostałych 
ogólnych funkcji sterujących

20 uniwersalnych, natywnych akcji WebDriver, 43 

dedykowane dla OFSA + dowolne funkcje 
wynikające z użytego języka i bibliotek (nie można 
oszacować)

Technika mapowania 

interfejsu

keyword-driven

Dowolna, w zależności od potrzeb (w tym keyword-
driven)

Popularność (liczba stron w 
Coogle), dostępne wsparcie 

Hasło: „Asseco ATA 
Studio": 

Hasło: „Asseco ATA 
Robot":. 

Brak wyników 

V 

Hasło: „Selenium WebDriver” 3 690 000 

Pozostałe funkcje 

Analogiczne 

W ocenie Odwołującego narzędzie Selenium posiada szerokie wsparcie i jest powszechnie 

znane w środowisku programistów, co wpływa na zmniejszenie pracochłonności związanej z 

jego wdrożeniem. Mimo to w przypadku Comarch koszty wdrożenia i późniejszego utrzymania 

systemu testów automatycznych wymagały nakładu 987 roboczodni i zajęły wiele miesięcy. 

Są to więc milionowe koszty, które trzeba zainwestować aby osiągnąć poziom automatyzacji 

dający satysfakcjonujące rezultaty. 

W ramach budowy kompleksowego systemu testów opracowano 3123 scenariusze testowe, 

z których ostatecznie zautomatyzowano 43,64%.  

Odw

ołujący  wskazał,  że  rynek  narzędzi  do  automatyzacji  m.in.  testów  jest  wart  wg  agencji 

analitycznej  Gartner  setki  miliardów  dolarów.  Sam  tylko  rynek  systemów  do  automatyzacji 

wydawania  oprogramowania  był  wart  wg.  raportu  Magie  Quadrant  for  Application  Release 

Automation  w  2015  roku  219,7  mld  dolarów.  Firma  Gartner  regularnie  publikuje  raporty 

dotyczące narzędzi służących do automatyzacji w procesie wytwórczym oprogramowania. W 

żadnym z raportów publikowanych od 2016 do 2019 roku: 



  Magie  Quadrant for  Application  Release  Automation  - 

uwzględniający 13 wiodących 

producentów  oprogramowania  do  automatyzacji  wydań  oprogramowania: 

https://www.gartner.com/en/documents/3808763



  Magie  Quadrant  for  Software  Test  Automation  - 

uwzględniający  11  wiodących 

producentów 

oprogramowania 

do 

automatyzacji 

testów: 

https://www.gartner.com/en/documents/3894271/magic-quadrant-fof-software-test-

automation



  Magie  Quadrant  for  Application  Testing  Services,  Worldwide  - 

uwzględniający 

wiodących  na  świecie  20  dostawców  usług  testowania  oprogramowania: 

https://www.gartner.com/en/documents/3893875/magic-quadrant-for-application- 

testing-services-worldwild; 



  Magie  Quadrant  for  Application  Security  Testing  - 

uwzględniający  11  wiodących 

producentów 

oprogramowania 

do 

testów 

bezpieczeństwa: 

https://www.gartner.com/en/documents/3906990 

wśród tych producentów/produktów nie występują narzędzia firmy Asseco. 

Mając  na  uwadze  powyższe,  w  ocenie  Odwołującego:  (i)  nie  jest  możliwe  zwiększenie 

wydajności wytwarzania oprogramowania o 100% w oparciu o narzędzia automatyzujące; (ii) 

Asseco  nie  istnieje  na  rynku globalnym takich narzędzi  jako  liczący  się gracz,  a  posiadane 

przez  niego  rozwiązania  nie  dorównują  liderom  rynku;  (iii)  gdyby  Asseco  rzeczywiście 

posiadało tak zaawansowane narzędzia automatyzujące jak twierdzi, to osiągana dzięki nim 

przewaga  rynkowa  uwidoczniłaby  się  na  wszystkich  polach  działalności  tej  firmy,  dając  jej 

istotną przewagę konkurencyjną i prowadziła do uzyskiwania nadzwyczajnych zysków (co nie 

ma miejsca). Gdyby zaś komercyjnie oferowane przez Asseco narzędzia jak (wspomniane w 

wyjaśnieniach  ATA  Studio)  były  na  takim  poziomie  efektywności  jak  to  Asseco  twierdzi,  to 

zostałyby uwzględnione w zestawieniach analiz rynku prowadzonymi przez Gartnera na równi 

z rozwiązaniami wiodących producentów. 

Odwołujący podkreślił, że Asseco nie było w stanie w swoich wyjaśnieniach udowodnić,  że 

zastosowane przez siebie narzędzia pozwolą na tak znaczące oszczędności wynikające ze 

skali zakładanej automatyzacji.  Na żadnym etapie procesu wytwórczego nie da się osiągnąć 

skali  100%  automatyzacji.  Skala  możliwej  automatyzacji  na  każdym  etapie  procesu 

wytwórczego  jest  ograniczona.  Co  więcej  z  wdrożeniem  systemu  automatyzacji  wiążą  się 

koszty  i  ryzyko.  W  konsekwencji

,  w  ocenie  Odwołującego,  nie  jest  możliwe,  aby  uznać  za 

wiarygodne składane przez Asseco wyjaśnienia, dlaczego cena zaoferowana przez Asseco 

za Punkt Funkcyjny jest tak rażąco niska. 

III.2.2.  K

oszty manualne do czasu osiągnięcia zakładanej automatyzacji 

W uzupełnieniu do powyższej argumentacji Odwołujący wskazał, że wdrożenie jakiegokolwiek 

systemu automatyzującego proces wytwórczy wymaga czasu. Przez ten okres system musi 

być  testowany  ręcznie.  Na  przykładzie  oprogramowania  do  testów  automatycznych 

wskazujemy,  że  zgodnie  z  praktyką  wytwarzania  oprogramowania,  automatyzacja  nie  jest 

możliwa  na  wczesnym  etapie  produkcji  oprogramowania  i  nie  może  oznaczać  rezygnacji  z 

testów manualnych w przypadku rozbudowy systemu. Testowanie należy rozpocząć możliwie 

najwcześniej (już na etapie analizy modyfikacji). 

Odwołujący wskazał, że niezależnie od tego czy wykonawca przewidział wdrożenie systemu 

autom

atyzującego  proces  wytwórczy  w  okresie  przejściowym,  czy  też  później  w  trakcie 

realizacji  umowy  - 

w  każdym  przypadku  powinien  był  w  cenie  oferty  uwzględnić  koszt 

manualnej  pracy  poprzedzającej  wdrożenie systemu  automatycznego.  Odwołujący  zarzucił, 

że  Asseco  w  swoich  wyjaśnieniach  nie  uwzględniło  w  ogóle  kwestii  kosztów  związanych  z 

manualną  pracą  swoich pracowników  zanim  wdrożone narzędzia do  automatyzacji  osiągną 

zakładaną wydajność i skalę działania w kontekście tego konkretnego wdrożenia. 

III.2.3. Koszt 

utrzymania automatów, ile osób będzie realizować automatyzację i dlaczego taka 

a nie inna liczba 

Odwołujący  wskazał,  że  automatyzacja  nie  może  pokryć  całości  procesu  wytwórczego. 

Systemy automatyzujące mają pewna określoną skalę powyżej której nie są w stanie wspierać 

procesu tworzenia oprogramowania. Przykładowo brak testów manualnych powoduje znaczne 

obniżenie  jakości  oraz  znacząco  podnosi  koszt  usunięcia  błędu  (zarówno  po  stronie 

Zamawiającego  jak  i  Wykonawcy)  w  późnym  etapie  produkcji.  Systemy  testowania 

automatycznego  nie  zastąpią  w  całości  testów  manualnych.  W  przypadku  systemu  OFSA 

pokrywają one jedynie 43% scenariuszy testowych. Każda nowa zmiana i każda modyfikacja 

wprowadza  konieczność  dostosowywania  także  scenariuszy  testów  automatycznych.  Co 

wi

ęcej scenariusze automatyczne także trzeba testować i robią to ludzie. Praca manualna przy 

procesie wytwórczym jest więc nieodzowna, a często zakładana (na wyrost) wydajność, która 

miałaby  być  osiągnięta  dzięki  wdrożeniu  narzędzi  automatyzujących,  jest  niejednokrotnie 

iluzoryczna. 

Przykładowo  Odwołujący  wskazał,  że  wdrożenie  testów  automatycznych  może  znacznie 

podnieść  jakość  testowanej  aplikacji  w  kontekście  powtarzalnych  testów  regresyjnych 

(automat  się  nie  męczy  i  daje  te  same  rezultaty  dla  tych  samych  danych,  częstsze  testy 

oznaczają mniej błędów), ale ma niewielki wpływ na obniżenie kosztów testowania ponieważ 

zmniejszony  nakład  pracy  na  testy  manualne  jest  zazwyczaj  równoważony  przez  czas 

niezbędny na utworzenie i utrzymanie testów i infrastruktury testowej. 

W  ocenie  Odwołującego,  Asseco  w  swoich  wyjaśnieniach  dotyczących  sposobu  obliczenia 

ceny  nie  wyjaśniło:  (i)  ile  osób  będzie  zajmowało  się  utrzymaniem  i  pielęgnacją  samej 

infrastruktury  automatyzującej;  (ii)  jaki  przewidziało  koszt  utrzymania  infrastruktury 

automatyzującej (w tym systemu testów automatycznych) w tym: 



  k

oszt  związany  z  utrzymaniem  samego  oprogramowania  do  automatyzacji 

(administracja  środowiskiem  automatyzującym,  aktualizacje  oprogramowania, 

wdrażanie poprawek); 



  k

oszt  związany  z  utrzymaniem  dedykowanych  skryptów  automatyzujących  w 

kontekście  OFSA  (np.  koszt  utrzymania  aktualnych  scenariuszy  testów 

automatycznych, które trzeba modyfikować i testować po wdrożeniu zmian w systemie) 

III.2.4. K

westia liczby zespołu i podziału pracy (części etatów) 

Odwołujący  wskazał,  że  Zamawiający  wymagał,  aby  do  realizacji  przedmiotu  umowy 

w

ykonawca zaangażował  zespół  specjalistów  o składzie co  najmniej takim jak  wskazany  w 

załączniku  nr  19  do  umowy.  Wymagany  tam  zespół  33  specjalistów  był  zgodnie  z 

wyma

ganiami  Zamawiającego  minimalny,  ale  zgodnie  z  SIWZ  (pkt  3.11  wzoru  umowy) 

wykonawca  winien  dostosować  jego  liczebność  do  takiej  liczby,  która  zapewni  należyte 

wykonywanie umowy. Oczywistym jest, że dostosowanie to powinno się odbyć w górę i zespół 

33 osób jest niewystarczający dla poprawnej realizacji przedmiotu zamówienia. Najlepszym 

dowodem  na  to,  że  Zamawiający  zdefiniował  jedynie  minimalną  a  nie  wystarczającą 

liczebność zespołu jest fakt, że na etapie szacowania budżetu przyjął dla usług utrzymania 

większą  liczbę  etatów  niż  wymagał  w  SIWZ.  Przykładowo  w  załączniku  19  dla  usług 

utrzymania  Zamawiający  wymagał  zapewnienia  minimum  7  osób.  Jednak  na  etapie 

szacowania budżetu Zamawiający przyjął następujące liczby etatów dla usług utrzymania: 

• 

Usługa Administracji Środowiskami - 3 etaty 

• 

Usługa Monitorowania Dostępności i Wydajności - 2 etaty 

• 

Usługa Instalacji -1 etat 

• 

Usługa Usuwania Wad - 7 etatów 

• 

Usługa Zarządzania Kodem i Dokumentacją - 2 etaty 

• 

Usługa Administracji Systemem Informatycznym - 3 etaty 

Co  daje  łącznie  18  etatów  przyjętych  przez  Zamawiającego  na  etapie  szacowania. 

Zamawiający przyjął zatem na etapie szacowania oferty wyższą liczbę wymaganych etatów, a 

w  samym  SIWZ  ujął  mniejszą  -minimalną  (ale  nie  wystarczającą)  ich  liczbę.  W  ocenie 

Odwołującego adekwatna liczba etatów do obsługi całej umowy winna wynosić zatem nie 33 

etaty, ale więcej.  

W  przypadku  Comarch,  w  okresie  kiedy  realizowane  było  miesięcznie  średnio  1928PF 

modyfikacji, projekt realizowany był przez zespół zatrudniony w wymiarze ponad 62 etatów. 

Ponieważ  zgodnie  z  SIWZ  Zamawiający  wymaga  gotowości  wytwórczej  na  poziomie  2500 

punktów  funkcyjnych  miesięcznie,  estymacje  Comarch,  na  bazie  dotychczasowej 

pracochłonności i doświadczenia, wskazują, że do realizacji projektu niezbędne jest ponad 70 

etatów.  Odwołujący  zauważył  również,  że  szacunki  Zamawiającego  były  dokonywane  w 

oparciu  o  obowiązującą  umowę  i  podręcznik  liczenia  Punktów  Funkcyjnych  w  wersji  1.0. 

Również  wskazane  powyżej  wydajności  zespołu  Comarch  dotyczą  prac  realizowanych 

zgodnie  z 

podręcznikiem  IFPUG  ARiMR  w  wersji  1.0.  Jak  wykazujemy  w  innej  części 

odwołania, po zmianach wprowadzonych przez Zamawiającego do wytworzenia zamawianych 

Punktów Funkcyjnych potrzebna będzie 2,2 razy większa liczba roboczodni a co za tym idzie 

większa liczba etatów. 

Odwołujący  wskazał,  że  Zamawiający  przewidział  również  w  ramach  usług  rozwoju 

wymaganie,  że  wykonawca  winien  zapewnić  zdolność  i  gotowość  do  wytwarzania  2500 

Punktów  Funkcyjnych  miesięcznie.  Gdyby  przyjąć,  że  wydajność  wytwarzania  Punktów 

Funkcyjnych jest faktycznie tak wysoka jak to wynika z oferty Asseco i wynosi 2,321 Punktu 

Funkcyjnego na roboczodzień (co kwestionujemy twierdząc, że faktycznie ta wydajność jest 

znacząco  niższa),  to  Asseco  powinno  zapewnić  do  wytwarzania  samych  tylko  Punktów 

Funkcyjnych  1077  roboczodni  w  miesiącu,  co  daje  około  51  etatów  tylko  dla  wytwarzania 

Punktów  Funkcyjnych.  Dodając  do  tego  szacowane  przez  ARIMR  wartości  18  etatów 

wymaganych do świadczenia usług utrzymania otrzymujemy liczbę 69 etatów poniżej której 

każde wyjaśnienia Asseco należy uznać za niewiarygodne w świetle ceny złożonej. 

W  ocenie  Odwołującego  słusznie  więc  Zamawiający  powziął  wątpliwość  względem  wyceny 

Asseco, co do liczby etatów, która została przyjęta do obliczenia ceny ofertowej. Wątpliwość 

tę  Zamawiający  próbował  wyjaśnić  wzywając  Asseco  pismem  z  dnia  17.01.2019 

(Zp.21.DPiZP.2610.19,2018.BS) do wyjaśnienia wątpliwości w jakim stopniu zaangażowany 

zespół będzie uczestniczył w realizacji umowy. Odwołujący wskazał przy tym, że Zamawiający 

winien b

ył zwrócić szczególną uwagę, że wymagany zespół 33 specjalistów jest minimalnym 

zespołem,  a nie zespołem  wystarczającym  i  winien  był  zbadać  czy  wykonawca przewidział 

faktycznie większą i odpowiednio wystarczająca liczbę etatów: (i) adekwatną do deklarowanej, 

jak i rzeczywiście możliwej do uzyskania produktywności; (ii) korespondującą z wymaganiem 

SIWZ dotyczącym zapewnienia zdolności produkcyjnych oraz (iii)  zgodną z wcześniejszymi 

szacunkami Zamawiającego. 

Zdaniem  O

dwołującego  Asseco  takich  wyjaśnień  nie  było  w  stanie  złożyć  w  sposób 

wiarygodny.  Odwołujący  wskazał,  że  nawet  jeżeli  Asseco  wyjaśniło,  że  przewidziało  do 

realizacji  umowy  zespół  33  osób  to  jest  on  niewystarczający,  co  Zamawiający  winien  był 

stwierdzić. Każda zadeklarowana przez Asseco liczba etatów mniejsza od 69 etatów winna 

już z miejsca zostać uznana za niewiarygodną.  

III.2.5 B

rak wyjaśnienia kosztów PPK 

Odwołujący zarzucił, że Asseco nie uwzględniło w przesłanych Zamawiającemu wyjaśnieniach 

sposobu  obliczenia  ceny  ofertowej,  wpływu  pojawienia  się  dodatkowego  czynnika  jakim  są 

koszty  wzrostu  obciążeń  pracodawców  związanych  z  wejściem  w  życie  ustawy  z  dnia  4 

października  2018  roku  o  Pracowniczych  Planach  Kapitałowych.  W  związku  z  wejściem  w 

życie  ustawy  o  PPK  wykonawca  Asseco  będzie  zobowiązany  do  zapisania  swoich 

pracowników  do  Pracowniczych  Planów  Kapitałowych  i  odprowadzania  do  tychże  PPK 

dodatkowej składki od wynagrodzeń zapisanych do tych planów pracowników. Pracodawca 

będzie  musiał  sfinansować  składkę  w  wysokości  1,5%  (z  możliwością  zadeklarowania 

dodatkowego  2,5%)  podstawy  składek  na  ubezpieczenie  emerytalne  i  rentowe.  Do 

obowiązków pracodawcy należeć również będą wszelkie formalności, takie jak zapisywanie i 

wypisywanie  pracowników  z  programu  oraz  sporządzanie  stosownych  raportów  -  co  w 

oczywisty sposób przełoży się także na dodatkowe narzuty na wynagrodzenia pracowników, 

Składki  pracodawcy  do  PPK  będą  dodatkowym  kosztem  wykonawcy,  który  to  koszt  winien 

zostać  uwzględniony  w  kalkulacji  ceny  oferty  i  tym  samym  w  wyjaśnieniach  składników  tej 

ceny.  Odwołujący  zarzucił,  że  Asseco  nie  wyjaśniło  w  jakim  stopniu  uwzględniło  w  swojej 

kalkulacji ceny ofertowej ten dodatkowy koszt. 

III.2.6. B

rak uwzględnienia wzrostu kosztów pracy 

Odwołujący  wskazał, że w ciągu ostatnich 4 lat rysuje się jednoznaczny i trwały wzrostowy 

trend wysokości wynagrodzeń (wg danych GUS przeciętne wynagrodzenie od początku 2015 

roku  do  początku  roku  2019  wzrosło  o  ponad  18%).  Każdy  racjonalny  i  wiarygodny 

przedsiębiorca musi zakładać w swoich kalkulacjach, że ten trend będzie się utrzymywał, a w 

przypadku  wysoko  wykwalifikowanych  specjalistów  (szczególnie  w  branży  IT)  może  być 

jeszcze gwałtowniejszy. 

W ocenie Odwołującego w związku z tak istotnym wzrostem kosztów pracy w sektorze IT w 

ostatnich latach, należy ze szczególną uwagą podchodzić do wyjaśnień ceny w odniesieniu 

do wynagrodzeń pracowników. Bazowanie wyłącznie na historycznych kosztach pracy, nawet 

popartych  dowodami  w  postaci  rzeczywiście  zawartych  z  pracownikami  umów,  jest 

niewystarczające,  ponieważ  odnosi  się  jedynie  do  chwili  obecnej.  Asseco  winno  w  swoich 

wyjaśnieniach w sposób wiarygodny przedstawić w jaki sposób oszacowało i uwzględniło w 

cenie rezerwy na przyszły wzrost wynagrodzeń w branży IT w okresie trwania projektu, który 

wynosi  47  miesięcy.  W  ocenie  Odwołującego  potwierdzeniem  tego,  że  konieczne  było 

uwzględnienie  wpływu  przyszłego  wzrostu  wynagrodzeń  na  cenę  jest  fakt,  że  sam 

Zamawiający  przygotowując  szacowanie  budżetu  projektu,  zwiększył  szacunki  w  ramach 

poszczególnych Usług ( w tym pozycja budżetu na zwiększenie ryczałtu Usługi Administracji 

Środowiskami  oraz  Usługi  Monitorowania  Dostępności  i  Wydajności)  dodatkowo  o  15% 

uwzględniając poziom inflacji i wzrost wynagrodzeń w branży IT, jaki miał miejsce w ostatnich 

latach. Asseco powinno było uwzględnić ten aspekt w swoich wyjaśnieniach, a Zamawiający 

winien był zbadać czy Asseco przyjęło odpowiedni margines kosztów na wzrost kosztów pracy. 

Odwołujący  wskazał,  że  nie  jest  możliwe  aby  Asseco  w  sposób  wiarygodny  uwzględniło  w 

wyjaśnieniach rezerwy na wzrost wynagrodzeń pracowników na okres prawie czterech lat od 

momentu sporządzenia kalkulacji cenowej. 

III

.2.7.  Brak  wyjaśnień  sposobu  uwzględnienia  zmiany  podręcznika  liczenia  PF  i  wymogu 

zachowania gotowości do wytwarzania 2500 PF miesięcznie 

Odwołujący  wskazał,  że  sposób  obliczania  złożoności  modyfikacji  wyrażonej  w  Punktach 

Funkcyjnych  uległ  zmianie,  w  związku  z  wprowadzeniem  w  S1WZ  nowego  podręcznika  w 

wersji 2.8. Zmiana tego sposobu liczenia ma przełożenie na wydajność wytwarzania Punktów 

Funkcyjnych, 

a co za tym idzie na cenę jednego Punktu Funkcyjnego, na którego wytworzenie 

będzie teraz potrzeba więcej roboczogodzin. 

Odwołujący  wskazał,  że  Zamawiający  w  obecnym  SIWZ  wprowadził  także  szereg  zmian 

związanych  z  harmonogramowaniem  Usług  Rozwoju  oraz  z  zapewnieniem  gotowości  do 

wytwarzania 2500 PF miesięcznie. Zmiany te wpływają na ogólny koszt punktu funkcyjnego 

ponieważ  generują  one  obciążenie  dla  Wykonawcy.  Wykonawca  zmuszony  będzie 

utrzymywać zatrudnienie nawet w przypadku zlecenia mu mniejszej liczby PF, a także będzie 

zmuszony  do  angażowania  większej  liczby  pracowników  celem  dotrzymania  sztywnie 

narzuconych harmonogramów. W ocenie Odwołującego, Asseco w swoich wyjaśnieniach nie 

przedstawiło  także  w  jaki  sposób  zmiany  dokonane  w  podręczniku  wpływają  na  proces 

wytwórczy, ani w jaki sposób zmiany związane z wymogiem zapewnienia stałej gotowości do 

wytwarzania 2500  PF miesięcznie i  dotrzymywania sztywnie narzuconych harmonogramów 

zostały uwzględnione w cenie oferty. 

III

.2.8. Brak wyjaśnienia szeregu pozostałych pozycji kosztowych 

W  ocenie  Odwołującego  niezależnie  od  powyższego  dokonując  badania  złożonych  przez 

Asseco wyjaśnień należało ze szczególną wnikliwością sprawdzić czy i w jaki sposób Asseco 

uwzględniło w cenie oferty następujące elementy: 



  Koszt

y związane z budową środowisk deweloperskich, które zgodnie z SIWZ powinien 

po  swojej  stronie  przygotować  wykonawca.  Comarch  jako  wykonawca  aktualnie 

świadczący usługi utrzymania i rozwoju systemu OFSA takie środowiska posiada, zaś 

Asseco jako, że nie wykonywało przy systemie OFSA prac w ostatnich latach takich 

środowisk  nie  ma  i  musi  je  zbudować.  Nawet  gdyby  przyjąć,  że  Asseco  zamierza 

wykorzystać już posiadane licencje i infrastrukturę sprzętową, to bez wątpienia winno 

uwzględnić  w  swoich  wyjaśnieniach  dotyczących  wysokości  skalkulowanej  ceny  co 

najmniej  czynności  związane  z  konfiguracją  i  przystosowaniem  infrastruktury  do 

świadczenia  usług  dotyczących  systemu  OFSA.  Odwołujący  zwrócił  uwagę,  że  w 

związku z wymaganiem SIWZ aby ceny określone w formularzu ofertowym obejmowały 

wszystkie  koszty  związane  z  realizacją  zamówienia,  koniecznym  jest  zbadanie  czy 

wykonawca  Asseco  szacując  ceny  (a  w  szczególności  ceny  Punktu  Funkcyjnego) 

uwzględnił koszty niezbędnej infrastruktury (tak jej zakupu w przypadku infrastruktury 

nowej, jak i amortyzacji w przypadku infrastruktury już posiadanej); 



Koszty zapewnienia łącz teleinformatycznych pomiędzy infrastrukturą Zamawiającego 

a infrastrukturą wykonawcy. Zestawienie takich łącz jest wymagane w SIWZ, a jako, 

że Asseco przez ostatnie lata nie świadczyło dla Zamawiającego usług musi takie łącza 

zestawić i ponosić ich koszty w okresie trwania umowy; 



Pełne koszty okresu przejściowego obejmujące zgodnie z SIWZ: (i) przekazanie listy 

konsultantów;  (ii)  uzgodnienie  trybu  przekazywania  haseł;  (iii)  zapoznanie  się  z 

dokumentami  przedstawionymi  przez  Zamawiającego;  (iv)  zapoznanie  się  z 

repozytoriami i zasilenie materiałami otrzymanymi od Zamawiającego; (v) zestawienie 

przez Wykonawcę odpowiednich środowisk testowych; (vi) odtworzenie kopii baz oraz 

konfiguracja  serwerów;  (vii)  uzgodnienie  parametrów  podlegających  monitorowaniu; 

(viii) u

ruchomienie zdalnego łącza; (ix) podłączenie do SOZ i szczegółowe ustalenie 

sposobu obsługi Zgłoszeń; (x) opracowanie opisu kategorii Zgłoszeń; (xi) opracowanie 

proce

dur  administracji  użytkownikami;  (xi)  opracowanie  dokumentu  Polityki  Jakości; 

(xii)  ustalenie  procedur

y  tworzenia  i  odtwarzania  kopii  bezpieczeństwa;  (xiii) 

d

opracowanie wzoru Raportu miesięcznego; (xiv) przekazanie listy członków grup w 

SOZ;  (xv)  ustalenie/doprecyzowanie  wzoru  Dokumentacji  Technicznej  oraz 

Dokumentacji Administratora; (xvi)  budowanie systemu budowy SI na infrastrukturze 

Zamawiającego 

W ocenie Odwołującego każdy wykonawcą który nie jest aktualnie zaangażowany w realizację 

czynno

ści z zakresu utrzymania i modyfikacji systemu OFSA musi w związku z powyższym 

uwzględnić  pracę  co  najmniej  kilkudziesięciu  osób  w  całym  trzymiesięcznym  okresie 

przejściowym. Jest to konieczne dla pozyskania wiedzy i przygotowania do świadczenia usług 

zarówno pod względem merytorycznym jak i technicznym.  



Koszty  szkoleń  personelu  i  koszty  podróży  służbowych  związanych  z  realizacją 

projektu  - 

oczywistym  jest  bowiem,  że  realizacja  tak  dużego  projektu  jakim  jest 

utrzymanie i  rozwój  systemu OFSA  będzie wymagało od  pracowników  podnoszenia 

kwalifikacji  i  podróży  do  siedziby  Zamawiającego.  Nawet  jeżeli  Asseco  deklarowało 

ograniczenie liczby delegacji, to powinno w jakimś stopniu jednak uwzględnić koszty 

podróży, jest to bowiem koszt, którego nie da się w 100% wyeliminować; 



Koszty  zapewnienia  miejsc  pracy  pracowników  (tj.  koszty  nieruchomości,  koszty 

zapewnienia wyposażenia stanowisk pracy); 



Koszty rezerw tworzonych na poczet świadczeń chorobowych - Asseco winno wykazać 

w jaki sposób i w jakiej wysokości skalkulowało rezerwy na poczet kosztów związanych 

z absencjami chorobowymi pracowników, w trakcie których aby zapewnić świadczenie 

usług musi zapewnić za chorych pracowników zastępstwa; 



Koszty związane z wynagrodzeniem pracowników za pracę świadczoną w godzinach 

nocn

ych, a także w niedziele i święta - narzucony przez SIWZ reżim świadczenia usług 

wymaga aby niektórzy pracownicy pełnili dyżury także w godzinach nocnych oraz w 

niedziele  i  święta,  wynagrodzenie  tych  pracowników  winno  być  uwzględnione  w 

kalkulacji  ceny  ofe

rtowej  i  wyjaśnieniach  złożonych  przez  Asseco.  Asseco  winno 

wykazać  jaką  część  prac  przewiduje  do  wykonania  w  godzinach  nocnych  oraz  w 

niedziele i święta i wyjaśnić jakie koszty zostały w związku z tym uwzględnione w cenie 

oferty; 



Narzuty  na  roboczodzień  związane  z  ponoszeniem  przez  przedsiębiorstwo  Asseco 

kosztów  ogólnego  zarządu  i  działów  „nieprodukcyjnych"'  (np.  działów  logistyki, 

finansów, księgowości, administracji i kosztów sprzedaży). Oczywistym jest, że koszty 

te  winny  być  pokryte  z  przychodów  z  każdego  z  realizowanych  projektów.  Asseco 

winno wykazać w składanych wyjaśnieniach w jaki sposób odniosło te koszty na cenę 

w niniejszym postępowaniu; 



  Koszty 

zapewnienia obsady zapewniającej  świadczenie 

usług 

niezależnie 

od 

nieobecności pracowników spowodowanych urlopami - Asseco winno wykazać w jaki 

sposób określiło i uwzględniło w kalkulacji ceny ofertowej koszty zapewnienia obsady 

stanowisk pracy w czasie kiedy pracownicy będą korzystali z przysługującego im prawa 

do  urlopu  wypoczynkowego.  Oczywistym  jest  b

owiem,  że  pod  nieobecność  części 

pracowników  usługi  dla  Zamawiającego  będą  musiały  być  świadczone  zgodnie  z 

reżimem  SLA  i  może  być  koniecznym  zapewnienie  (i  poniesienie  kosztów) 

odpowiednich zastępstw; 



  Koszty zapewnienia obsady 

zapewniającej  świadczenie  usług  niezależnie 

od 

nieobecności  pracowników  spowodowanych  uczestnictwem  pracowników  w 

szkoleniach- 

Asseco winno wykazać w jaki sposób określiło i uwzględniło w kalkulacji 

ceny ofertowej koszty zapewnienia obsady stanowisk pracy w czasie kiedy pracownicy 

będą nieobecni w związku z uczestnictwem w szkoleniach. Oczywistym jest bowiem, 

że pod nieobecność części pracowników usługi dla Zamawiającego będą musiały być 

świadczone zgodnie z reżimem SLA i może być koniecznym zapewnienie (i poniesienie 

kosztów) odpowiednich zastępstw. 

Odwołujący  zaznaczył,  że  Asseco  w  złożonych  Zamawiającemu  wyjaśnieniach  nie  było  w 

stanie w sposób wiarygodny wyjaśnić w jaki sposób i w jakim zakresie uwzględniło powyższe 

kategorii kosztów. Co więcej, jeżeli Asseco przedstawiło w swoich wyjaśnieniach inna, swoją 

własna, autorską metodykę wyceny, to nie znaczy to, że metodyka ta może pomijać powyższe 

kategorie.  Każda metodyka wyceny,  niezależnie  od  sposobu kalkulacji  ceny  ofertowej musi 

bowiem uwzględniać w sobie wszystkie koszty realizacji zamówienia zgodnie z wymaganiami 

SIWZ. Metodyka autorska, nie może przy tym służyć manipulacji liczbami w taki sposób, aby 

uniknąć uwzględniania i wykazania w wyjaśnieniach wszystkich rzeczywiście występujących 

w projekcie kosztów. Zamawiający winien być w stanie wyczytać z wyjaśnień Asseco wszystkie 

aspekty kosztowe, niezależnie od zastosowanej metodyki, a Wykonawca Asseco powinien być 

w stanie w sposób czytelni wykazać, które koszty i w jakiej wysokości zostały uwzględnione w 

cenie oferty. 

.III.2.9  Br

ak w wyjaśnieniach Asseco wyjaśnienia wpływu podręcznika IFPUG wersja 2,8, o 

zwiększonej pracochłonności na oszacowanie ceny 1PF w ofercie Asseco, 

Odwołujący  wskazał,  że  jednym  z  podstawowych  punktów  odniesienia  podczas  oceny  czy 

oferta złożona w postępowaniu nie zawiera rażąco niskiej ceny jest jej porównanie z budżetem 

o

szacowanym przez Zamawiającego. W sytuacji obecnego postępowania należy podkreślić, 

że  Zamawiający  szacując  cenę  Punktu  Funkcyjnego  oparł  się  na  danych  historycznych,  a 

mianowicie na trz

ech poprzednio złożonych ofertach dotyczących usług utrzymania i rozwoju 

systemu  OFSA.  Takie  podejście  pominęło  wprowadzoną  przez  Zamawiającego  kluczową 

zmianę w obecnym postępowaniu w stosunku do postępowań wcześniejszych, a mianowicie 

zmianę  podręcznika  IFPUG  z  wersji  1.0  na  wersję  2.8,  która  wprowadza  drastycznie  inne 

wyniki wycen prac (powoduje konieczność ponad dwukrotnie wyższego wycenienia jednego 

Punktu  Funkcyjnego  - 

jak  opisano  to  wcześniej).  Tym  samym,  w  ocenie  Odwołującego, 

Zamawiający podczas oceny oferty Asseco i później złożonych przez Asseco wyjaśnień winien 

ze szczególną uwagą analizować wszelkie porównania cen za Punkt Funkcyjny. Porównując 

zaoferowaną  cenę  517  złotych  netto  za jeden  PF,  do  danych  historycznych  powinno  się  ją 

urealnić, tak aby uwzględnić współczynnik, o który zmieniła się pracochłonność wytwarzania 

Punktu  Funkcyjnego.  Współczynnik  ten,  jak  zostało  wykazane  wcześniej  wynosi  2,2.  Tym 

samym, Zamawiający analizując cenę złożoną przez Asseco za PF, aby porównywać ją do 

cen history

cznych winien ją podzielić przez 2,2 i dopiero po takiej operacji ocenić czy Asseco 

złożyło ofertę broniącą się co do konsensusu tynkowego. 

Odwołujący  wskazał,  że  operacja  urealnienia  ceny  Asseco,  uwzględniająca  zmiany 

podręcznika, prowadzi do uzyskania ceny 517 zł / 2,2 współczynnik wzrostu pracochłonności 

= 235 zł netto za jeden Punkt Funkcyjny porównywalny z historycznymi ofertami składanymi 

ARiMR. 

Średnia z cen oferowanych ARiMR (w przetargach dotyczących systemu OFSA i SIA 

a więc zbliżonych technologicznie) za jeden PF w roku 2015, niepodlegających wykluczeniu 

za rażąco niską cenę, składanych w oparciu o analogiczne wzory umów i podręcznik IFPUG 

w wersji 1.0 wynosi 643,26 zł. Oferta Asseco stanowi realnie jedynie 36,5% tej kwoty, co w 

oczywisty sposób nie da się uzasadnić inaczej niż złożeniem ofert rażąco niskiej. 

Dla porównania średnia z cen za Punkt Funkcyjny ofert, które zostały uznane za zawierające 

rażąco niską cenę albo czyn nieuczciwej konkurencji w postępowaniu SIA 2015 (DZP-2611- 

3/2015) wyno

siła 370 zł. Widać wyraźnie, że nie sposób uznać aby (urealniona) cena za PF w 

kwocie 235 zł broniła się, skoro już wyższe ceny były uznawane za rażąco niskie. Odwołujący 

zarzucił,  że Asseco  w  swoich wyjaśnieniach  nie  wyjaśniło w  żaden  sposób  jak  uwzględniło 

wpływ  zmiana  podręcznika  IFPUG  wersja  2.8  wpływa  na  przyjętą  przez  siebie  do  oferty 

pracochłonność i w konsekwencji na ceny oferty (1PF). Z kolei Zamawiający oceniając złożone 

przez Asseco wyjaśnienia najwidoczniej pominął ten aspekt. Odwołujący wskazał, że jest dla 

niego 

niezrozumiałym  jest  dlaczego  Zamawiający  uporczywie  pomija  skutki  zmian 

wprowadzonych podręcznikiem - jedynym racjonalnym wyjaśnieniem jest dążenie do wyboru 

oferty oczywiście zaniżonej i uzyskanie w ten sposób sprzecznych z prawem oszczędności we 

własnym budżecie. 

W  związku  z  powyższym  Odwołujący  wniósł  o  powołanie  biegłego,  który  oceniłby  w  jakim 

stopniu  zmiany  pomiędzy  wersjami  1.0  i  2.8  w  „Podręczniku  stosowania  metody  Punktów 

Funkcyjnych  IFPUG  w  Agencji  Restrukturyzacji  i  Modernizac

ji  Rolnictwa"  wpływają  na 

pracochłonność wytwarzania jednego Punktu Funkcyjnego, 

III.3. Ocena dowodu - 

filmy i analizy złożone w piątym (ostatnim) wyjaśnieniu 

Odnośnie  8  filmów  przedstawionych  jako  dowód  w  ramach  wyjaśnień  ceny  Odwołujący 

zakwestionował  zasadność  uznania  jako  przekonywujący  dowód  złożony  w  wyjaśnieniach 

rażąco niskiej ceny w postaci materiału Filmowego z prezentacji. Fakt, że to Zamawiający go 

zasugerował,  niczego  tu  nie  zmienia,  Zamawiający  powinien  podejść  do  prowadzonego 

postępowania krytycznie i skłonić się do refleksji, że przedmiotowe filmy z prezentacji po prostu 

nie  dowodzą,  gdyż  nie  mogą  dowodzić  realności  oferowanej  ceny  oferty  1PF  -  a  to  z 

następujących powodów: 



Asseco  wygenerowało  film  w  maju  2019  roku  pokazujący  określona  wydajność  i 

sposób  tworzenia  oprogramowania  z  wykorzystaniem  automatów.  Tymczasem 

powinno przedłożyć dowód jak analizowało powyższy aspekt przed złożeniem oferty, 

a nie po; 



  f

ilmy  siłą  rzeczy  prezentują  określony  wycinek  rzeczywistości.  Nie  mogą  dowodzić 

skutec

zności automatyzujących narzędzi w zakresie przyszłych (nieznane jeszcze na 

etapie oferty) modyfikacji złożonego systemu w okresie 4 lat realizacji; 



  f

ilmy nie mogą uwzględniać przypadków, w których specyfika zamawianej modyfikacji 

powoduje,  że  nawet  wcześniej  zaimplementowane  na  systemie  OFSA  mechanizmy 

automatyczne są nieprzydatne; 



  n

ie bez znaczenia jest też kwestia wiarygodności danego filmu. Odwołujący wskazał, 

że  z  uwagi  na  jego  wytworzenie  niejako  na  zamówienie  -  dowodzi  on  tezy  z  góry 

założonej, jednak nie dowodzi działań i analiz z etapu poprzedzającego złożenie oferty; 



  f

ilm nie dowodzi faktów. A faktem jaki Asseco miało udowodnić, to czy prawidłowo i 

realnie oszacowało cenę 1PF z uwzględnieniem posiadanych przez siebie autorskich 

narzędzi  do  automatyzacji  i  specjalnej metodyki  wytwarzania softu w  skali  całości  4 

letniego zamówienia i modyfikacji rozliczanych w PF, których na dzień składania ofert 

po prostu nikt nie zna. Nie jest znana ich specyfika, zakres, skala integracji z obecnym 

system itd. 

W oc

enie Odwołującego nie da się na podstawie filmu obrazującego wycinek rzeczywistości, 

udowodnić w/w faktu. W tym czy zakładana automatyzacja i jej skala w tym czas jej osiągnięcia 

w  ogóle  będzie  przydatna  i  czy  spełni  swoją  rolę  (czy  nie  trzeba  będzie  zwiększyć  liczby 

zespołu, gdyż automaty nic lub niewiele pomogą). W ocenie Odwołującego jeżeli owe filmy 

miały udowodnić wiarygodność opisanego przez Asseco w wyjaśnieniach wpływu autorskich 

narzędzi Asseco automatyzujących proces wytwórczy na prace Asseco, na jej wydajność, a 

tym samym w efekcie na niską cenę PF - to film (y) dowodzić tego po prostu nie mogą. 

Odnośnie  pozostałych  dowodów  przedłożonych  w  ostatnich  wyjaśnieniach,  to  Odwołujący 

wskazał, że przygotowane w maju 2019 roku pracochłonne dowody w postaci analiz i metod 

postępowania  pod  kątem  tego  konkretnego  zamówienia  powstały  następczo,  w  wyniku 

wezwania i nie istniały na etapie składania ofert. Jak wskazywaliśmy na wstępie odwołania - 

racjonalne  i  bezpieczne  podejście  do  procesu  wyceny  oferty  oznacza  dokumentowanie 

dokonywanych  oszacowań  przed  złożeniem  oferty.  Wycena  oferty  pozostawia  po  sobie 

zawsze liczne ślady analiz, prób, wycen, kalkulacji itd. w których uczestniczy nie jeden, lecz 

liczne grono osób.  

W ocenie Odwołującego z procesu oszacowania ceny oferty muszą zatem istnieć dowody z 

chwili kiedy to następowało. Choćby po to by na wewnętrzne potrzeby umożliwić decydentom 

finalną akceptację ceny pod kątem tego, czy nie doprowadzi ona do konieczności dopłacania 

do  wykonania  zamówienia,  z  uwagi  na  jej  zbyt  niskie  oszacowanie  (czy  firma  osiągnie 

zakładany  zysk).  Tymczasem  w  niniejszej  sprawie  okazało  się,  że  by  udzielić  piątych 

wyjaśnień trzeba poczekać na powrót z urlopu jedynej osoby, która wie jak przebiegała wycena 

i jak ją wyjaśnić. W ocenie Odwołującego, oceniając rzecz racjonalnie i obiektywnie w świetle 

zasad  doświadczenia  życiowego  należy  dojść  do  wniosku,  że  powyższe  dowodzi  tego,  że 

przedłożonych  w  ostatnich  wyjaśnieniach  analiz  po  prostu  na  etapie  szacowania  oferty  nie 

przeprowadzono.  Musi

ałby  po  nich  bowiem  istnieć  ślad,  a  wręcz  cały  szereg  śladów 

pokazujących dojście zespołu wykonawcy do oferowanej ceny. Odwołujący podkreślił, że do 

ych wyjaśnień nie było żadnych dowodów pokazujących proces ustalania ceny w kontekście 

o jaki  dopytywał  AR1MR,  w  tym  wpływu  zastosowanej  metody  automatyzacji  i  konkretnych 

narządzi  automatyzujących  na  wycenę  1PF,  z  uwzględnieniem  procesu  wytwórczego 

obowiązującego w SIWZ. Gdyby były takie dowody były - zostałby przedłożone wcześniej, a 

nie dopiero pod koniec maja 2019 roku. 

W  ocenie  Odwołującego  Asseco  nie  udowodniło  w  sposób  nie  budzący  wątpliwości,  że 

rzetelnie, uczciwie i realnie oszacowało za 1PF i że jest w stanie w cenie tej wykonać wszelkie 

możliwe  modyfikacje  systemu  OFSA  (w  tym  w  odniesieniu  do  wymaganego  w  SIWZ  cyklu 

wytwórczego oprogramowania).  

Izba ustaliła co następuje: 

Izba  postanowiła  dopuścić  w  poczet  materiału  dowodowego  następujące  dokumenty:  (i) 

specyfikację  istotnych  warunków  zamówienia  wraz  z  załącznikami  (dalej  „SIWZ”)  na 

okoliczność  ustalenia  przedmiotu  zamówienia  oraz  warunków  udziału;  (ii)  ofertę 

Przystępującego Asseco na okoliczność ustalenia jej treści; (iii) pismo Zamawiającego z dnia 

19 grudnia  2018  r.,  21 grudnia  2018 r.,  17 stycznia  2019  r.,  22  stycznia,  2019  r.,  11  lutego 

9 r., 15 marca 2019 r., 19 marca 2019 r., 13 maja 2019 r. na okoliczność ustalenia liczby 

oraz  treść  wezwań  skierowanych  przez  Zamawiającego  do  Przystępującego  Asseco  w 

zakresie  wyceny  przedmiotu  zamówienia;  (iv)  pismo  Przystępującego  Asseco  z  dnia  20 

grudnia 2018 r., 11 stycznia 2019 r., 23 stycznia 2019 r., 15 marca 2019 r., 26 marca 2019 r., 

14  maja  oraz  27  maja  2019  r.  na  okoliczność  ustalenia  treści  korespondencji  prowadzonej 

pomiędzy  Przystępującym  Asseco  i  Zamawiającym  w  zakresie  wyceny  przedmiotu 

za

mówienia;  (v)  protokół  postępowania  przetargowego  na  okoliczność  ustalenia  przebiegu 

postępowania;  (vi)  analiza  pracochłonności  P007  przygotowana  przez  Zamawiającego  na 

okoliczność  wykazania  błędnych  założeń  co  do  wymaganej  pracochłonności  przez 

Odwołującego; (vii) zestawienie modułów bazowych oprogramowania OFSA ze wskazaniem 

twórców złożony przez Przystępującego Asseco na okoliczność wykazania, iż Przystępujący 

Asseco  jako  twórca  bazowych  modułów  oprogramowania  OFSA  posiada  przewagę 

konkurencyjną. 

Izba  do

puściła  również  w  poczt  materiału  dowodowego  dowody  złożone  przez  Odwołujący 

podczas rozprawy tj.: (i) opracowanie własne - zestawienie udziału w przetargach w ARIMR 

dla  Comarch,  Asseco  i  HP/DXC  za  lata  od  2010;  (ii)  Podręcznik  ARIMR  wersja  1,0  oraz 

Podręcznik  ARIMR  wersja  2.8;  (iii)  Zestawienie  obowiązujących  podręczników  ARIMR  w 

postępowaniach  na  OFSA  i  SIA  w  latach  2011  do  2015  —  opracowanie  własne  na  bazie 

wyciągów  z  SIWZ; (iv) Wydruki  ze stron  internetowych  —  przykładowa lista dostępnych na 

rynku  narz

ędzi  do  optymalizacji  wytwarzania  oprogramowania  (w  tym  automatyzacji);  (v) 

Dokumentacja OFSA i SIA 2015 oraz Dokumentacja OFSA i SIA 2018 (załączniki do SIWZ 

dotyczące  technologii  systemów);  (vii)  Opracowanie  własne  —  graficzne  porównanie 

technologiczne  s

ystemów  OFSA  i  SIA;  (viii)  Formularze  ofert:  Asseco,  CASA  i  HP/DXC  w 

postępowaniach OFSA i SIA w latach 2012, 2015 i 2018; (ix) Wzory umów w postępowaniu 

OFSA i SIA z lat 2018 i 2015; (x) Opracowanie własne kalendarium czynności ARIMR i Asseco 

w niniejszym 

postępowaniu — na podstawie akt sprawy; (xi) wyciąg z SIWZ na SIA 2018 - w 

zak

resie  puli  PF  ogląd;  (xii)  formularze  Ofert  stanowiące  podstawę  sporządzenia  tabeli 

zawartej na stronie 20-

21 odwołania (poza Formularzami Ofert wskazanymi w dla oferentów 

w nin

iejszym postępowaniu); (xiii) pismo procesowe Asseco z 7.09.2015 r. w sprawie sygn. 

KIO 1847/15 dot. postępowania na zawarcie umowy ramowej z ARIMR (wyciąg) — powołane 

na  str.  23  odwołania;  (xiv)  SIWZ  z  postępowania  na  zawarcie  umowy  ramowej  z  ARIMR 

(wyciąg);  (xv)  pismo  procesowe  Asseco  z  27.04.2016r.  w  sprawie  sygn.  KIO  550/16  dot. 

postępowania na obsługę systemu SIA ARiMR (wyciąg)  — powołane na str. 24 odwołania; 

(xv

i) protokół z rozprawy (wyciąg) z dnia 16.05.2016r. w sprawie KIP 550/16 powołane na str. 

24  odwołania;  (xvii)  protokół  z  rozprawy  (wyciąg)  z  dnia  05.11.2018r.  w  sprawie  sygn.  KIO 

1948/18  dot.  niniejszego  postępowania  na  utrzymanie  i  rozwój  OFSA  2018  (wyciąg)  — 

pow

ołane  na  str.  25  odwołania;  (xviii)  opracowanie  własne  —  grafik  ilustrujący 

ewolu

cję/zmianę  stanowiska  Asseco  odnośnie  pracochłonności  wytworzenia  IPF  dla 

systemów ARIMR na bazie pism procesowych Asseco; (xix) opinia certyfikowanych ekspertów 

wymiarowania Punktów Funkcyjnych IFPUG wykonana na podstawie podręczników ARIMR 

w.  1.0  i  v.2.8  na  podstawie  historycznych  danych  rzeczywistych  z  dotychczasowych 

modyfikacji  systemu  OFSA  - 

Tajemnica  przedsiębiorstwa  —  załączniki  Excel  zawierające 

wyceny wg 1.0 i 2.8; (xx) Opinia eksperta ds. wymiarowania oprogramowania metoda IFPUG 

dr  E.  M.  (U

niwersytet  Śląski);  (xxi)  Puls  Biznesu  z  dnia  11.04.2019  zawierający  wywiad  z 

ówczesnym Wiceprezesem ARiMR M. D.; (xxii) Rekomendacje pokontrolne NIK w ARIMR nr 

ewid.  15/2018/P/17/113/KRR  -  powo

łane  na  str.  30  odwołania;  (xxiii)  protokół  z  rozprawy 

(wyciąg) z dnia 19.10.2018r. w sprawie sygn. KIO 1948/18 dot. niniejszego postępowania na 

utrzymanie  i  rozwój  OFSA  2018  (wyciąg)  —  powołane  na  str.  26  odwołania;  (xxiv) 

Opracowanie  własne  —  zestawienie  aplikacji  wchodzących  w  skład  systemu  OFSA  na 

przestrzeni lat 

20132018, sporządzone na podstawie treści załączników do wzorów umów w 

postępowaniach  prowadzonych  przez  ARiMR  na  utrzymanie  systemu  OFSA  (wygaszanie 

licznych  modułów  OFSA);  (xxv)  Opracowanie  własne  —wykaz  zmian  technologicznych  w 

systemie OFSA wykonany na bazie dokumentacji SIWZ OFSA 2015 do OFSA 2018 (str. 36 

odwołania);  (xxvi)  Dokumentacja  dotycząca  ISO;  (xxvii)  Certyfikaty  ISO  posiadane  przez 

Comarch:  ISO  9001:2015,  PN-N-18001:2004,  PN-EN  ISO  14001:20015-09,  PN-ISO/IEC 

27001:2014-12;  (xxviii

)  Oświadczenie  Działu  Kadr  co  do  miejsc  pracy  zespołu  Comarch 

dedykowanego  do  realizacji  OFSA  2018  (tajemnica  przedsiębiorstwa  Comarch);  (xxix) 

Opracowanie własne — dot. metodyki Prince2; (xxx) Opracowanie własne — wykaz narzędzi 

do  wspierania  i  automatyzacji  wytwarzania  i  utrzymywania  oprogramowania  OFSA 

wykorzystywanych przez Comarch  na każdym  etapie produkcji  (tajemnica przedsiębiorstwa 

Comarch);  (xxxi

)  Opracowanie  własne  obejmujące  porównanie  narzędzi  do  testów 

automatycznych  wykorzystywanych  w  OFSA  przez  Comarch  (Selenium  Webdriver)  i  przez 

Asseco (ATA Studio); (xxxii

) Opracowanie własne na bazie danych systemowych - wskazane 

na  str.  41  odwołania  Tajemnica  przedsiębiorstwa  Comarch);  (xxxiii)  Zrzuty  z  narzędzi 

wspierających zarzadzanie testami - wskazane na str. 41 odwołania wraz z kodami (tajemnica 

przedsiębiorstwa  Comarch);  (xxxiv)  Informacja  publiczna  uzyska  od  ARIMR—  dotycząca 

szacowania wartości zamówienia w niniejszym postępowaniu; (xxxv) Opracowanie własne — 

tabela dot. cen Asseco oferowanych w OFSA 2015 i SIA 2015; (xxxvi) Raporty GUS 

—dane 

źródłowe  powołane  na  stronie  46  odwołania;  (xxxv)  Wykres  str.  35  Odwołania;  (xxxvii) 

Opracowanie własne — analiza ceny Asseco za IPF w OFSA bezspornego wzrostu kosztów 

– łącznie określone w dalszej części wyroku jako „Dowody Odwołującego”.  

Na podstawie powyższych dokumentów Izba ustaliła, że Zamawiający prowadzi postępowanie 

o  udzielenie  zamówienia  publicznego  pn.  „Zakup  usługi  utrzymania  i  rozwoju  systemu 

informatycznego O

FSA na okres 47 miesięcy”. 

Izba ustaliła, że zgodnie z pkt 2 SIWZ przedmiot zamówienia został podzielny na grupy usług 

–  G1,  G2,  G3  oraz  G4,  których  szczegółowy  zakres  został  opisany  w  odpowiednikach 

załącznikach. Usługa Modyfikacji  (G4) została opisana w załączniku nr 4 i 4C. W załączniku 

4C do wzoru 

Umowy został przyjęty określony cykl wytwórczy oprogramowań, składający się 

z następujących etapów:  

7.  Przez  czynności  wchodzące  w  pracę  nad  wytworzeniem  lub  zmianą  oprogramowania  o 

złożoności  określonej  w  Punktach  Funkcyjnych  Propozycji  bądź  Zgłoszenia  Zmiany 

Modyfikacji  rozumie  się  wszystkie  prace  wynikającego  z  przyjętego  w  Umowie  cyklu 

wytwórczego oprogramowania oraz zasad działalności Zamawiającego, w szczególności:  

zarządzanie projektem / zmianą; 

zbieranie i analiza wymagań oraz opracowanie dokumentacji analitycznej; 

opracowanie architektury i szczegółowych projektów rozwiązań wraz z dokumentacją 

projektową; 

wytworzenie oprogramowania wraz z teslam

i wewnętrznymi i integracyjnymi; 

optymalizację i przetestowanie oprogramowania na zgodność z wymogami SLA; 

opracowanie dokumentacji technicznej, administratora i użytkownika; 

przygotowanie i przepr

owadzenie Testów Akceptacyjnych; 

przygotowanie  i  przekazanie  pakietu  instalacyjnego  oprogramowania  wraz  z  kodami 

źródłowymi. 

W  dniu  12  grudnia  2018  r. 

Zamawiający  dokonał  otwarcia  ofert.  W  postępowaniu  zostały 

złożone trzy oferty: (i) oferta Asseco na kwotę 45 345 867,57, w tym Usługa Modyfikacji na 

kwotę 29 434 366,17; (ii) oferta Comrach – Odwołujący na kwotę 72 994 487,76, w tym Usługa 

Modyfikacji na kwotę 54 427 957,56; (iii) oferta DXC Technology Polska Sp. z o.o. na kwotę 

623,56, w tym Usługa Modyfikacji na kwotę 130 945 923,00.  

Zamawiający  wskazał,  iż  zamierza  przeznaczyć  na  realizację  zamówienia  kwotę  brutto 

300,  60  zł,  w  tym  na  usługę  Modyfikację  kwotę  45 147 876,92  zł.  (pismo  z  dnia  12 

grudnia 2019 r.)  

Izba ustaliła, że złożona przez Przystępującego Asseco oferta stanowiła 61,65% sumy jaką 

Zamawiający  zamierzał  przeznaczyć  na  realizacji  zamówienia.  Jednocześnie  oferta  ta  była 

niższa o 27 648 980,19 zł brutto od kolejnej oferty. 

Izba  ustaliła  następujący  chronologię  zdarzeń  dotyczących  procesu  wyjaśnienia  ceny  za 

realizację zamówienia zaoferowanej przez Przystępującego Asseco: 

1.  19 grudnia 2018 

– Zamawiający wystosowuje do Przystępującego Asseco pierwsze 

wezwanie do wyjaśnień dotyczących ceny zaoferowanej za realizacja zamówienia (w 

trybie  art. 90  ust.  1  pkt 1a  ustawy  Pzp). 

Oferta Przystępującego Asseco jest o 30% 

niższa  od  wartości  zamówienia  ustalonej  przez  Zamawiającego  oraz  od  średniej 

arytmetycznej cen 

ofert złożonych w postępowaniu;  

2.  12  grudnia  2018   - 

Przystępujący Asseco wskazuje, że potrzebuje więcej czasu na 

przygotowanie wyjaśnień;  

3.  21 grudnia 2018 - 

Zamawiający udziela zgody na przedłużenie terminu (do 14 stycznia 

4.  11  stycznia  2019  - 

Przystępujący  Asseco,  przed  upływem  wyznaczonego  terminu, 

składa pierwsze wyjaśnienia ceny (44 strony); wyjaśnienia objęte są klauzulą tajemnica 

przedsiębiorstwa. Zamawiający po dokonanej analizie częściowo utrzymuje klauzulę 

tajemnica przedsiębiorstwa;  

5.  17  stycznia  2019  - 

Zamawiający  ponownie  wzywa  Asseco  do  złożenia  wyjaśnienia 

dotyczących ceny, w zakresie 6 kwestii (pogrupowanych w 6-u kolejnych punktach), w 

tym w punkcie 5 wskazuje na „brak w wyjaśnieniach informacji dotyczących wyceny 

Punktu  Funkcyjnego  w  odniesieniu  do  struktury  prac  wynikających  z  przyjętego  we 

wzorze Umowy cy

klu wytwórczego oprogramowania”; 

6.  21 stycznia 2019 

– Przystępujący Asseco składa pismo, w którym ustosunkowuje się 

częściowo do wezwania z dnia 17 stycznia 2019 r.; 

7.  22 stycznia 2019 - 

Zamawiający odpowiada na pismo Asseco;  

8.  23  stycznia  2019  - 

Przystępujący    Asseco  składa  wyjaśnienia,  których  treść  jest 

zastrzeżona  jako  tajemnica  przedsiębiorstwa;  Zamawiający  po  dokonanej  analizie, 

c

zęściowo odtajnia wyjaśnienia;  

9.  11 luty 2019 - 

Zamawiający dokonuje wstępnej oceny ofert, wzywa Asseco w trybie 

art. 26 ust. 1 ustawy Pzp do złożenia dokumentów; 

10. 15 marca  2019 - Z

amawiający stwierdza, że dotychczasowe wyjaśnienia ceny nie są 

wystarczające, wskazując, że „nie rozwiały wątpliwości Zamawiającego dotyczących 

rażąco niskiej ceny". Unieważnia czynności dokonane w dniu 11.02.2019 r. i kieruje do 

Przystępującego Asseco  ponownie wezwanie do wyjaśnień ceny. W wezwaniu tym 

wzywa do złożenia dowodów do dnia 21 marca 2019 r.; 

11. 15  marca  2019 

–  Przystępujący  Asseco  wskazuje,  że  potrzebuje  więcej  czasu  na 

przygotowanie wyjaśnień; 

12. 19 marca 2019 - 

Zamawiający udziela zgody na przedłużenie terminu (do 26 marca 

13. 26  marca  2019  - 

Przystępujący Asseco składa wyjaśnienia, których treść zastrzega 

jako  informację  stanowiące  tajemnicę  przedsiębiorstwa.  Zamawiający  po  dokonanej 

analizie częściowo odtajnia dokument;  

14. 15  maja  2019  - 

Zamawiający  wzywa  Asseco  do  wyjaśnień,  wskazując,  że 

wcześniejsze wyjaśnienia dalej „nie rozwiały wątpliwości Zamawiającego dotyczących 

rażąco  niskiej  ceny".  Zamawiający  zaznacza,  że  jego  wątpliwości  budzą  złożone 

26.03.2019  wyjaśnienia  „dotyczące  opisu  poszczególnych  elementów  cyklu 

wytwórczego modyfikacji oprogramowania”.  

15. 27 maja 2019 r. - 

Przystępujący składa wyjaśnienia oraz załącza dowody.  

Pismem  z  dnia  1  lipca  2019  r.  Zamawiający  poinformował  wykonawców  o  wynikach 

postępowania  przetargowego.  Za  najkorzystniejszą  została  uznana  oferta  Przystępującego 

Asseco.  

Izba zważyła co następuje: 

Na  wstępie  Izba  ustaliła,  że  Odwołujący  spełnia  określone  w  art.  179  ust.  1  ustawy  Pzp 

przesłanki korzystania ze środków ochrony prawnej, tj. ma interes w uzyskaniu zamówienia, 

a 

naruszenie  przez  Zamawiającego  przepisów  ustawy  Pzp  może  spowodować  poniesienie 

przez 

niego  szkody  polegającej  na  nieuzyskaniu  zamówienia.  W  wyniku  ewentualnego 

uznania  przez  Izbę,  że    Zamawiającego  dokonał  niezgodnych  z  przepisami  ustawy  Pzp 

czynności  oferta  Odwołującego  ma  szansę  na  wybór  jako  oferta  najkorzystniejsza  i 

O

dwołujący miałby szansę na uzyskanie zamówienia.  

W ocenie Izby odwołanie zasługuje na uwzględnienie w zakresie zarzutu naruszenia art. 90 

ust. 3 Pzp ustawy w zw. z art. 90 ust. 1 w zw. z art. 90 ust. 1a pkt 1) oraz art 89 ust. 1 pkt 4 

ustawy Pzp. 

Na wst

ępie wskazać należy, że zgodnie z art. 90 ust. 1 ustawy Pzp jeżeli zaoferowana cena 

lub koszt, lub ich istotne części składowe, wydają się rażąco niskie w stosunku do przedmiotu 

zamówienia  i  budzą  wątpliwości  zamawiającego  co  do  możliwości  wykonania  przedmiotu 

zamówienia zgodnie z  wymaganiami  określonymi  przez  zamawiającego  lub  wynikającymi  z 

odrębnych  przepisów,  zamawiający  zwraca  się  o  udzielenie  wyjaśnień,  w  tym  złożenie 

dowodów,  dotyczących  wyliczenia  ceny  lub  kosztu.  W  ust.  1a  przywołanego  przepisu 

ust

awodawca wskazał, że w przypadku gdy cena całkowita oferty jest niższa o co najmniej 

30% od 

wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług, ustalonej 

przed wszczęciem postępowania zgodnie z art. 35 ust. 1 i 2 lub średniej arytmetycznej cen 

wszystkich złożonych ofert, zamawiający zwraca się o udzielenie wyjaśnień, o których mowa 

w  ust.  1,  chyba  że  rozbieżność  wynika  z  okoliczności  oczywistych,  które  nie  wymagają 

wyjaśnienia. Zgodnie ust. 2 obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny 

lub kosztu spoczywa na wykonawcy. 

Ponadto w art. 90 ust. 3 ustawy Pzp 

ustawodawca wskazał, że zamawiający odrzuca ofertę 

wykonawcy,  który  nie  złożył  wyjaśnień  lub  jeżeli  dokonana  ocena  wyjaśnień  wraz  z 

dostarczonymi  dowodami  potwierdza,  że  oferta  zawiera  rażąco  niską  cenę  w  stosunku  do 

przedmiotu zamówienia. Oznacza to, iż ustawodawca przewidział dwie przesłanki obligujące 

z

amawiającego  do  odrzucenia  oferty  wykonawcy:  (i)  brak  złożenia  wyjaśnień;  (ii)  ocena 

wyjaśnień wraz z dostarczonymi dowodami potwierdza, że oferta zawiera rażąco niską cenę 

w stosunku do przedmiotu zamówienia. 

Powyższe regulacje stanowią implementację do krajowego systemu prawnego m.in. art. 69 

Dyrektywy  Parlamentu  Europejskiego  2014/24/UE  z  dnia  26  lutego  2014  r.  w  sprawie 

zamówień  publicznych,  uchylająca  dyrektywę  2004/18/WE  (dalej  „Dyrektywa  Klasyczna”). 

Ustawodawca europejski w art. 69 Dyrektyw Klasycznej wskazał, że instytucje zamawiające 

żądają  od  wykonawców  wyjaśnień    dotyczących  ceny  lub  kosztów  zaproponowanych  w 

ofercie.  W  ust.  3  ustawodawca  europejski  wskazał,  że  instytucja  zamawiająca  ocenia 

dostarczone informacje w drodze konsultacji z oferentem. Obie regulacje, zarówno krajowa 

jak  i  europejska,  winny  być  interpretowana  w  świetle  naczelnej  zasady  prawa  zamówień 

publicznych tj. uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców.  

W orzecznictwie Krajowej Izby Odwoławczej na tle art. 90 ust. 1 ustawy Pzp wypracowano 

stanowisko, 

że  choć  przepis  art.  90  ust.  1  ustawy  Pzp  nie  zawiera  ograniczenia  co  do 

jednokrot

nego wezwania wykonawcy do złożenia wyjaśnień w zakresie rażąco niskiej ceny, to 

wezwanie  kierowane  jest  do  profesjonalnego  uczestnika  obrotu  gospodarczego,  wobec 

którego stosowany jest miernik podwyższonej staranności (art. 355 § 2 k.c.), a także mając na 

uwadze zasady równego traktowania wykonawców i uczciwej konkurencji (art. 7 ust. 1 ustawy 

Pzp),  wezwanie  w  przedmiocie  rażąco  niskiej  ceny  należy,  co  do  zasady,  kierować  do 

wykonawcy jednokrotnie. 

Kolejne wezwania są możliwe, jeśli służą one wyjaśnieniu informacji 

zawartych w pierwotnej odpowiedzi na wezwanie Zamawiającego (tak m.in. wyrok KIO o sygn. 

akt: 1431/17 z dnia 28 lipca 2017 r., wyrok KIO o sygn. akt: 2025/14 z dnia 

13 października 

2014 r., wyrok KIO o sygn. akt: 2380/17 z dnia 24 listopada 2017 r.). Proces ten odpowiada 

użytemu  przez  ustawodawcę europejskiego  pojęciu „konsultacji”  wyjaśnień.  W ocenie Izby 

pojęcie „konsultacji” wyjaśnień nie może być interpretowane w ten sposób, że umożliwia się 

wykonawcy wielokrotne wyjaśnienie tych samych kwestii związanych z wyceną zamówienia. 

Konsultacje  dotyczą  złożonych  przez  wykonawcę  pierwotnych  wyjaśnień  w  odpowiedzi  na 

wezwanie zamawiającego i zawartych w nich informacji. Informacje te mogą być oczywiście 

doprecyzowane w trackie konsultacji, ale doprecyz

owanie nie może oznaczać przekazywania 

zamawiającemu zupełnie nowych informacji czy dowodów, które wykonawca mógł przekazać 

w  odpowiedzi  na  pierwsze  wezwanie.  Nieusprawiedliwione  w  żaden  sposób  zaniechanie 

przekazania zamawiającemu wyczerpujących informacji co do wyceny kluczowych elementów 

zamówienia  skutkujące  przedłużaniem  procesu  wyboru  oferty  najkorzystniejszej  stanowi 

nadużycie prawa do składania wyjaśnień. Podkreślić należy, że zasada równego traktowania 

wykonawców oznacza, że zamawiający traktują jednakowo wykonawców w tym samych czy 

podobnych  okolicznościach.  W  ocenie  Izby  dopuszczenie  możliwości  „nieograniczonego” 

wyjaśnienia rażąco niskiej ceny poprzez dopuszczenie możliwości uzupełniania wyjaśnień o 

nowe  informacje  czy  dowody 

powoduje,  iż  zamawiający  dysponuje  niczym  nieograniczoną 

swobodą i dyskrecją co do decyzji odnośnie liczby wezwań w stosunku do poszczególnych 

wykonawców uczestniczących w postępowaniu, co z kolei przekładać się może na naruszenie 

zasady  równego  traktowania  wykonawców.  Pojawiać  się  bowiem  będzie  problem  dlaczego 

jeden  wykonawca został  wezwany  dwa razy,  zaś  inny  sześć razy,  dlaczego oferta jednego 

wykonawcy  została  odrzucona  na  podstawie  art.  90  ust.  3  ustawy  Pzp,  choć  zamawiający 

mógłby  jeszcze  dopytać  w  kolejnych  wezwaniach  o  wycenę  przedmiotu  zamówienia  czy 

dodatkowe  dowody.  Wprowadzenie  tak  szerokiego,  trudno  obiektywnie  weryfikowalnego 

ma

rginesu  swobody  dla  zamawiających,  potencjalnie  może  stanowić  naruszenie  zasady 

równego traktowania wykonawców. To w zasadniczej mierze przemawia za wypracowaną w 

orzecznictwie  zasadą  jednokrotnego  wezwania  do  złożenia  wyjaśnień,  z  możliwością 

konsultacji i wyjaśnienia treści pierwotnie złożonych wyjaśnień. Zasada ta służy maksymalnej 

obiektywizacji procesu weryfikacji cen zaoferowanych prze

z wykonawców.  

Mając  na  uwadze  powyższe  wskazać  należy,  że  analiza  złożonych  przez  Przystępującego 

Asseco wyjaśnień z dnia 11 stycznia 2019 r. wskazuje, że odniósł się on wyceny przedmiotu 

zamówienia,  opisując  elementy  jakie,  w  jego  ocenie,  wpłynęły  na  zaoferowaną  cenę  za 

realizację zamówienia. Na stronach od 14 do 19 wyjaśnień wykonawca odniósł się do kalkulacji 

pracochłonności  Punktu  Funkcyjnego.  Wykonawca  nie  załączył  do  wyjaśnień  żadnych 

dowodów  na  wykazanie  realności  przyjętych  rozwiązań  dotyczących  pracochłonności.  Jak 

wynika  z  treści  drugiego  wezwania  do  złożenia  wyjaśnień  z  dnia  17  stycznia  2019  r.  w 

wyjaśnieniach  Przystępującego  Asseco  z  dnia  11  stycznia  2019  r.  nie  zostały  zawarte 

informacje 

dotyczących  wyceny  Punktu  Funkcyjnego  w  odniesieniu  do  struktury  prac 

wynikających  z  przyjętego  we  wzorze  umowy  cyklu  wytwórczego  oprogramowania.  W 

Załączniku nr 4C do umowy Zamawiający bowiem w sposób szczegółowy opisał zakres prac 

jakie należy uwzględnić w wycenie kosztu realizacji Punktu Funkcyjnego. Zamawiający zwrócił 

się  więc  do  wykonawcy,  opisując  w  sposób  szczegółowy  zakres  wymaganych  informacji.  

Przystępujący Asseco pismem z dnia 23 stycznia 2019 r. złożył kolejne wyjaśnienia. Po raz 

kolejny  podkreśla,  że  z  uwagi  na  ogólne  charakter  wezwania  z  dnia  11  stycznia  2019  r., 

pierwotnie  złożone  wyjaśnienia  nie  były  tak  szczegółowe  jak  obecnie  wymaga  tego 

Zamawiający. Wykonawca nie składa żadnych dowodów. Zamawiający ponownie pismem z 

dnia  15  marca  2019  r.  zwraca  się  do  Przystępującego  o  wyjaśnienia  w  zakresie  wyceny 

pracochłonności  Punktu  Funkcyjnego  oraz  złożenia  dowodów  na  potwierdzenie  przyjętych 

założeń. Pismem z dnia 26 marca 2019 r. Przystępujący Asseco składa wyjaśnienia, opisując 

szczegółowo wybrane elementu procesu cyklu produkcyjnego. W wyjaśnieniach w pkt 3.2.3, 

3.2.7 wykonawca wskazał konkretne dane liczbowe dotyczące produktywności. Zamawiający 

w piśmie z dnia 13 maja 2019 r. wzywa po raz kolejny Przystępującego Asseco do wyjaśnienia 

treści  wyceny  Punktu  Funkcyjnego  oraz  przewidywanego  przez  wykonawcę  obniżenia 

wskaźnika  pracochłonności.  Ponawia  żądanie  złożenia  dowodów,  wskazując  iż  dopuszcza 

do

wód  na  nośniku  elektronicznym.  Pismem  z  dnia  27  maja  2019  r.  Przystępujący  Asseco 

składa wyjaśnienia. Wykonawca po raz kolejny wyjaśnia optymalizację procesu wytwórczego 

oprogramowania,  odnosząc  się  tym  razem  do  poszczególnych  etapów  cyklu  wytwórczego 

wynikającego z pkt 7 wzoru umowy. Po raz pierwszy składa dowody. 

Analiza czynności podjętych przez Zamawiającego oraz Przystępującego Asseco w okresie 

od dnia 1

9 grudnia do dnia 27 maja 2019 r. w zakresie wyjaśnienia ceny zaoferowanej przez 

wykonawcę za realizację zamówienia stanowi, w ocenie Izby, naruszenie art. 90 ust. 3 ustawy 

Pzp w zw. z art. 90 ust. 1 w zw. z art. 90 ust. 1a pkt 1 w zw. z art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy Prawo 

zamówień  publicznych.  Izba  doszła  do  takiego  przekonania  na  podstawie  następującym 

okoliczności  wynikających  z  treści  składanych  pism  i  wyjaśnień  w  trakcie  postępowania 

wyjaśniającego.  

Po pierwsze, o ile zgodzić należy się z Zamawiającym i Przystępującym, że ustawa Pzp nie 

wprowadza  zasady  jednokrotnego  wzywania  wykonawcy  do  złożenia  wyjaśnień  w  zakresie 

rażąco niskiej ceny, to stwierdzić należy kategorycznie, że niedopuszczalne jest prowadzenie 

pomiędzy wykonawcą, a zamawiającym negocjacji co do treści wyjaśnień, z czym, w ocenie 

Izby,  mamy  do  czynienia  w  przedmiotowym  postępowaniu  przetargowym.  Okolicznością 

niesporną jest to, że pierwsze wezwanie do złożenia wyjaśnień zostało wystosowane przez 

Zamawiającego do Przystępującego Asseco w dniu 19 grudnia 2018 r., zaś ostatnie wezwanie 

w  dniu  13  maja  2019  r.,  co  oznacza,  że  przez  prawie  pięć  miesięcy  Przystępujący  Asseco 

wyjaśniał dlaczego zaoferował za realizację zamówienia cenę o ponad 30% niższą niż wartość 

zamówienia i średnia arytmetyczna wartość ofert. Pierwsze wezwanie do złożenia wyjaśnień 

dotyczące zaoferowanej ceny niewątpliwie stanowiło powtórzenie art. 90 ust. 1 i 1a ustaw Pzp. 

Zamawiający wskazał, że żąda złożenia wyjaśnień, w tym dowodów dotyczących elementów 

oferty  mających  wpływ  na  wysokość ceny,  w  tym  m.in.  przyjętych  rozwiązań  technicznych. 

Mimo  swojej  ogólności,  doświadczony  wykonawca,  za  jakiego  należy  uznać  z  pewnością 

Przystępującego Asseco, winien mieć pełną świadomość procedury obowiązującej w zakresie 

wyjaśnienia  rażąco  niskiej  ceny,  w    tym  w  szczególności  obowiązku  złożenia  dowodów  na 

wykazanie  realności  przyjętych  rozwiązań  technologicznych  skutkujących  możliwością 

obniżenia kosztów realizacji zamówienia.  

Podkreślić  w  tym  miejscu  należy,  że  wezwanie  skierowane  przez  Zamawiającego  do 

Przystępującego  Asseco  zostało wystosowane  w  trybie art.  90  ust.  1a  pkt  1 ustawy  Pzp,  z 

uwagi 

na to, że cena oferty wykonawcy była niższa o 30% od wartości zamówienia oraz od 

średniej  arytmetycznej  cen  wszystkich  ofert.  Nie  sposób,  w  ocenie  Izby,  wymagać  od 

Zamawiającego, aby w wezwaniu do złożenia wyjaśnień, niejako za wykonawcę, wskazywał 

okoliczności, które w jego ocenie uzasadniają obniżenie ceny o ponadto 30%. To zadaniem 

wykonawcy, zgodnie z wolą ustawodawcy wyrażoną w art. 90 ust. 2 ustawy Pzp, jest zawarcie 

w  treści  wyjaśnień  takich  okoliczności  i  przedłożenie  takich  dowodów,  które  umożliwią 

Zamawiającemu weryfikację realności przyjętych założeń cenowych.  Nie do zaakceptowania, 

w ocenie Izby, uznać należy stanowisko wyrażone przez Przystępującego Asseco w piśmie z 

dnia 21 stycznia 2019 r. (str. 2), iż skoro w pierwszym wezwaniu Zamawiający nie sprecyzował 

swoich  wątpliwości  co  do  określonych  elementów  oferty  mających  wpływ  na  wysokość 

zaoferowanej  ceny,  to  przyjąć  należy,  że  wykonawcy  niejako  nie  był  wzywany  do  złożenia 

wyjaśnień i przysługuje mu prawo do złożenia kolejnych wyjaśnień, co do kwestii do których 

odniósł się już w odpowiedzi na pierwotne wezwanie Zamawiającego. W ocenie Izby, nie jest 

rolą  Zamawiającego  doszukiwanie  się  w  ofercie  wykonawcy  czynników  czy  okoliczności 

uzasadniających cenę wykonawcy za realizację zamówienia poniżej 30% jego wartości czy 

średniej  arytmetycznej  cen  ofert  złożonych  w  postępowaniu.  Ustawodawca  zobowiązał 

Zamawiającego  do  wezwania  wykonawcy,  zaś  ciężar  dowodu  wykazania  realności 

zaoferowanej  ceny  spoczywa  na  wykonawcy.  To  jakie  to  są  okoliczności  winno  być  więc 

precyzyjnie i jasno wskazane i poparte dowodami w treści złożonych wyjaśnień. Zamawiający 

zaś może w drodze „konsultacji” z wykonawcą wyjaśniać kwestie wskazane przez wykonawcę 

w treści wyjaśnień. Tym samym, w ocenie Izby, pomimo ogólnego wezwania Zamawiającego, 

Przystępujący  Asseco  winien  mieć  pełną  świadomość,  chociażby  z  tytułu  posiadanego 

doświadczenia  oraz  wielości  umów  realizowanych  w  trybie  zamówień  publicznych,  że  w 

odpowiedzi  na  zapytanie 

Zamawiającego  winien  precyzyjnie  wskazać  i  wykazać  dlaczego 

oferta jest o ponadto 30% tańsza od szacunków Zamawiającego i średniej arytmetycznej cen 

ofert. 

Po  drugie,  dokonując  analizy  treści  wyjaśnień  złożonych  przez  Przystępującego  Asseco  w 

odpowiedzi na wezwania Zamawiającego Izba uznała, że wykonawca nie wskazał na żadne 

obiektywne okoliczności, które uniemożliwiły mu złożenie informacji i dowodów zawartych w 

piśmie  z  dnia  27  maja  2019  r.  już  w  odpowiedzi  na  wezwanie  z  dnia  19  grudnia  2018  r., 

ewentualnie w ramach doprecyzowania wy

jaśnień w piśmie z dnia 23 stycznia 2019 r.  Ocena 

wyjaśnień  z  dnia  27  maja  2019  r.  prowadzi  do  wniosku,  że  dopiero  w  tym  dokumencie 

wykonawca ustosunkował się do podnoszonych przez Zamawiającego aspektów dotyczących 

optymalizacji  kosztowej  w  zakresie  wyceny  pracochłonności  Punktu  Funkcyjnego  na 

poszczególnych  etapach  procesu  wytwórczego,  a  więc  do  kluczowego  elementu  wyceny 

kosztów realizacji zamówienia, który miał decydujący wpływ na ostateczną cenę zaoferowaną 

za realizację zamówienia. Wskazał narzędzia, ich udział na poszczególnych etapach procesu 

wytwórczego i procentowe oszczędności. Załączył również dowody. Nie można zgodzić się ze 

stanowiskiem  Przystępującego,  że  informacje  te  stanowiły  jedynie  uszczegółowienie 

pierwotne przekazanych informacji z pisma z dnia 11 stycznia 2019 r. 

Zarówno w wezwaniu z 

dnia 17 stycznia (str. 2 pkt 4), w wezwaniu z dnia 15 marca 2019 r. (str. 1 pkt III 

– odniesienie 

do  procesu  wytwórczego),  w  wezwaniu  z  dnia  13  maja  2019  r.  Zamawiający  wzywa 

wykonawcę  do  wyjaśnienia  kwestii  oszczędności  pracochłonności  w  cyklu  wytwórczym,  o 

jakim mowa w pkt 7 Załącznika nr 4C. W ocenie Izby już z wezwania z dnia 17 stycznia 2019 

r.  Przystępujący  Asseco  mógł  i  powinien  powziąć  wiedzę,  że  Zamawiający  oczekuje 

przedstawienia informacji dotyczących wyceny Punktu Funkcyjnego w odniesieniu do struktury 

prac  wynikających  z  przyjętego  we  wzorze  umowy  cyklu  wytwórczego  oprogramowania  i 

oszczędności kosztowych na poszczególnych etapach. Jest oczywistym dla Izby, że wycena 

prac  to  konieczność  określenia  kosztów  realizacji  poszczególnych  etapów  i  ewentualnych 

oszczędności  pracochłonności  na  poszczególnych  etapach  z  uwagi  na  możliwość 

zastosowania konkretnych i sprecyzo

wanych narzędzi.   

W  ocenie  Izby  informacje  zawarte  w  piśmie  z  dnia  27  maja  2019  r.  wykonawca  był 

zobowiązany przekazać Zamawiającemu już na początku postępowania wyjaśniającego. Izba 

nie znajduje żadnego racjonalnego wytłumaczenia dla przekazania takich informacji po prawie 

miesiącach  prowadzenia  postępowania  wyjaśniającego.  Przystępujący  Asseco  to 

profesjonalista,  doświadczony  z  procesem  przetargowym,  który  wielokrotnie  występował 

przed  Izbą,  jeden  z  największych  podmiotów  na  rynku  usług  IT.  Trudno  więc  racjonalnie 

wytłumaczyć,  że  profesjonalista  udzielając  pierwotnych  wyjaśnień  dotyczących  procesów 

automatyzacji i optymalizacji kosztów związanych z Punktem Funkcyjnym nie ma świadomości 

konieczności przekazania Zamawiającemu pełnych i precyzyjnych informacji co do narzędzi 

optymalizacji na poszczególnych etapach procesu wytwórczego, które to okresy były znane 

wykonawcy  wraz  z  publikacją  wzoru  umowy,  realnych  oszczędności  jakie  wynikają  z  ich 

zastosowania  na  poszczególnych  etapach  procesu  wytwórczego.  Przerzucenie  na 

Zamawiającego obowiązku precyzyjnego określenia zakresu żądanych informacji jest niczym 

innym 

jak 

niedozwolo

nym  przerzucaniem  ciężaru  dowodu  wykazania  realności 

zaproponowanej  wyceny  na  Zamawiającego  i  nieudolną  próbą  usprawiedliwienia  własnych 

zaniechań. Analiza stanowiska Przystępującego Asseco sprowadza się do twierdzenia – skoro 

Zamawiający  nie  zapytał  konkretnie  o  coś  w  zakresie  wyceny,  to  ja  nie  mam  obowiązku 

przekazania  takich  informacji.  Taki  tok  rozumowania  jest,  w  ocenie  Izby,  błędny.  To 

wykonawca  ma  obowiązek  przekazania  wszystkich  informacji  i  obliczeń,  które  wyjaśniają 

sposób wyceny przedmiotu zamówienia i wykazania okoliczności na jakie się powołuje.  

Po  trzecie  podkr

eślić  należy,  że  Zamawiający  w  każdym  z  wezwań  kierowanych  do 

Pr

zystępującego  Asseco  żądał  złożenia dowodów  na  potwierdzenie twierdzeń  zawartych w 

wyjaśnieniach. Dopiero do pisma z dnia 27 maja 2019 r. Przystępujący Asseco dołączył takie 

dowody. Data utworzenia co najmniej trzech z załączonych dowodów (tj. 2017 r.) wskazuje, 

że wykonawca mógł i powinien przedłożyć je Zamawiającemu już 11 stycznia 2019 r., czego 

nie  uczynił.  Nie  zostało  Izbie  w  żaden  sposób  wytłumaczone  dlaczego  dowody  te  zostały 

złożone  tak  późno.  W  konsekwencji  Izba  uznała,  że  wykonawca  nie  dochował  należytej 

staranności w przygotowaniu pierwotnych wyjaśnień, mając (a przynajmniej powinien mieć) 

pełną  świadomość  konieczności  złożenia  takich  dowodów.  Pozostałe  dowody  złożone  w 

ramach  pisma  z  dnia  27  maja  2019  r.  również,  w  ocenie  Izby,  winny  być  przedłożone 

Zamawiającemu na początku etapu wyjaśnienia ceny zaoferowanej przez wykonawcę. Nie do 

zaakceptowanie  uznać  należy  stanowisko  Przystępującego  Asseco,  który  z  jednej  strony 

akcentuje swoje doświadczanie zdobyte w  innych projektach i  narzędzia z  pomocą których 

skutecznie  dokonywał  optymalizacji  kosztów  pracy,  a  dzięki  którym  obniżył  wycenę  Punktu 

Funkcyjnego, z drugiej zaś strony przez okres  ponad 4 miesięcy nie jest w stanie przygotować 

dla  Zamawiającego  prezentacji  złożonych  w  dniu  27  maja  2019  r.  Prezentacje  te  dotyczą 

narzędzi,  które  Przystępujący,  jak  sam  twierdził,  stosował  już  w  innych  projektach,  a  tym 

samym narzędzia te są mu doskonale znane. Nie może stanowić wytłumaczenie dla bierności 

Przystępującego  Asseco  nieobecność  w  pracy  jednego  pracownika.  Nawet  jeżeli  ma  on 

kluczowe  znaczenie  dla  wyceny  projektu,  to  doświadczony  wykonawca  będący  w  trakcie 

postępowania  przetargowego  i  procedury  wyjaśnienia  zaoferowanej  ceny  albo  wstrzymuje 

urlop  do  czasu  zakończenia  procesu  albo  podejmuje  odpowiednie  działania  w  celu 

zabezpieczenia  swojej  sytuacji.  Trudno  również  uznać  za  wiarygodne  twierdzenia 

Przystępującego  Asseco,  że  w  tak  dużej  firmie  jedna  osoba  jest  w  stanie  przygotować 

prezentacje załączone do pisma z dnia 27 maja 2019.  

Izba  podkreśla,  że  obowiązek  złożenia  dowodów  spoczywa  na  wykonawcy.  Ustawodawca 

dobór  narzędzi  dowodowych  pozostawia  w  gestii  wykonawcy.  To  przecież  wykonawca 

wycenia  koszt  swoich  usług  i  to  wykonawca  wie  najlepiej  jakimi  czynnikami  kierował  się 

wyliczając koszt realizacji zamówienia. Przystępujący Asseco do kwestii dowodów odniósł się 

w  piśmie  z  dnia  26  marca  2019  r.,  a  więc  trzy  miesiące  po  wszczęciu  postępowania 

wyjaśniającego, zaś same dowody załączył do pisma z dnia 27 maja 2019 r. Ocena działań 

Przystępującego Asseco w tym zakresie prowadzi do wniosku, iż wykonawca nie dochował 

należytej  staranności  w  procesie  przygotowywania  swoich  pierwotnych  wyjaśnień.  Kwestia 

możliwości  złożenia  dowodów  co  do  wyceny  Punktu  Funkcyjnego  została  przez 

Przystępującego Asseco pominięta z pismach z dnia 11 stycznia oraz z dnia 23 stycznia 2019 

r. 

Już  ta  okoliczność  winna  dyskwalifikować  wykonawcę.  Wykonawca  ma  obowiązek 

wskazania czy ma dowody i jakie albo, że dowodów tych nie ma i nie może złożyć i okoliczność 

tą  wyjaśnić.  W  przedmiotowym  postępowania  niekonsekwencja  w  działaniach 

Przystępującego  powoduje,  że  zaniechania  i  brak  należytej  staranności  nie  mogą  być 

usprawiedliwione  poprzez  przedłużanie  terminu  na  ratowanie  swojej  oferty.  Nie  ulega 

wątpliwości, że wykonawca ostatecznie złożył dowody dotyczące wyceny Punktu Funkcyjnego 

na podstawie, których Zamawiający miał ocenić możliwości optymalizacji kosztowej na jaką 

powołał  się  wykonawca.  Nie  uzasadnił  racjonalnie  dlaczego  takich  dowodów  nie  złożył  na 

początku postępowania wyjaśniającego. Nie zaadresował również w początkowych pismach 

trudności dowodowych. Tym samym dowody złożone w piśmie z dnia 27 maja 2019 r. uznać 

należy za spóźnione, które nie powinny być przedmiotem oceny ze strony Zamawiającego.  

Podkreślić dalej należy, że w treści wyjaśnień z dnia 11 stycznia 2019 r. Przystępujący Asseco 

odnosi się do wykonanych przez siebie analiz (strona 16 wyjaśnień). Takie analizy nie zostały 

również złożone Zamawiającemu w celu weryfikacji poprawności przyjętych założeń. Analizy 

takie złożył choćby Odwołujący w postępowaniu odwoławczym w celu wykazania nierealności 

wyceny  Punktu  Funkcyjnego  przez  Przystępującego.  Słusznie  wskazał  Odwołujący,  że 

Przystępujący  również  winien  był  wykonać takie analizy  Zamawiającemu w  celu weryfikacji 

poprawności przyjętych założeń.  

Po czwarte 

wskazać należy, że postępowanie przetargowe prowadzone przez Zamawiającego 

to  nie  dwustronna  relacja  pomiędzy  Zamawiającym,  a  Przystępującym  Asseco.  W 

postępowaniu  uczestniczą  również  inni  wykonawcy.  Złożyli  oni  oferty,  przedłużali  terminy 

związania  ofertą,  wadium,  oczekiwali  na  decyzję  Zamawiającego.  Postępowanie  zaś 

Przyst

ępującego Asseco jak i przedłużana przez Zamawiającego procedura wyjaśnienia ceny 

wykonawcy  nie  tylko  niezasadnie 

narażała  wykonawców  na  dodatkowe  koszty  związane  z 

uczestnictwem  w  postępowaniu,  ale  przez  okres  ponad  pięciu  miesięcy  utrzymywała  stan 

niepewności co do ostatecznego rozstrzygnięcia przetargu, co może mieć wpływ na decyzje 

biznesowe wykonawców np. co do udziału w innych przetargach.   

Po  piąte,  Izba  nie  zgadza  się  ze  stanowiskiem  Zamawiającego,  że  obowiązek  rzetelnego 

zbadania ceny uprawnia go do wielokrotnych wezwań wykonawcy do złożenia wyjaśnień. W 

ocenie  Izby  Zamawiający  błędnie  interpretuje  zakres  obowiązków  nałożonych  przez 

ustawodawcę  w  procesie  weryfikacji  rażąco  niskiej  ceny  na  poszczególne  strony 

postępowania  wyjaśniającego.  Ciężar  dowodu  spoczywa  na  wykonawcy,  obowiązkiem  zaś 

Zamawiającego jest rzetelna analiza złożonych wyjaśnień i dowodów. W przypadku zaś braku 

wystarczających informacji w treści wyjaśnień, a tym bardziej braku przedłożenia dowodów, to 

Zamawiający  ma  obowiązek  odrzucić  ofertę  wykonawcy.  Wielokrotnie  zaś  dopytywanie 

wykonawcy o te same kwestie, a tym bardziej dopraszanie się o dowody rodzi podejrzenie 

braku obiektywizmu i w

chodzenie w zakres obowiązków wykonawcy.     

Po  szóste,  jest  oczywistym  dla  Izby,  że  analiza  rażąco  niskiej  ceny  to  przede  wszystkim 

kwestia prezentacji przez wykonawcę określonych wyliczeń opartych o konkretne założenia i 

wymagania zawarte w SIWZ, w tym 

we wzorze umowy. Izba nie neguje założenia przyjętego 

przez Przystępującego Asseco, iż w przypadku prac wycenianych w PF w większym stopniu 

możliwe jest zastosowanie optymalizacji. To co jednak nie może być zaakceptowane przez 

Izbę  to  brak  profesjonalizmu  i  należytej  staranności  ze  strony  Przystępującego  Asseco  w 

zakresie wykazania w treści złożonych wyjaśnień z dnia 11 stycznia 2019 r. jak również z dnia 

23  stycznia 

2019  r.  jakie  konkretnie  optymalizacje  na  poszczególnych  etapach  cyklu 

wytwórczego zostały przez wykonawcę uwzględnione podczas wyceny kosztów, jakiego rzędu 

oszczędności przewiduje wykonawca z tego tytułu i na czym opiera swoje twierdzenia. Analiza 

toku  zdarzeń  rodzi  nieodparte  wrażenie,  że  wszelkiego  rodzaju  wyliczenia  wykonawcy  były 

przygotow

ywane na potrzeby wyjaśnień. Nie został bowiem złożony żaden dokument, który 

potwierdzałby,  że  Przystępujący  Asseco  rzeczywiście  przed  złożeniem  oferty  dokonywał 

analiz kosztów prac Punktu Funkcyjnego w procesie wytwórczym według wskazań zawartych 

w  pkt  7  wzoru  umowy. 

W  ocenie  Izby  by  wyliczyć  precyzyjnie  cenę  -  przy  składaniu  oferty 

Przystępujący  Asseco  powinien  był  dokonać  symulacji  i  wpływu  wykorzystania  narzędzi 

automatyzujących  na  oszacowanie  możliwości  obniżenia  ceny  za  1  Punkt  Funkcyjny  do 

oferowaneg

o poziomu. Takie symulacje czy analizy winny być przedłożone Zamawiającemu 

wraz z wyjaśnieniami, czego wykonawca nie uczynił.  

W  ocenie  Izby  wystosowanie 

przez  Zamawiającego  wezwań  do  Przystępującego  Asseco  z 

dnia 15 

marca 2019 r. oraz 13 maja 2019 r. było działaniem nieuprawionym. Dotyczyło ono 

bowiem kwestii, co do których Zamawiający wyraźnie żądał złożenia wyjaśnień jak i dowodów 

w wezwaniu z dniu 17 stycznia 2019 r.  Ocena zasadności realności ceny zaproponowanej 

przez Przystępującego Asseco winno być dokonana wyłącznie przez pryzmat wyjaśnień z dnia 

11 stycznia 2019 r. oraz z dnia 23 stycznia 2019 r. Za dopuszczalne, w ocenie Izby, uznać 

nalży  wezwanie  z  dnia 17  stycznia  2019  r.,  w  którym  Zamawiający  w  sposób  szczegółowy 

doprecyzował elementy wymagające doszczegółowienia po wyjaśnieniach z dnia 11 stycznia 

2019  r.  W  ocenie  Izby, 

w  świetle  treści  wezwania,  tak  doświadczony  wykonawca  jak 

Przystępujący  Asseco  nie  mógł  mieć  już  wątpliwości  co  do  zakresu  wymaganych  przez 

Zamawiającego informacji, w tym co do kwestii związanej z obowiązkiem złożenia dowodów.  

Nie  ulega  wątpliwości,  że  treść  wyjaśnień  z  dnia  11  stycznia  oraz  23  stycznia  2019  r.  nie 

potwierdziła,  że  wykonawca  nie  zaoferował  rażąco  niskiej  ceny.  Świadczą  o  tym  kolejne 

wezwania  Zamawiającego  z  dnia  15  marca  2019  r.  oraz  13  maja  2019  r.,  które  nie  były  w 

żaden sposób kwestionowane przez Przystępującego Asseco. W ocenie Izby, Zamawiający 

zaniechał odrzucenia oferty Przystępującego Asseco na podstawie art. 90 ust. 3 ustawy Pzp. 

Sam Zamawiający swoimi kolejnymi wezwaniami potwierdził bowiem, że wyjaśnienia z dnia 

11  stycznia  oraz  23  stycznia  2019  r.  nie  potwierdzają  realności  zaaferowanej  ceny  przez 

Przystępującego Asseco.   

Tym  samym,  odwołanie  podlegało  uwzględnieniu  w  związku  z  naruszeniem  przez 

Z

amawiającego art. 90 ust. 3 ustawy Pzp w zw. z art. 90 ust. 1 w zw. z art. 90 ust. 1a pkt 1 w 

zw. z art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy Pzp.  

Ponadto  Izba  uznała,  że  złożone  podczas  rozprawy  Dowody  Odwołującego  (zgodnie  z 

definicją  powyżej)  nie  miały  znaczenia  dla  rozstrzygnięcia  przedmiotowego  odwołania. 

Przedm

iotem badania Izby były czynności Zamawiającego podejmowane w ramach procesu 

wyjaśnienia rażąco niskiej ceny. Izba uznała, dokonując analizy treści oraz liczby wezwań, że 

Zamawiający w sposób nieuprawniony ponawiał wezwania do złożenia wyjaśnień dotyczących 

wyceny  przedmiotu  zamówienia.  Podstawą  rozstrzygnięcia  były  więc  wezwania 

Zamawiającego i odpowiedzi Przystępującego Asseco, zaś Dowody Odwołującego nie miały 

w tej kwestii żadnego znaczenia.  

Zarzut naruszenia art. 24 ust. 1 pkt 17 ustawy Pzp  

W  ocenie  Izby  zarzut  nie  potwierdził  się.  Zgodnie  z  art.  24  ust.  1  pkt  17  ustawy  Pzp  z 

postępowania o udzielenie zamówienia publicznego wyklucza się wykonawcę, który w wyniku 

lekkomyślności  lub  niedbalstwa  przedstawił  informację  wprowadzające  w  błąd 

zamawiającego, mogące mieć istotny wpływ na decyzję podejmowane przez zamawiającego 

w  postępowaniu  o  udzielenie  zamówienia  publicznego.  Izba  wskazuje,  iż  aby  została 

wypełniona  hipoteza  normy  prawnej  wyrażonej  w  art.  24  ust.  1  pkt  17  ustawy  Pzp  muszą 

zostać  spełnione  łącznie  następujące  przesłanki:  (1)  musi  dojść  w  toku  postępowania  o 

udzielenie zamówienia publicznego do złożenia przez wykonawcę w rozumieniu art. 2 pkt 11 

ustawy Pzp informacji wprowadzających w błąd zamawiającego; (2) złożenie takich informacji 

przez  wykonawcę  było  wynikiem  jego  lekkomyślności  lub  niedbalstwa;  oraz  (3)  złożenie 

nieprawdziwych  informacji  musi  mieć  wpływ  lub  może  mieć  wpływ  na  wynik  tego 

postępowania.  Weryfikacji  więc  podlegają  okoliczności  faktyczne  zawarte  w  dokumentacji 

ofertowej  danego  wykonawcy.  Obowiązkiem  zaś  wykonawcy  składającego  odwołanie  na 

czynności zamawiającego jest wykazanie w toku postępowania odwoławczego, okoliczności 

potwierdzających wszystkie trzy przesłanki konieczne do stwierdzenia naruszenia art. 24 ust. 

1 pkt 17 ustawy Pzp. Wskazać bowiem należy, że na podstawie art. 190 ust. 1 ustawy – Strony 

i uczestnicy postępowania odwoławczego są obowiązani wskazywać dowody do stwierdzenia 

faktów, z których wywodzą skutki prawne. Dowody na poparcie swych twierdzeń lub odparcie 

twierdzeń  strony  przeciwnej  strony  i  uczestnicy  postępowania  odwoławczego  mogą 

przedstawiać  aż  do  zamknięcia  rozprawy.  Przepis  ten  nakłada  na  strony  postępowania 

obowiązek, który zarazem jest uprawnieniem stron, wykazywania dowodów na stwierdzenie 

faktów,  z  których  wywodzą  skutki  prawne.  Postępowanie  przez  Izbą  stanowi  postępowanie 

kontradyktoryjne,  czyli  sporne  a  z  istoty  tego  postępowania  wynika,  iż  spór  toczą  strony 

postępowania i to one mają obowiązek wykazywania dowodów, z których wywodzą określone 

skutki  prawne.  Powołując  w  tym  miejscu  regulację  art.  14  ustawy  do  czynności 

podejmowanych  przez  zamawiającego  i  wykonawców  w  postępowaniu  o  udzielenie 

zamówienia publicznego stosuje się przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku – Kodeks 

cywilny, jeżeli przepisy ustawy nie stanowią inaczej przechodząc do art. 6 Kodeksu cywilnego 

ciężar  udowodnienia  faktu  spoczywa  na  osobie,  która  z  faktu  tego  wywodzi  skutki  prawne 

należy wskazać, iż właśnie z tej zasady wynika reguła art. 190 ust 1 ustawy. Przepis art. 6 

Kodeksu  cywilnego  wyraża  dwie  ogólne  reguły,  a  mianowicie  wymaganie  udowodnienia 

powoływanego przez stronę faktu, powodującego powstanie określonych skutków prawnych 

oraz usytuowanie ciężaru dowodu danego faktu po stronie osoby, która z faktu tego wywodzi 

skutki prawne; e

i incubit probatio qui dicit non qui negat (na tym ciąży dowód kto twierdzi a nie 

na tym kto zaprzecza).  

W niniejszym postępowaniu to na Odwołującym ciążył obowiązek wykazania, iż Przystępujący 

Asseco 

składając  ofertę złożył  oświadczenia, które wprowadziły  Zamawiającego  w  błąd,  co 

miało  wpływ  na  wynik  postępowania.  Jednakże  w  toku  postępowania  odwoławczego 

Odwołujący takich okoliczności nie wykazał. Sposób sformułowania zarzutu naruszenia art. 24 

ust.  1  pkt  17  ustawy  Pz

p  przez  Odwołującego  rodzi  istotne  wątpliwości  jakie  twierdzenia 

Przystępującego Asseco Izba miałaby być weryfikowanie pod kątem naruszenia art. 24 ust. 1 

pkt  17  ustawy  Pzp.    Z

daniem  Izby  okoliczność,  iż  Przystępujący  Asseco  uzyskuje  zysk  ze 

swojej działalności nie została w żaden sposób podważona przez Odwołującego i nie może 

być  uznana  za  informację  wprowadzającą  Zamawiającego  w  błąd.  Zgodzić  się  należy  z 

Odwołującym,  iż  zysk  w firmie  to  wypadkowa wielu czynników,  jednakże skoro wykonawca 

taki  zysk  wyprac

owuje,  to  niewątpliwe  świadczy  to  o  tym,  że  zarządza  swoim 

przedsiębiorstwem  prawidłowo.  Jest  to  jeden  z  pozytywnych  czynników  działalności 

wykonawcy i może być uznany za okoliczność potwierdzającą  pozytywne doświadczenie w 

zarządzaniu projektami. To, iż w stosunku do Przystępującego Asseco został wydany wyrok, 

w  którym  sąd  potwierdził  popełnienie  przez  Przystępującego  Asseco  czynu  nieuczciwej 

k

onkurencji, polegającym na zaniżeniu ceny za wykonanie jednego Punktu Funkcyjnego, nie 

może świadczyć o praktykowaniu przez wykonawcę oferowania za usługi rażąco niskiej ceny. 

Za  niezasadne  nale

ży  uznać  utożsamienie  jednorazowego  zdarzenia  z  praktyką. 

Przystępujący  Asseco  ponadto  nigdy  nie  zaprzeczył  okoliczności,  iż  taki  wyrok  został  w 

stosunku do niego wydany. Tym s

amym, w ocenie Izby, Odwołujący nie wykazał, że spełniona 

została pierwsza z przesłanek koniecznych do zastosowania art. 24 ust. 1 pkt 17 ustawy Pzp 

tj.  nie  wykazał,  że  Przystępujący  Asseco  przedstawił  informację  mogące  wprowadzić 

Zamawiającego w błąd. Nie można bowiem uznać zarzutu za zasadnego w oparciu wyłącznie 

o  gołosłowne  twierdzenia  wykonawcy  konkurującego  w  tym  samym  postępowaniu 

przetargowym.  Takie  działanie  Izby  stanowiłoby  naruszenie  art.  190  ust.  1  ustawy  Pzp  i 

wypaczałoby  sens  postępowania  odwoławczego  przed  Izbą.  Tym  samym,  wobec  braku 

wykazania przez Odwołującego pierwszej z przesłanek koniecznych do zastosowania art. 24 

ust. 1 pkt 17 ustawy Pzp Izba uznała, że powyższych zarzut nie potwierdził się.  

Biorąc  powyższe  pod  uwagę,  o  kosztach  postępowania  orzeczono  stosownie  do  wyniku 

postępowania - na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy Pzp oraz w oparciu o przepis § 3 ust. 

1 w zw. z § 5 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w 

sprawie  wysokości  i  sposobu  pobierania  wpisu  od  odwołania  oraz  rodzajów  kosztów  w 

postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41 poz. 238). 

Przewodniczący:      ………………….….. 

Członkowie:   

………………………..  

…………………………