Sygn. akt: KIO 1130/19
WYROK
z dnia 28 czerwca 2019 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Robert Skrzeszewski
Członkowie: Ewa Sikorska
Bartosz Stankiewicz
Protokolant:
Rafał Komoń
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 28 czerwca
2019 r. w Warszawie odwołania
wniesionego do Prezesa Kra
jowej Izby Odwoławczej w dniu 17 czerwca 2019 r. przez
wykonawcę MPTECHNOLOGY sp. z o.o., ul. Portowa 13B, 76-200 Słupsk w postępowaniu
prowadzonym przez
Gminę Nowa Sól – Miasto, 67-100 Nowa Sól, ul. Marszałka Józefa
Piłsudskiego 12
orzeka:
1. oddala odwołanie,
2. kosztami postępowania obciąża wykonawcę MPTECHNOLOGY sp. z o.o., ul.
Portowa 13B, 76-
200 Słupsk i:
2.1. zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 7 500 zł 00 gr
(słownie: siedem tysięcy pięćset złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę
MPTECHNOLOGY sp. z o.o., ul. Portowa 13B, 76-
200 Słupsk tytułem wpisu od odwołania.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. -
Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 1986 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od
dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Zielonej Górze.
Przewodniczący:……………………………..
……………………………...
………………………………
Sygn. akt: KIO 1130/19
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający: Gmina Nowa Sól – Miasto, 67-100 Nowa Sól, ul. Marszałka Józefa
Piłsudskiego 12 wszczął postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego prowadzonego
w trybie przetargu nieograniczonego pn.
„Dostawa systemu biletu elektronicznego do
pobierania opłat za przejazdy komunikacją miejską na potrzeby projektu p.n. Przyjazna
Komunikacja Publiczna -
Centra Obsługi Pasażerów Nowosolskiego SubObszaru
Funkcjonalnego
”, znak sprawy: ZP.271.10.2019.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Biuletynie Informacji Publicznej w
dniu 10 kwietnia 2019r., numer ogłoszenia 536198-N-2019.
Przedmiotem z
amówienia jest dostawa, instalacja i wdrożenie na potrzeby
autobusowej komunikacji miejskiej ha terenie objętym Nowosolskim SubObszarem
Funkcjonalnym systemu biletu elektronicznego obejmująca:
dostawę 84 sztuk kasowników wraz z ich montażem w 27 autobusach,
dostawę niezbędnej do prawidłowego działania systemu biletu elektronicznego
infrastruktury serwerowej i sieciowej (serwery, urządzenia do przechowywania kopii,
urządzenia typu UPS, pozostałe urządzenia niezbędne do działania systemu),
dostawę i wdrożenie oprogramowania zarządzającego systemem biletów
elektronicznych oraz udzielenie licencji na użytkowanie wdrożonego systemu,
dostawę 4 sztuk czytników kontrolerskich,
dostawę kart zbliżeniowych na potrzeby biletu elektronicznego w ilości 3500 sztuk,
dostawę urządzeń komputerowych: routery VPN - 2 szt., drukarki termiczne termo
sublimacyjne, laserowe A4, drukarki do paragonów, komputery osobiste, monitory LCD,
zasilacze awaryjne dla trzech stanowisk do personalizacji, sprzedaży i doładowania kart
biletu elektronicznego,
stworzenie serwisu internetowego wraz z poradnikiem dla użytkowników biletu
elektronicznego,
przeprowadzenie szkolenia w zakresie obsługi i użytkowania systemu biletu
elektronicznego.
Szczegółowy opis przedmiotu zamówienia stanowi załącznik nr 1 do SIWZ.
Szczegółowe wymagania dotyczące realizacji przedmiotu zamówienia zawiera rozdział II
SIWZ Istotne dla stron postanowienia, które zostaną wprowadzone do treści umowy.
Odwołujący: MPTECHNOLOGY sp. z o.o., ul. Portowa 13B, 76-200 Słupsk w dniu 12
czerwca 2019r. otrzymał od Zamawiającego drogą elektroniczną (e-mail) informację o
wykluczeniu z postępowania i uznaniu jego oferty za odrzuconą.
Nie zgadzając się z powyższymi czynnościami Zamawiającego Odwołujący w dniu 17
czerwca 2019r. wniósł odwołanie do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
Odwołujący postawił Zamawiającemu następujące zarzuty:
zarzut naruszenia art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień
publicznych(t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 1986 ze zm.), zwanej dalej ustawą Pzp w związku z
naruszeniem art. 24 ust. 1 pkt 12 ustawy Pzp poprzez wykluczenia Odwołującego z udziału
w postępowaniu, mimo że wykonawca spełnia warunki w postępowaniu,
zarzut naruszenia art. 7 ust. 1 ustawy Pzp w związku z naruszeniem art. 24 ust. 5
pkt 4 ust
awy Pzp poprzez wykluczenia Odwołującego z udziału w postępowaniu, mimo że
Odwołujący z przyczyn leżących po jego stronie nie dopuścił się niewykonania albo
nienależytego wykonania wcześniejszej umowy;
zarzut naruszenia art. 7 ust. 1 ustawy Pzp w związku z naruszeniem art. 24 ust. 5
pkt 2 ustawy Pzp poprzez wykluczenia Odwołującego z udziału w postępowaniu, mimo że
Odwołujący nie naruszył obowiązków zawodowych;
zarzut naruszenia art. 7 ust. 1 ustawy Pzp w związku z naruszeniem art. 24 ust. 8
ustawy Pzp popr
zez uznanie, że Odwołujący nie dokonał samooczyszczenia ani z własnej
inicjatywy ani na wniosek Zamawiającego, choć stosowne wyjaśnienia zostały złożone, oraz
pomimo że Zamawiający nie dokonywał dodatkowego wezwania do wyjaśnień w tym
zakresie, choć tak twierdzi w zawiadomieniu o wykluczeniu;
zarzut naruszenia art. 7 ust. 1 ustawy Pzp w związku z naruszeniem art.24 ust. 8
ustawy Pzp
poprzez uznanie, że Zamawiający nie jest zobowiązany do kontynuowania z
wykonawcą procedury, gdyż twierdzenie Zamawiającego, zawarte w zawiadomieniu o
wykluczeniu, iż wezwanie takie zostało przekazane nie polega na prawdzie;
6. zarzut naruszenia art. 7 ust. 1 ustawy
Pzp w związku z naruszeniem art.24 ust.
4 ustawy Pzp
poprzez uznanie, że Zamawiający nie jest zobowiązany do
wyjaśniania
kwestii dla niego niejasnych „do skutku”, lecz może oprzeć się przy czynności wykluczenia
na domysłach, nie odzwierciedlonych w treści oferty;
zarzut naruszenia art. 7 ust. 1 ustawy Pzp w związku z naruszeniem art. 91 ust. 5
pkt
2 ustawy Pzp oraz art. 5 kodeksu cywilnego, poprzez nadużycie własnego prawa
podmiotowego do wskazywania podstaw faktycznych swych czynności, w zakresie
powoływania się na coraz to nowa podstawy faktycznie odstąpienia od umowy, co
uniemożliwia stwierdzenie, jaka jest właściwe uzasadnienie czynności podejmowanych przez
Zamawiającego;
zarzut naruszenia art. 7 ust. 1 ustawy Pzp w związku z naruszeniem art. 91 ust. 1
ustawy Pzp poprzez dokonanie oceny oferty złożonej przez Odwołującego w sposób
sprzeczny z kryt
eriami oceny ofert określonymi w SIWZ, co skutkowało brakiem wyboru
oferty Odwołującego jako oferty najkorzystniejszej.
Wskazując na powyższe Odwołujący wnosił o uwzględnienie odwołania i nakazanie
Zamawiającemu, aby:
unieważnił czynność wykluczenia Odwołującego z postępowania,
dokonał ponownego badania i oceny ofert, z uwzględnieniem oferty
Odwołującego,
dokonał wyboru oferty Odwołującego jako oferty najkorzystniejszej.
Odwołujący zwrócił uwagę, że Zamawiający uznał, że złożone dokumenty nie
potwierdzają spełniania przez Odwołującego warunku należytego wykonania jednego
zamówienia polegającego na wykonaniu systemu biletu elektronicznego z następujących
powodów:
wykazane zamówienie „Dostawa, zainstalowanie i wdrożenie systemu biletu
elektronicznego do pobie
rania opłat za przejazdy komunikacją miejską w Nowosolskim
subObszarze Funkcjonalnym nie zostało wykonane,
złożone dokumenty nie stanowią dowodów określających, że wykazane
zamówienie zostało wykonane należycie.
Zauważył, że powyższe zamówienie nie zostało odebrane przez Zamawiającego, zaś
fakty co do tego, która strona popełniła błędy i które z nich były istotne, będzie ocenione
przez sąd cywilny i karny, bowiem Odwołujący w tej sprawie skierował tak pozew do sądu
cywilnego z roszczeniem pełnej zapłaty za wykonaną umowę, jak i zawiadomienie do
Prokuratury w zakresie możliwości popełnienia przestępstwa przez osoby z Urzędu Miasta
Nowa Sól.
Wskazał, że pozew o zapłatę pełnego wynagrodzenia należnego Odwołującemu w
wysokości 851.160,00 zł został złożony w dniu 13 maja 2019 r. do Sądu Okręgowego w
Poznaniu, IX Wydział Gospodarczy i został zarejestrowany w repertoriów spraw pod
sygnaturą IX GC 539/19. Natomiast postępowanie karne przeciwko Zamawiającemu toczone
jest w Prokuraturze Rejonowej we Wschowie po sygn. 1DS942219.
Odwołujący skomentował wywody Zamawiającego co do oświadczenia wykonawcy
potwierdzających należyte wykonanie zamówienia.
Zaznaczył, że zgodnie z § 2 ust. 4 pkt 2 rozporządzenia Ministra Rozwoju z dnia 26
lipca 2016 r. w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od
wykonawcy w postępowaniu o udzielenie zamówienia (Dz. U. z 2016 r. poz. 1126 z późn
zm.) dowodami określającymi, że wykazane zadanie zostało wykonane należycie są jedynie
referencje bądź inne dokumenty wystawione przez podmiot, na rzecz którego dostawy były
wykonywane.
Wykonawca złożył oświadczenie o należytym wykonaniu zamówienia, gdyż
rozporządzenie w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od
wykonawcy w postępowaniu o udzielenie zamówienia dopuszcza możliwość złożenia przez
wykonawcę oświadczenia co do należytego wykonania zamówienia jedynie w przypadku,
jeżeli z uzasadnionej przyczyny o obiektywnym charakterze wykonawca nie jest w stanie
uzyskać referencji bądź innych dokumentów wystawionych przez podmiot, na rzecz którego
dostawy były wykonywane.
Oczywistym dla Odwołującego, w świetle:
faktu odstąpienia od umowy,
wezwania do zapłaty wystosowanego przez odwołującego i reakcji
Zamawiającego odmawiającego zapłaty choćby 1 gr,
toczącego się sporu sądowego i postępowania karnego wobec
Zamawiającego,
wreszcie w świetle informacji o wykluczeniu Odwołującego z tego
postępowania, gdzie zamawiający nawet pokusił się o generowanie wobec Odwołującego
nowych zarzutów ponad te pięć wymienionych w odstąpieniu,
jest, że obiektywnie nie ma on szans uzyskać dokumentu potwierdzającego
należyte wykonanie umowy.
Zarzucił, że Zamawiający, rozpisując się o tym, że Odwołujący nie wystąpił do
Zamawiającego o wystawienie tzw. referencji, z punktu widzenia strategii procesowej, nie ma
odwagi przyznać, że nie wystawiłby ich Odwołującemu.
Odnosząc się do powyższego wnosił o zadanie pytania Zamawiającemu na
okoliczność, czy gdyby Odwołujący wystosował wniosek o wystawienie dokumentu
potwierdzającego należyte wykonanie zamówienia: pn. „Dostawa, zainstalowanie i
wdrożenie systemu biletu elektronicznego do pobierania opłat za przejazdy komunikacją
miejską w Nowosolskim subObszarze Funkcjonalnym”, które było przedmiotem umowy nr
ZP.272.13.2018, zawartej w dniu 8 czerwca 2018
r., to czy Zamawiający z pewnością
dokument o takiej treści by wystawił?
Zarzucił również, że Zamawiający też nie wskazał przepisu, który zobowiązywałby go
badać procedurę (starania, wykazywanie że takiego dokumentu nie może pozyskać,
wykazywania zamawiaj
ącemu przyczyny, nieskuteczność środków) jaka poprzedziła
złożenie oświadczenia o należytym wykonaniu zadania.
Nie wskazał też przepisu, który został naruszony, gdy Odwołujący zamiast
„referencji”, przedkłada Zamawiającemu oświadczenie o należytym wykonaniu zamówienia.
Odwołujący stwierdził, że nie zna listy wymagań, jakie musiałby w oczach
Zamawiającego spełnić, aby wykazać uzasadnione i o obiektywnym charakterze przyczyny
braku tego dokumentu.
Zdaniem Odwołującego - Zamawiający jako gospodarz postępowania i profesjonalista
musiał się liczyć z tym, że z uwagi na bardzo ograniczony krąg wykonawców zdolnych do
wykonania tego zamówienia (vide: ilość ofert w poprzednim i obecnym postępowaniu),
Odwołujący wystartuje w przetargu, więc taką listę powinien umieścić w SIWZ.
W swoim odwołaniu Odwołujący przedstawił, ile postępowań na ten sam zakres
zamówienia prowadził Zamawiający w formie tabelarycznej.
Według Odwołującego - dla każdego, w tym postępowaniu jasne jest, że powody
przedłożenia oświadczenia zamiast dokumentu pochodzącego od Zamawiającego, mają
charakter obiektywny, w tej sytuacji z definicji.
Sytuacja dotyczy tego Zamawiającego, więc sprawdzać dochowania jakiś nieznanych
procedur Zamawiający nie musiał, gdyż doskonale zna przyczyny, z powodu których
Odwołujący nie dysponuje rzeczonymi referencjami i pewnie jeszcze przez kilka lat nimi
dysponować nie będzie.
Wskazał, że dostrzega to zresztą sam Zamawiający zauważając, że: „Oczywistym
jest, że jest to związane z toczącym się sporem pomiędzy zamawiającym a wykonawcą,
związanym z odstąpieniem zamawiającego od umowy z wykonawcą MPTECHNOLOGY Sp.
z o.o. z przyczyn leżących po stronie wykonawcy. Powyższe okoliczności wskazują, że
przyczyny braku wymaganych dokumentów potwierdzających należyte wykonanie nie mają
charakteru obiektywnego.”.
W świetle tak specyficznej sytuacji, gdy brak jest odbioru przedmiotu umowy, z
powodu odstąpienia od umowy przez Zamawiającego, Odwołujący mógł tylko – jak twierdzi -
w jeden logiczny sposób potwierdzić należyte wykonanie zamówienia: składając własne
oświadczenie, zamiast dokumentów potwierdzających należyte wykonanie zamówienia
wystawionych przez podmiot, na rzecz którego dostawy były wykonywane.
Na marginesie wskazał, że zgodnie z poglądem przyjętym w doktrynie i orzecznictwie
„protokół odbioru końcowego” nie ma wpływu na zasadność wynagrodzenia należnego
Odwołującemu od Zamawiającego, gdyż wykonana usługa nie jest zależna od podpisania
„protokołu odbioru końcowego”, jakoby to potwierdzającego wykonanie przedmiotu umowy.
W swoim odwołaniu przytoczył powody odstąpienia od umowy ZP.272.13.2018 i
nowe zarzuty nieznane mu na etapie badania jego oferty.
Według Odwołującego - wykonawcy nie mogą być zaskakiwani tym, że Zamawiający
będzie wynajdywał coraz to nowe zarzuty, jakoby nienależytego wykonania umowy ze strony
wykonawcy, gdyż powyższe niewątpliwe stanowi nadużycie prawa podmiotowego przez
Zamawiającego i jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego (naruszenie art. 5 KC).
Nadto, taki sposób postępowania Zamawiającego pozbawiał Odwołującego prawa do
obrony.
Argumentował, że powodów odstąpienia przez Zamawiającego od umowy zawartej z
Odwołującym było pięć, i tylko te będą rozpatrywane przez sąd.
W odniesieniu zaś do samooczyszczenia, to wskazał, że wraz z ofertą Odwołujący
złożył dokument, w którym oświadczył, iż faktycznie, błędem było przystąpienie do realizacji
umowy z Zamawiającym w dobrej wierze, tj. bez współpracy z profesjonalnymi podmiotami,
dbającymi o interes prawny własnych Klientów; zatem, w celu naprawienia własnych błędów
(samooczyszczenie), Odwołujący nawiązał współpracę z Kancelarią Radcy Prawnego D. Z.
& Partnerzy; obecnie więc Odwołujący skupia się na realizacji umów, zaś profesjonalny
pełnomocnik na ochronie Odwołującego przez bezprawnymi działaniami obecnych i
potencjalnych kontrahentów (np. zamawiających publicznych).
Co do podstaw odstąpienia, ich zasadność jest – w ocenie Odwołującego - sporna,
zatem z uwagi na fakt, że nie poczuwa się on winnym w zakresie merytorycznym, bowiem
wraz z ofert
ą złożył dokument, w którym wyjaśnił, dlaczego nie składał oświadczeń o
samooczyszczeniu w tym zakresie, oraz wskazał, że złożył stosowny pozew i zawiadomienie
do prokuratury.
Zarzucił, że Zamawiający, w złej wierze, w informacji o wykluczeniu wygenerował
kolejne zarzuty.
W związku z tym, wnosił o ich pominięcie, względnie uwzględnienie odwołania i
nakazanie Zamawiającemu dokonanie wyboru oferty Odwołującego jako najkorzystniejszej.
W kolejnym zarzucie wskazał błędne zastosowanie art. 24 ust. 5 pkt 2 ustawy Pzp,
zgodnie z którym z postępowania wyklucza się wykonawcę, który w sposób zawiniony
poważnie naruszył obowiązki zawodowe, co podważa jego uczciwość, w szczególności, gdy
wykonawca w wyniku zamierzonego działania lub rażącego niedbalstwa nie wykonał lub
nienależycie wykonał zamówienie, co zamawiający jest w stanie wykazać za pomocą
stosownych środków dowodowych.
Odwołujący stanął na stanowisku, że nie naruszył poważnie swoich obowiązków przy
realizacji umowy, wykonywanie umowy nie podważa jego uczciwości, nie dopuścił się
zawinionego działania lub rażącego niedbalstwa.
Przekonywał, że wszystkie te twierdzenia Zamawiającego będą zbadane w
postępowaniu sądowym, zapewne będzie wykonana opinia biegłego, na tyle rzetelna na ile
Zamawiający nie dopuści się zniszczenia dowodów.
Dalej wywodził, że dla Zamawiającego, kluczowym argumentem jest brak udziału
firmy MERA SYSTEMY Sp. z o. o. z Grodziska Wielkopolskiego, w realizacji części
zamówienia, co zdaniem Zamawiającego, doprowadziło do nie wykonania albo
ni
enależytego wykonania zamówienia.
Jednakże, twierdzenia Zamawiającego – w przekonaniu Odwołującego - nie mają
odzwierciedlenia w stanie rzeczywistym, i z tego też względu dochodzi on przed sądem
zapłaty całego należnego wynagrodzenia.
W swoim odwołaniu przedstawił w formie tabelarycznej sporny zakres dostawy,
twierdzą, że go w całości zrealizował w sposób należyty.
Podniósł, że Zamawiający specyfikując zakres dostaw jakie miała wykonać MERA
SYSTEMY Sp. z o.o., nawet nie zaprzecza że dostawy te zostały zrealizowane, zaś należyte
wykonanie dostaw nie może się stać powodem odstąpienia od umowy z przyczyn leżących
po stronie wykonawcy.
Nadto zauważył, że § 2 ust. 2 umowy ZP.272.13.2018 odnosi się do
podwykonawcy/podmiotu trzeciego do wykonania usług nie dostaw, zatem już z tej
przyczyny argumentacja Zamawiającego braku udziału firmy MERA SYSTEMY Sp. z o. o. w
realizacji przedmiotu umowy nie może się ostać, co oznacza, że Odwołujący nie musiał w
żaden sposób informować Zamawiającej, że sam wykonuje dostawy, gdyż zapis umowy
dotyczył tylko i wyłącznie usług.
Wobec tego, bezpodstawne jest twierdzenie
– zdaniem Odwołującego - zawarte w
zawiadomieniu o wykluczeniu Odwołującej i odrzuceniu oferty w zakresie konieczności
wykonywania części umowy przez MERA SYSTEMY sp. z o.o. w zakresie dostawy.
W tym miejscu Odwołujący wskazał, że art. 22a ust. 4 ustawy Pzp stanowi, że „w
odniesieniu do warunków dotyczących wykształcenia, kwalifikacji zawodowych lub
doświadczenia, wykonawcy mogą polegać na zdolnościach innych podmiotów, jeśli podmioty
te zrealizują roboty budowlane lub usługi, do realizacji których te zdolności są wymagane”.
Z powyższego przepisu wynika, że wymóg ten dotyczy jedynie usług i robót
budowlanych natomiast, jak to wskazuje Zamawiający w treści zawiadomienia o wykluczeniu
Odwołującego i odrzuceniu oferty, MERA SYSTEMY sp. z o.o. z Grodziska Wielkopolskiego
miała uczestniczyć w realizacji zamówienia realizowanego w ramach umowy
ZP.272.13.2018 wyłącznie w zakresie dostawy.
W wyniku tego, Zamawiający w ramach poprzedniej umowy nie mógł nałożyć
obowiązku korzystania przez Odwołującego z podwykonawcy w ramach dostawy.
Zdaniem Odwołującego - doszło do zmiany podmiotu po stronie podwykonawcy:
WIERA SYSTEWIY Sp. z o. o. na WIPTECHNOLOGY sp. z o.o.
Po pierws
ze, wskazał, że ustawa Pzp dopuszcza możliwość zmiany podmiotu
wskazanego w ofercie jako przyszły podwykonawca zarówno w toku postępowania, jak i w
toku realizacji zamówienia publicznego.
Po drugie, zmiana taka może polegać nie tylko na zmianie danego podwykonawcy,
ale również na całkowitej rezygnacji z powierzenia mu części zamówienia.
Po trzecie, powyższe uprawnienia wykonawców wynikające bezpośrednio z ustawy
Pzp, doprowadziły Krajową Izbę Odwoławczą do sformułowania wniosku, że podanie firm
konkretnyc
h podwykonawców w złożonej ofercie jest elementem oferty, który może ulec
zmianie.
Dlatego też Izba wskazuje, że art. 36b ust. 1 ustawy Pzp dopuszcza sytuację, w
której na etapie składania oferty pełna lista podwykonawców wykonawcy nie będzie jeszcze
zna
na lub też nie będzie zbieżna z faktycznymi podmiotami, które dane zakresy wykonają,
lub też wskazane zakresy prac do powierzenia będą obszerniejsze niż faktycznie zawarte
umowy podwykonawcze.
Podkreślił przy tym, że powyższe zasady nie dotyczą tylko i wyłącznie wykonawców,
ale mają również znaczenie dla Zamawiającego, bowiem nie może on wyciągać
negatywnych konsekwencji wobec wykonawcy, który powierza wykonawstwo danego
zakresu innemu podmiotowi, lub wykonuje go samodzielnie.
Jedynym wyjątkiem od tej zasady jest – zdaniem Odwołującego - poleganie na
cudzym potencjale w zakresie wykształcenia, kwalifikacji zawodowych lub doświadczenia
(tylko trzy zakresy), jeżeli podmioty te realizują roboty budowlane lub usługi (z wyłączeniem
dostaw).
W opinii Odwołującego - wyjątek ten od zasady ogólnej nie ziścił się w
przywoływanym, wcześniejszym postępowaniu, zatem w obecnym postępowaniu
Zamawiający nie ma prawa wyciągać niekorzystnych względem Odwołującego
konsekwencji, za zachowanie, które jest wprost zgodne z ogólnymi zasadami
podwykonawstwa podczas realizacji zamówień publicznych.
Zarzucił, że w informacji o wykluczeniu brak jest argumentacji i przytoczenia
dowodów, że rezygnacja z dostępu do doświadczenia podwykonawcy MERA SYSTEMY Sp.
z o. o. s
powodowała, że wykonawca nie posiadając doświadczenia w wykonaniu systemu
biletu elektronicznego podjął próbę jego samodzielnego wykonania co miało wpływ na jakość
przedstawionego do odbioru przedmiotu umowy i występujące w nim liczne wady
sprawiające, że system nie działał.
Według Odwołującego - zawiadomienie o wykluczeniu Odwołującego i odrzuceniu
oferty w tym zakresie zawiera jedynie subiektywne odczucia Zamawiającego.
Niezrozumiałe i nielogiczne dla Odwołującego jest stanowisko Zamawiającego w
którym z jednej strony twierdzi, że Odwołujący odpowiada za nienależyte wykonanie umowy,
a z drugiej strony:
„Odmowa odbioru zamówienia przez zamawiającego oznacza, że
twierdzenia wykonawcy o wykonaniu systemu biletu elektronicznego dla Gminy Nowa Sól -
Miasto j
est co najmniej przedwczesne”.
Parafrazując Zamawiającego wskazał, że dopóki między stronami toczy się spór i
obiektywne rozstrzygnięcie, czy świadczenie zostało wykonane przez wykonawcę jeszcze
nie zapadło, oświadczenie Zamawiającego zawarte w informacji o wykluczeniu z dnia 12
czerwca 2019r. o niewykonaniu systemu biletu elektronicznego ma jedynie charakter
jednostronnej subiektywnej oceny Zamawiającego co do sposobu realizacji tego zamówienia
i jest co najmniej przedwczesne.
Zdaniem Odwołującego - Zamawiający nie złożył żadnych dowodów określających,
że wykazane zamówienie pn. „Dostawa, zainstalowanie i wdrożenie systemu biletu
elektronicznego do pobierania opłat za przejazdy komunikacją miejską w Nowosolskim
subobszarze Funkcjonalnym” nie zostało wykonane należycie.
Przypomniał, że to Odwołujący wytoczył proces i domaga się powołania biegłego, zaś
Zamawiający wciąż grozi zniszczeniem dowodów, aby uniemożliwić przeprowadzenie
rzetelnej opinii przez biegłego.
Zdaniem Odwołującego - subiektywne są twierdzenia Zamawiającego, że przedmiot
umowy był niezdatny do użytkowania i nie spełniał wszystkich wymagań określonych w
umowie, a także nie mógł być odebrany z powodu przyczyn leżących po stronie wykonawcy.
W przekonaniu Odwołującego - to biegły oceni, czy wystąpiło owych pięć podstaw z
oświadczenia o odstąpieniu od umowy, zaś Sąd rozstrzygnie kto i w jakim stopniu
odpowiada za poszczególne błędy czy wady.
W opinii Odwołującego - autorytarne narzucanie subiektywnego i nieobiektywnego
poglądu Zamawiającego, nie może dziś przesądzać o obecności Odwołującego na rynku
zamówień publicznych, który z uwagi na przedmiot działalności Odwołującego, jest jego
jedynym rynkiem zbytu (podmioty prywatne nie dokonują zakupów systemu sprzedaży i
rejestracji biletów elektronicznych).
Zwrócił uwagę, że przykład tego Zamawiającego, świadczy o tym, że konkurencja
sprowadza się do 2-3 podmiotów. Wyeliminowanie jednego z nich jest skutecznym
wsparciem dla wypaczania konkurencyjności w przyszłych postępowaniach.
Dalej, Odwołujący odniósł się do stwierdzenia Zamawiającego o wystąpieniu
przesłanki wykluczenia określonej w art. 24 ust. 5 pkt 4 Prawa zamówień publicznych tj. że
wykonawca, z przyczyn leżących po jego stronie, nie wykonał albo nienależycie wykonał w
istotnym stopniu wcz
eśniejszą umowę w sprawie zamówienia publicznego lub umowę
koncesji zawartą z zamawiającym, o którym mowa w art. 3 ust. 1 pkt 1-4, co doprowadziło do
rozwiązania umowy tub zasądzenia odszkodowania.
W związku z nim wskazał, że to po której stronie leżały przyczyny, wina za brak
odbioru systemu, będzie rozstrzygnięte w sądzie, jak też stopnień niewykonania obowiązków
przez Zamawiającego i jego brak profesjonalizmu na etapie realizacji zamówienia przy
współpracy z Odwołującym.
W zakresie zarzutu ewentualnego braku ponownego zastosowania art. 24 ust. 8
ustawy Pzp, stwierdził, że nie jest prawdą, że wykonawca nie skorzystał z dobrodziejstwa
tego przepisu. Jeżeli dla zamawiającego z jakiś powodów procedura samooczyszczenia
złożona Zamawiającemu jest niewystarczająca, to żaden przepis ustawy Pzp,
nie zabrania
dopytać wykonawcę na tę okoliczność, czy kontynuowania procedury.
Oświadczył również, że nie sposób ani skomentować ani odnieść się do twierdzenia
Zamawiającego: „Opisane działania należy również ocenić jako antyrynkowe działania
wykonawcy naruszające zasady uczciwej konkurencji”.
Zdaniem Odwołującego - wadliwe działanie systemu, było wywołane w całości
przyczynami leżącymi po stronie Zamawiającego, wręcz z winy Zamawiającego, który nie był
przygotowany do r
ealizacji zamówienia, i który nie chciał nawet w stopniu elementarnym
współpracować z wykonawcą, przede wszystkim dostosować swoje urządzenia i
infrastrukturę, od których zależne jest prawidłowe funkcjonowanie systemu e-biletu, do
poziomu gwarantującego osiągnięcie zakładanych funkcjonalności przez system.
Z uwagi na fakt, że coraz częściej dochodzi do sytuacji, w której nierzetelni
Zamawiający odstępują od umowy, powołując się na fikcyjne przyczyny leżące po stronie
wykonawcy, oraz coraz częściej pojawiają się w przetargach publicznych fakultatywne
przesłanki wykluczenia z art. 24 ust. 5 pkt 2 lub 4 ustawy Pzp, Odwołujący wnosił pod
rozwagę Izby możliwość wystąpienia z pytaniem prejudycjalnym do Trybunału
Sprawiedliwości Unii Europejskiej dotyczącym wykładni przepisu art. 57 ust. 4 lit. c) i g)
Dyrektywy Klasycznej, tj. czy zamawiający są uprawnieni do wykluczania wykonawcy na tej
podstawie w przypadku, gdy okoliczności te są sporne między wykonawcą a odnośnym
zamawiającym, a spór ten jest lub w najbliższym czasie zostanie poddany pod
rozstrzygnięcie sądu powszechnego?
Wniosek ten Odwołujący uzasadniał tym, że dla wielu przedsiębiorców rynek
publiczny jest znaczącym rynkiem zbytu, a dla przedsiębiorców którzy dostarczają systemy
dynamicznej informacji pasa
żerskiej czy lodowiska, rynek ten jest jedynym rynkiem zbytu.
Poleganie na jednostronnych oświadczeniach zamawiających o legalności danego
odstąpienia, w sytuacji gdy zamawiający tak często nadużywają swojej dominującej pozycji
nie będąc jednocześnie specjalistami w tak wąskiej dziedzinie jak systemy telematyczne, w
tym płatnicze, które wymagają obszernej głębokiej wiedzy z zakresu elektroniki, informatyki i
telekomunikacji, byłoby skrajnie obciążające dla uczciwych wykonawców, a dla
przedsiębiorców których jedynym rynkiem zbytu jest rynek publicznych, takie nieuczciwe
działanie zamawiającego przesądza faktycznie o eliminacji danego podmiotu z rynku
zamówień publicznych, gdyż spory w sądach powszechnych trwają latami.
Odwołujący zauważył, że przykład niniejszego postępowania oraz okoliczność, że
jedynie dwóch wykonawców złożyło i w poprzednim i w bieżącym postępowaniu ofertę
Zamawiającemu, a w pierwszym postępowaniu nie została złożona żadna oferta, zaś w
drugim tylko i wyłącznie oferta Odwołującego, potwierdza jak bardzo hermetyczny jest to
rynek i jak łatwo w ten sposób można by eliminować konkurencję na tym rynku, zapewniając
sobie pozycję dominującą lub wręcz monopol.
Zdaniem Odwołującego - do czasu rozstrzygnięcia sporu przez sąd powszechny,
Zamawiający nie ma prawa kwestionować okoliczności, iż Odwołujący należycie wykonał
przedmiotową umowę.
Według Odwołującego - udowodnił on należyte wykonanie zamówienia, więc inne
dowody są w tej sytuacji wystarczające dla potwierdzenia spełnienia warunku udziału w
postępowaniu.
Gdyby jednak KIO zechciała obok kompetencji sądu, również rozstrzygać o
zasadności podnoszonych przez Zamawiającego pięciu podstaw wskazanych w odstąpieniu
od umowy oraz kolejnych kilkunastu wskazanych w wykluczeniu, Odwołujący wnosił o
powołanie biegłego z zakresu elektroenergetyki i informatyki na okoliczność weryfikacji:
czy sporne zakresy zostały wykonane,
czy jakość wykonania była należyta,
czy Zamawiający wywiązał się z obowiązku współdziałania z wykonawcą w
celu umożliwienia mu realizacji poszczególnych zakresów,
czy jeżeli wystąpiłyby negatywne wyniki testów, to czy wyniki te są
ostateczne czy jedynie pozorne, tj. niemożliwy jest do osiągnięcia wynik zgodny z
zamierzonym z uwagi na brak działania Zamawiającego,
czy jeżeli wystąpiły negatywne wyniki testów, które biegły uznaje za
ostateczne, to czy zakresy te przybrały istotny stopień.
Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła i zważyła, co następuje.
Na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego, a w szczególności w
oparciu o treść akt sprawy odwoławczej, w tym treść SIWZ, oferty Odwołującego (formularza
oferty z dnia 30 kwietnia 2019 r.), pisma Zamawiającego wzywającego do złożenia
dokumentów z dnia 9 maja 2019 r. na podstawie art.26 ust.2 ustawy Pzp, odpowiedzi
Odwołującego na to wezwanie z dnia 15 maja 2017r., wezwania Odwołującego z dnia 24
maja 2019 r.
przez Zamawiającego w trybie przepisu art.26 ust.3 ustawy Pzp do złożenia
dokumentów, odpowiedzi Odwołującego na to wezwanie z dnia 28 maja 2019 r. wraz z
oświadczeniem, pisma Mera Systemy sp. z o.o. z dnia 30 maja 2019r., umowy z dnia 8
marca 2018r.,
jak również na podstawie złożonych na rozprawie wyjaśnień Izba postanowiła
odwołanie oddalić.
Odwołanie nie zawierało braków formalnych, wpis został przez Odwołującego
uiszczony, zat
em odwołanie podlegało rozpoznaniu. Izba nie stwierdziła przesłanek do jego
odrzucenia.
Po przeprowadzeniu postępowania odwoławczego Izba nie doszukała się w
działaniach Zamawiającego naruszenia przepisów art.7 ust.1 w związku z art. art.24 ust.1 pkt
12, art.91 ust.1 ustawy Pzp.
Odnosząc się do meritum przedmiotowej sprawy należy wskazać, że podstawowym,
istotnym zagadnieniem wymagającym rozstrzygnięcia była kwestia oceny czy Zamawiający
miał dostateczne podstawy prawne do wykluczenia Odwołującego z przetargu ze skutkiem
odrzucenia jego oferty z powodu niespełniania warunków udziału w postępowaniu,
poważnego naruszenia obowiązków zawodowych, nie wykonania albo nienależytego
wykonania w istotnym stopniu wcześniejszej umowy w sprawie zamówienia publicznego, co
doprowadziło do rozwiązania umowy lub zasądzenia odszkodowania.
W pierwszej kolejności, Izba ustaliła, że Zamawiający w rozdziale 7.1.3 SIWZ
postanowił, że o udzielenie zamówienia może ubiegać się wykonawca, który spełniają
warunki udziału dotyczące zdolności technicznej lub zawodowej;
Zamawiający uzna warunek za spełniony jeżeli wykonawca wykaże, że w okresie
ostatnich pięciu lat przed upływem terminu składania ofert należycie wykonał jedno
zamówienie polegające na wykonaniu systemu biletu elektronicznego.
Nadto, Izba
stwierdziła, że Zamawiający w rozdziale 9.3.5 SIWZ określił dokumenty
składane na wezwanie zamawiającego, postanawiając, że Zamawiający wzywa wykonawcę,
którego oferta została oceniona jako najkorzystniejsza, do złożenia w wyznaczonym, nie
krótszym niż 5 dni, terminie aktualnych na dzień złożenia następujących dokumentów: w celu
potwierdzenia spełniania warunków udziału w postępowaniu; wykaz dostaw wykonanych w
okresie ostatnich trzech lat przed upływem terminu składania ofert, a jeżeli okres
prowadzenia działalności jest krótszy – w tym okresie, wraz z podaniem ich przedmiotu, dat
wykonania i podmiotów, na rzecz których dostawy zostały wykonane, oraz załączeniem
dowodów określających czy te dostawy zostały wykonane należycie, przy czym dowodami, o
których mowa, są referencje bądź inne dokumenty wystawione przez podmiot, na rzecz
którego dostawy były wykonywane, a jeżeli z uzasadnionej przyczyny o obiektywnym
charakterze wykonawca nie jest w stanie uzyskać tych dokumentów – oświadczenie
wykonawcy
– wzór wykazu stanowi załącznik nr 5 do SIWZ; wykaz oraz oświadczenie należy
złożyć w oryginale, dokumenty potwierdzające należyte wykonanie np. referencje bądź inne
dokumenty wystawione przez podmiot, na rzecz którego dostawy były wykonywane należy
złożyć w oryginale lub kopii potwierdzonej za zgodność z oryginałem.
Ustalono również, że w następstwie wezwania Zamawiającego z dnia 9 maja 2019r.
stanowiącego wykonanie powyższych postanowień SIWZ Odwołujący przy piśmie z dnia 15
maja 2019r.
złożył załącznik nr 5 wykaz wykonanych dostaw(karta 336 dokumentacji
Zamawiającego), gdzie wskazał jeden wykonany przedmiot zamówienia w postaci dostawy
polegającej na zainstalowaniu i wdrożeniu systemu biletu elektronicznego do pobierania
opłat za przejazdy komunikacją miejską w Nowosolskim subObszarze Funkcjonalnym na
rzecz Zamawiającego.
Zamawiający nie uznając za wystarczające powyższego oświadczenia pismem z dnia
24 maja 2019r.wezwał ponownie wykonawcę do złożenia referencji lub innych dowodów na
potwierdzenie
tego warunku udziału w postępowaniu.
W wyniku powyższego wezwania Odwołujący w piśmie z dnia 28 maja 2019r.
oświadczył, że wszelkie obiektywne dokumenty potwierdzające należyte wykonanie
powyższego zadania przedstawił w uzupełnieniu wezwania z dnia 15 maja 2019r.
Z powyższej przyczyny Zamawiający postanowił między innymi na zasadzie art.24
ust.1 pkt 12 ustawy Pzp wykluczyć Odwołującego z przetargu ze skutkiem odrzucenia jego
oferty.
Po przeanalizowaniu powyższego stanu faktycznego, Izba doszła do przekonania, że
Zamawiający dokonał powyższej czynności w granicach obowiązującego prawa.
Zgodnie z art. 24 ust.1 pkt 12 ustawy Pzp z
postępowania o udzielenie zamówienia
wyklucza się wykonawcę, który nie wykazał spełniania warunków udziału w postępowaniu
lu
b nie został zaproszony do negocjacji lub złożenia ofert wstępnych albo ofert, lub nie
wykazał braku podstaw wykluczenia.
Zdaniem Izby
– Odwołujący nie wykazał spełniania warunku rozdziału 7.1.3 SIWZ,
bowiem nie udowodnił on wykonania zadeklarowanej dostawy.
Wymaga wskazania, że wyżej wskazane postanowienie
rozdziału 9.3.5 SIWZ
nakładało na wykonawców obowiązek załączenia dowodów określających czy te dostawy
zostały wykonane należycie.
Według zapatrywania Izby - samo oświadczenie Odwołującego zawarte w złożonym
przez niego wykazie nie potwierdzało należytego wykonania umowy.
Stosownie do § 2 ust.4 pkt 1 rozporządzenia Ministra Rozwoju w sprawie rodzajów
dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy w postępowaniu o udzielenie
zamówienia z dnia 26 lipca 2016 r. w celu potwierdzenia spełniania przez wykonawcę
warunków udziału w postępowaniu lub kryteriów selekcji dotyczących zdolności technicznej
lub zawodowej zamawiający może żądać następujących dokumentów wykazu robót
budowlanych wykonanych nie
wcześniej niż w okresie ostatnich 5 lat przed upływem terminu
składania ofert albo wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, a jeżeli okres
prowadzenia działalności jest krótszy - w tym okresie, wraz z podaniem ich rodzaju, wartości,
daty, miejsca
wykonania i podmiotów, na rzecz których roboty te zostały wykonane, z
załączeniem dowodów określających czy te roboty budowlane zostały wykonane należycie,
w szczególności informacji o tym czy roboty zostały wykonane zgodnie z przepisami prawa
budowlanego
i prawidłowo ukończone, przy czym dowodami, o których mowa, są referencje
bądź inne dokumenty wystawione przez podmiot, na rzecz którego roboty budowlane były
wykonywane, a jeżeli z uzasadnionej przyczyny o obiektywnym charakterze wykonawca nie
jest w sta
nie uzyskać tych dokumentów - inne dokumenty.
Wbrew przekonaniu Odwołującego, że sama okoliczność istnienia sporu prawnego
pomiędzy nim a zamawiającym przesądza o tym, że nie jest on w stanie uzyskać referencji,
nie może być uznana za wystarczającą.
W ocenie Izby -
możliwość posłużenia się jednostronnym oświadczeniem o należytym
wykonaniu zamówienia może być uznane za prawnie dopuszczalne jedynie w warunkach
odmowy wydania przez Z
amawiającego stosownej referencji.
W przekonaniu Izby
– Odwołujący nie udowodnił, że nie był w stanie uzyskać tych
dokumentów, tym bardziej, że w ogóle nie ubiegał się o uzyskanie stosownych referencji.
Z
powyższych przyczyn, Izba przyjęła argumentację zaprezentowaną przez
Z
amawiającego przy czynności wykluczenia Odwołującego z dnia 12 czerwca 2019r. na
zasadzie art.24 ust.1 pkt 12 ustawy Pzp
, jako znajdującą uzasadnienie prawne.
W
pozostałym zakresie Izba uznała, że zarzuty odwołania potwierdziły naruszenie
przez Z
amawiającego przepisu art.24 ust.5 pkt 2 i 4 ustawy Pzp, jednak nie ono miało
wpływu lub mogło mieć istotnego wpływu na wynik postępowania o udzielenie zamówienia.
Wymaga zauważenia, że przepis art.192 ust.2 ustawy Pzp stanowi, że Izba
uwzględnia odwołanie, jeżeli stwierdzi naruszenie przepisów ustawy, które miało wpływ lub
może mieć istotny wpływ na wynik postępowania o udzielenie zamówienia.
Izba ustaliła, że w dniu 13 maja 2019r. Odwołujący złożył pozew o zapłatę przeciwko
Zamawiającemu do Sądu Okręgowego w Poznaniu, IX Wydział Gospodarczy, sygn. akt IX
GC 539/19.
Stosownie do art.24 ust.5 pkt 2 i 4 ustawy Pzp z postępowania o udzielenie
zamówienia zamawiający może wykluczyć wykonawcę:
który w sposób zawiniony poważnie naruszył obowiązki zawodowe, co
podważa jego uczciwość, w szczególności gdy wykonawca w wyniku zamierzonego
działania lub rażącego niedbalstwa nie wykonał lub nienależycie wykonał zamówienie, co
zamawiający jest w stanie wykazać za pomocą stosownych środków dowodowych;
4)który, z przyczyn leżących po jego stronie, nie wykonał albo nienależycie wykonał w
istotnym stopniu wcześniejszą umowę w sprawie zamówienia publicznego lub umowę
koncesji, zawartą z zamawiającym, o którym mowa w art. 3 ust. 1 pkt 1-4, co doprowadziło
do rozwiązania umowy lub zasądzenia odszkodowania.
Według Izby – Zamawiający nie przedstawił żadnych dowodów na potwierdzenie
okoliczności, na które się powołuje w zawiadomieniu o wykluczeniu wykonawcy z dnia 24
maja 2019r.,
nie przedstawił również w tym zakresie żadnej odpowiedzi na odwołanie.
Za jedyną uprawdopodobnioną okoliczność można uznać, jedynie brak uczestnictwa
podwykonawcy Mera S
ystemy sp. z o.o. w realizacji wykonania przedmiotu zamówienia z
umowy z dnia 8 czerw
ca 2018r., nr ZP.272.13.2018 w cześć usługowej dotyczącej integracji
z oprogramowaniem Odwołującego.
Bezspornym jest, że powyższe zobowiązanie umowne, które zostało przez
Odwołującego zadeklarowane na potwierdzenie spełniania warunku udziału w przetargu,
miało być wykonane między innymi w powyższej części przez powyższego podwykonawcę,
co potwierdza także § 2 ust.1 cyt. umowy.
Skutek niewykonania obowiązków umownych, w ocenie Izby – także tego wyżej
wskazanego, został opisany między innymi w § 13 ust.2 lit. b tejże umowy, gdzie
przewidziane zostało umowne prawo odstąpienia od umowy.
Uwzględniając powyższą sytuację faktyczną – Izba przyjęła, że Zamawiający w
uzasadnieniu czynności wykluczenia Odwołującego z przetargu nie wykazał, że powyższe
naruszenie obo
wiązku umownego było zawinione w wyniku zamierzonego działania lub
rażącego niedbalstwa i stanowiło poważne naruszenie obowiązków zawodowych.
Zdaniem Izby
– Zamawiający również nie udowodnił w sposób niebudzący
wątpliwości, że Odwołujący z przyczyn leżących po jego stronie, nie wykonał albo
nienależycie wykonał w istotnym stopniu wcześniejszą umowę w sprawie zamówienia
publicznego, zawartą z zamawiającym, co doprowadziło do rozwiązania umowy.
Ostatecznie, skoro wszystkie okoliczności wynikłe na tle wykonania umowy z dnia 8
czerwca 2018r., nr ZP.272.13.2018 miały charakter sporny, to wydaje się, że również
wdrożenie procedury samooczyszczenia na zasadzie art.24 ust.8 ustawy Pzp byłoby
przedwczesne.
W tym stanie rzeczy Izba na podstawie art. 192 ust. 1 usta
wy Pzp postanowiła
oddalić odwołanie.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192
ust. 9 i 10 ustawy Prawo zamówień publicznych, stosownie do wyniku postępowania, z
uwzględnieniem przepisów rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r.
w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w
postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238).
Przew
odniczący:……………………………..