Sygn. akt: KIO 1209/19
WYROK
z dnia 15 lipca 2019 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Aleksandra Patyk
Protokolant:
Rafał Komoń
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 lipca 2019 r.
w Warszawie odwołania wniesionego do
Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 27 czerwca 2019 r. przez wykonawcę J. Z.
prowadząca działalność gospodarczą pod nazwą P.P.H.U. LEKARO J. Z. w postępowaniu
prowadzonym przez
Gminę Piaseczno,
przy udziale wykonawcy
Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych Piaseczno Sp. z o.o.
z siedzibą w Piasecznie zgłaszającego przystąpienie do postępowania odwoławczego
w sprawie o sygn. akt: KIO 1209/19 po stronie Zamawiającego,
orzeka:
1. Umarza
postępowanie odwoławcze w zakresie zarzutu naruszenia art. 24 ust. 1
pkt 12 ustawy Prawo zamówień publicznych, względnie art. 26 ust. 3 ustawy Prawo
zamówień publicznych, w zakresie odnoszącym się do powierzchni umożliwiającej
stworzenie Punktu Selektywn
ej Zbiórki Odpadów Komunalnych na terenie bazy
magazynowo
– transportowej z uwagi na cofnięcie odwołania w tym zakresie.
Uwzględnia odwołanie i nakazuje Zamawiającemu unieważnienie czynności wyboru
najk
orzystniejszej oferty w części 2, powtórzenie czynności badania i oceny ofert,
w tym ujawnienie złożonych przez Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych Piaseczno
Sp. z o.o. z siedzibą w Piasecznie oświadczeń i dokumentów złożonych na wezwanie
Zamawiającego z dnia 8 maja 2019 r. dotyczących części 2 oraz wyjaśnień ww.
wykonawcy z dnia 20 maja 2019 r.
Oddala odwołanie w pozostałym zakresie.
Kosztami postępowania obciąża w części ¼ Zamawiającego – Gminę Piaseczno,
a w części ¾ Odwołującego – wykonawcę J. Z. prowadząca działalność
gospodarczą pod nazwą P.P.H.U. LEKARO J. Z.:
.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 18 600 zł 00 gr (słownie:
osiemnaście tysięcy sześćset złotych zero groszy) stanowiącą koszty poniesione przez
Odwołującego tytułem wpisu od odwołania i wynagrodzenia pełnomocnika,
zasądza od Zamawiającego – Gminy Piaseczno na rzecz Odwołującego – wykonawcy
J. Z.
prowadząca działalność gospodarczą pod nazwą P.P.H.U. LEKARO J. Z.
kwotę 4650 zł 00 gr (słownie: cztery tysiące sześćset pięćdziesiąt złotych zero groszy).
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. -
Prawo zamówień publicznych
(t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 1986 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od dnia jego
doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej do
Sądu Okręgowego w Warszawie.
Przewodniczący: ……………………………..
Sygn. akt: KIO 1209/19
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający – Gmina Piaseczno [dalej „Zamawiający”] prowadzi postępowanie
o udzielenie zamówienia publicznego w trybie przetargu nieograniczonego na odbiór
i zagospodarowanie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości zamieszkałych
i niezamieszkałych oraz utworzenie i prowadzenie punktu selektywnej zbiórki odpadów
komunalnych na terenie Gminy Piaseczno
(znak postępowania: 29/19).
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej w dniu 13 marca 2019 r. pod numerem 2019/S 051 - 117538.
W dniu 27 czerwca 2019 r. wykonawca J. Z.
prowadząca działalność gospodarczą pod
nazwą P.P.H.U. LEKARO J. Z. [dalej „Odwołujący” lub „LEKARO”] wniósł odwołanie w
zakresie części 2 zamówienia zarzucając Zamawiającemu naruszenie:
1. art. 24 ust 1 pkt 16) i 17) ustawy Pzp poprzez zaniechanie wykluczenia wykonawcy PUK
Piaseczno mimo, iż wykonawca ten wprowadził Zamawiającego w błąd w wyniku rażącego
niedbalstwa przy przedstawianiu informacji, że nie podlega wykluczeniu tudzież co najmniej w
wyniku niedbalstwa przedstawił informacje wprowadzające w błąd zamawiającego, mogące
mieć istotny wpływ na decyzje podejmowane przez zamawiającego w postępowaniu (tj.
decyzje o wykluczeniu lub wyborze oferty tego w
ykonawcy) poprzez złożenie oświadczeń: - o
wywiązaniu się ze wszystkich obowiązków dotyczących płatności podatków lub składek na
ubezpieczenie społeczne (zawartym w JEDZ) i - o niezaleganiu z opłacaniem podatków
i opłat lokalnych mimo istnienia zaległości w zakresie płatności podatków i opłat na dzień
składania tych oświadczeń;
2. art. 24 ust. 5 pkt 8 ustawy Pzp poprzez zaniechanie wykluczenia wykonawcy PUK
Piaseczno mimo, iż wykonawca ten naruszył obowiązki dotyczące płatności podatków
i opłat, których zarówno na dzień składania ofert jak i na dzień uzupełnienia dokumentów
w trybie art. 26 ust 1 ustawy Pzp nie uregulował;
3. art. 24 ust. 8 ustawy Pzp poprzez uznanie wyjaśnień wykonawcy PUK Piaseczno jako
procedury samooczyszczenia w stosunku do PUK Piaseczno i dopuszczenie do jej
za
stosowania pomimo, braku ich złożenia we właściwym terminie oraz braku przyznania się
w
ykonawcy do zaistnienia okoliczności skutkujących wykluczeniem;
4. 24 ust. 9 w zw. z art.
24 ust. 8 ustawy Pzp poprzez uznanie za wystarczające, w celu
udowodnienia oko
liczności wskazanych w art. 24 ust. 8 w stosunku do przesłanek wykluczenia
wskazanych w art. 24 ust. 5 pkt 8 ustawy Pzp oraz art. 24 ust. 1 pkt 16 i 17 ustawy Pzp
wyjaśnień i dowodów przedłożonych przez PUK Piaseczno;
5. art. 8 ust. 1 i 3 ustawy Pzp poprz
ez niezweryfikowanie, względnie błędne zweryfikowanie
informacji i dokumentów przedłożonych przez wykonawcę w toku postępowania jako
zawierających tajemnicę przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów o zwalczaniu nieuczciwej
konkurencji, a w konsekwencji niez
achowanie zasady jawności postępowania;
6. art. 90 ust. 1 ustawy Pzp z uwagi na zaniechania wezwania wykonawcy do złożenia
wyjaśnień w zakresie rażąco niskiej ceny mimo istnienia ku temu podstaw;
7. art. 24 ust. 1 pkt 12 ustawy Pzp z uwagi na niewykazanie
spełnienia warunków udziału
w postępowaniu w zakresie wskazanym w treści uzasadnienia zarzutów, względnie
niezastosowanie art. 26 ust. 3 ustawy Pzp.
Wobec ww. zarzutów odwołania Odwołujący wniósł o nakazanie Zamawiającemu:
1. unieważnienia czynności wyboru oferty PUK Piaseczno jako najkorzystniejszej;
2. ponowienia badania i oceny ofert;
3. wykluczenia wykonawcy PUK Piaseczno z postępowania oraz odrzucenia jego oferty;
4. odtajnienia oświadczeń i dokumentów mających potwierdzać okoliczności wskazane
w
art. 25 ust. 1 ustawy Pzp a złożonych w odpowiedzi na pismo Zamawiającego z dnia
8 maja 2019 r. (znak pisma RZP.271.29.2019.IT.778), odpowiedzi wykonawcy na pismo
wykonawcy LEKARO przekazane jako załącznik w ww. piśmie oraz uzasadnienia objęcia ww.
dokume
ntów tajemnicą przedsiębiorstwa wraz z ewentualnie przedłożonymi dowodami.
W zakresie zarzutów od pierwszego do czwartego Odwołujący wskazał na treść punktu
5.5 SIWZ, gdzie Zamawiający zawarł fakultatywną przesłankę wykluczenia wykonawcy, o
której mowa w art. 24 ust. 5 pkt 8 ustawy Pzp. Wskazał, iż wykonawca PUK Piaseczno w dniu
12 kwietnia 2019 r. oświadczył, iż wywiązał się ze wszystkich obowiązków dotyczących
płatności
podatków
lub
składek
na
ubezpieczenie
społeczne,
zarówno
w państwie, w którym ma siedzibę, jak i w państwie członkowskim instytucji zamawiającej lub
podmiotu zamawiającego, jeżeli jest ono inne niż państwo siedziby (Część III, litera B JEDZ).
Jednocześnie oświadczenie to zostało opatrzone poniższą klauzulą: - Niżej podpisany(-a)(-i)
oficjalnie oświadcza(-ją), że informacje podane powyżej w częściach II-V są dokładne
i prawidłowe oraz że zostały przedstawione z pełną świadomością konsekwencji poważnego
wprowadzenia w błąd. W dniu 20 maja 2019 r. złożył oświadczenie o niezaleganiu
z opłacaniem podatków i opłat lokalnych, o których mowa w ustawie z dnia 12 stycznia 1991
r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 716), zgodnie z punktem 6.4 SIWZ.
Tymczasem z treści pisma Zamawiającego z 28 maja 2019 r. wynika, iż istniały w tym dniu,
po stronie w
ykonawcy PUK Piaseczno zaległości z tytułu opłat od podatku od środków
transportowych oraz za zagospodarowanie odpadami komunalnymi. Co istotne fakt istnienia
tych zaległości nie był kwestionowany przez wykonawcę PUK Piaseczno na żadnym etapie
postępowania, a informacja o zaległościach pochodziła z daty po złożeniu ww. oświadczeń. W
konsekwencji na dzień składania ofert, a także na dzień złożenia oświadczeń w trybie
art. 26 ust. 1 ustawy Pzp w
ykonawca znajdował się w sytuacji w której naruszył obowiązki
dotyczące płatności podatków i opłat, których jednocześnie w ww. terminach nie uregulował.
Odwołujący wskazywał na błędną interpretację art. 24 ust. 5 pkt 8 ustawy Pzp przedłożoną
w treści wyjaśnień wykonawcy z dnia 31 maja 2019 r. zgodnie z którą: „Również
w analizowanym przypadku stwierdzić należy, iż uregulowanie zaległości podatkowych po
złożeniu oferty (oświadczenia) wyłącza możliwość wykluczenia wykonawcy.” Oznaczałoby, to
iż bez względu na okoliczności, nawet jeśli przyczyna braku zapłaty byłaby zawiniona przez
w
ykonawcę, a uregulowanie zaległości nastąpiłoby po terminie na składanie ofert, po
wezwaniu Zamawiającego albo w wyniku okoliczności wskazanych przez konkurencyjnych
w
ykonawców to wykonawca spłacając zaległe podatki, opłaty lub składki nie podlegałby
wykluczeniu. Teza ta jest sprzeczna z zasadą uczciwej konkurencji i z poglądami doktryny.
Tytułem przykładu: „Należy jednak zaznaczyć, że zarówno spłata zaległych należności, jak
i zawarcie odpowiedniego porozumienia, powinno nastąpić przed złożeniem oferty lub wniosku
o dopuszczenie do udziału w postępowaniu. Wynika to z brzmienia przepisu,
a jednocześnie powinno być potwierdzone złożeniem w postępowaniu wstępnego
oświadczenia w tym zakresie.” (J. Pieróg, Prawo zamówień publicznych. Komentarz. Wyd. 15,
Warszawa 2019)
. Tym samym ziściła się przesłanka określona w art. 24 ust. 5 pkt 8 ustawy
Pzp a Zamawiający był zobowiązany do jej zastosowania wykluczając wykonawcę.
Jednocześnie wykonawca składając Zamawiającemu oświadczenia o wywiązaniu się
ze wszystkich obowiązków dotyczących płatności podatków lub składek na ubezpieczenie
społeczne (zawartym w JEDZ) i o niezaleganiu z opłacaniem podatków i opłat lokalnych
złożonym na wezwanie Zamawiającego, wprowadził Zamawiającego w błąd w wyniku
rażącego niedbalstwa przy przedstawianiu informacji, że nie podlega wykluczeniu tudzież co
najmniej w wyniku niedbalstwa przed
stawił informacje wprowadzające w błąd zamawiającego,
mogące mieć istotny wpływ na decyzje podejmowane przez zamawiającego w postępowaniu
(tj.
decyzje
o
wykluczeniu
lub
wyborze
oferty
tego
wykonawcy).
Tym samym wypełniły się przesłanki określone w art. 24 ust. 1 pkt 16 i 17 ustawy Pzp,
a Zamawiający był zobowiązany do jej zastosowania wykluczając wykonawcę.
Dalej Odwołujący uzasadniał, iż wezwany do złożenia wyjaśnień w trybie art. 87
ust. 1 ustawy Pzp w
ykonawca w treści przedłożonych wyjaśnień jako powody powstania
zaległości wskazuje na: 1) błędny numer konta do zapłaty za podatek od środków
transportowych przekazany przez „zewnętrzne biuro rachunkowe”; 2) brak poinformowania ze
strony Miasta o prawidłowym numerze do zapłaty za podatek od środków transportowych; 3)
brak informacji ze strony biura rachunkowego o jakiejkolwiek zaległości z tytułu opłaty za
zagospodarowanie odpadami komunalnymi; 4)
brak dostępu do ksiąg podatkowych
i finansowych celem weryfikacji prawidłowości obciążeń podatkowych (tudzież opłat).
Odwołujący podkreślał, iż opisane okoliczności nie mogą być brane pod uwagę jako
okoliczności wskazane w art. 24 ust. 8 ustawy Pzp bowiem: Procedura self-cleaningu zakłada
dobrowolność wykonawcy w przyznaniu się do okoliczności skutkujących wykluczeniem
w
ykonawcy, a następnie opisania okoliczności i wskazania dowodów, które będą zapobiegały
możliwym
podobnym
naruszeniom
„na
przyszłość”,
gdy
tymczasem
w treści złożonych wyjaśnień wykonawca jedynie kwestionuje same okoliczności istnienia
przesłanek wykluczenia, nie próbując przy tym nawet poprawić złożonych oświadczeń, jak
również nie wskazując, iż przywołane okoliczności wypełniają normę wskazaną w art. 24
ust. 8 ustawy Pzp -
wyjaśnienia mają charakter spóźniony.
Zgodnie z utrwalonym orzecznictwe
m KIO oraz poglądami doktryny wykazanie
okoliczności wskazanych w art. 24 ust. 8 ustawy Pzp powinno nastąpić w najwcześniejszym
możliwym momencie, tj. w tym wypadku w treści JEDZ, a inicjatywa w tym względzie winna
pochodzić od wykonawcy (a nie „być wymuszona” wezwaniem Zamawiającego). Podobnie J.
Pieróg, Prawo zamówień publicznych. Komentarz. Wyd. 15, Warszawa 2019:
„Samooczyszczenie powinno zostać dokonane w określonej procedurze. Niewątpliwie
inicjatywa w zakresie wszczęcia tej procedury należy do wykonawcy, który wskazując na
zaistnienie podstawy wykluczenia, powinien od razu podać informacje o podjętych działaniach
naprawczych. Informacje te powinny znaleźć się w (...) JEDZ (w postępowaniach o wartości
zamówienia równej lub większej od progów unijnych). (...) w JEDZ wykonawca musi zakreślić,
a następnie wypełnić, odpowiednie pozycje III części formularza. Zakreślając odpowiedź "tak"
co do istnienia którejkolwiek z podstaw wykluczenia wykonawca, chcąc brać udział w
postępowaniu, powinien zakreślić też odpowiedź "tak" na pytanie, czy przedsięwziął środki w
celu
samooczyszczenia.
Następnie
powinien
opisać
przedsięwzięte
środki.
O istnieniu podstawy wykluczenia oraz o podjętych działaniach mających na celu
oczyszczenie się wykonawcy zamawiający powinien zatem dowiedzieć się bezpośrednio od
wykonawcy.” Tym samym przedłożone wyjaśnienia nie powinny być brane pod uwagę przez
Zamawiającego jako wypełniające procedurę „self-cleaningu” a wykonawca winien zostać
wykluczony z tytułu ziszczenia się okoliczności wskazanych w art. 24 ust. 1 pkt 16 i 17 ustawy
Pzp oraz art. 24 ust.
5 pkt 8 ustawy Pzp. Podkreślić należy, iż wykonawca nie może powoływać
się, iż nie był świadomy, iż zachodzą wobec niego przesłanki wykluczenia,
a okoliczności te ujawniły się dopiero po złożeniu oferty/wezwaniu Zamawiającego.
Przeciwnie w świetle przedłożonych dokumentów, wbrew twierdzeniu wykonawcy PUK
Piaseczno, również w świadomości zarządu, na dzień składania ww. oświadczeń istniała
świadomość istnienia zaległości w zapłacie opłat. Odwołujący informuje w tym miejscu, iż
złożył
zawiadomienie
o
uzasadnionym
podejrzeniu
popełnienia
przestępstw
z art. 297 § 1 k.k. m.in. w związku ze złożeniem ww. nieprawdziwych oświadczeń przez osoby
działające w imieniu wykonawcy PUK Piaseczno sp. z o.o. Również przywołane okoliczności
faktyczne
dotyczące
zaniechań
biura
rachunkowego
tudzież
Zamawiającego
w
braku informacji o prawidłowym rachunku bankowym nie mogą stanowić o braku zawinienia
Wykonawcy
w
przekazaniu
Zamawiającemu
obiektywnie
błędnej
informacji
o braku zaległości podatkowych co mogło mieć wpływ na wynik postępowania. Za
zobowiązania podatkowe w szerokim rozumieniu odpowiedzialny jest przedsiębiorca
(w
ykonawca), który prowadząc w sposób profesjonalny i zawodowy przedsiębiorstwo jest
zobowiązany do ustanowienia takiej struktury w ramach tej działalności, która pozwoli na
spełnianie wymogów publicznoprawnych w ustalonych terminach. Wykonawca powierzając
podmiotowi trzeciemu prowadzenie ksiąg, rachunkowość etc. w tym oddając temu podmiotowi
dokumenty księgowe, akceptuje ryzyka z tym związane, w tym możliwość błędnego
poinformowania o rachunku do wp
łat, o wysokości opłaty/podatku czy o samym obowiązku
zapłaty. Konsekwencje uchybień ponosi jednakże zawsze przedsiębiorca. Tymczasem
w
ykonawca, w treści swoich wyjaśnień, w istocie różnicuje swoją sytuację prawną, w
zależności od tego czy księgowość miałaby mieć charakter wewnętrzny czy zewnętrzny.
Gdyby bowiem księgowość była zatrudniona w ramach struktury firmy to księgi podatkowe
byłyby dostępne, informacja o błędnym rachunku byłaby Wykonawcy znana,
a audyt mógłby wykryć wcześniej informację o zaległej opłacie za zagospodarowanie
odpadami komunalnymi. Taki pogląd nie zasługuje na akceptację. Z ostrożności, omawiając
zarzut nr 4 wskazać również należy, iż wykonawca nie wykazał wszystkich okoliczności
wskazanych w art. 24 ust.
8 ustawy Pzp, a w szczególności dotyczących wyczerpującego
stanu faktycznego (Wykonawca nie przedłożył żadnej z umów z biurem rachunkowym celem
weryfikacji
zakresu
obowiązków
i
potwierdzenia
okoliczności
wykazywanych
w wyjaśnieniach) oraz podjęcia środków technicznych, organizacyjnych i kadrowych, które
byłyby odpowiednie dla zapobiegania nieprawidłowemu postępowaniu wykonawcy
(w
ykonawca nie wskazał żadnego podjętego środka mającego zapobiegać tego rodzaju
uchybieniom na przyszłość).
Odnosząc się do zarzutu piątego Odwołujący przedstawił wywód prawny dotyczący art.
8 ust. 1, 2 i 3 ustawy Pzp. Odwołujący wskazał, że wykonawca zastrzegł, bez wyjątku, iż
wszystkie informacje i dokumenty potwierdzające okoliczności wskazane w art. 25 ust. 1
ustawy Pzp mają charakter tajemnicy przedsiębiorstwa, a Zamawiający to zastrzeżenie
w pełni uznał, nie przekazując żadnych dokumentów Odwołującemu. Takie działanie
Zamawiającego każe przypuszczać Odwołującemu, iż w istocie Zamawiający nie
przeprowadził żadnej weryfikacji zastrzeżenia przez wykonawcę dokumentów jako
zawierających informacje stanowiące tajemnicę przedsiębiorstwa, w szczególności nie zbadał
czy przekazane informacje i dokumenty: 1) stanowią w istocie informacje techniczne,
technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość
gospodarczą 2) czy informacje te jako całość lub w szczególnym zestawieniu i zbiorze ich
elementów nie są powszechnie znane osobom zwykle zajmującym się tym rodzajem informacji
albo nie są łatwo dostępne dla takich osób, 3) czy uprawniony do korzystania
z informacji lub rozporządzania nimi podjął, przy zachowaniu należytej staranności, działania
w celu utrzymania ich w poufności. Punktem wyjścia jest zbadanie samego uzasadnienia
objęcia konkretnych informacji i danych jako tajemnicy przedsiębiorstwa, w szczególności
przedłożenia nie tylko informacji ale i dowodów w szczególności w odniesieniu do przesłanek
zawartych w ww. punktach 2) i 3). Wskazał, iż samo uzasadnienie tajemnicy przedsiębiorstwa
w żadnym wypadku nie może zostać uznane za zawierające informacje techniczne,
technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość
gospodarczą. W orzecznictwie KIO powszechnie przyjmuje się, że uzasadnienie to nie może
zostać skutecznie zastrzeżone, m.in. w wyroku o sygn. akt: KIO 443/18.
Odwołujący zakwestionował skuteczność wykazania się przez wykonawcę PUK
Piaseczno stosownymi dokumentami okoliczności wskazanych w ww. punktach 2 i 3 co do
wszystkich informacji i dokumentów objętych zarzutem. Odwołujący wskazał także, iż część
informacji i dokumentów, które prawdopodobnie znalazły się w treści przedmiotowego
uzupełnienia może być tożsama z wcześniej złożonymi i jawnymi informacjami jak również
może mieć wpływ na badanie pod kątem tajemnicy przedsiębiorstwa innych informacji
i dokumentów z tymi ujawnionymi dokumentami powiązanymi. Tytułem przykładu dotyczy to
informacji zawartych w części IV JEDZ a dotyczących spełnienia warunków udziału
w postępowaniu, w szczególności dotyczących wpisu do rejestru GIOŚ, wpisu do BDO
i zezwolenia na zbieranie odpadów identyfikowalnych na podstawie przedłożonych numerów,
informacji o usługach świadczonych na rzecz podmiotów publicznych (co w konsekwencji
uniemożliwia zastrzeżenie informacji zawartych w referencjach, których celem jest wyłącznie
potwierdzenie należytego wykonania zamówienia), informacji o samochodach wraz
z numerami rejestracyjnymi, wysokości polisy. Odwołujący wskazuje w tym miejscu, iż badaniu
podlegają konkretne dane i informacje, a nie treść dokumentów „co do całości”. Tym samym
istnieje możliwość częściowego odtajniania konkretnych informacji. Tytułem przykładu
utajniona (o ile dane te nie są powszechnie znane i przedsiębiorca podjął odpowiednie
działania w celu utrzymania ich poufności co wykazał w treści złożonych wyjaśnień) może być
informacja o wartości składek, ale zakres ubezpieczenia w celu weryfikacji zgodności z
przedmiotem zamówienia już nie. Ponadto należy wskazać, iż wszystkie oświadczenia
wykonawcy
składane
w
toku
postępowania,
takie
jak
oświadczenie
o braku zakazu ubiegania się o zamówienia publiczne, z istoty rzeczy, nie mogą stanowić
tajemnicy przedsiębiorstwa. Dotyczy to także zaświadczeń z ZUS, US, odpisów KRK. Ponadto
dokumenty objęte punktami 11-13 dotyczące zaświadczeń i zezwoleń wydawanych w
procedurze administracyjnej także nie mogą być uznane za tajemnicę przedsiębiorstwa
bowiem dostęp do tych dokumentów można uzyskać m.in. w trybie ustawy o dostępie do
informacji publicznej a więc mają one charakter jawny. Również umowy lub promesa umowy
z Instalacjami do Przetwarzania
Odpadów Komunalnych, w całości nie mogą być uznane za
tajemnicę przedsiębiorstwa a ewentualnie jedynie niektóre z jej zapisów. Wiedza
o posiadaniu lub braku posiadania umowy ma na rynku charakter powszechny a część
zapisów wynika wprost z przepisów powszechnie obowiązujących. Trudno też uznać za
informację techniczną, technologiczną, organizacyjną przedsiębiorstwa lub inną informacją
posiadające wartość gospodarczą informacje wynikające z certyfikatów i dowodów
rejes
tracyjnych pojazdów. Również odniesienie się przez wykonawcę do wątpliwości
przedłożonych przez Odwołującego winno zostać odtajnione. Przykładowo informacje
dotyczące spełnienia wymogów rozporządzenia przez pojazdy czy przez bazę magazynowo-
transportową nie mogą być utajnione. Już sam fakt przekazania konkretnych informacji
stanowi o powszechnej wiedzy nt. oferowanych pojazdów i warunków technicznych Bazy.
To samo dotyczy zarzutu dotyczącego możliwości zaoferowania rażąco niskiej ceny.
Odwołujący zakwestionował wykazanie się przez wykonawcę PUK Piaseczno dowodami na
okoliczność ziszczenia się przesłanek wynikających z ustawy o zwalczaniu nieuczciwej
konkurencji (ww. punkty 1-
3) w ramach wyjaśnień co do rażąco niskiej ceny.
W konsekwencji wszystkie ww. info
rmacje i dokumenty winny być odtajnione jako nie
stanowiące tajemnicy przedsiębiorstwa. Podkreślił, iż Zamawiający w żaden sposób nie
informował wcześniej, odrębnie, wykonawców o zakończeniu procedury badania zasadności
zastrzeżenia tajemnicy przedsiębiorstwa PUK Piaseczno.
W zakresie zarzutu szóstego Odwołujący wskazał, że cena zaoferowana przez
wykonawcę PUK Piaseczno wydaje się rażąco niska w stosunku do przedmiotu zamówienia.
Wskaza
ł, iż oferent nie posiada własnej instalacji zagospodarowania odpadów, przez co
narażony jest na zwyżki cen zagospodarowania odpadów w instalacjach, które mają obecnie
miejsce na rynku gospodarki odpadami. Co więcej z uwagi na brak posiadania własnej
instalacji
jego koszty zwiększone są o marżę płaconą zarządcy instalacji zagospodarowującej
odpady oraz transport odpadów z własnej bazy do instalacji zagospodarowującej odpady. Z
uwagi na niewielką różnicę ceny jednostkowej względem drugiego oferenta, który posiada
własną instalację zlokalizowaną w tym samym miejscu co baza magazynowo - transportowa,
oferta PUK Piaseczno może być zaniżona i może nie pokrywać kosztów świadczenia usługi.
Tym samym koniecznym było rozpoczęcie procedury wyjaśnień dotyczącej rażąco niskiej ceny
czego Zamawiający zaniechał.
W przedmiocie zarzutu siódmego Odwołujący podniósł, że po pierwsze, wykazane
przez PUK Piaseczno pojazdy nie spełniają wymogu określonego w § 5 ust. 1 Rozporządzenia
Ministra Środowiska z dnia 11 stycznia 2013 r. w sprawie szczegółowych wymagań w zakresie
odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, gdyż pojazdy tj. Peugeot
Boxer czy Fiat Ducato nie mają funkcji wyładowczej, a tym samym czujników zapisujących
dane o miejscach wyładunku odpadów, co jest niezgodne z treścią warunku: „Wszystkie
pojazdy, którymi Wykonawca będzie dysponował w celu realizacji zamówienia muszą: (...) d)
być wyposażone w czujniki zapisujące dane o miejscach wyładunku odpadów (...)”. Po drugie,
Odwołujący wskazał, iż baza magazynowo- transportowa PUK Piaseczno zlokalizowana na
działkach przy ul. Technicznej 6 (nr 9/13, 9/14, 9/15 obręb 21) nie posiada odpowiedniej
powierzchni umożliwiającej zarówno stworzenie PSZOK jak również parkowanie pojazdów
niezbędnych
do
obsługi
sektora
I,
II
i III. Baza nie spełnia wymogów dla zwiększonej liczby pojazdów i uniemożliwia realizację
odbiorów łącznie z sektorów I, II i III. Co więcej baza PUK Piaseczno nie posiada odpowiedniej
liczby miejsc parkowych wymaganej przez § 2 ust. 5 pkt a) Rozporządzenia Ministra
Środowiska z dnia 11 stycznia 2013 r. w sprawie szczegółowych wymagań
w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości. Tym samym
wskazana baza nie spełnia warunku określonego na s. 3 SIWZ: „Zdolność techniczna lub
zawodowa Wykonawca musi wykazać, iż do wykonania zamówienia dysponuje następującym
potencjałem technicznym: Dla część 1-2 a) bazą magazynowo - transportową, spełniającą
wymagania Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 11 stycznia 2013 r.
w sprawie szczególnych wymagań w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli
nieruchomości (Dz. U. z 2013 r. poz. 122)”.
Zamawiający w pisemnej odpowiedzi na odwołanie z dnia 10 lipca 2019 r. wniósł
o oddalenie odwołania.
Odnosząc się do zarzutów zawartych w punktach od pierwszego do czwartego
odwołania Zamawiający wskazał, że dokonał prawidłowej, zgodnej z obowiązującymi
przepisami prawa oceny złożonych ofert, a następnie w taki sam sposób dokonał wyboru
oferty najkorzystniejszej.
W pierwszej kolejności Zamawiający wskazał, że w postępowaniu o udzielenie
zamówienia publicznego wstępnym potwierdzeniem, że wykonawca nie podlega wykluczeniu,
spełnia warunki udziału w postępowaniu oraz kryteria selekcji jest oświadczenie wykonawcy,
które w postępowaniach powyżej progu unijnego przybiera formę Jednolitego Europejskiego
Dokumentu Zamówienia. W przypadku zwykłej procedury oceny ofert (art. 26 ust. 1 i 2)
zamawiający najpierw bada oświadczenia wszystkich wykonawców, którzy złożyli oferty lub
wnioski, w zakresie spełniania warunków udziału w postępowaniu, kryteriów selekcji i braku
podstaw do wykluczenia, następnie zaś dokonuje oceny ofert i na końcu wzywa do złożenia
odpowiednich oświadczeń lub dokumentów wykonawcę, którego oferta została najwyżej
oceniona. Zgodnie z ugruntowanymi poglądami komentatorów, oświadczenie składane na
podstawie art. 25a ust. 1, w tym składane na formularzu JEDZ, podlega uzupełnieniu. Stanowi
o tym jednoznacznie art. 26 ust. 3, który określa, że oświadczenie może być uzupełnione w
przypadku, gdy nie zostanie złożone, jest niekompletne zawiera błędy lub budzi wątpliwości.
Podkreślał, że przepis nakłada na zamawiającego obowiązek wezwania do uzupełnienia
wadliwego lub niezłożonego oświadczenia. Zamawiający może odstąpić od obowiązku
wezwania tylko wtedy, gdy oferta, do której dołączono oświadczenie, podlega odrzuceniu albo
gdy postępowanie podlega unieważnieniu. Zgodnie z art. 26 ust. 3 wezwanie może ograniczać
się tylko do żądania wyjaśnienia wątpliwości, jakie może budzić treść złożonego
oświadczenia.
Jest
to
istotne
w świetle pomijania przez przepis art. 26 ust. 4 oświadczenia wykonawcy składanego
w trybie art. 25a ust. 1. (
tak J. Pieróg (w) Komentarz J. Pieróg, Prawo zamówień publicznych,
Komentarz. Wyd. 15, Warszawa 2019 do art. 25a PZP). Analogiczne stanowisko
przedstawiono również w komentarzu do art. 25a PZP, red. Marzena Jaworska, Dorota
Grześkowiak-Stojek, Julia Jarnicka, Agnieszka Matusiak, Komentarz Prawo zamówień
publicznych. Komentarz, Warszawa 2019.
Następnie Zamawiający przywołał brzmienie art. 24 ust. 5 pkt 8 ustawy Pzp i wskazał,
że do podstawy wykluczenia określonej w art. 24 ust. 5 pkt 8 stosuje się przepis art. 24 ust. 8
dotyczący procedury sanacyjnej, w wyniku której wykonawca może uchronić się przed
wykluczeniem (tak J. Pieróg w komentarzu do art. 24 PZP (w) Komentarz J, Pieróg, Prawo
zamówień publicznych, Komentarz. Wyd. 15, Warszawa 2019). Niezależnie od tego
w samym przepisie stanowiącym podstawę wykluczenia zastrzeżono, że wykonawca nie
podlega wykluczeniu, jeżeli dokonał zaległych płatności albo zawarł wiążące porozumienie
w sprawie spłaty tych należności. Dalej Zamawiający zwrócił uwagę na brzmienie art. 24
ust. 8 i 9 ustawy Pzp.
Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy Zamawiający wskazał, iż
pismem z dnia 28 maja 2019 r. wezwał PUK Piaseczno do złożenia stosownych wyjaśnień
dotyczących wątpliwości co do wniesionych oświadczeń w zakresie niezalegania
z podatkami i opłatami lokalnymi. W odpowiedzi na powyższe, pismem z dnia 31 maja 2019
r. PUK Piaseczno złożył stosowne, obszerne wyjaśnienia. Po dokonaniu ich analizy,
uwzględniając obowiązujące przepisy ustawy, Zamawiający uznał, że brak podstaw do
odrzucenia oferty Przystępującego. PUK Piaseczno w złożonych wyjaśnieniach wskazał
okoliczności w jakich powstały przedmiotowe zaległości, na potwierdzenie czego przedłożył
stosowne dokumenty. Co więcej, wbrew twierdzeniom Odwołującego, zaległości te zostały
niezwłocznie w całości uregulowane wraz z należnymi odsetkami. Wykonawca oświadczył, że
w chwili składania oświadczenia nie miał wiedzy o istnieniu jakichkolwiek zaległości, natomiast
niezwłocznie po powzięciu tych informacji podjął niezbędne działania w celu ich usunięcia.
Uwzględniając powyższe Zamawiający wskazał, iż nie sposób zgodzić się ze
stanowiskiem odwołania jakoby Zamawiający naruszył dyspozycję art. 24 ust. 8 ustawy Pzp
poprzez niezasadne uznanie wyjaśnień złożonych przez wykonawcę jako procedury
samooczyszczenia i dopuszczenie jej zastosowania, pomimo braku przyznania się
wykonawcy do istnienia okoliczności stanowiących podstawę wykluczenia oraz braku złożenia
wyjaśnień „we właściwym terminie”, jak również art. 24 ust. 9 w zw. z art. 24 ust. 8 Pzp poprzez
uznanie za wystarczające, w celu przeprowadzenia procedury samooczyszczenia, złożonych
przez
wykonawcę
wyjaśnień
i
dowodów.
Należy
zgodzić
się
z poglądem wyrażonym w wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 18 stycznia 2019
r., sygn. akt:
XXIII Ga 1811/18, zgodnie z którym „(…) art. 24 ust. 8 PZP nie nakłada na
wykonawcę, który chce skorzystać z dobrodziejstwa tego przepisu, „niezwłocznego po
uzyskaniu takiej wiedzy” przyznania faktu wprowadzenia zamawiającego w błąd. Z przepisu
tego nie sposób wywieść jakiejkolwiek cezury czasowej do dokonania przez wykonawcę
procedury samooczyszczenia
(…). Punktem granicznym dla możliwości wszczęcia
przedmiotowej procedury jest jednak decyzja o wykluczeniu wykonawcy z postępowania.
Niezwłoczność działania wykonawcy nie jest przesłanką ustawową lecz jest uzasadniona
możliwością poniesienia konsekwencji w postaci wykluczenia z przetargu. To on ponosi ryzyko
pozyskania wiadomości przez zamawiającego o podaniu nieprawdziwej wiadomości
i wyciągnięciu konsekwencji. Dopóki jednak zamawiający nie podejmie stosownej decyzji
wykonawca zawsze ma prawo przedstawić swoje argumenty i dowody dotyczące
samooczyszczenia. Innymi słowy, brak jest podstaw prawnych do założenia, że jeżeli
w trakcie postępowania przetargowego wyjdą na jaw okoliczności, w świetle których okaże
się, że oferta danego wykonawcy wprowadzać może zamawiającego w błąd, to
z przedmiotowej procedury nie można skorzystać.”
Również, w ocenie Zamawiającego, uwzględniając powyższe okoliczności, brak
podstaw do uznania, jakoby działanie Przystępującego wyczerpało przesłanki, o których
mowa w art. 24 ust. 1 pkt 16 i 17 ustawy
Pzp. Przystępujący w treści swojego pisma z dnia 09
lipca 2019 r. szczegółowo odniósł się do powyższych zarzutów, powołując się na bogate
orzecznictwo w tej kwestii, a także zapisy regulacji unijnych, w tym miejscu nie ma potrzeby
powielania tej argumentacji.
W zakresie zarzutu
piątego i szóstego Zamawiający przywołał brzmienie art. 90 ust. 1
ustawy Pzp. Zamawiający wskazał, iż dla części 2 za najkorzystniejszą wybrana została oferta
Przystępującego za cenę brutto 18.549.918,45 zł (cena jednostkowa za 1 tonę 1.018,48 zł).
Oferta została uznana za najkorzystniejszą na podstawie kryterium: cena 60 pkt, realizacja
przedmiotu zamówienia samochodami spełniającymi normy emisji spalin co najmniej EURO 5
40 pkt określonych w SIWZ. Łączna ilość punktów - 100 pkt. Oferta Odwołującego
przewidywała cenę brutto 19.998.242,93 zł (cena jednostkowa za 1 tonę - 1098,00 zł).
Porównanie cen oferowanych przez poszczególnych wykonawców nie daje podstaw do
stwierdzenia
jakoby
oferta
PUK
Piaseczno
zawierała
rażąco
niską
cenę
w rozumieniu ustawy, jak również jakoby budziła wątpliwości co do możliwości wykonania
zamówienia przez tego wykonawcę.
Niezależnie od powyższego, w związku z pismem PPHU Lekaro J. Z. wskazującym na
wątpliwości co do możliwości zaoferowania rażąco niskiej ceny, Zamawiający pismem z dnia
08 maja 2019 r., wystąpił do PUK Piaseczno w trybie art. 87 ust. 1 ustawy Pzp o
ustosunkowanie się do podnoszonych kwestii. Wykonawca złożył wyjaśnienia zastrzegając,
że stanowią one tajemnicę jego przedsiębiorstwa i nie podlegają ujawnieniu. Wbrew
twierdzeniom odwołania, Zamawiający dokonał prawidłowej oceny skuteczności zastrzeżenia
przez Przystępującego jako tajemnicy przedsiębiorstwa wyjaśnień złożonych przez tego
wykonawcę i zasadnie utajnił ten dokument. Zasada jawności jest jedną z podstawowych
zasad systemu zamówień publicznych, jednakże nie ma ona charakteru bezwzględnego.
Zasada ta doznaje bowiem ograniczenia m. in. w sytuacji wskazanej w art. 8 ust. 3 ustawy
Pzp, tj. wyłączenie udostępniania informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa w
rozumieniu przepisów ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
W zakresie zarzutu siódmego Zamawiający wskazał, że PUK Piaseczno złożył
stosowne wyjaśnienia i przedłożył wymagane dokumenty, wykazując spełnienie warunków
udziału w postępowaniu (posiadanie określonych pojazdów i bazy magazynowo-
transportowej).
Dokumenty te zostały przez wykonawcę zastrzeżone jako tajemnica
przedsiębiorstwa i jako takie nie podlegały ujawnieniu. Niezależnie od powyższego
Zmawiający wskazał, że wbrew stanowisku Odwołującego, zgodnie z treścią § 2 ust. 2 pkt 5
lit.
a Rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie szczegółowych wymagań w zakresie
odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości z dnia 11 stycznia 2013 r. (Dz.
U. 2013 poz. 122), baza magazynowo-
transportowa ma być wyposażona w miejsca
przeznaczone do parkowan
ia pojazdów, przy czym przepis ten nie określa wymaganej liczby
miejsc, czy też ich powierzchni. Tym samym formułowany na tej podstawie wniosek odwołania
należy uznać za błędny.
Po przeprowadzeniu rozprawy z udziałem Stron i Uczestnika postępowania
odwoławczego, na podstawie zebranego materiału w sprawie oraz oświadczeń
i stanowisk Stron i Uczestnika, Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła i zważyła, co
następuje:
Na wstępie Izba ustaliła, że nie została wypełniona żadna z przesłanek, o których
stanowi art. 189 ust. 2 ustawy Pzp, skutkujących odrzuceniem odwołania.
Izba oceniła, że Odwołujący posiada interes w uzyskaniu zamówienia oraz możliwość
poniesienia szkody w związku z ewentualnym naruszeniem przez Zamawiającego przepisów
ustawy Pzp,
czym wypełnił materialnoprawną przesłankę dopuszczalności odwołania,
o której mowa w art. 179 ust. 1 ustawy Pzp.
Zamawiający w dniu 1 lipca 2019 r. powiadomił wykonawców o wniesionym odwołaniu.
Izba dopuściła do udziału w postępowaniu odwoławczym wykonawcę Przedsiębiorstwo
Usług Komunalnych Piaseczno Sp. z o.o. z siedzibą w Piasecznie zgłaszającego swoje
przystąpienie do postępowania odwoławczego w dniu 2 lipca 2019 r. po stronie
Zamawiającego.
Przy rozpoznawaniu przedmiotowej sprawy Izba uwzględniła dokumentację
postępowania o udzielenie zamówienia przekazaną przez Zamawiającego, w szczególności
ogłoszenie o zamówieniu, specyfikację istotnych warunków zamówienia, ofertę PUK
Piaseczno wraz z
wyjaśnieniami z dnia 20 i 31 maja 2019 r. oraz pisma Zamawiającego
skierowane do PUK Piaseczno z dnia 8 i 28 maja 2019 r.
Skład orzekający Izby wziął pod uwagę również stanowiska i oświadczenia Stron
i Uczestnika
postępowania odwoławczego złożone w pismach procesowych oraz ustnie do
protokołu posiedzenia i rozprawy w dniu 10 lipca 2019 r.
W toku posiedzenia niejawnego z udziałem Stron i Uczestnika postępowania
odwoławczego, Odwołujący oświadczył, iż cofa odwołanie w zakresie zarzutu nr 7 w części
odnoszącej się do powierzchni umożliwiającej stworzenie Punktu Selektywnej Zbiórki
Odpadów Komunalnych na terenie bazy magazynowo – transportowej.
Z uwagi na powyższe wykonawca PUK Piaseczno oświadczył, iż cofa wniosek
o odrzucenie
odwołania w zakresie zarzutu nr 7 w ww. zakresie.
Izba ustaliła, co następuje:
W punkcie 5.5 SIWZ Zamawiający przewidział fakultatywną podstawę wykluczenia
wykonawcy,
który naruszył obowiązki dotyczące płatności podatków, opłat lub składek na
ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, co zamawiający jest w stanie wykazać za pomocą
stosow
nych środków dowodowych, z wyjątkiem przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 15,
chyba że wykonawca dokonał płatności należnych podatków, opłat lub składek na
ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne wraz z odsetkami lub grzywnami lub zawarł wiążące
porozumieni
e w sprawie spłaty tych należności.
W celu potwierdzenia braku podstaw wykluczenia wykonawcy w ww. okolicznościach
Zamawiający żądał złożenia przez wykonawcę m.in. oświadczenia o niezaleganiu
z opłacaniem podatków i opłat lokalnych, o których mowa w ustawie z dnia 12 stycznia
r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 716).
Zgodnie z postanowieniami punktu 5 SIWZ, w części dotyczącej zdolności technicznej
lub zawodowej, wykonawca musi
ał wykazać, iż do wykonania zamówienia dysponuje
następującym potencjałem technicznym:
Dla części 1-2
a) bazą magazynowo – transportową, spełniającą wymagania Rozporządzenia Ministra
Środowiska z dnia 11 stycznia 2013 r. w sprawie szczególnych wymagań w zakresie
odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości (Dz. U. z 2013 r. poz. 122),
b) flotą samochodową zapewniającą prawidłową i terminową realizację zamówienia, w tym co
najmniej:
dla części 2 (sektor III- Północny)
- samochodem specjalistyc
znym przystosowanym do odbierania odpadów komunalnych,
bezpylnym z
funkcją kompaktującą – co najmniej 5 szt.,
samochodem (typu hakowiec) wyposażonym w specjalne urządzenia hakowe do odbioru
kontenerów o pojemności od 5 m
do 30 m
- co najmniej 2 szt.,
samochodem posiadającym HDS do opróżniania pojemników typu „dzwony” - co najmniej 1
szt.,
- samochodem skrzyniowym
– co najmniej 1 szt.,
samochodem przystosowanym do zbierania odpadów niebezpiecznych -1 szt.,
samochodem umożliwiającym odbiór odpadów z posesji, do których jest utrudniony dojazd z
powodu np.: wąskich ulic, wjazdów, niskich bram, remontów i budowy dróg i itp. – 1 szt.
Nadto Zamawiający wskazał, iż wszystkie pojazdy, którymi wykonawca będzie
dysponował w celu realizacji zamówienia muszą:
a) spełniać normy emisji spalin o wartościach zgodnych z normą minimum EURO IV,
b) posiadać system monitorowania pracy umożliwiający automatyczną rejestrację czasu pracy
i przebytej drogi pojazdów,
c) być wyposażone w monitoring na systemie pozycjonowania satelitarnego, umożliwiający
trwałe zapisywanie, przechowywanie i odczytywanie danych o położeniu pojazdu i miejscach
postoju,
d) być wyposażone w czujniki zapisujące dane o miejscach wyładunku odpadów,
e)
posiadać narzędzia umożliwiające sprzątanie terenu po opróżnieniu pojemników.
Termin składania ofert upłynął w dniu 15 kwietnia 2019 r.
Wartość szacunkowa zamówienia powiększona o należny podatek VAT wynosiła
000 zł brutto. W części 2 zamówienia oferty złożyło trzech wykonawców, tj.
Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych Piaseczno Sp. z o.o. z ceną 18 549 972,00 zł (po
poprawieniu omyłki rachunkowej w ofercie PUK Piaseczno 18 549 918,45 zł brutto), cena
jednostkowa za odbiór i zagospodarowanie 1 Mg wszystkich rodzajów odpadów – 1 018,48 zł
netto, JARPER Sp. z o.o. z siedzibą w Wólce Kosowskiej z ceną 27 320 004,00 zł, cena
jednostkowa za odbiór i zagospodarowanie 1 Mg wszystkich rodzajów odpadów – 1 500 zł
netto oraz LEKARO z ceną 19 998 242,93 zł, cena jednostkowa za odbiór
i zagospodarowanie 1 Mg wszystkich rodzajów odpadów – 1 098,00 zł netto.
Z powyższego zatem wynika, że średnia arytmetyczna cen ofert złożonych
w części 2 zamówienia stanowiła kwotę 21 956 055,13 zł. Tym samym cena oferty
Przystępującego stanowiła ok. 78 % wartości szacunkowej zamówienia powiększonej
o należny podatek VAT i ok. 85 % średniej arytmetycznej cen złożonych ofert.
Z kolei w
punkcie 17 formularza oferty PUK Piaseczno oświadczył, że baza
magazynowo
– transportowa spełnia wymagania rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia
11 stycznia 2013 r. w sprawie szczególnych wymagań w zakresie odbierania odpadów
komunalnych
od właścicieli nieruchomości (Dz. U. z 2013 r. poz. 122) i znajduje się pod
adresem 05
– 500 Piaseczno, ul. Techniczna 6.
W części III lit. B JEDZ wykonawca PUK Piaseczno, w odpowiedzi na pytanie, „czy
wykonawca wywiązał się ze wszystkich obowiązków dotyczących płatności podatków lub
składek na ubezpieczenie społeczne, zarówno w państwie, w którym ma siedzibę, jak
i w państwie członkowskim instytucji zamawiającej lub podmiotu zamawiającego, jeżeli jest
ono inne niż państwo siedziby”, udzielił odpowiedzi „TAK”.
Nadto w części IV lit. C: zdolność techniczna i zawodowa, pkt 3) JEDZ wykonawca
PUK Piaseczno dla części 2 zamówienia wskazał następujące rodzaje samochodów:
1) Mercedes Benz
– 4 szt., 2) DAF CF – 3 szt., 3) IVECO STARALIS – 1 szt., 4) MAN –
1 szt., 5) IVECO Daily
– 1 szt. oraz 6) Peugeot Boxer – 2 szt.
Pismem z dnia 8 maja 2019 r. Zamawiający wezwał wykonawcę PUK Piaseczno
w trybie art. 26 ust. 1 ustawy Pzp do złożenia aktualnych oświadczeń lub dokumentów,
o których mowa w art. 25 ust. 1 ustawy Pzp. Jednocześnie w ww. piśmie Zamawiający zwrócił
się do wykonawcy PUK Piaseczno w trybie art. 87 ust. 1 ustawy Pzp do złożenia wyjaśnień w
zakresie
okoliczności
podniesionych
przez
wykonawcę
LEKARO
w
piśmie
z dnia 25 kwietnia 2019 r.
skierowanym do Zamawiającego
Wykonawca LEKARO w ww. piśmie wskazał m.in. na możliwość zaoferowania rażąco
niskiej ceny przez PUK Piaseczno uzasadniając, iż oferent nie posiada własnej instalacji
zagospodarowania odpadów, przez co narażony jest na zwyżki cen zagospodarowania
odpadów w instalacjach. Co więcej z uwagi na brak własnej instalacji jego koszty zwiększone
są o marżę płaconą zarządcy instalacji zagospodarowującej odpady. Z uwagi na niewielką
różnicę ceny jednostkowej względem drugiego oferenta, który posiada własną instalację
zlokalizowaną w tym samym miejscu co baza magazynowo – transportowa, oferta PUK
Piaseczno może być zaniżona i nie pokrywać kosztów świadczenia usługi.
Ponadto w ww. piśmie LEKARO wskazał, iż wykazane przez PUK Piaseczno pojazdy
nie spełniają wymogu określonego w § 5 ust. 1 rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 11
stycznia 2013 r. w sprawie szczegółowych wymagań w zakresie odbierania odpadów
komunalnych od właścicieli nieruchomości, gdyż pojazdy tj. Peugeot Boxer, czy Fiat Ducato
nie mają funkcji wyładowczej, a tym samym czujników zapisujących dane
o miejscach wyładunku odpadów.
Nadto wykonawca LEKARO wskazał, iż baza magazynowo – transportowa oferenta
zlokalizowana na działkach przy ul. Technicznej 6 (nr 9/13, 9/14 i 9/15 obręb 2) nie posiada
odpowiedniej powierzchni umożliwiającej zarówno stworzenie PSZOK jak również parkowanie
pojazdów niezbędnych do obsługi sektora I, II i III. Baza nie spełnia wymogów dla zwiększonej
liczby pojazdów i uniemożliwia realizację odbiorów łącznie z sektorów I, II
i III. Co więcej baza oferenta nie posiada np. odpowiedniej ilości miejsc parkingowych
wymaganej przez § 2 ust. 5 pkt a ww. rozporządzenia.
Wykonawca PUK Piaseczno w dniu 20 maja 2019 r. złożył wymagane przez
Zamawiającego oświadczenia i dokumenty, jak również wyjaśnienia w zakresie kwestii
podniesionych
przez wykonawcę LEKARO w piśmie z dnia 25 kwietnia 2019 r., zastrzegając
ww. oświadczenia, dokumenty oraz ww. wyjaśnienia jako tajemnicę przedsiębiorstwa.
W piśmie przewodnim z dnia 20 maja 2019 r. wykonawca PUK Piaseczno wskazał, iż
„dokumenty i informacje zawarte w niniejszym uzupełnieniu stanowią tajemnicę
przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji
i zastrzegamy, że nie mogę być one udostępniane”. W toku postępowania odwoławczego
ustalono, iż wykonawca LEKARO otrzymał ww. pismo przewodnie wykonawcy PUK Piaseczno
z dnia 20 maja 2019 r.
Pismem z dnia 28 maja 2019 r. Zamawiający wystąpił do wykonawcy PUK Piaseczno
o wyjaśnienie treści złożonego oświadczenia dotyczącego niezalegania z opłacaniem
podatków i opłat lokalnych, o których mowa w ustawie z dna 12 stycznia 1991 r. o podatkach
i opłatach lokalnych. Zamawiający wskazał, iż z posiadanych przez niego dokumentów wynika,
że ww. wykonawca posiada zaległości w opłacie:
a) podatku od środków transportowych za I ratę w wysokości 8 900,60 zł (stan na dzień
23.05.2019 r.),
b) za zagospodarowanie odpadami komunalnymi
w wysokości 168,40 zł (stan na dzień
15.04.2019 r.).
W odpowiedzi na powyższe wezwanie wykonawca PUK Piaseczno w piśmie z dnia 31
maja 2019 r. oświadczył, że zarówno w dniu składania oferty w przedmiotowym postępowaniu
o udzielenie
zamówienia (tj. w dniu 15 kwietnia 2019 r.), jak i w dniu złożenia dokumentów na
wezwanie Zamawiającego (tj. w dniu 20 maja 2019 r.) przedkładając oświadczenie o
niezaleganiu z opłacaniem podatków i opłat lokalnych, o których mowa
w ustawie z dnia 12 styc
znia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych, Zarząd wykonawcy
działał w dobrej wierze i złożył ww. oświadczenie zgodnie z posiadaną wiedzą na temat stanu
przedsiębiorstwa i jego zobowiązaniach publicznoprawnych, pozyskaną z dostępnej
dokumentacji, od org
anów administracji publicznej, organów nadzorczo - kontrolnych Spółki
oraz podmiotów zajmujących się profesjonalnie obsługą finansowo – księgową spółki.
W szczególności Zarząd PUK Piaseczno nie posiadał w ww. okresie wiedzy na temat
żadnych zaległości w opłatach z tytułu: a) podatku od środków transportu w wysokości 8.900
zł oraz b) zagospodarowania odpadów komunalnych w wysokości 168,40 zł.
Odnosząc się do podatku od środków transportu wykonawca PUK Piaseczno podał, że
I rata podatku za rok 2019 w wyso
kości 11 370 zł została wpłacona na rachunek UMiG
Piaseczno w dniu 14 lutego 2019 r., tj. w przewidzianym prawem terminie, w wysokości
zgodnej ze złożoną deklaracją w przedmiotowym zakresie. Ww. kwota została wpłacona na
dany numer rachunku bankowego, który był prawidłowym numerem rachunku, na który
wpłacano ww. podatek w latach poprzednich. Dopiero z pisma Zamawiającego z dnia
28 maja 2019 r. Zarząd wykonawcy powziął informację, że ww. kwota najprawdopodobniej nie
została zaksięgowana zgodnie z przeznaczeniem w systemie finansowo – księgowym UMiG
Piaseczno. Po sprawdzeniu wyciągów z rachunku bankowego wykonawcy, w dniu
28 maja 2019 r. Zarząd PUK Piaseczno pozyskał samodzielnie informację, że ww. kwota
podatku została zwrócona na rachunek bankowy wykonawcy w dniu 15 lutego 2019 r.
z adnotacją „błędny numer rachunku”. W tej sytuacji Zarząd PUK Piaseczno jeszcze tego
samego dnia, tj. 28 maja 2019 r. ustalił, na podstawie informacji pozyskanych w Wydziale
Finansowym UMiG
Piaseczno, prawidłowy, indywidulany numer rachunku bankowego do
wpłat z tytułu podatku od środków transportu i zlecił powtórnie przelew kwoty 11 370 zł
powiększonej o należne odsetki na nowy numer rachunku. Zarząd PUK Piaseczno zaznaczył,
że do dnia 28 maja 2019 r. nie otrzymał z UMiG Piaseczno informacji o nowym, indywidualnym
numerze rachunku bankowego przeznaczonym
do wpłat z tytułu podatku od środków
transportu, a jedynie informację o zmianie numeru rachunku bankowego do wpłat
z tytułu podatku od nieruchomości. Zarząd PUK Piaseczno zaznaczył, że do dnia 15 kwietnia
2019 r. za sprawy rachunkowo
– finansowe PUK Piaseczno odpowiadało profesjonalne biuro
rachunkowe, tj. firma BALANCE M. P.
z siedzibą w Warszawie. Naliczanie należności
publiczno prawnych na
leżało do jednego z obowiązków zakontraktowanego biura
rachunkowego.
Właścicielka ww. Biura przekazała Zarządowi PUK Piaseczno zarówno
wypełnione deklaracje dotyczące podatku od środków transportu wraz z informacją
o wysokości tego podatku, jak i numer rachunku bankowego do wpłaty, na który przelano całą
ww. wymienioną kwotę w dniu 14 lutego 2019 r.
W zakresie zaległości w podatku za zagospodarowanie odpadów komunalnych
wykonawca oświadczył, że podobnie jak w przypadku opłat z tytułu podatku od środków
t
ransportu, przy przedłożeniu oświadczenia o niezaleganiu z opłacaniem podatków i opłat
lokalnych, o których mowa w ustawie z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach
lokalnych, opierał się na informacjach pozyskanych z oficjalnej korespondencji z UMiG
Piaseczno oraz na informacjach przekazywanych przez biuro rachunkowe BALANCE M. P.
W związku z tym, że Zarząd PUK Piaseczno w okresie od dnia 21 stycznia 2019 r. (tj.
od objęcia stanowiska przez obecnego Prezesa Zarządu) do dnia 15 kwietnia 2019 r. nie
otrzymał żadnej informacji o występowaniu jakichkolwiek zaległości w opłatach z tytułu
zagospodarowania odpadów komunalnych od Pani M. P. reprezentującej biuro rachunkowe
BALANCE, to oparł swoją wiedzę w tym zakresie o upomnienie otrzymane za pośrednictwem
Poczty Polskiej z Wydziału Gospodarki Odpadami UMiG Piaseczno. Na podstawie ww.
upomnienia Zarząd PUK Piaseczno przekazał kwotę zaległości wymienioną w tym upomnieniu
na wskazany rachunek bankowy w dniu 26.03.2019 r., a po powzięciu
w dniu 28 maja 2019
r. informacji o zaległości w opłatach z tytułu zagospodarowania odpadów
komunalnych w wysokości 168,40 zł natychmiast przekazał całą ww. kwotę wraz
z odsetkami, powiększoną o bieżące należności, na rachunek UMiG Piaseczno.
Nadto wykonawca PUK Piaseczno
powoływał się na zmiany Zarządu w PUK
Piaseczno mające miejsce w dniu 21 stycznia 2019 r. Od tego dnia nowy Prezes Zarządu
niezwłocznie rozpoczął przegląd najważniejszych zagadnień i dokumentów Spółki
znajdujących się w jej siedzibie. Wobec braku współpracy ze strony poprzedniego Zarządu
i nieprzekazania jakichkolwiek istotnych informacji, nowy Prezes mógł się oprzeć wyłącznie
o ograniczone informacje i dokumenty przekazane przez pracowników Spółki oraz dokumenty
znajdujące się fizycznie w biurze Spółki. Wśród w ten sposób pozyskanej dokumentacji nie
znalazły się żadne dokumenty wskazujące na istnienie jakichkolwiek przeterminowanych
zobowiązań Spółki z tytułu opłat lub podatków lokalnych. Jak również zewnętrzna firma
odpowiedzialna za prowadzenie spraw finansowo
– księgowych Spółki nie przekazała żadnych
tego typu informacji, choć informowała jednocześnie o innych bieżących zobowiązaniach
podatkowych, w tym podatku od nieruchomości.
Wyjaśnił również, że w związku z tym, że w okresie od dnia 21 stycznia 2019 r. do dnia
31 marca 2019 r. współpraca między Zarządem PUK Piaseczno a ww. biurem rachunkowym
ograniczała się do bieżącej obsługi rachunkowo – finansowej Spółki, niezwłocznie po
pr
zedstawieniu przez Panią M. P. sprawozdania finansowego za rok 2018 – w dniu 30 marca
r.
–
nowy
Prezes
Zarządu,
postępując
zgodnie
z
wcześniejszymi zapowiedziami zlecił za zgodą Rady Nadzorczej zbadanie tego
sprawozdania Audytorskiemu Biuru Rachunkowemu Goodwill,
które rozpoczęło się
8 kwietnia 2019 r.
Dalej wykonawca wskazał, iż 15 kwietnia 2019 r. doszło do wypowiedzenia umowy
przez Panią M. P. ze skutkiem natychmiastowym. Jednocześnie dotychczasowa księgowa
zatrzymała całą dokumentację finansową spółki za rok 2018 oraz za okres od dnia 1 stycznia
2019 r. do dnia 15 kwietnia 2019 r.
Następnie wykonawca PUK Piaseczno wyjaśniał okoliczności związane z dążeniem
wykonawcy do objęcia w posiadanie dokumentacji finansowo – księgowej wykonawcy. PUK
Piaseczno
wskazał, iż dopiero w dniu 17 maja 2019 r. otrzymał dokumentację finansowo –
księgową od Pani M. P. Dodatkowo Pani M. P. przekazała drogą elektroniczną bazę danych z
programu księgowego i kadrowo – płacowego wraz z hasłem. Dokumentacja ta została
przekazana biegłemu rewidentowi finansowemu i nowej firmie obsługującej sprawy finansowo
– księgowe Spółki, ale zarówno samo uporządkowanie przedmiotowej dokumentacji,
konwersja plików elektronicznych, jak i badanie sprawozdania finansowego Spółki za rok 2018
potrwa najprawdopodobniej do
końca czerwca 2019 r.
Podsumowując wskazał, że opisana sytuacja faktyczna wynikająca wyłącznie
z długotrwałego braku dostępu Zarządu do dokumentacji finansowo – księgowej PUK
Piaseczno jest
bezprecedensowa w całej, kilkudziesięcioletniej działalności spółki, a nowo
powołany Zarząd Spółki nie mógł przewidzieć możliwości jej zaistnienia nawet działając ze
szczególną starannością wymaganą w obrocie gospodarczym.
Do ww. pisma wykonawca PUK Pias
eczno załączył: 1) potwierdzenie przelewu
należności z tytułu podatku od środków transportu z dnia 14 lutego 2019 r., 2) potwierdzenie
zwrotu należności z tytułu podatku od środków transportu z dnia 15 lutego 2019 r.,
3) potwierdzenie przelewu należności z tytułu podatku od środków transportu wraz
z odsetkami z dnia 28 maja 2019 r., 4) kopię przelewu należności z tytułu zagospodarowania
własnych odpadów komunalnych PUK Piaseczno z dnia 28 maja 2019 r., 5) wiadomość
elektroniczną od Pani M. P. reprezentującej biuro rachunkowe BALANCE w sprawie podatku
od środków transportu, 6) kopię korespondencji w sprawie z Panią M. P. reprezentującą biuro
rachunkowe BALANCE w sprawie wydania dokumentacji finansowo
– księgowej oraz 7) kopię
przelewu należności z tytułu zagospodarowania własnych odpadów komunalnych PUK
Piaseczno, zrealizowanego na podstawie upomnienia.
W części 2 zamówienia Zamawiający wybrał ofertę wykonawcy PUK Piaseczno.
Izba zważyła, co następuje:
W pierwszej kolejności wskazać należy, iż Krajowa Izba Odwoławcza umorzyła
postępowanie odwoławcze w zakresie zarzutu naruszenia art. 24 ust. 1 pkt 12 ustawy Pzp,
względnie art. 26 ust. 3 ustawy Pzp, w zakresie w jakim podstawa faktyczna ww. zarzutu
odnosiła się do powierzchni umożliwiającej stworzenie Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów
Komunalnych na terenie bazy magazynowo
– transportowej, z uwagi na cofnięcie odwołania
w tym zakresie przez Odwołującego.
Zdaniem Izby n
ie zasługiwały na uwzględnienie zarzuty odwołania dotyczące
zaniechania wykluczenia wykonawcy PUK Piaseczno na podstawie art. 24 ust. 1 pkt 16 i 17
ustawy Pzp, art. 24 ust. 5 pkt 8 ustawy Pzp, jak również dotyczące naruszenia art. 24 ust. 8
i 9 ustawy Pzp
związane z nieprawidłowo przeprowadzoną procedurą samooczyszczenia
przez ww. wykonawcę.
Z
asadnym jest łączne odniesienie się do ww. zarzutów z uwagi na okoliczność, że
oparte one
były na wspólnej podstawie faktycznej. Nadto zarzut naruszenia art. 24 ust. 1
pkt 16 lub 17 ustawy Pzp Odwołujący wywodził z zarzutu naruszenia art. 24 ust. 5 pkt 8 ustawy
Pzp.
Zgodnie z art. 24 ust. 5 pkt 8 ustawy Pzp
, z postępowania o udzielenie zamówienia
zamawiający może wykluczyć wykonawcę, który naruszył obowiązki dotyczące płatności
podatków, opłat lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, co zamawiający jest
w stanie wykazać za pomocą stosownych środków dowodowych, z wyjątkiem przypadku,
o którym mowa w ust. 1 pkt 15, chyba że wykonawca dokonał płatności należnych podatków,
opłat lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne wraz z odsetkami lub grzywnami
lub zawarł wiążące porozumienie w sprawie spłaty tych należności.
Tym samym jak wynika z analizy ww. przepisu, wykonawca nie podlega wykluczeniu z
postępowania, jeżeli dokonał zaległych płatności wraz z odsetkami lub grzywnami lub zawarł
wiążące porozumienie w sprawie spłaty tych należności, przy czym ww. przepis nie wskazuje
jednoznacznie
momentu, w którym wykonawca winien dokonać powyższych czynności.
Zauważyć również należy, iż omawiany przepis niejako sam w sobie zawiera już przesłankę
samooczyszczenia wykonawcy,
polegającą na dokonaniu zaległych płatności wraz z
odsetkami lub grzywnami lub zawarciu
wiążącego porozumienia w sprawie spłaty.
Ponadto wskazać należy, iż zgodnie z motywem 85 Dyrektywy Parlamentu
Europejskiego i Rady 2014/24/UE
z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie zamówień publicznych,
uchylającej dyrektywę 2004/18/WE (Dz.U. L 94 z 28.3.2014, s. 65) [dalej „dyrektywa”], istotne
jest, by decyzje instytucji zamawiających opierały się na aktualnych informacjach,
w szczególności jeśli chodzi o podstawy wykluczenia, z uwagi na to, że ważne zmiany mogą
zachodzić dość szybko, np. w przypadku trudności finansowych, które sprawiałyby, że dany
wykonawca staje się nieodpowiedni, lub, przeciwnie, z racji spłacenia w międzyczasie
zaległych zobowiązań z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne. W związku z tym bardziej
pożądane jest, by w miarę możliwości instytucje zamawiające weryfikowały takie informacje
za pomocą dostępu do stosownych baz danych, które powinny mieć charakter państwowy w
tym sensie, że powinny być zarządzane przez organy publiczne.(…)
Jak wynika zatem z powyższego, przepisy ww. dyrektywy referują do sytuacji,
w której wykonawca staje się „odpowiedni” w trakcie postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego z racji spłacenia w międzyczasie zaległych zobowiązań.
Jednocześnie zgodnie z art. 57 ust. 2 akapit drugi i trzeci dyrektywy, instytucje
zamawiające mogą wykluczyć lub zostać zobowiązane przez państwa członkowskie do
wykluczenia wykonawcy z udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia, jeżeli instytucja
zamawiająca może za pomocą dowolnych stosownych środków wykazać, że ten wykonawca
naruszył obowiązki dotyczące płatności podatków lub opłacenia składek na ubezpieczenie
społeczne. Ustęp ten przestaje mieć zastosowanie, jeżeli wykonawca spełnił swoje obowiązki,
dokonując płatności należnych podatków lub składek na ubezpieczenie społeczne, lub też
zawierając wiążące porozumienia w celu spłaty tych należności, obejmujące w stosownych
przypadkach narosłe odsetki lub grzywny. Powyższy przepis został transponowany do
polskiego porządku prawnego i znalazł odzwierciedlenie w treści art. 24 ust. 5 pkt 8 ustawy
Pzp.
Ponadto zgodnie z treścią art. 24 ust. 8 ustawy Pzp, wykonawca, który podlega
wykluczeniu na podstawie ust. 1 pkt 13 i 14 oraz 16 -
20 lub ust. 5, może przedstawić dowody
na to, że podjęte przez niego środki są wystarczające do wykazania jego rzetelności, w
szczególności udowodnić naprawienie szkody wyrządzonej przestępstwem lub
przestępstwem skarbowym, zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę lub naprawienie
szkody,
wyczerpujące
wyjaśnienie
stanu
faktycznego
oraz
współpracę
z organami ścigania oraz podjęcie konkretnych środków technicznych, organizacyjnych
i kadrowych, które są odpowiednie dla zapobiegania dalszym przestępstwom lub
przestępstwom skarbowym lub nieprawidłowemu postępowaniu wykonawcy. Przepisu zdania
pierwszego nie stosuje się, jeżeli wobec wykonawcy, będącego podmiotem zbiorowym,
orzeczono prawomocnym wyrokiem sądu zakaz ubiegania się o udzielenie zamówienia oraz
nie upłynął określony w tym wyroku okres obowiązywania tego zakazu. Z kolei zgodnie
z ust. 9 ww. przepisu, wykonawca nie podlega wykluczeniu, jeżeli zamawiający, uwzględniając
wagę i szczególne okoliczności czynu wykonawcy, uzna za wystarczające dowody
przedstawione na podstawie ust. 8.
Nie ulega zatem wątpliwości, iż w świetle art. 24 ust. 8 ustawy Pzp, z procedury
samooczyszczenia
może skorzystać taki wykonawca, który podlega wykluczeniu m.in.
w przypadku
złożenia nieprawdziwych informacji (art. 24 ust. 1 pkt 16 i 17 ustawy Pzp), jak
również w sytuacji wystąpienia fakultatywnej przesłanki wykluczenia określonej w ust. 5
art. 24.
Istotą ww. instytucji jest zatem dobrowolna chęć naprawy szkody przez wykonawcę,
który dostrzegając, iż zachodzi wobec niego przesłanka wykluczenia, przedstawia dowody na
to, że podjęte przez niego środki są wystarczające do wykazania jego rzetelności.
W ocenie Izby warto również podkreślić, iż z uwagi na dość obszerny katalog
przesłanek wykluczenia wykonawców z postępowania o udzielenie zamówienia publicznego,
liczba możliwych przypadków oraz towarzszących im stanów faktycznych, w których
wykonawca będzie korzystał z instytucji self – cleaningu jest nieograniczona, dlatego też każda
sprawa winna być rozstrzygana indywidualnie, stosownie do okoliczności (por. J. Jarnicka,
Komentarz do art. 24 Pzp, Prawo zamówień publicznych. Komentarz, M. Jaworska red. 2019,
wyd. 7).
Uwzględniając powyższe rozważania prawne i przenosząc je na okoliczności faktyczne
niniejszej sprawy Izba wskazuje
, że bezspornie wykonawca PUK Piaseczno na moment
składania ofert, jak również złożenia stosownych oświadczeń i dokumentów w trybie art. 26
ust. 1 ustawy Pzp, posiadał zaległości w opłacie podatku od środków transportowych oraz za
zagospodarowanie odpadami komunalnymi. W
ykonawca PUK Piaseczno uregulował
zaległości podatkowe wraz z należnymi odsetkami niezwłocznie po wezwaniu Zamawiającego
z dnia 28 maja 2019 r., które dało ww. wykonawcy wiedzę o posiadanych zaległościach.
W okolicznościach przedmiotowej sprawy kluczowym było jednak ustalenie przyczyn
takiego stanu rzeczy
(powstania zaległości podatkowych), jak również momentu, w którym
wykonawca PUK Piaseczno dowiedział się o posiadanych zaległościach.
Jak
wyjaśnił w piśmie z dnia 31 maja 2019 r. PUK Piaseczno zarówno w dniu składania
oferty w przedmiotowym postępowaniu o udzielenie zamówienia (tj. w dniu 15 kwietnia 2019
r.), jak i w dniu złożenia dokumentów na wezwanie Zamawiającego (tj. w dniu 20 maja 2019
r.) przedkładając oświadczenie o niezaleganiu z opłacaniem podatków i opłat lokalnych, o
których mowa w ustawie z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych, Zarząd
wykonawcy
działał
w
dobrej
wierze
i
złożył
ww.
oświadczenie
zgodnie
z posiadaną wiedzą na temat stanu przedsiębiorstwa i jego zobowiązaniach
publicznoprawnych, pozyskaną z dostępnej dokumentacji, od organów administracji
publicznej, organów nadzorczo - kontrolnych Spółki oraz podmiotów zajmujących się
profesjonalnie obsługą finansowo – księgową spółki.
W zakresie zaległości dotyczącej podatku od środków transportu wykonawca PUK
Piaseczno wskazał, iż I rata podatku za rok 2019 w wysokości 11 370 zł została wpłacona na
rachunek UMiG Piaseczno w dniu 14 lutego 2019 r., tj. w przewidzianym prawem terminie,
w wysokości zgodnej ze złożoną deklaracją. Ww. kwota została wpłacona na numer rachunku
bankowego, który był prawidłowym numerem rachunku, na który wpłacano ww. podatek w
latach poprzednich. Dopiero z pisma Zamawiającego z dnia 28 maja 2019 r. Zarząd
wykonawcy powziął informację, że ww. kwota najprawdopodobniej nie została zaksięgowana
zgodnie z przeznaczeniem w systemie finansowo
– księgowym UMiG Piaseczno. Po
sprawdzeniu
wyciągów
z
rachunku
bankowego
wykonawcy,
w
dniu
28 maja 2019 r. Zarząd PUK Piaseczno pozyskał samodzielnie informację, że ww. kwota
podatku została zwrócona na rachunek bankowy wykonawcy w dniu 15 lutego 2019 r.
z adnotacją „błędny numer rachunku”. W tej sytuacji Zarząd PUK Piaseczno jeszcze tego
samego dnia, tj. 28 maja 2019 r. ustalił, na podstawie informacji pozyskanych w Wydziale
Finansowym UMiG Piaseczno, prawidłowy, indywidulany numer rachunku bankowego do
wpłat z tytułu podatku od środków transportu i zlecił powtórnie przelew kwoty 11 370 zł
powiększonej o należne odsetki na nowy numer rachunku. Zarząd PUK Piaseczno zaznaczył,
że do dnia 28 maja 2019 r. nie otrzymał z UMiG Piaseczno informacji o nowym, indywidualnym
numerze rachunku bankowego przeznaczonym
do wpłat z tytułu podatku od środków
transportu, a jedynie informację o zmianie numeru rachunku bankowego do wpłat
z
tytułu podatku od nieruchomości. Zarząd PUK Piaseczno zaznaczył, że do dnia 15 kwietnia
2019 r. za sprawy rachunkowo
– finansowe PUK Piaseczno odpowiadało profesjonalne biuro
rachunkowe, tj. firma BALANCE M. P.
z siedzibą w Warszawie. Naliczanie należności
publiczno prawnych należało do jednego z obowiązków zakontraktowanego biura
rachunkowego, a właścicielka ww. Biura przekazała Zarządowi PUK Piaseczno zarówno
wypełnione deklaracje dotyczące podatku od środków transportu wraz z informacją
o wysokości tego podatku, jak i numer rachunku bankowego do wpłaty, na który wykonawca
przelał całą ww. wymienioną kwotę w dniu 14 lutego 2019 r.
Z kolei w zakresie zaległości w podatku za zagospodarowanie odpadów komunalnych
wykonawca oświadczył, że podobnie jak w przypadku opłat z tytułu podatku od środków
transportu, przy przedłożeniu oświadczenia o niezaleganiu z opłacaniem podatków i opłat
lokalnych, o których mowa w ustawie z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach
lokalnych, opierał się na informacjach pozyskanych z oficjalnej korespondencji z UMiG
Piaseczno oraz na informacjach przekazywanych przez biuro rachunkowe BALANCE M. P. W
związku z tym, że Zarząd PUK Piaseczno w okresie od dnia 21 stycznia 2019 r. (tj. od objęcia
stanowiska przez obecnego Prezesa Zarządu) do dnia 15 kwietnia 2019 r. nie otrzymał żadnej
informacji o występowaniu jakichkolwiek zaległości w opłatach z tytułu zagospodarowania
odpadów
komunalnych
od
Pani
M.
P.
to
oparł
swoją
wiedzę
w tym za
kresie o upomnienie otrzymane za pośrednictwem Poczty Polskiej z Wydziału
Gospodarki Odpadami UMiG Piaseczno. Na podstawie ww. upomnienia Zarząd PUK
Piaseczno przekazał kwotę zaległości wymienioną w tym upomnieniu na wskazany rachunek
bankowy w dniu 26.03.
2019 r., a po powzięciu w dniu 28 maja 2019 r. informacji o zaległości
w opłatach z tytułu zagospodarowania odpadów komunalnych w wysokości 168,40 zł
natychmiast przekazał całą ww. kwotę wraz z odsetkami, powiększoną o bieżące należności,
na rachunek UMiG Piaseczno.
Nadto ww. wykonawca wyjaśniał, iż od dnia 21 stycznia 2019 r. w związku ze zmianami
w strukturze Zarządu, nowy Prezes Spółki niezwłocznie rozpoczął przegląd najważniejszych
zagadnień i dokumentów Spółki znajdujących się w jej siedzibie, a wobec braku współpracy
ze strony poprzedniego Zarządu i nieprzekazania jakichkolwiek istotnych informacji, Zarząd
Spółki mógł się oprzeć wyłącznie o ograniczone informacje i dokumenty przekazane przez
pracowników Spółki oraz dokumenty znajdujące się fizycznie w biurze Spółki. Wśród w ten
sposób pozyskanej dokumentacji nie znalazły się żadne dokumenty wskazujące na istnienie
jakichkolwiek przeterminowanych zobowiązań Spółki z tytułu opłat lub podatków lokalnych.
Jak również zewnętrzna firma odpowiedzialna za prowadzenie spraw finansowo – księgowych
Spółki nie przekazała żadnych tego typu informacji, choć informowała jednocześnie o innych
bieżących zobowiązaniach podatkowych, w tym podatku od nieruchomości.
Wykonawca PUK Piaseczno w złożonych wyjaśnieniach wskazywał również na
trudności w odzyskaniu dokumentacji finansowej Spółki za rok 2018 oraz za okres od dnia
1 stycznia 2019 r. do dnia 15 kwietnia 2019 r., która finalnie została przekazana wykonawcy
dopiero w dniu 17 maja 2019 r. Nadto jak wynika z ww. pisma przedmiotowa dokumentacja
została przekazana biegłemu rewidentowi finansowemu i nowej firmie obsługującej sprawy
finansowo
– księgowe Spółki, ale zarówno samo uporządkowanie przedmiotowej
dokumentacji, konwersja plików elektronicznych, jak i badanie sprawozdania finansowego
Spółki za rok 2018 potrwa najprawdopodobniej do końca czerwca 2019 r.
Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, iż wykonawca PUK Piaseczno w dacie
złożenia JEDZ oraz oświadczenia o niezaleganiu z opłacaniem podatków i opłat lokalnych,
o których mowa w ustawie z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych
(Dz. U. z 2016 r. poz. 716)
nie posiadał wiedzy na temat zaległości w opłatach z tytułu podatku
od środków transportu oraz za zagospodarowanie odpadów komunalnych. Gdyby zatem nie
wezwanie Zamawiającego do złożenia wyjaśnień w trybie art. 87 ust. 1 ustawy Pzp w
przedmiocie złożonego przez PUK Piaseczno oświadczenia dotyczącego niezalegania z
opłacaniem podatków i opłat lokalnych, ww. wykonawca w dalszym stopniu pozostawałby
przez pewien
czas w niewiedzy o posiadanych zaległościach.
Zdaniem składu orzekającego Izby rozpoznającego niniejszą sprawę, okoliczność, iż
Zamawiający wezwał ww. wykonawcę do złożenia wyjaśnień w trybie art. 87 ust. 1 ustawy Pzp
w ww. zakresie, n
ie stanowiła o braku inicjatywy wykonawcy PUK Piaseczno w zakresie
wdrożenia procedury samooczyszczenia. Z treści ww. wezwania nie sposób wywieść,
jakiejkolwiek formy „przymusu” wyrażającej się w zobowiązaniu wykonawcy PUK Piaseczno
do skorzystania z tej instytucji.
Podkreślić należy, że Zamawiający podejmując decyzję o wykluczeniu wykonawcy
z postępowania o udzielenie zamówienia czy też o odrzuceniu jego oferty, winien mieć
pewność co do prawidłowości podejmowanej czynności, z uwagi na sankcyjny charakter
art. 24 ust. 1 lub 5, czy art. 89 ust. 1 ustawy Pzp. Zamawia
jący wykluczając wykonawcę
z postępowania, czy też odrzucając ofertę wykonawcy obowiązany jest wyjaśnić wszelkie
powstałe wątpliwości, niejasności, czy też sprzeczności. Ponadto wskazać należy, iż
w przypadku przesłanki wskazanej w art. 24 ust. 5 pkt 8 ustawy Pzp, która stanowi „chyba że
wykonawca dokonał płatności należnych podatków, opłat lub składek na ubezpieczenia
społeczne lub zdrowotne wraz z odsetkami lub grzywnami lub zawarł wiążące porozumienie
w sprawie spłaty tych należności” Zamawiający tym bardziej przed wykluczeniem wykonawcy
z postępowania winien mieć pewność, iż zaległe płatności nie zostały uregulowane.
Podsumowując, w ocenie Izby, wykonawca PUK Piaseczno w złożonych
Zamawiającemu wyjaśnieniach z dnia 31 maja 2019 r., popartych dowodami, w sposób
wiarygodny i wyczerpujący wyjaśnił przyczyny braku zapłaty ww. należności
w przewidzianych terminach, jak również dokonał ich niezwłocznego uregulowania wraz
z odsetkami,
z chwilą powzięcia informacji o rzeczonych zaległościach, przez co nie podlegał
wykluczeniu w świetle art. 24 ust. 5 pkt 8 ustawy Pzp.
Przechodząc natomiast do zarzutu naruszenia art. 24 ust. 1 pkt 16 lub 17 ustawy Pzp
z uwagi na zaniechanie wykluczenia wykonawcy PUK Piaseczno
, mimo iż wykonawca
wprowadził Zamawiającego w błąd w wyniku rażącego niedbalstwa przy przedstawieniu
informacji, że nie podlega wykluczeniu tudzież co najmniej w wyniku niedbalstwa przedstawił
informacje wprowadzające w błąd Zamawiającego mogące mieć istotny wpływ na decyzje
podejmowane przez zamawiającego w postępowaniu, zauważyć należy, iż ww. zarzut był
konsekwencją złożonego przez PUK Piaseczno oświadczenia o wywiązaniu się ze wszystkich
obowiązków dotyczących płatności podatków lub składek na ubezpieczenie społeczne
(zawartym w JEDZ) i o niezaleganiu z opłacaniem podatków i opłat lokalnych, mimo istnienia
zaległości w zakresie płatności podatków na dzień składania tych oświadczeń.
Izba wskazuje, iż zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 16 ustawy Pzp z postępowania
o udzielenie zamówienia wyklucza się wykonawcę, który w wyniku zamierzonego działania lub
rażącego niedbalstwa wprowadził zamawiającego w błąd przy przedstawieniu informacji, że
nie podlega wykluczeniu, spełnia warunki udziału w postępowaniu lub obiektywne
i niedyskryminacyjne kryteria, lub który zataił te informacje lub nie jest w stanie przedstawić
wymaganych dokumentów. Tym samym jak wynika z powyższego przepisu, dla zastosowania
przesłanki wykluczenia wykonawcy na podstawie art. 24 ust. 1 pkt 16 ustawy Pzp, łącznie
muszą zostać spełnione następujące przesłanki: przedstawienie przez wykonawcę informacji
niezgodnej
z
rzeczywistością,
która
wprowadziła
zamawiającego
w błąd, błąd ten polegał na przyjęciu przez zamawiającego, że wykonawca nie podlega
w
ykluczeniu, a przedstawienie informacji jest wynikiem zamierzonego działania lub rażącego
niedbalstwa. Istotne znaczenie ma przy tym charakter informacji, gdyż w art. 24 ust. 1 pkt 16
ustawy Pzp ustawodawca wskazał wprost, że norma ta dotyczy wprowadzenia zamawiającego
w błąd wyłącznie przy wykazywaniu braku podstaw do wykluczenia, spełnianiu warunków
udziału
w
postępowaniu
lub
kryteriów
selekcji,
a
zatem
informacji
w zakresie sytuacji podmiotowej wykonawcy, których ocena decyduje o udziale wykonawcy w
pos
tępowaniu (tak KIO w wyroku z dnia 11 czerwca 2018 r. sygn. akt: KIO 929/18).
Z kolei w świetle punktu 17 ww. przepisu, z postępowania o udzielenie zamówienia
wyklucza się wykonawcę, który w wyniku lekkomyślności lub niedbalstwa przedstawił
informacje wpr
owadzające w błąd zamawiającego, mogące mieć istotny wpływ na decyzje
podejmowane przez zamawiającego w postępowaniu o udzielenie zamówienia. Izba wskazuje,
iż
wykluczenie
wykonawcy
na
ww.
podstawie
prawnej
możliwe
jest
w przypadku łącznego wystąpienia okoliczności, o których mowa w tej regulacji. Powyższa
podstawa wykluczenia wykonawcy z postępowania znajdzie zatem zastosowanie, jeżeli
wykonawcy będzie można przypisać lekkomyślność lub niedbalstwo w zależności od stanu
jego świadomości. Przy lekkomyślności dłużnik (wykonawca) zdaje sobie sprawę z tego, że
określone zachowanie może prowadzić do naruszenia zobowiązania, ale bezpodstawnie
sądzi, iż uda mu się jednak tego uniknąć. Przy niedbalstwie natomiast dłużnik (wykonawca)
nie zdaje sobie spr
awy, choć powinien, że określone zachowanie prowadzić będzie do
naruszenia przez niego zobowiązania.
Z kolei pod pojęciem „informacje wprowadzające w błąd zamawiającego”, o których
mowa w ww. przepisie należy rozumieć takie informacje, które pozostają w sprzeczności
z istniejącym stanem faktycznym. Innymi słowy są to informacje nieprawdziwe, niezgodne
z rzeczywistością, a których podanie przez wykonawcę skutkuje mylnym przekonaniem
zamawiającego co do istniejącej rzeczywistości. Istotna jest zatem treść informacji podanych
przez wykonawcę, jak również to jaki skutek mogły one wywołać w świadomości danego
zamawiającego. Jednocześnie podkreślić należy, iż w świetle ww. przepisu wykluczeniu
podlega wykonawca za podanie wprowadzających w błąd informacji, które nie muszą wpływać
na działania zamawiającego, ale wystarczy, że mogą mieć istotny wpływ na decyzje
podejmowane przez zamawiającego w postępowaniu.
Ponadto do informacji mogących mieć istotny wpływ na decyzje podejmowane przez
zamawiającego w postępowaniu o udzielenie zamówienia, co do zasady, można zaliczyć
informacje stanowiące podstawę wyboru oferty najkorzystniejszej, wykluczenia wykonawcy,
czy też odrzucenia jego oferty.
W okolicznościach niniejszej sprawy, jakkolwiek zgodzić należy się z Odwołującym, iż
wykonawcy PUK Piaseczno można przypisać choćby niedbalstwo lub brak należytej
staranności w zakresie złożonego oświadczenia o niezaleganiu z opłacaniem podatków, to
w świetle wdrożonej przez tego wykonawcę procedury samooczyszczenia Izba nie stwierdziła
podstaw do wykluczenia wykonawcy. Zgodzić należy się z Odwołującym, iż od wykonawcy, tj.
przedsiębiorcy, który prowadzi działalność gospodarczą miernik należytej staranności ulega
podwyższeniu zgodnie z art. 355 § 2 KC. W takim przypadku wzorzec należytej staranności
nakłada
na
wykonawcę,
który
składa
ofertę,
dokumenty
i oświadczenia we własnym imieniu, aby upewnił się, czy deklarowany stan rzeczy odpowiada
rzeczywistości bowiem te składne w toku przetargu, zmierzają do udzielenia zamówienia
pu
blicznego temu właśnie wykonawcy i mają wpływ na decyzję podejmowane przez
Zamawiającego.
Jednakże, jak już wskazano powyżej, również w zakresie przesłanki wykluczenia
wykonawcy z art. 24 ust. 1 pkt 16 lub 17 ustawy Pzp, możliwym jest skorzystanie przez
wykonawcę z procedury samooczyszczenia, co też miało miejsce w okolicznościach niniejszej
sprawy.
Zatem ww. zarzut winien być oceniany przez pryzmat złożonych przez PUK Piaseczno
wyjaśnień w trybie art. 24 ust. 8 ustawy Pzp.
Izba nie podzieliła stanowiska Odwołującego, który wywodził naruszenie art. 24 ust. 8
ustawy Pzp poprzez niezasadne uznanie
wyjaśnień PUK Piaseczno i dopuszczenie do
zastosowania instytucji samooczyszczenia mimo braku ich
złożenia we właściwym terminie
or
az braku przyznania się wykonawcy do zaistnienia okoliczności skutkujących wykluczeniem.
Odnosząc się do pierwszej z ww. kwestii, za poglądem zaprezentowanym w wyroku
Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 18 stycznia 2019 r., sygn. akt: XXIII Ga 1811/18, Izba
wskazuje, że: „(…) art. 24 ust. 8 PZP nie nakłada na wykonawcę, który chce skorzystać z
dobrodziejstwa tego przepisu, „niezwłocznego po uzyskaniu takiej wiedzy” przyznania faktu
wprowadzenia zamawiającego w błąd. Z przepisu tego nie sposób wywieść jakiejkolwiek
cezury czasowej do dokonania przez wykonawcę procedury samooczyszczenia. (…) Punktem
granicznym dla możliwości wszczęcia przedmiotowej procedury jest jednak decyzja
o wykluczeniu wykonawcy z postępowania. Niezwłoczność działania wykonawcy nie jest
przesłanką ustawową lecz jest uzasadniona możliwością poniesienia konsekwencji w postaci
wykluczenia z przetargu. To on ponosi ryzyko pozyskania wiadomości przez zamawiającego
o podaniu nieprawdziwej wiadomości i wyciągnięciu konsekwencji. Dopóki jednak
z
amawiający nie podejmie stosownej decyzji wykonawca zawsze ma prawo przedstawić swoje
argumenty i dowody dotyczące samooczyszczenia. Innymi słowy, brak jest podstaw prawnych
do założenia, że jeżeli w trakcie postępowania przetargowego wyjdą na jaw okoliczności, w
świetle których okaże się, że oferta danego wykonawcy wprowadzać może to z przedmiotowej
procedury nie można skorzystać.”
Tym samym nie sposób podzielić stanowiska Odwołującego, jakoby skorzystanie przez
PUK Piaseczno z procedury
, o której mowa w art. 24 ust. 8 ustawy Pzp, było spóźnione. Skoro
bowiem w okolicznościach niniejszej sprawy Zamawiający nie podjął decyzji o wykluczeniu
wykonawcy PUK Piaseczno z części 2 zamówienia, to ww. wykonawca mógł skorzystać z
instytucji self
– cleaningu.
Przechodząc natomiast do drugiej z kwestii podnoszonych przez wykonawcę LEKARO,
tj. braku przyznania się wykonawcy PUK Piaseczno do zaistnienia okoliczności skutkujących
wykluczeniem Izba wskazuje, iż całościowa analiza wyjaśnień ww. wykonawcy z dnia 31 maja
2019 r. prowadzi do zgoła odmiennych wniosków. Zważyć należy, iż ww. wykonawca nie
kwestionował tego, iż na moment złożenia oświadczenia własnego JEDZ, jak również
oświadczenia o niezaleganiu z opłacaniem podatków i opłat lokalnych, o których mowa w
ust
awie o podatkach i opłatach lokalnych posiadał zaległości podatkowe, a jedynie wskazywał
na brak wiedzy w momencie składania ww. oświadczeń o zaległościach podatkowych. Nadto,
wykonawca na stronie 7-
ej złożonych wyjaśnień przyznał, że „rzeczywiście przez pewien okres
zalegał z płatnością podatku na skutek nieuwzględnienia zmiany numeru konta”. W końcu, co
najistotniejsze wykonawca niezwłocznie spłacił zaległości podatkowe, czego nie sposób
inaczej
potraktować, jak przyznania się ww. wykonawcy do zalegania z opłacaniem podatków.
Z uwagi na powyższe w ocenie Izby brał było podstaw do stwierdzenia, iż wykonawca
PUK Piaseczno nie mógł wdrożyć procedury samooczyszczenia w przedmiotowej sprawie.
Izba nie podzieliła również stanowiska Odwołującego jakoby w okolicznościach
niniejszej sprawy naruszony został art. 24 ust. 8 i 9 ustawy Pzp poprzez uznanie za
wystarczające, w celu udowodnienia okoliczności wskazanych w art. 24 ust. 5 pkt 8 ustawy
Pzp oraz art. 24 ust. 1 pkt 16 i 17 ustawy Pzp, wyjaśnień i dowodów złożonych przez PUK
Piaseczno.
Izba wskazuje, że wykonawca PUK Piaseczno pismem z dnia 31 maja 2019 r. złożył
obszerne wyjaśnienia stanu faktycznego wskazujące okoliczności w jakich powstały
zaległości, na potwierdzenie czego przedłożył stosowne dowody. Ponadto wskazać należy, iż
wykonawca PUK Piaseczno niezwłocznie uregulował zaległości wraz z odsetkami, podjął
wszelkie przewidziane prawem działania zakończone odzyskaniem należącej do PUK
Piaseczno dokumentacji finansowo
– księgowej, powołał biegłego rewidenta oraz dokonał
wyboru nowego biura rachunkowego.
W ocenie Izby całość działań podjętych przez ww.
wykonawcę gwarantuje realizację zakładanego przez wykonawcę celu sprowadzającego się
do zapobiegania podobnym naruszeniom w przyszłości.
Podkreślić należy, iż podjęte przez danego wykonawcę środki naprawcze winny być
oceniane w okolicznościach konkretnej sprawy i z uwzględnieniem charakteru przesłanki
wykluczenia wykonawcy.
Mając na uwadze zatem otwarty katalog środków naprawczych,
z których może skorzystać wykonawca w ramach procedury samooczyszczenia, istotnym jest
aby podjęte przez niego środki były wystarczające dla zapobiegania podobnym naruszeniom
w przyszłości, z uwzględnieniem wagi i okoliczności czynu wykonawcy. Nie jest zatem tak, iż
w każdym przypadku wykonawca obowiązany jest wykazać Zamawiającemu wszystkie
okoliczności wskazane w art. 24 ust. 8 ustawy Pzp, jak podnosił Odwołujący.
W ocenie Izby w okolicznościach przedmiotowej sprawy nie można się zgodzić ze
stanowiskiem Odwołującego jakoby wykonawca PUK Piaseczno nie podjął środków
technicznych, organizacyjnych i kadrowych, które byłyby odpowiednie dla zapobiegania
nieprawidłowemu postępowaniu wykonawcy. Izba wskazuje, że obowiązkiem wykonawcy
kwestionującego czynność Zamawiającego polegającą na uznaniu złożonych przez
konkurenta
wyjaśnień i dowodów w ramach instytucji, o której mowa w art. 24 ust. 8 ustawy
Pzp, jest wykazanie dlaczego zastosowane przez wykonawcę środki zaradcze są
niewystarczające dla uznania rzetelności wykonawcy, czemu w okolicznościach niniejszej
sprawy Odwołujący nie sprostał.
W okolicznościach przedmiotowej sprawy Izba nie zgodziła się ze stanowiskiem
Odwołującego, iż wykonawca PUK Piaseczno nie przedstawił rozwiązań systemowych, które
zapobiegałyby podobnym uchybieniom w przyszłości. Nie można bowiem uznać, by zmiana
biura rachunkowego, odzyskanie dokumentacji finansowo
– księgowej Spółki, a także
zbadanie sytuacji finansowej Spółki przez biegłego rewidenta, nie prowadziło do ustalenia
kondycji finansowej Spółki, a także do bieżącej pieczy nad zobowiązaniami Spółki.
Wziąwszy pod rozwagę powyższe, w ocenie Izby, w okolicznościach tejże sprawy, brak
było podstaw do wykluczenia wykonawcy PUK Piaseczno z uwagi na skutecznie
przeprowadzoną procedurę samooczyszczenia.
Za zasadny Izba uznała zarzut naruszenia art. 8 ust. 1 i 3 ustawy Pzp poprzez
niezweryfikowanie, względnie błędne zweryfikowanie informacji i dokumentów przedłożonych
przez wykonawcę PUK Piaseczno w toku postępowania jako zawierających tajemnicę
przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji,
a w konsekwencji niezachowanie zasady jawności postępowania.
Art. 8 ust. 1 ustawy Pzp normuje fundamentalną zasadę udzielania zamówień
publicznych, tj. zasadę jawności postępowania o udzielenie zamówienia publicznego.
Zamawiający może ograniczyć dostęp do informacji związanych z postępowaniem
o udzielenie zamówienia tylko w przypadkach określonych w ustawie (art. 8 ust. 2 ustawy Pzp).
Ww. zasada doznaje ograniczenia w ust. 3 ww. przepisu,
który stanowi, że nie ujawnia się
informacji
stanowiących
tajemnicę
przedsiębiorstwa
w
rozumieniu
przepisów
o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, jeżeli wykonawca, nie później niż w terminie składania
ofert lub wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, zastrzegł, że nie mogą być
one udostępniane oraz wykazał, iż zastrzeżone informacje stanowią tajemnicę
przedsiębiorstwa.
Przepis art. 8 ust. 3 ustawy Pzp, określa również moment, w którym wykonawca
obowiązany jest zastrzec i wykazać zasadność utajnienia danych informacji zawartych
w ofercie, wskazując, iż powinno to nastąpić najpóźniej do upływu terminu składania ofert.
W odniesieniu do dokumentów przedstawianych na późniejszych etapach postępowania
o udzielenie zamówienia publicznego należy przyjąć, że zasadność zastrzeżenia zawartych
w
nich informacji musi być wykazana wraz ze złożeniem takiego dokumentu. Podkreślić
należy, iż ratio legis ww. przepisu, który uprawnia wykonawców do zastrzeżenia określonych
informacji tajemnicą przedsiębiorstwa z jednej strony, ale z drugiej nakłada obowiązek
w postaci wykazania skuteczności takiego zastrzeżenia, było ograniczenie nadużywania przez
wykonawc
ów ww. instytucji w celu uniemożliwienia weryfikacji przez konkurentów spełniania
wymagań postawionych przez zamawiającego w postępowaniu o udzielenie zamówienia
publicznego.
Jak wynika z przywołanego przepisu, na wykonawcę nałożono obowiązek wykazania
zam
awiającemu przesłanek zastrzeżenia informacji jako tajemnicy przedsiębiorstwa. Z kolei
obowiązkiem zamawiającego jest zbadanie skuteczności zastrzeżenia tajemnicy
przedsiębiorstwa przez wykonawcę i podjęcie stosownych działań w zależności od wyniku tej
ana
lizy. Zdaniem Izby sformułowanie użyte przez ustawodawcę, w którym akcentuje się
obowiązek „wykazania” oznacza coś więcej aniżeli oświadczenie co do przyczyn objęcia
informacji tajemnicą przedsiębiorstwa, a już z pewnością za wykazanie nie może być uznane
ogólne uzasadnienie, sprowadzające się de facto do przytoczenia jedynie elementów definicji
legalnej tajemnicy przedsiębiorstwa, wynikającej z art. 11 ust. 2 uznk i deklaracja, że
przedstawione informacje spełniają określone w tym przepisie przesłanki.
Aby
wykazać skuteczność zastrzeżenia danych informacji, wykonawca zobowiązany
jest wykazać łącznie wystąpienie przesłanek definicji legalnej tajemnicy przedsiębiorstwa,
o których mowa w art. 11 ust. 2 uznk. I tak zgodnie z ww. przepisem, przez tajemnicę
prze
dsiębiorstwa rozumie się informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne
przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, które jako całość lub
w szczególnym zestawieniu i zbiorze ich elementów nie są powszechnie znane osobom
zwyk
le zajmującym się tym rodzajem informacji albo nie są łatwo dostępne dla takich osób,
o ile uprawniony do korzystania z informacji lub rozporządzania nimi podjął, przy zachowaniu
należytej staranności, działania w celu utrzymania ich w poufności.
W okolic
znościach niniejszej sprawy wykonawca PUK Piaseczno, zastrzegając
oświadczenia i dokumenty złożone w odpowiedzi na wezwanie Zamawiającego w trybie
art. 26 ust. 1 ustawy Pzp, a także wyjaśnienia złożone w trybie art. 87 ust. 1 ustawy Pzp
dotyczące kwestii podniesionych przez wykonawcę LEKARO w piśmie z dnia 25 kwietnia 2019
r., ogranic
zył się jedynie do wskazania w piśmie przewodnim z dnia 20 maja 2019 r., iż
„dokumenty i informacje zawarte w niniejszym uzupełnieniu stanowią tajemnicę
przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji
i zastrzegamy, że nie mogę być one udostępniane”.
Z powyższego w ocenie Izby jednoznacznie wynika, że wykonawca PUK Piaseczno
nie przedstawił żadnego uzasadnienia dla objęcia ww. oświadczeń i dokumentów tajemnicą
przedsiębiorstwa, a w konsekwencji nie wykazał żadnej przesłanki z definicji legalnej tajemnicy
przedsiębiorstwa. Tym samym omawiany wyżej zarzut zasługiwał na uwzględnienie w
zakresie dokumentów i oświadczeń dotyczących części 2 zamówienia złożonych przez
wykonawcę PUK Piaseczno, jako że odwołanie zostało wniesione wobec czynności i
zaniechań Zamawiającego w części 2 zamówienia, a także w zakresie wyjaśnień wykonawcy
PUK Piaseczno odnoszących się do kwestii wskazanych w piśmie LEKARO
z 25 kwietnia 2019 r.
Nie zasługiwał na uwzględnienie zarzut naruszenia art. 90 ust. 1 ustawy Pzp z uwagi
na zaniechanie
wezwania wykonawcy PUK Piaseczno do złożenia wyjaśnień w zakresie
rażąco niskiej ceny.
Stosownie do treści art. 90 ust. 1 ustawy Pzp, jeżeli zaoferowana cena lub koszt, lub
ich istotne części składowe, wydają się rażąco niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia
i budzą wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia
zgodnie z wymaganiami określonymi przez zamawiającego lub wynikającymi z odrębnych
przepisów, zamawiający zwraca się o udzielenie wyjaśnień, w tym złożenie dowodów,
dotyczących wyliczenia ceny lub kosztu, w szczególności w zakresie:
oszczędności metody wykonania zamówienia, wybranych rozwiązań technicznych,
wyjątkowo sprzyjających warunków wykonywania zamówienia dostępnych dla
wykonawcy, oryginalności projektu wykonawcy, kosztów pracy, których wartość
przyjęta do ustalenia ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za
pracę albo minimalnej stawki godzinowej, ustalonych na podstawie przepisów ustawy
z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. z 2017
r. poz. 847 oraz z 2018 r. poz. 650);
pomocy publicznej udzielonej na podstawie odrębnych przepisów;
wynikającym z przepisów prawa pracy i przepisów o zabezpieczeniu społecznym,
obowi
ązującym w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie;
wynikającym z przepisów prawa ochrony środowiska oraz
powierzenia wykonania części zamówienia podwykonawcy.
Z kolei w przypadku gdy cena całkowita oferty jest niższa o co najmniej 30%
od
wartości zamówienia powiększonej o należny podatek od towarów i usług, ustalonej przed
wszczęciem postępowania zgodnie z art. 35 ust. 1 i 2 lub średniej arytmetycznej cen
wszystkich złożonych ofert, zamawiający zwraca się o udzielenie wyjaśnień, o których mowa
w ust. 1, chyba że rozbieżność wynika z okoliczności oczywistych, które nie wymagają
wyjaśnienia (art. 90 ust. 1a pkt 1 ustawy Pzp). Obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera
rażąco niskiej ceny lub kosztu spoczywa na wykonawcy (art. 90 ust. 2 ustawy Pzp). Ponadto
stosownie do treści art. 90 ust. 3 ustawy Pzp, zamawiający odrzuca ofertę wykonawcy, który
nie udzielił wyjaśnień lub jeżeli dokonana ocena wyjaśnień wraz ze złożonymi dowodami
potwierdza, że oferta zawiera rażąco niską cenę lub koszt w stosunku do przedmiotu
zamówienia.
Izba zauważa, że w zakresie części 2 zamówienia nie zaistniała sytuacja obligująca
Zamawiającego do żądania od Przystępującego PUK Piaseczno wyjaśnień i dowodów na
potwierdzenie rzeczywistych możliwości wykonania zamówienia za cenę zaoferowaną wobec
porównania tej ceny z wartością szacunkową zamówienia powiększoną o należny podatek od
towarów i usług lub średnią arytmetyczną cen złożonych ofert. Powyższa okoliczność nie
wyklucza, zgodnie z art. 90 ust. 1 ustawy Pzp, możliwości żądania wyjaśnień, w tym złożenia
dowodów, jeżeli powstaną po stronie Zamawiającego uzasadnione wątpliwości co do realności
zaoferowanej przez wykonawcę ceny. Jak wskazał bowiem Zamawiający w odpowiedzi na
odwołanie, w niniejszym postępowaniu, porównanie cen oferowanych przez poszczególnych
wykonawców nie dawało podstaw do stwierdzenia, jakoby oferta PUK Piaseczno zawierała
rażąco niską cenę w rozumieniu ustawy Pzp, jak również jakoby budziła wątpliwości co do
możliwości wykonania zamówienia przez tego wykonawcę.
Zamawiający wskazał również, iż niezależnie od powyższej okoliczności, w związku
z pismem wykonawcy LEKARO z dnia 25 kwietnia 2019 r. wskazującym na wątpliwości co do
możliwości zaoferowania rażąco niskiej ceny, w trybie art. 87 ust. 1 ustawy Pzp, wystąpił do
wykonawcy PUK Piaseczno o ustosunkowanie się do podnoszonych przez LEKARO kwestii.
Wykonawca PUK Piaseczno złożył stosowne wyjaśnienia w piśmie z dnia 20 maja 2019 r.,
które objął tajemnicą przedsiębiorstwa. W tym miejscu zauważyć należy, iż wątpliwości
LEKARO wyrażone w piśmie z dnia 25 kwietnia 2019 r. co do możliwości zaoferowania przez
wykonawcę
PUK
Piaseczno
ceny
rażąco
niskiej
były
zbieżne
z argumentacją zawartą we wniesionym odwołaniu.
Izba podziela wyrażany w orzecznictwie pogląd, iż art. 190 ust. 1a ustawy Pzp odnosi
się wyłącznie do sytuacji, w których zamawiającemu zostały złożone wyjaśnienia rażąco
niskiej ceny. Skoro bowiem nie można odrzucić oferty z powodu rażąco niskiej ceny przed
uzyskaniem od składającego ją wykonawcy wyjaśnień w tej materii, to - przywołując treść
art. 190 ust. 1a ustawy Pzp -
ciężar dowodu, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny
spoczywać będzie na wykonawcy (stronie, bądź - zależnie od okoliczności - uczestniku
postępowania odwoławczego) albo gdy popierać będzie stanowisko zamawiającego
o
pozytywnej weryfikacji złożonych przez niego wyjaśnień rażąco niskiej ceny, albo gdy będzie
kwestionował negatywną ocenę jego wyjaśnień dokonaną przez zamawiającego.
W każdej z opisanych sytuacji musi jednak dojść do złożenia wyjaśnień, w przeciwnym razie
zastosowanie znajdzie przepis a
rt. 190 ust. 1 ustawy Pzp, przewidujący klasyczny rozkład
ciężaru dowodu. W sytuacji braku wyjaśnień, o których mowa w art. 90 ust. 1 ustawy Pzp
uprawnione jest co najwyżej twierdzenie o podejrzeniu zaoferowania rażąco niskiej ceny, czy
wątpliwościach odnośnie jej określenia. Przyjęcie przeciwnego zapatrywania w kwestii
rozkładu ciężaru dowodu powodowałoby, że odwołanie, w którym kwestionowane jest
zaniechanie wezwania do złożenia wyjaśnień rażąco niskiej ceny (zwłaszcza w warunkach nie
ziszczenia się przesłanek skutkujących obowiązkiem dokonania tej czynności) mogłoby
ograniczać się de facto jedynie do wskazania na tą okoliczność, bez przytaczania przez
odwołującego szczegółowej argumentacji uzasadniającej zarzut (por. wyrok KIO z dnia
4 lipca 2019 r. sygn. akt: KIO 1125/19 oraz wyrok KIO z dnia
31 października 2018 r., sygn.
akt: KIO 2159/18).
W kontekście powyższego Izba wskazuje, iż Odwołujący nie wykazał żadnej inicjatywy
dowodowej w toku postępowania odwoławczego w ww. zakresie, poprzestając jedynie na
gołosłownych twierdzeniach. W szczególności Odwołujący nie wykazał panującej na rynku
gospodarki odpadami tendencji wzrostu cen za zagospodarowanie odpadów
w instalacjach, jak również wysokości marży płaconej zarządcy instalacji zagospodarowującej
odpady
czy kosztów transportu odpadów z własnej bazy magazynowo – transportowej do
instalacji zagospodarowującej odpady, które zdaniem Odwołującego winny zostać
uwzględnione w cenie oferty wykonawcy PUK Piaseczno.
Mając na uwadze powyższe zarzut naruszenia art. 90 ust. 1 ustawy Pzp nie zasługiwał
na uwzględnienie.
Za niezasadny Izba uznała zarzut naruszenia art. 24 ust. 1 pkt 12 ustawy Pzp,
względnie art. 26 ust. 3 ustawy Pzp, z uwagi na niewykazanie spełnienia warunków udziału w
postępowaniu przez PUK Piaseczno w zakresie dotyczącym pojazdów Peugeot Boxer oraz
Fiat Ducato
, a także bazy magazynowo – transportowej.
Zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 12 ustawy Pzp, z postępowania o udzielenie zamówienia
wyklucza się wykonawcę, który nie wykazał spełniania warunków udziału w postępowaniu lub
nie został zaproszony do negocjacji lub złożenia ofert wstępnych albo ofert, lub nie wykazał
braku podstaw wykluczenia.
W przedmiocie
braku wyposażenia pojazdów Peugeot Boxer oraz Fiat Ducato
w czujniki zapisujące dane o miejscach wyładunku odpadów Izba wskazuje, iż podniesiony
zarzut był nietrafiony w odniesieniu do pojazdów Fiat Ducato już z tego względu, iż jak wynika
z JEDZ wykonawcy PUK Piaseczno, wykonawca ten w celu wyk
azania spełniania warunku
udziału w postępowaniu dotyczącego zdolności technicznej lub zawodowej nie wskazał
pojazdów tej marki w części 2 zamówienia, a której to dotyczy niniejsze odwołanie. Powyższa
okoliczność nie została zakwestionowana przez Odwołującego w toku rozprawy przed Izbą.
Z kolei w zakresie pojazdów Peugeot Boxer Izba wskazuje, iż Zamawiający wymagał,
by wykonawca, którego oferta zostanie najwyżej oceniona złożył wykaz narzędzi, wyposażenia
zakładu i urządzeń technicznych dostępnych wykonawcy usług w celu realizacji zamówienia
(załącznik nr D), podając dane wymagane w tym wykazie. Wykonawca PUK Piaseczno złożył
wykaz narzędzi, podając przy tym zakres informacji wymaganych przez Zamawiającego
dotyczących Peugeot Boxer. Nadto w toku rozprawy przed Izbą Przystępujący uzasadniał, iż
ww. pojazd został dostosowany do wymogów Zamawiającego postawionych w niniejszym
postępowaniu oraz że posiada funkcję wyładowczą i czujnik wyładowczy. Odwołujący z kolei,
na
którym
ciążył
obowiązek
dowody,
o
którym
mowa
w art. 190 ust. 1 ustawy Pzp,
poprzestał w ww. zakresie na gołosłownych twierdzeniach, nie
wykazując tym samym ich zasadności.
Odnosząc się do podniesionej przez Odwołującego kwestii jakoby baza magazynowo
– transportowa PUK Piaseczno zlokalizowana na działkach przy ul. Technicznej 6 (nr 9/13,
9/14, 9/15 obręb 21) nie posiadała odpowiedniej powierzchni umożliwiającej parkowanie
pojazdów niezbędnych do obsługi sektora I, II i III wskazać należy, iż z dokumentacji
postępowania wynika, że na potwierdzenie spełniania warunku udziału w postępowaniu
w zakresie zdolności technicznej lub zawodowej w powyższym zakresie Zamawiający
wymagał od wykonawcy złożenia stosownego oświadczenia w formularzu ofertowym wraz
z podaniem adresu bazy. W
ykonawca PUK Piaseczno w treści formularza ofertowego
(pkt 17) oświadczył, że baza magazynowo – transportowa zlokalizowana na działkach przy ul.
Technicznej 6 (nr 9/13, 9/14, 9/15 obręb 21) spełnia wymagania rozporządzenia Ministra
Środowiska z dnia 11 stycznia 2013 r. w sprawie szczególnych wymagań w zakresie
odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości (Dz. U. z 2013 r. poz. 122),
spełniając tym samym wymogi Zamawiającego wynikające z SIWZ.
Nadto wbrew
stanowisku Odwołującego, zgodnie z treścią § 2 ust. 2 pkt 5 lit. a
Rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie szczegółowych wymagań w zakresie
odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości z dnia 11 stycznia 2013 roku
(Dz. U. 2013 poz. 122), baza magazynowo -
transportowa ma być wyposażona w miejsca
przeznaczone do parkowania pojazdów, przy czym przepis ten nie określa wymaganej liczby
miejsc, czy też ich powierzchni. Zauważyć należy, iż również Zamawiający w warunku udziału
w postępowaniu dotyczącym zdolności technicznej lub zawodowej, w zakresie odnoszącym
się do bazy magazynowo – transportowej wymagał jedynie, by wykonawca dysponował bazą
magazynowo
– transportową spełniającą wymagania ww. rozporządzenia. Zamawiający nie
postawił w treści SIWZ wymogu co do powierzchni czy liczby miejsc parkingowych na terenie
bazy.
Wskazać nadto należy, iż także w tym zakresie Odwołujący nie podjął żadnej inicjatywy
dowodowej,
wbrew
ciążącemu
na
wykonawcy
obowiązkowi
wynikającemu
z art. 190 ust. 1 ustawy Pzp.
Z uwagi na powyższe zarzut naruszenia art. 24 ust. 1 pkt 12 ustawy Pzp, względnie
art. 26 ust. 3 ustawy Pzp,
względem wykonawcy PUK Piaseczno nie zasługiwał na
uwzględnienie.
Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.
W kwestii kosztów postępowania Izba wskazuje, iż zgodnie z art. 192 ust. 9 ustawy
Pzp, w wyroku oraz w postanowieniu kończącym postępowanie odwoławcze Izba rozstrzyga
o
kosztach postępowania odwoławczego. Z kolei w świetle art. 192 ust. 10 ustawy Pzp, strony
ponoszą koszty postępowania odwoławczego stosownie do jego wyniku, z zastrzeżeniem art.
186 ust. 6. Izba podziela pogląd ugruntowany w orzecznictwie sądów powszechnych, jak
i w
orzecznictwie Izby, iż w przypadku rozstrzygnięcia, w którym część odwołania wniesionego
do Krajowej Izby Odwoławczej zostaje oddalona, zaś część uwzględniona zasada
odpowiedzialności za wynik postępowania odwoławczego oznacza obowiązek stosunkowego
rozdzielenia kosztów postępowania odwoławczego w takiej części, w jakiej odwołanie odniosło
skutek
(por.
m.in.
postanowienie
Sądu
Okręgowego
w Warszawie z dnia 18 grudnia 2018 r., sygn. akt XXIII Ga 830/18, wyrok Sądu Okręgowego
w Warszawie z 22 stycznia 2016 r. sygn. akt
XXIII Ga 1992/15, wyrok Sądu Okręgowego w
Warszawie z dnia 29 listopada 2016 r. sygn. akt
XXIII Ga 880/16, wyrok Sądu Okręgowego
we Wrocławiu z 17 listopada 2016 r. sygn. akt X Ga 653/16, postanowienie Sądu Okręgowego
w Warszawie z dnia 12 grudnia 2017 r. sygn. akt XXIII Ga 1886/17, wyrok KIO z dnia 18
kwietnia
r.,
sygn.
akt
KIO
wyrok
KIO
z
dnia
5 kwietnia 2018 r., sygn. akt KIO 525/18, KIO 526/18, wyrok KIO z dnia 5 października 2018
r., sygn. akt KIO 1894/18).
W przedmiotowej sprawie Izba częściowo uwzględniła i częściowo oddaliła odwołanie.
Odwołanie okazało się zasadne w stosunku 1/4 (zarzut związany z tajemnicą przedsiębiorstwa
wykonawcy PUK Piaseczno) i
bezzasadne w pozostałej części (zarzuty związane z
zaniechaniem
wykluczenia
wykonawcy
PUK
Piaseczno
na
podstawie
art.
ust. 1 pkt 16 i 17, art. 24 ust. 5 pkt 8 ustawy Pzp oraz
zarzut związany z nieprawidłowym
przeprowadzeniem procedury samooczyszczenia, tj. naruszeniem art. 24 ust. 8 i 9 ustawy Pzp,
zarzut dotyczący zaniechania wezwania wykonawcy PUK Piaseczno do wyjaśnień
w p
rzedmiocie rażąco niskiej ceny oraz zarzut dotyczący niewykazania spełniania warunków
udziału w postępowaniu przez PUK Piaseczno). Kosztami postępowania obciążono zatem
Zamawiającego w części ¼ oraz Odwołującego w części 3/4. Na koszty postępowania
odwoławczego składał się wpis uiszczony przez Odwołującego w wysokości 15 000 zł oraz
koszty poniesione przez Odwołującego z tytułu zastępstwa przed Izbą w kwocie 3 600 zł
(łącznie 18 600 zł). Odwołujący poniósł dotychczas koszty postępowania odwoławczego
w wysokości 18 600 zł tytułem wpisu od odwołania oraz wynagrodzenia pełnomocnika (15 000
zł + 3 600 zł), tymczasem odpowiadał za nie do wysokości 13 950 zł (18 600 zł x 3/4). Wobec
powyższego Izba zasądziła od Zamawiającego na rzecz Odwołującego kwotę 4650 zł
stanowiącą różnicę pomiędzy kosztami poniesionymi dotychczas przez Odwołującego a
kosztami postępowania, za jakie odpowiadał w świetle jego wyniku.
Biorąc powyższe pod uwagę, o kosztach postępowania orzeczono stosownie do
wyn
iku postępowania - na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy Pzp oraz w oparciu
§ 5 ust. 2 pkt 1 i § 5 ust. 4 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia
15 marca 2010 r. w
sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów
kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz.U. z 2018 r. poz. 972).
Przewodniczący: ……………………………..
Otrzymuj raz w tygodniu aktualne informacje
o zmianach w prawie oraz komentarzach ekspertów
Otrzymasz darmowy e-book w prezencie!
„Podpis zaufany i podpis osobisty – najważniejsze informacje o podpisach elektronicznych w PZP"