KIO 2258/17 WYROK dnia 13 listopada 2017 r.

Sygn. akt: KIO 2258/17 

WYROK 

z dnia 13 listopada 2017 r. 

Krajowa Izba Odwoławcza   -   w składzie: 

Przewodniczący:      Ewa Kisiel  

Protokolant:   

Adam Skowroński 

po  rozpoznaniu  na  rozprawie  w  Warszawie  w  dniu  10  listopada  2017 

r.  odwołania 

wniesionego  do  Prezesa  Krajo

wej  Izby  Odwoławczej  w  dniu  27  października  2017  r.  przez 

wykonawcę:  M.  K.  i  W.  J.  -  wspólników  Attila  s.c.  z  siedzibą  w  Rzeszowie  w 

postępowaniu prowadzonym przez Podkarpacki Zarząd Dróg Wojewódzkich z siedzibą w 

Rzeszowie, 

przy  udziale  wy

konawców  wspólnie  ubiegających  się  o  udzielenie  zamówienia  jako 

Konsorcjum firm: 1. 

Drogowa Inżynieria Sp. z o. o. s. k. z siedzibą w Chełmie, 2. Biuro 

Opracowywania  Programów  i  Projektów  Inżynierii  Komunikacyjnej  „LISPUS”  M.  D.  z 

siedzibą  w  Chełmie,  zgłaszających  przystąpienie  do  postępowania  odwoławczego  po 

stronie 

zamawiającego 

orzeka: 

oddala odwołanie, 

kosztami  postępowania  obciąża  wykonawcę:  M.  K.  i  W.  J.  -  wspólników  Attila  s.c.  z 

siedzibą w Rzeszowie i zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 

zł  00  gr  (słownie:  piętnaście  tysięcy  złotych  zero  groszy)  uiszczoną  przez 

wykonawcę:  M.  K.  i  W.  J.  wspólników  Attila  s.c.  z  siedzibą  w  Rzeszowie,  tytułem 

wpisu od odwołania. 

Stosownie  do  art.  198a  i  198b  ustawy  z  dnia  29  stycznia  2004  r.  -  Prawo  zam

ówień  

publicznych (Dz. U. z 2017 r., poz. 1579) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od dnia jego 

doręczenia  -  przysługuje  skarga  za pośrednictwem  Prezesa  Krajowej Izby  Odwoławczej  do 

Sądu Okręgowego w Rzeszowie. 

Przewodniczący:    

……………………….…….… 

Sygn. akt: KIO 2285/17 

UZASADNIENIE 

Podkarpacki  Zarząd  Dróg  Wojewódzkich  z  siedzibą  w  Rzeszowie  (dalej: 

„Zamawiający”),  prowadzi  w  trybie  przetargu  nieograniczonego  na  podstawie 

przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. 

z 2015, poz.  2164)  

– zwanej dalej "ustawą" lub "Pzp"  – postępowanie o udzielenie 

zamówienia  publicznego  na  „Opracowanie  dokumentacji  projektowej  i  innej, 

uzyskanie  decyzji  o  zezwoleniu  na  realizację  inwestycji  drogowej  z  rygorem 

natychmiastowej  wykonalności  oraz  pełnienie  nadzoru  autorskiego  dla  zadania  pn.: 

„Budowa nowego odcinka drogi wojewódzkiej nr 984 Lisia Góra - Radomyśl Wielki - 

Mielec  od  m.  Piątkowiec  do  m.  Rzędzianowice  wraz  z  przebudową,  budową 

niezbędnej  infrastruktury  technicznej,  budowli  i  urządzeń  budowlanych”  w  ramach 

zadania pn.: „Budowa nowego odcinka drogi wojewódzkiej nr 984 od m. Piątkowiec 

przez  m.  Rzędzianowice  do  ul.  Sienkiewicza  w  Mielcu  wraz  Z  budową  mostu  na 

rzece Wisłoka” 

Szacunkowa  wartość  przedmiotowego  zamówienia  jest  wyższa  od  kwot 

wskazanych w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 Pzp. 

Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii 

Europejskiej w dniu 28 lipca 2017 r. pod numerem 2017/S 143-294898. 

W 

dniu  19  października  2017  r.  Zamawiający,  w  formie  elektronicznej, 

przekazał  wykonawcom  wspólnie ubiegających  się  o  udzielenie  zamówienia,  w  tym 

wykonawcy:  M.K.  i  W.J.  - 

wspólnikom  Attila  s.c.  z  siedzibą  w  Rzeszowie  (dalej: 

„Odwołujący”  lub  „Attila”)  zawiadomienie  o  wyniku  postepowania  w  treści,  którego 

wskazano,  że  za  najkorzystniejszą  została  uznana  oferta  wykonawców  wspólnie 

ubiegających  się  o  udzielenie  zamówienia  jako  Konsorcjum  firm:  1.  Drogowa 

Inżynieria Sp. z o. o. s. k. z siedzibą w Chełmie, 2. Biuro Opracowywania Programów 

i  Projektów  Inżynierii  Komunikacyjnej  „LISPUS”  M.D.  z  siedzibą  w  Chełmie  (dalej: 

„Przystępujący” lub „Konsorcjum”). 

W dniu 27 października 2017 r. Odwołujący wniósł do Prezesa Krajowej Izby 

Odwoławczej odwołanie wobec czynności Zamawiającego, związanych z badaniem i 

oceną  ofert  oraz  wyborem  oferty  najkorzystniejszej,  podjętych  w  ramach 

rozpoznawanego postępowania.  

Odwołujący  zarzucał  Zamawiającemu  naruszenie  następujących  przepisów 

Pzp: 

1.  art.  89  ust.  1  pkt  4  ustawy  i  art.  90  ust.  3  ustawy,  przez  zaniechanie 

odrzucenia  oferty  Konsorcjum,  z

awierającej  rażąco  niską  cenę  oraz  jej 

elementy; 

2.  art.  89  ust.  1  pkt  3  i  art.  7  ust.  1  ustawy,  przez  niezapewnienie  zachowania 

uczciwej kon

kurencji w postępowaniu, także przez zaniechanie badania oferty 

Konsorcjum  pod  kątem  rażąco  niskiej  ceny,  w  szczególności  jej  istotnego 

elementu z pkt 12 oferty. 

Odwołujący wnosił o: 



unieważnienie  czynności  Zamawiającego,  polegającej  na  wyborze  jako 

najkorzystniejszej oferty złożonej przez Konsorcjum; 



  dokonanie ponownej oceny ofert; 



odrzucenie  oferty  Konsorcjum  ze  względu  na  rażąco  niską  cenę  oraz  jej 

elementy; 



  dokonanie 

ponownego 

wyboru 

oferty 

najkorzystniejszej 

tj. 

oferty 

Odwołującego. 

W  treści  uzasadnienia  Odwołujący  wyjaśniał  m.  in,  że  w  przetargu  wzięło 

u

dział trzech wykonawców: Odwołujący, Przystępujący oraz Promost Consulting Sp. 

z o.o. sp. k. z siedzibą w Rzeszowie. 

Kryteria oceny ofert zgodnie z SIWZ stanowiły: 

— 

60 % cena 

— 

40 % termin realizacji zgodnie z zaproponowanym wariantem. 

W dniu 9 sierpnia 2017 r. 

Zamawiający dokonał modyfikacji kryterium „CENA”, 

przez wskazanie jej elementów w następujący sposób: 

— 

cena brutto za wykonanie dokumentacji projektowej - 50 % 

— 

cena  brutto  za  pełnienie  nadzoru  autorskiego  (suma  cen 

jednostkowych) - 10 % 

W  dniu  5 

września  2017  r.  Zamawiający  zamieścił  na  swojej  stronie 

internetowej Informacje z otwarcia ofert dotyczących przetargu. 

Odwołujący  podnosił,  że  Zamawiający  stwierdził  w  nim,  że  nie  badał  oferty 

Konsorcjum  pod  kątem  rażąco  niskiej  ceny,  ponieważ  uznał,  że  zaproponowana 

cena,  a  tym  samym  jej  elementy, 

nie  budzą  wątpliwości.  Ponadto  Zamawiający 

wskazał,  ze  na  skutek  pism  Odwołującego  i  trzeciego  oferenta  zwrócił  się  do 

Konsorcjum  o  wyjaśnienia,  dotyczące  ceny  które  uznał  za  wystarczające,  a  które 

zostały zastrzeżone przez Konsorcjum jako tajemnica przedsiębiorstwa  

Odwołujący  twierdził,  że  decyzja  Zamawiającego,  o  wyborze  oferty 

Konsorcjum, jest wadliwa z uwagi na naruszenie art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy i art. 90 

ust.  3 ustawy,  przez  zaniechanie  odrzucenia  oferty, 

zawierającej rażąco niską  cenę 

oraz jej części składowych.  

Wykonawca  wskazywał,  że  jednym  z  kryteriów  ocen  ofert  pokreślonych  w 

specyfikacji  istotnych  warunków  zamówienia  (dalej:  „siwz”  lub  „specyfikacja”)  było 

kryterium  ceny,  które  stanowiło  60  %  całościowej  oceny  ofert  potencjalnych 

wykonawców,  w  rozbiciu  na:  50  %  cena  za  dokumentację  projektową  i  10  %  za 

pełnienie nadzoru autorskiego. 

W ocenie Odwołującego element ceny zaproponowany przez Konsorcjum jest 

rażąco niski a dotyczy to konkretnie:  

I. 

pozycji  12  z  oferty  Konsorcjum  „Dokumentacja  formalno  prawna  niezbędna  do 

nabycia prawa własności”, za którą Konsorcjum zaproponowało 1000 zł. 

Odwołujący  podnosił,  że  Rozdział  III  siwz  -  Szczegółowy  opis  przedmiotu 

zamówienia  -pkt.  4.2.2  wskazuje,  jakie  elementy  kryją  się  pod  pojęciem 

Dokumentacja formalno prawna, 

niezbędna do nabycia prawa własności. Przywołany 

pkt 

4.2.2  składa  się  z  dwóch  ppkt.  tj.  ppkt  4.2.2.1  Dokumenty  własności  oraz  ppkt. 

4.2.2.2  P

rojekt  podziału  nieruchomości.  ppkt.  4.2.2.1  wskazuje  iż  Zamawiający 

oczekuje  od  w

ykonawcy  aktualnych  wy  rysów  z  map  ewidencyjnych  gruntów  oraz 

aktualnych pełnych wypisów z ewidencji gruntów. Natomiast z ppkt 4.2.2.2 wynika, iż 

Zamawiający  oczekuje  od  wykonawcy  „W  przypadku  projektowania  linii 

rozgraniczających  teren  inwestycji  należy  wykonać  mapy  z  projektem  podziałów 

nieruchomości, 

mapy 

uzupełniające, 

wykazy 

synchronizacyjne, 

mapy 

synchronizacyjne  i  pozyskać  oryginały  dokumentów  własności:  AWZ,  Akty 

Notarialne,  postanowienia  sądowe,  niezbędne  do  wpisu  w  Księgach  Wieczystych 

prawa  własności  oraz  ustalenia  odszkodowania  w  odrębnej  decyzji  wydanej  przez 

Wojewodę Podkarpackiego”.  Zdaniem wykonawcy Attila bezspornym jest fakt, że w 

przypadku budowy drogi po nowym śladzie, takie podziały będą miały miejsce i to w 

znacznej ilości, bez względu jaki wariant zostanie wybrany. W ocenie Odwołującego 

o  ile  ppkt  4

.2.2.1  można  podciągnąć  pod  pkt  11  Tabeli  opracowań  projektowy 

„Dokumenty  własności  (wypisy  i  wyrysy)”  i  kwota  wskazana  w  ofercie  Konsorcjum 

jest  realna  o  tyle  kw

ota  wskazana  w  pkt.  12  TOP  odpowiadająca  ppkt.  4.2.2.2  z 

SOPZ jest dumpingowa, nierealna i nierzetelna. 

Odwołujący  podnosił,  że  podczas  sporządzania  oferty  przeanalizował 

faktyczną  ilości  podziałów  działek,  które  mogą  mieć  miejsce  dla  realizacji  zadania 

pr

ojektowego.  Ponieważ  jednak  ostateczna  trasa  nie  została  przez  Inwestora 

wybrana, a zgodnie z pkt 2 OPZ 

„W zakresie obowiązków Wykonawcy należy analiza 

informacji  pochodzących  ze  wszystkich  udostępnionych  przez  Zamawiającego 

opracowań.  Następnie  wykonawca  opracuje  koncepcję  projektową  zawierająca 

minimum  3  możliwe,  optymalne  w  szczególności  pod  względem  technicznym, 

społecznym i ekonomicznym warianty przebiegu nowego odcinka drogi wojewódzkiej 

nr  984  od  m.  Piątkowiec  do  m.  Rzędzianowice”  Wykonawca  dokonał  stosownej 

analizy  w  oparciu o opis  z  pkt  2  OPZ  w  którym  czytamy  Zamawiający  informuje,  iż 

przebieg  nowego  odcinka  drogi  wojewódzkiej  nr  984  uwzględnia  opracowanie 

zlecone w 2012 r. przez Starostwo Powiatowe w Mielcu tj. Koncepcja budowy drogi 

dojazdowej  do 

obszarów  przemysłowych  Mielca  z  kierunku  południowo  - 

zachodniego  wraz  z  budową  mostu  przez  rz.  Wisłokę.  Wersja  elektroniczna  ww. 

opracowania  wraz  Z  pismem  Starosty  Powiatu  Mieleckiego  znak:  PZD-1-423-

PM/D01/02/14  z  dnia  06.03.2014r.  stanowi  załącznik  nr  3  do  SOPZ.  Preferowany 

przez  Zarząd  Powiatu  Mieleckiego  wariant  północny  Ib  a  na  dalszym  przebiegu 

wariant  la  nowego odcinka drogi  ma  długość  około 8  km  i  przebiega  przez  obręby: 

Piątkowiec,  Wola  Mielecka,  Trzciana  oraz  Rzędzianowice.  Zgodnie  z  treścią  ww. 

koncepcji  trasa  proponowanego  przebiegu  nowego  odcinka  drogi  wojewódzkiej 

znajduje się częściowo na terenie Przecławskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu 

oraz na terenie stref ochronnych dla ująć wód, przecina trasy migracyjne, liczne cieki 

oraz drogi, kol

idując z obiektami budowlanym. Na tej podstawie Wykonawca wyliczył, 

iż dla  wariantu ta ilość działek do podziału wyniesie 211 i dla wariantu Ib będzie to 

255. Bez względu jednak, który wariant zostanie wybrany (la, Ib czy też całkiem inny) 

należało  założyć  że  działek  dzielonych  nie  będzie  mniej  niż.  200.  Zdaniem 

Odwołującego,  biorąc pod  uwagę  koszty  wskazane  w  załączniku  „Opinia Geodety”, 

takie opracowanie nie może kosztować mniej niż 60 000 zł netto.  

Odwołujący  zwracał  uwagę,  że  już  samo  porównanie  zaproponowanej  przez 

Konsorcjum  tego  elementu  ceny  z  innymi  ofertami  tj.  Attila  - 

140  000  zł,    Promost 

Consulting  - 

120  000  zł  wskazuję,  iż  jest  ona  nierealna,  nierzetelna  a  tym  samym 

rażąco zaniżona. 

Odwołujący  twierdził,  że  w  rozpoznawanej  sprawie  Zamawiający  nie  zwrócił 

się do Konsorcjum z wnioskiem o wyjaśnienia elementu ceny z poz. 12 pomimo jej 

rażąco  niskiej  wysokości  w  porównaniu  chociażby  z  zaproponowaną  wysokością 

tego  elementu  ceny  przez  innych  oferentów.  Z  powyższego  wynika,  że  w 

Zamawiający  nie  korzystając  ze  swego  uprawnienia  postąpił  nieprawidłowo  i  nie 

podjął koniecznych działań zmierzających do wyjaśnienia, dlaczego kwota wskazana 

przez Konsorcjum w poz.

12 jest o 1200 % niższa niż analogiczna pozycja w innych 

ofertach, 

czym pośrednio naruszył zasady uczciwej konkurencji. 

II. 

Całkowitej  ceny  oferowanej  za  pełnieni  nadzoru  autorskiego  (Tabela 

Opracowań  Projektowych  Tabela  „Nadzór  autorski”  Pozycja  1.1,  1.2,  1.3  )  w 

wysokości 300 zł netto, na którą składają się następujące kwoty 



Jednorazowe pełnienie nadzoru autorskiego w siedzibie Zamawiającego, wraz 

z zatwierdzeniem ewentualnych zmian (100 zł netto); 



Jednorazowe  pełnienie  nadzoru  autorskiego  w  siedzibie Wykonawcy,  wraz  z 

zatwierdzeniem ewentualnych zmian (100 zł netto); 



Jednorazowe  pełnienie  nadzoru  autorskiego  zamiejscowo,  wraz  z 

zatwierdzeniem ewentualnych zmian (100 zł netto). 

Odwołujący podnosił, że treść Rozdział III siwz - Szczegółowy opis przedmiotu 

zamówienia  -  pkt  14  wskazuje  jakie  elementy  kryją  się  pod  pojęciem  „Nadzór 

Autorski

”. 

Wykonawc

a  zobowiązany  jest  do  pełnienia  nadzoru  autorskiego  na  czas 

realizacji  inwestycji  (do  momentu  uzyskania  przez  Zamawiającego  pozwolenia  na 

użytkowanie inwestycji) oraz w okresie gwarancji i rękojmi w zakresie określonym w 

ustawie Prawo Budowlane, a ponadto do: 

a) 

Czuwania  w  toku  realizacji  robót  budowlanych  nad  zgodnością 

rozwiązań technicznych, materiałowych i użytkowych z dokumentacją projektową 

b) 

Uzupełniania szczegółów dokumentacji projektowej 

c) 

Udziału w naradach technicznych 

d) 

Wyjaśniania  przez  projektanta  rozwiązań  technicznych  zawartych  w 

dokumentacji projektowej 

e) 

Wydawania  przez  projektanta  opinii  technicznych  związanych  z 

realizowaną, inwestycją i opracowaną dokumentacją 

f) 

Udzielania  pisemnych  wyjaśnień  na  pytania  wykonawców  składane 

podczas  p

rowadzenia  postępowania  o  udzielenie  zamówienia  publicznego  na 

realizacją inwestycji będącej przedmiotem projektu. 

Przyjmuje  się,  że  liczba  pobytów  Projektanta  na  budowie  wynikać  będzie  z 

uzasadnionych  potrzeb  określonych  każdorazowo  przez  Zamawiającego  lub 

występującego  w  jego  imieniu  inspektora  nadzoru,  a  w  wyjątkowych  sytuacjach 

kierownika budowy. 

Nadzór  autorski  sprawowany  będzie  podczas  realizacji  inwestycji  będącej 

przedmiotem projektu (art 20 ust. 1 pkt 4 ustawy prawo budowlane). Zamawiający nie 

okre

śla terminu realizacji inwestycji. 

W  cenie  nadzoru  autorskiego  należy  ująć  zatwierdzenie  przez  Projektanta 

ewentualnych zmian w projekcie budowlanym. 

Odwołujący  podnosił,  że  niezależnie  od  powyższego  wykonywanie  nadzoru 

autorskiego  stanowi  podstawowy  obow

iązek  projektanta  określony  w  przepisie  art.. 

20 ust. 1 pkt 4 Prawa budowlanego. Nadzór autorski polega na stwierdzaniu w toku 

wykonywania  robót  budowlanych  zgodności  realizacji  z  projektem,  a  także  na 

uzgadnianiu  możliwości  wprowadzania  rozwiązań  zamiennych  w  stosunku  do 

przewidzianych  w  projekcie,  zgłoszonych  przez  kierownika  budowy  lub  inspektora 

nadzoru inwestorskiego. 

Sam  obowiązek  sprawowania  nadzoru  autorskiego  przez  projektanta  (autora 

całości  lub  części  projektu)  jest  obowiązkiem  o  charakterze  publicznoprawnym, 

wynikającym bezpośrednio z przepisów Prawa budowlanego, istniejącym niezależnie 

od uregulowań umownych. Uzasadnieniem jego wprowadzenia jest interes publiczny 

(ochrona  bezpieczeństwa  powszechnego,  życia  i  mienia  ludzi,  uzasadnionych 

interesów osób trzecich). Tak więc pochodną opracowania projektu architektoniczno-

budowlanego  jest  obowiązek  projektanta  do  pełnienia  nadzoru  autorskiego.  Należy 

przy tym wskazać, iż obowiązek ten ma charakter obowiązku ustawowego. 

Co  więcej,  niezależnie  od  ustanowienia  lub  braku  ustanowienia  nadzoru 

autorskiego  i  niezależnie  od  postanowień  umownych  projektant  ma  obowiązek 

wyjaśniania  wątpliwości  dotyczących  projektu  i  zawartych  w  nim  rozwiązań  (art.  20 

ust. 1 pkt 3 Prawa budowlanego), czyli dokonywania wykładni tego projektu. 

Zarówno  uchylanie  się  od  podjęcia  nadzoru  autorskiego,  jak  i  niespełnianie 

obowiązku  wyjaśniania  wątpliwości  może  stanowić  naruszenie  obowiązku 

zawodowego  projektanta  i  być  poddane  sankcjom  administracyjnym  na  podstawie 

odpowiednio art. 95 pkt  5 i art. 95 pkt 4 Prawa budowlanego tj.

: 4) nie spełniają lub 

spełniają niedbale swoje obowiązki 5) uchylają się od podjęcia nadzoru autorskiego 

lub wykonują niedbale obowiązki wynikające z pełnienia tego nadzoru 

Biorąc  powyższe  pod  uwagę,  zdaniem  wykonawcy  Attila,  niemożliwym  jest 

uniknięcie  przez  projektantów  Konsorcjum  pełnienie  nadzoru  autorskiego,  a  tym 

samym wyjazdów na teren budowy czy też do siedziby Zamawiającego, chociażby z 

uwagi  na  konieczność  dokonania  odpowiednich  wpisów  do  dziennika  budowy, 

w

ykonywania  projektów  przebudowy  niezainwentaryzowanych  na  mapach  sieci 

uzbrojenia  terenu,  wprowadzania  zmian  do  zatwierdzonego  projektu  budowlanego 

np.  zmiany  lokalizacji  zjazdów  z  uwagi  na  zmiany  zagospodarowanie  terenów 

przyległych do drogi które zaistniały od czasu sporządzenia dokumentacji. Zdaniem 

Odwołującego,  pełnienia  nadzoru  autorskiego  nie  można  rozpatrywać  na  zasadzie 

stwierdzenia "jeśli konieczne" tak jak ma to miejsce w tabeli opracowań projektowych 

dla  liczby  porządkowej:  5,6,7,8,10,14,15,17,18,19  ponieważ,  o  ile  w  przywołanych 

punktach  taka  potrzeba  może  wyniknąć  tylko  jednorazowo,  o  tyle  dla  pełnienia 

nadzoru autorskiego nie można wskazać ilości jaka zaistnieje podczas prowadzenia 

robót budowlanych. Dlatego też stwierdzenie „w razie potrzeby" należy rozpatrywać 

w  kontekście  mnogości  wezwań  projektanta  na  teren  budowy,  do  siedziby 

Zamawiającego  lub  też  wykonywania  prac  na  terenie  swojego  biura  a  nie  na 

zasadzie, całkowitego braku takiego nadzoru. 

W  ocenie  wykonawcy  Attila,  n

ależy  przy  tym  zauważyć,  że  nadzór  autorski 

prowadzony będzie przez osoby posiadające odpowiednie uprawnienia przynajmniej 

w  kilku  podstawowych  branżach  tj.:  drogowej,  mostowej,  elektrycznej, 

teletechnicznej,  sanitarnej  i  co  ważne  zatem,  nie  jest  możliwe,  żeby  przy  tak  dużej 

inwestycji  obyło  się  bez  wizyty  Projektantów  na  terenie  budowy.  W  tym  miejscu  – 

zdaniem Odwołującego - warto zauważyć że ustawa Prawo Budowlane posługuje się 

pojęciem  „projektant”  w  liczbie  pojedynczej.  W  praktyce  jednak,  w  przypadku 

inwestycji o bardziej 

skomplikowanym charakterze z jaką niewątpliwie mamy tutaj do 

czynienia,  sporządzenie  obszernego  projektu  budowlanego  zazwyczaj  zostaje 

powierzone  niejednemu  projektantowi,  ale  grupie  projektantów.  Prawo  budowlane 

dostrzega tę kwestię w pewnym zakresie. Art. 20 ust. 1 pkt 1a Prawa budowlanego 

nakłada  na  projektanta  obowiązek  zapewnienia,  w  razie  potrzeby,  udziału  w 

opracowaniu  projektu budowlanego  osób  posiadających  uprawnienia  budowlane do 

projektowania  w  odpowiedniej  specjalności  oraz  wzajemne  skoordynowanie 

techniczne wykonanych przez te osoby opracowań projektowych. Na tej podstawie w 

doktrynie  wyróżnia  się  pojęcie  „głównego  projektanta”  (czasami  nazywanego  też 

„generalnym projektantem”). Powyższy przepis dotyczy fazy sporządzania projektu. Z 

postanowień  tego  przepisu  nie  można  jednak  wywodzić,  że  jedynie  na  głównym 

projektancie  spoczywa  obowiązek  sprawowania  nadzoru  autorskiego  w  fazie 

realizacji  inwestycji.  Sprawowanie  nadzoru  autorskiego  będzie  bowiem  zawsze 

związane  z  kwestią  posiadania  odpowiednich  uprawnień.  Jeżeli  na  etapie 

projektowania  część  projektu  musiała  być  sporządzona  przez  osobę  posiadającą 

uprawnienia  w  określonej  specjalności,  to  nadzór  autorski,  w  tym  zakresie,  będzie 

mógł być wykonywany przez tę samą osobę - autora opracowania (nadzór autorski w 

sensie  ścisłym)  lub  przez  inną  osobę,  ale  posiadającą  odpowiednie,  takie  same 

uprawnienia (nadzór „zastępczy”) 

Odwołujący  twierdził,  że  każda  zmiana  nawet  niewielka  od  zatwierdzonego 

proj

ektu  budowlanego  w  myśl  art.  36a  pkt  6  Prawa  Budowlanego  wymaga 

zamieszczenia  w  projekcie  budowlanym  odpowiednie  informacje  (rysunek  i  opis) 

dotyczącej  zmiany  a  także  stosownej  kwalifikacji  zmiany  wskazanej  przez  osobę 

posiadające odpowiednie uprawnienia wraz z wpisem do dziennika budowy. 

Zdaniem Odwołującego, biorąc pod uwagę mnogość problemów jakie zawsze 

występują  podczas  realizacji  wielobranżowych  inwestycji  liniowych,  pożądane  jest 

przez  w

ykonawcę  robót  wizytowanie  przez  Projektantów  różnych  branż  jak 

najczęstsze terenu budowy. 

Z  uwagi  na  powyższe  należy  domniemywać  że  Konsorcjum  wyceniając 

pełnienie  nadzoru  autorskiego  zarówno  na  terenie  budowy  jak  też  w  siedzibie 

Zamawiającego  za  kwotę  100  zł  za  każde  celowo  i  świadomie  zaniżyło  cenę  za 

uwagi  na  wagę  punktów  jaką  można  było  uzyskać  za  wskazane  czynności. 

Pocho

dną  takiego  stanu  rzeczy  będzie  dążenie  przez  Konsorcjum do uchylania  się 

lub też zaniechania swoich obowiązków w zakresie pełnienia nadzoru autorskiego, 

Już nie tylko całkowita cena lub całkowity koszt oferty powinny być brane pod 

uwagę, ale także ich istotne części składowe. Należy to interpretować w ten sposób, 

że  nawet  jeżeli  cena  całkowita  oferty  nie  sprawia  wrażenia  rażąco  niskiej,  a  w 

szczególności  nie  jest  niższa  o  określony  wskaźnik  od  wartości  zamówienia  lub 

średniej  arytmetycznej  innych  ofert,  ale  cena  (koszt)  jednego  lub  kilku  istotnych 

składników ceny (kosztu) oferty sprawia wrażenie rażąco niskiej, to zamawiający ma 

obowiązek zażądać od wykonawcy stosownych wyjaśnień. Z taką sytuacją mamy do 

czynienia w niniejszej sprawie. 

Odwołujący podnosił, że sam dojazd do siedziby Zamawiającego (Rzeszów) z 

siedziby  Konsorcjum  (Chełm)  czyli  około  400  km  w  obie  strony  zgodnie  z  w 

rozporządzeniem  Ministra  Infrastruktury  z  dnia  25  marca  2002  r.  w  sprawie 

warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów 

służbowych  samochodów  osobowych,  motocykli  i  motorowerów  niebędących 

własnością pracodawcy (Dz. U. z 2002 r. nr 27, poz. 271 ze zm.) wynosiłby około 360 

zł w zależności od pojazdu. Nie bez znaczenia jest także czas poświęcony na dojazd 

- ok 6 godzin w obie strony. 

Podobnie koszt PKP na tej trasie to najmniej 60 zł w jedną stronę oraz od 4-6 

godzin jazdy w jedną stronę. Koszt dojazdu innymi środkami transportu typu  „bus” - 

83 zł i 8 godzin podróży. 

Zdaniem  Odwołującego  łącznie  z  koniecznym  do  uzyskania  zyskiem  stawki 

dojazdu, daleko przewyższają elementy ceny zaproponowane przez Konsorcjum. 

Niewątpliwie  bowiem  istotną  częścią  składową  a  zarazem  przykładowym 

elementem  oferty  mającym  wpływ  na  wysokość  ceny  lub  kosztu,  które  mogą 

wydawać się rażąco niskie, mogą w szczególności być koszty pracy. W tym miejscu 

należy zwrócić uwagę, że z dniem 1 września 2016 r. ustawa z dnia 22 lipca 2016 r. 

o  zmianie  ustawy  o  minimalnym  wynagrodzeniu  za  pracę  oraz  niektórych  innych 

ustaw  (Dz.  U.  poz.  1265)  zmie

niła  brzmienie  art.  90  ust.  pkt  1  ustawy  Pzp  w  ten 

sposób,  że  wykonawca  udzielając  wyjaśnień  dotyczących  kosztów  pracy  nie  może 

wykazywać, że do ustalenia ceny oferty przyjął koszty pracy niższe od minimalnego 

wynagrodzenia  za  pracę  albo  minimalnej  stawki  godzinowej,  ustalonych  na 

podstawie  przepisów  ustawy  z  dnia  10  października  2002  r.  o  minimalnym 

wynagrodzeniu  za  pracę  (Dz.  U  z  2015  r.  poz.  2008  oraz  z  2016  r.  poz.  1265). 

Przepis  ten  swoim  zakresem  objął  tym  samym  również  kwestie  wynagrodzenia  dla 

osób wykonujących pracę na podstawie umowy zlecenia oraz umowy o świadczenie 

usług. 

Funkcję inspektora nadzoru autorskiego pełnić musi osoba z wykształceniem 

wyższym  technicznym.  Nie  sposób  uznać,  że  całodniowe  wynagrodzenie  takiej 

osoby związane z pełnieniem funkcji inspektora nadzoru w siedzibie Zamawiającego 

wraz z dojazdem mieści się w kwocie 100 zł. Ponadto cena a więc także jej element 

powinien  zawierać  w  sobie  także  zarobek  Konsorcjum  co  mając  na  uwadze 

powyższe, nie zostaje spełnione. 

Dowodzą  tego  oferty  na  pełnienie  nadzoru  autorskiego  które  pozyskał 

Odwołujący,  a  z  których  wynika,  że  łączny  ich  koszt  wynosi  od  900  -1050  zł  3  - 

krotnie więcej niż zaproponowana przez Konsorcjum Cena. 

Mając  powyższe  na  uwadze  Odwołujący  wskazywał,  że  koszty  dojazdu  oraz 

st

awki  wynagrodzenia  (nawet  minimalnego)  osób  pełniących  funkcję  inspektora 

nadzoru  wielokrotnie  przewyższają  zaproponowany  element  ceny  w  sposób  rażąco 

zaniżony 

Zdaniem Odwołującego, Zamawiający bezpodstawnie zaniechał badania ceny 

w  tej  ofercie,  ponieważ  zmuszony  byłby  ją  uznać  za  podlegającą  odrzuceniu. 

Wykonanie zamówienia nie jest bowiem możliwe dla potencjalnego Wykonawcy bez 

poniesienia  straty.  Zdaniem  Odwołującego  oznacza  to  równocześnie  naruszenie 

ustawy z dnia 16 kwietnia 1993r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. 

Naruszenie  art.  89  ust.  1  pkt  3  i  art.  7  ust.  1  ustawy,  przez  nie  zapewnienie 

zachowania uczciwej konkurencji w postępowaniu. 

Zdaniem  Odwołującego  przytoczone  w  części  II  argumenty  potwierdzają  że 

złożenie  oferty  przez  Konsorcjum  stanowi  naruszenie  zasad  uczciwej  konkurencji, 

przez naruszenie art. 15 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu 

nieuczciwej konkurencji.  Złożenie  oferty przez Konsorcjum jest „sprzedażą towarów 

lub  usług  poniżej  kosztów  ich  wytworzenia  lub  świadczenia  (...)  w  celu  eliminacji 

innych przedsiębiorców”, co stanowi utrudnianie innym przedsiębiorcom dostępu do 

rynku. 

W  dniu  30  października  2017  r.  do  postępowania  odwoławczego  po  stronie 

Zamawiającego  przystąpiło  Konsorcjum.  W  dniu  10  listopada  2017  r.,  w  toku 

posiedzenia Izby z udziałem Stron, Przystępujący złożył pismo procesowe. 

Uwzględniając 

treść 

dokumentacji 

postępowania 

o 

udzielenie 

zamówienia  przekazanej  przez  Zamawiającego,  dowody  oraz  stanowiska  i 

oświadczenia Stron oraz Przystępującego złożone na rozprawie, Izba ustaliła i 

zważyła, co następuje. 

Stan  faktyczny  sprawy  został  wyczerpująco  i  zgodnie  z  rzeczywistością 

przytoczony powyżej i jest właściwie pomiędzy stronami bezsporny. Strony różnią się 

jedynie  w  jego  interpretacji  oraz  co  do  wniosków  wyciąganych  z  zastanych 

okoliczności faktycznych, szczególnie ich ocenie prawnej. 

Dodatkowo Izba ustaliła, że: 

Zamawiający  oszacował  wartość  zamówienia,  na  podstawie  wytycznych 

środowiskowych,  na  wartość 1 150  00,00  zł.  brutto,  co  wynika  z  wniosku  z  dnia  20 

lipca  2017  r. 

znajdującego  się  w  aktach  sprawy.  W  toku  rozprawy  Zamawiający 

wyjaśnił,  że  jest  to  cena  bez  zamówień  uzupełniających,  którą  przyjął  do 

porównywania cen ofert złożonych w postępowaniu. 

W ramach  prowadzonego  postepowania 

zostały złożone oferty wykonawców, 

opiewające na następujące kwoty: 

Odwołujący:  

a) 

Łączna cena brutto:  

,00 zł 

b) 

Łączna cena ofertowa brutto: „Nadzór autorski”:  

.353,00 zł 

Przystępujący:  

a) 

Łączna cena brutto:  

19,00 zł 

b) 

Łączna cena ofertowa brutto: „Nadzór autorski”:  

369,00 zł 

Promost Consulting Sp. z o.o. sp. k. z siedzibą w Rzeszowie: 

a) 

Łączna cena brutto:  

0 zł 

b) 

Łączna cena ofertowa brutto: „Nadzór autorski”:  

738,00 zł 

Wykonawcy otrzymali następującą ilość punków w kryterium „CENA”: 

Odwołujący: 92,73 pkt, w tym: w kryterium „Cena”: 52,73 pkt, w następującym  

rozbiciu: 

- cena brutto za wykonanie dokumentacji projektowej 

– 50 pkt 

cena brutto za pełnienie nadzoru autorskiego (suma cen jednostkowych) – 2,73 pkt 

Przystępujący:  96,47  pkt,  w  tym  w  kryterium  „Cena”:  56,47  pkt,  w 

następującym  rozbiciu: 

- cena brutto za wykonanie dokumentacji projektowej 

– 46,47 pkt 

cena brutto za pełnienie nadzoru autorskiego (suma cen jednostkowych) – 10 pkt 

Promost Consulting Sp. z o.o. sp. k. z siedzibą w Rzeszowie: 84,99 pkt, w tym 

w kryterium „Cena”: 44,99 pkt, w następującym  rozbiciu: 

- cena brutto za wykonanie dokumentacji projektowej 

– 39,99 pkt 

cena brutto za pełnienie nadzoru autorskiego (suma cen jednostkowych) – 5 pkt. 

W  „Tabeli  opracowań  projektowych”,  sporządzonej  zgodnie  ze  wzorem 

zawartym  w  siwz,  w  pkt  12  Przystępujący  podał:  „12.  Dokumentacja  formalno  – 

prawna niezbędna do nabycia prawa własności – 8 egz. – 1.000,00 zł netto”. 

Po  terminie  składania  ofert  Odwołujący  skierował  do  Zamawiający  pismo  z 

dnia 6 września 2017 r., w którym wskazał na wątpliwości, odnoszące się do oferty 

Przystępującego,  w  zakresie  możliwości  zrealizowania  nadzoru  autorskiego  za 

wskazaną  kwotę,  podkreślając,  że  jest  ona  nierealna,  nierzetelna  i  niemożliwa  do 

spełnienia.  

Wobec tego  Zamawiający  pismem  z  dnia  11  września  2017  r.  przesłał  kopię 

ww.  pisma  Przystępującemu  z  prośbą  o  zajęcie  stanowiska  w  zakresie  zagadnień 

poruszonych w treści pisma wykonawcy Attila. W piśmie Zamawiającego, poza ww. 

treścią,  brak  jest  podania  jakiejkolwiek  podstawy  prawnej,  przyczyn  oraz  trybu 

zwrócenia się do wykonawcy o wyjaśnienia. 

W  odpowiedzi  Pr

zystępujący,  pismem  z  dnia  15  września  2017  r.,  złożył 

wyjaśnienia.  Wraz  z  pismem  Konsorcjum  złożyło  załącznik  nr  1  do  pisma,  który 

został  przez  wykonawcę  zastrzeżony,  z  uwagi  na  zawarte  w  nim  informacje, 

stanowiące tajemnicę przedsiębiorstwa. 

Na wstępie Krajowa Izba Odwoławcza stwierdza, że Odwołujący legitymuje się 

uprawnieniem do korzystania ze środków ochrony prawnej, o którym stanowi przepis 

art.  179  ust.  1  Pzp,  według  którego  środki  ochrony  prawnej  określone  w  ustawie 

przysługują  wykonawcy,  uczestnikowi  konkursu,  a  także  innemu  podmiotowi,  jeżeli 

ma lub miał interes w uzyskaniu danego zamówienia oraz poniósł lub może ponieść 

szkodę  w  wyniku  naruszenia  przez  zamawiającego  przepisów  niniejszej  ustawy. 

Odwołujący  złożył  ofertę,  która  w  świetle  obowiązujących  kryteriów  oceny  ofert, 

mogłaby  być  uznana  za  najkorzystniejszą.  Odwołujący  wykazał  w  ten  sposób,  że 

może  ponieść  szkodę  w związku  z zarzucanymi  Zamawiającemu  naruszeniami 

przepisów  Pzp,  gdyż  pozbawiony  został  możliwości  uzyskania  odpłatnego 

zamówienia publicznego, na co mógłby w przeciwnym razie liczyć. 

Po dokonaniu 

oceny zarzutów podniesionych w odwołaniach Izba stwierdziła, 

że odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.  

Przytaczając, zgodnie z wymaganiami art. 196 ust. 4 Pzp, przepisy stanowiące 

podst

awę  prawną  zapadłego  rozstrzygnięcia,  a  których  naruszenie  przez 

Zamawiającego zarzucał  Odwołujący, wskazać należy, iż zgodnie z art. 89 ust. 1 pkt 

4  Pzp  Zamawiający  odrzuca  ofertę,  jeżeli  zawiera  rażąco  niską  cenę  lub  koszt  w 

stosunku do przedmiotu zamówienia. 

 Z 

dniem  28  lipca  2016  r.  brzmienie  art.  90  ustawy  uległo  zmianie  w  wyniku 

wejścia  w  życie  ustawy  z  dnia  22  czerwca  2016  r.  o  zmianie  ustawy  –  Prawo 

zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2016 r. poz. 1020).  

W  świetle  znowelizowanej  treści  przepisu  art.  90  ust.  1  Pzp,    jeżeli 

zaoferowana  cena  lub  koszt,  lub  ich  istotne  części  składowe,  wydają  się  rażąco 

niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia i budzą wątpliwości zamawiającego co 

do  możliwości  wykonania  przedmiotu  zamówienia  zgodnie  z  wymaganiami 

określonymi  przez  zamawiającego  lub  wynikającymi  z  odrębnych  przepisów, 

zamawiający  zwraca  się  o  udzielenie  wyjaśnień,  w  tym  złożenie  dowodów, 

dotyczących wyliczenia ceny lub kosztu, w szczególności w zakresie: 

oszczędności  metody  wykonania  zamówienia,  wybranych  rozwiązań 

technicznych,  wyjątkowo  sprzyjających  warunków  wykonywania  zamówienia 

dostępnych dla wykonawcy, oryginalności projektu wykonawcy, kosztów pracy, 

których wartość przyjęta do ustalenia ceny nie może być niższa od minimalnego 

wynagrodzenia za pracę ustalonego na podstawie art. 2 ust. 3–5 ustawy z dnia 

10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2015 

r. poz. 2008 oraz z 2016 r. poz. 1265); 

pomocy publicznej udzielonej na podstawie odrębnych przepisów; 

wynikającym  z  przepisów  prawa  pracy  i  przepisów  o  zabezpieczeniu 

społecznym, obowiązujących w miejscu, w którym realizowane jest zamówienie; 

wynikającym z przepisów prawa ochrony środowiska; 

powierzenia wykonania części zamówienia podwykonawcy. 

Izba z

wraca uwagę, że zakaz formułowania ceny rażąco niskiej wynika z art. 

90 ustawy i jest wynikiem uzasadnionego podejrzenia ustawodawcy, iż wykonawca w 

celu  uzyskania  zamówienia  zaproponuje  cenę  bardzo  niską,  która  nie  będzie 

gwarantowała  wykonania  zamówienia  lub  spowoduje  jego  wykonanie  w  nienależyty 

sposób,  np.  kosztem  jakości  czy  też  terminowości  wykonania  przedmiotu 

zamówienia.  W  takim  przypadku  dyspozycja  art.  89  ust.  1  pkt.  4  Pzp  zobowiązuje 

Z

amawiającego  do  odrzucenia  oferty,  która  zawiera  rażąco  niską  cenę  w  stosunku 

do  przedmiotu  zamówienia.  Istotnym  jest,  że  ustawodawca  nie  zdefiniował  pojęcia 

„rażąco niska cena”. Sąd Okręgowy w Katowicach w wyroku z dnia 28 kwietnia 2008 

r.,  sygn.  akt  XIX  Ga  128/08 

stwierdził,  że:  „przepisy  p.z.p.  nie  określają  definicji 

pojęcia  rażąco  niskiej  ceny  […].  Punktem  odniesienia  do  określenia  jest  przedmiot 

zamówienia i przyjąć można, że cena rażąco niska to taka, która jest nierealistyczna, 

niewiarygodna w porównaniu do cen rynkowych podobnych zamówień i ewentualnie 

innych 

ofert złożonych w toku postępowania o udzielenie zamówienia publicznego.” 

W  związku  z  brakiem  legalnej  definicji,  w  orzecznictwie  sądów  okręgowych 

oraz  KIO,  a  wcześniej  w  orzecznictwie  arbitrażowym,  ustalone  zostały  pewne 

cząstkowe  lub  ogólne,  definicyjne  ramy  i  odniesienia  dla  tego  pojęcia.  I  tak  według 

wyroku  KIO  592/13:  „o  cenie  rażąco  niskiej  można  mówić  wówczas,  gdy  oczywiste 

jest,  że  przy  zachowaniu  reguł  rynkowych  wykonanie  umowy  przez  wykonawcę 

byłoby  dla  niego  nieopłacalne”.  Ponadto  w  wyroku  KIO  1562/11  wskazano:  „Cena 

rażąco  niska  w  stosunku  do  przedmiotu  zamówienia  będzie  ceną  odbiegającą  od 

jego wartości, a rzeczona różnica  nie będzie  uzasadniona obiektywnymi względami 

pozwalającymi danemu wykonawcy bez strat i finansowania wykonania zamówienia 

z innych  źródeł niż  wynagrodzenie  umowne, zamówienie  to wykonać.  Reasumując, 

cena rażąco niska jest więc ceną nierealistyczną, nieadekwatną do zakresu i kosztów 

prac  składających  się  na  dany  przedmiot  zamówienia,  zakładającą  wykonanie 

zamówienia  poniżej  jego  rzeczywistych  kosztów  i  w  takim  sensie  nie  jest  ceną 

rynkową,  tzn.  generalnie  niewystępującą  na  rynku,  na  którym  ceny  wyznaczane  są 

m.in. poprzez ogólną sytuację gospodarczą panującą w danej branży i jej otoczeniu 

biznesowym,  postęp  technologiczno-organizacyjny  oraz  obecność  i  funkcjonowanie 

uczciwej konkurencji podmiotów racjonalnie na nim działających.” 

Również  w  wielu  innych  wyrokach  dotyczących  stosowania  i  interpretacji  art. 

89 ust. 1 pkt 4 Pzp, pojęcie rażąco niskiej ceny ujmowane jest podobnie. Na przykład 

według  powszechnie  przywoływanej  w  doktrynie  i  orzecznictwie  definicji  zawartej  w 

uzasadnieniu wyroku Sądu Okręgowego  w  Katowicach  z dnia  30 stycznia  2007 r., 

sygn. akt XIX Ga 3/07: „o cenie rażąco niskiej można mówić wówczas, gdy oczywiste 

jes

t,  że  przy  zachowaniu  reguł  rynkowych  wykonanie  umowy  przez  wykonawcę 

byłoby  dla  niego  nieopłacalne.  Rażąco  niska  cena  jest  to  cena  niewiarygodna, 

oderwana  całkowicie  od  realiów  rynkowych.  Przykładem  może  być  oferowanie 

towarów  poniżej  kosztów  zakupu  lub  wytworzenia  albo  oferowanie  usług  za 

symboliczną kwotę”. Natomiast Sąd Okręgowy w Krakowie w uzasadnieniu wyroku z 

23  kwietnia  2009  r.,  XII  Ga  88/09  wskazał  następujące  kryteria  określające  cenę 

rażąco  niską:  „odbieganie  całkowitej  ceny  oferty  od  cen  obowiązujących  na  danym 

rynku  w  taki  sposób,  że  nie  ma  możliwości  realizacji  zamówienia  przy  założeniu 

osiągnięcia  zysku;  zaoferowanie  ceny,  której  realizacja  nie  pozwala  na  utrzymanie 

rentowności wykonawcy na tym zadaniu; niewiarygodność ceny z powodu oderwania 

jej od realiów rynkowych”. 

Na  wstępie  rozważań  Izba  wyjaśnia,  że  przepis  art.  90  ust.  1  Pzp  stanowi 

generalną  zasadę,  wskazującą  na  podstawę  wystąpienia  przez  Zamawiającego  do 

konkretnego  wykonawc

y  z  żądaniem  udzielenia  wyjaśnień,  odnoszących  się  do 

podejrzenia 

wystąpienia  w  jego  ofercie  rażąco  niskiej  ceny  lub  kosztu.  Jego  treść 

wręcz  zobowiązuje  Zamawiającego  do  zwrócenia  się  do  wykonawcy  o  udzielenie 

wyjaśnień  oraz  złożenie  dowodów,  dotyczących  wyliczenia  ceny  lub  kosztu,  jeżeli 

cena  lub  koszt  oferty,  lub  ich  is

totne  części  składowe  w  opinii  Zamawiającego, 

wydają  się  rażąco  niskie  w  stosunku  do  przedmiotu  zamówienia  i  budzą  jego 

wątpliwości  co  do  możliwości  wykonania  przedmiotu  zamówienia  zgodnie  z 

wymaganiami sformułowanymi przez  Zamawiającego lub wynikającymi z odrębnych 

przepisów. Wobec  tego  wskazać  należy,  że  obowiązek  żądania  wyjaśnień  jest  w 

pełni  zależny  od  Zamawiającego  i  występuje  w  przypadku,  gdy  Zamawiający 

oceniając  oferty  wykonawców  poweźmie  wątpliwości  co  całej  ceny  lub  koszt  oferty, 

lub ich is

totnych części składowych. 

Z treści przepisu art. 90 ust. 1 Pzp wynika jasno, że dyspozycja tego przepisu 

jest  skierowana  wyłącznie  do  Zamawiającego,  który  jako  organizator  postępowania 

przeprowadza  badanie  ocenę  ofert,  którą  następnie  odnosi  do  poszczególnych 

aspektów  postępowania,  w  tym.  m.  in.  ocenia  realność  zaoferowanych  przez 

wykonawców  cen,  w  kontekście  wymagań,  odnoszących  się  do  przedmiotu 

zamówienia. Zatem to Zamawiający jest zobowiązany do przeprowadzenia procedury 

wyjaśniającej,  opisanej  w    art.  90  ust.  1  Pzp  ale  tylko  w  sytuacji,  gdy  zaoferowana 

cena lub koszt, lub ich istotne części składowe, wydają się rażąco niskie w stosunku 

do  przedmiotu 

zamówienia  i  budzą  wątpliwości  Zamawiającego  co  do  możliwości 

wykonania  przedmiotu  zamówienia  zgodnie  z  wymaganiami  określonymi  przez 

Zamawiającego.  Wobec  tego  stwierdzić  należy  w  celu  skorzystania  z  możliwości 

zastosowania  ww.  przepisu  konieczne  jest  wystąpienie  uzasadnionych  wątpliwości 

po stronie Zamawiającego. 

W zakresie interpretacji powołanego powyżej przepisu pomocniczo przywołać 

należy  stanowisko  Urzędu  Zamówień  Publicznych  wyrażone  w  opinii  prawnej,  w 

której  m.  in.  stwierdzono:  „W  świetle  znowelizowanego  brzmienia  art.  90  ust.  1 

ustawy Pzp, nie ulega wątpliwości, że zamawiający może powziąć wątpliwości co do 

możliwości  wykonania  przedmiotu  zamówienia  za  zaoferowaną  cenę,  także  w 

sytuacji, gdy cena oferty jest niższa np. o 20% od wartości zamówienia lub średniej 

arytmetycznej  wszystkich  złożonych  ofert,  w  okolicznościach  związanych  z 

konkretnym  za

mówieniem.  Zamawiający  może  wezwać  wykonawcę  również  w 

każdej innej sytuacji, w której wysokość ceny lub kosztu oferty, a nawet jedynie ich 

istotne części składowe budzą jego wątpliwości, mimo iż cena całkowita lub koszt nie 

jest  niższa  niż  szczególny  ustawowy  limit.  W  zakresie  istotnych  części  zamówienia 

ważne jest, aby te części miały znaczenie dla całości wyceny przedmiotu zamówienia 

(przy  wynagrodzeniu  ryczałtowym)  albo  jeśli  są  to  istotne  części  zamówienia,  które 

stanowią  przedmiot  odrębnego  wynagrodzenia  (np.  przy  wynagrodzeniu 

kosztorysowym)”.  (opinia  prawna  UZP  zawarta  na  stronie  internetowej 

https://www.uzp.gov.pl/baza-wiedzy/interpretacja-przepisow/pytania-i-odpowiedzi-

dotyczace-nowelizacji-ustawy-prawo-zamowien-publicznych-2/badanie-razaco-

niskiej-ceny-oferty-po-nowelizacji) 

Przekładając  powyższe  na  stan  faktyczny  sprawy  Izba,  po  zbadaniu 

całokształtu  materiału  dowodowego  zgromadzonego  w  sprawie  nie  stwierdziła 

wystąpienia  okoliczności,  powodujących  konieczność  odrzucenia  oferty  Konsorcjum 

na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 Pzp. 

W  tym  miejscu  Izba  zwraca  uwagę,  że  zgodnie  z  ustaloną  linią  orzeczniczą 

Izby, popartą orzecznictwem sądów okręgowych a także Trybunału Sprawiedliwości 

Unii  Europejskiej  o 

tym,  czy  cena  lub  koszt  oferty  są  rzeczywiście  rażąco  niskie, 

decyduje  Z

amawiający,  uwzględniając  w  szczególności  wyjaśnienia  wykonawcy  i 

załączone  przez  niego  dokumenty,  oceniane  w  kontekście  właściwości  przedmiotu 

zamówienia. Wobec  tego  za  nieprawidłowe  należy  uznać  automatyczne 

przyjmowanie  przez  Zamawiaj

ącego,  że  cena  poniżej  pewnego  poziomu  jest  ceną 

rażąco  niską.  Powyższe  stanowisko  znajduje  potwierdzenie  w  wyroku  Sądu 

Okręgowego w Katowicach z dnia 21 czerwca 2010 r. (sygn. akt XIX Ga 175/10), w 

którym stwierdzono, że: „Dysproporcja cen zaoferowanych przez kilku wykonawców, 

nie  daje jeszcze podstaw do założenia, że cena najniższa podana przez  jednego z 

wykonawców,  jest  ceną  rażąco  niską,  gdyż  zależne  jest  to  od  efektywności  oraz 

kosztów  prowadzenia  działalności  określonego  podmiotu.  Po  drugie,  podstawą 

odrzucenia  oferty  jest  zaoferowanie  ceny  "rażąco  niskiej",  a  nie  ceny  "niskiej."  Te 

dwa pojęcia nie są tożsame.”  

Z  kolei  w 

orzecznictwie  Trybunału  Sprawiedliwości  Unii  Europejskiej 

stwierdzono,  że  procedura  wyjaśniania  jest  niezbędna  w  świetle  europejskiego 

prawodawstwa  z  zakresu  zamówień  publicznych,  gdyż  zabezpiecza  przed 

arbitralnością oceny zamawiającego co do rażąco niskiej wysokości ceny (por. wyr. z 

dnia  22  czerwca  1989  r.  103/88,  wyr.  z  dnia  z  dnia  27  listopada  2001  r.  C-285/99, 

wyr. z dnia 15 maja 2008 r. C-147/06, z dnia 29 marca 2012 r. C-599/10). 

Izba  stanęła  na  stanowisku,  że  w  rozpoznawanej  sprawie  Zamawiający  nie 

występował  do  Przystępującego,  na  podstawie  art.  90  ust.  1  Pzp  o  złożenie 

wyjaśnień w zakresie występowania w jego ofercie ceny rażąco niskiej. Przedmiotem 

wyjaśnień  Zamawiającego  nie  była  również  cena  za  sprawowanie  nadzoru 

autorskiego oraz cena dokumentacji formalno prawnej, 

niezbędnej do nabycia prawa 

własności  (pkt  12  Tabeli  opracowań  projektowych).  Izba  stwierdziła,  że  za  tego 

ro

dzaju  wezwanie  nie  może  być  uznane  pismo  Zamawiającego  z  dnia  11  września 

2017 r. skierowane do Konsorcjum.  

Przede  wszystkim  podkreślenia  wymaga,  że  wezwanie  do  wyjaśnień, 

skierowane do wykonawcy nie może stanowić przedmiotu domysłów i domniemań ze 

strony 

wykonawcy.  Treść  wezwania  powinna  być  jasna  i  zawierać  nie  tylko 

określenie  tryb  wezwania  ale  również  konkretnie  precyzować,  czego  ono  wprost 

dotyczy.  

W  omawianym  stanie  faktycznym  Zamawiający  w  treści  pisma  nie  tylko  nie 

powołał  się  na  przepis  art.  90  ust  1  Pzp,  ale  nie  wskazał  jakiejkolwiek  podstawy 

prawnej,  a  jedynie  zwrócił  się  z  prośbą  do  Konsorcjum  o  zajęcie  stanowiska  w 

sprawie  pisma  Odwołującego  z  dnia  6  września  2017  r.,  odnoszącego  się  do 

m

ożliwości  zrealizowania  przez  Przystępującego  nadzoru  autorskiego  za  kwotę, 

zawartą  w  złożonej  ofercie.  Jedynie  na  marginesie  Izba  wskazuje,  że  kwestia 

związana  z  ceną  dokumentacji  formalno  prawnej,  niezbędnej  do  nabycia  prawa 

własności  (pkt  12  Tabeli  opracowań  projektowych)  nie  była  wówczas  poruszona 

przez Odw

ołującego w treści pisma. 

Biorąc pod uwagę powyższe Izba stanęła na stanowisku, że Przystępujący nie 

był  wzywany  przez  Zamawiającego,  na  podstawie  art.  90  ust.  1  Pzp,  do  złożenia 

wyjaśnień  w  zakresie  ustalenia,  czy  zaoferowana  cena  lub  jej  konkretne  części 

składowe, są rażąco niskie w stosunku do przedmiotu zamówienia. Tym samym brak 

przeprowadzenia  procedury  wyjaśniającej  przez  Zamawiającego  jest  okolicznością 

uniemożliwiającą  odrzucenie  oferty  Konsorcjum  z  uwagi  na  rażąco  niską  cenę.  W 

związku  z  tym  Izba  na  tym  etapie  postępowania  nie  miała  możności  stwierdzenia 

naruszenia przez Zamawiającego art. 89 ust. 1 pkt 4 Pzp.  

Natomiast  w  zakresie  konieczności  wezwania  Przystępującego  do  złożenia 

wyjaśnień w aspekcie występowania w ofercie Konsorcjum ceny rażąco niskiej lub jej 

składników tj.: 



  cena za sprawowanie nadzoru autorskiego,  



  cena 

dokumentacji formalno prawnej niezbędnej do nabycia prawa własności 

(pkt 12 Tabeli opracowań projektowych) 

Izba doszła do przekonania, że w omawianym zakresie nie wystąpiły okoliczności, 

powodujące wypełnienie  przesłanek,  opisanych w art.  90 ust.  1 Pzp,  które powinny 

skutkować  koniecznością  wezwania  wykonawcy  do  złożenia  wyjaśnień,  w  zakresie 

występowania w jego ofercie ceny rażąco niskiej. 

Izba analizowała cenę zaoferowaną przez Konsorcjum w kwocie 1 052 019,00 

zł  brutto  w  zestawieniu  z  szacunkową  wartością  zamówienia,  ustaloną  przez 

Zamawiającego i powiększoną o należny podatek VAT, co daje kwotę  - 1 150 00,00 

zł.  brutto.  W  ocenie  Izby  już  na  pierwszy  rzut  oka  widać,  że  obie  kwoty  są  na  tym 

samym poziomie i niewiele się od siebie różnią. 

Jednak, aby uzyskać pełen obraz w zakresie oceny zagadnienia, związanego 

z ceną, zawartą w ofercie Przystępującego należy odwołać się do pozostałych ofert, 

złożonych w ramach prowadzonego postepowania. 

W  tym  miejscu  zaznaczenia  wymaga,  że  cena  oferty  Przystępującego, 

ustalona na kwotę 1 052 019,00 zł brutto była wręcz wyższa o 74 169,00 zł brutto od 

oceny  oferty 

Odwołującego,  który  zaoferował  za  wykonanie  zamówienia  kwotę 

zł  brutto.  Nadmienić  także  należy,  że  różnica  pomiędzy  ceną  ofertową 

Przystępującego, a ceną oferty - która uplasowała się na trzecim, ostatnim miejscu, z 

kwot

ą 1 222 497,00 zł brutto - wyniosła 170 478,00 zł brutto.  W związku z tym Izba 

stwierdziła, że wartości ofert złożonych w postępowaniu są do siebie zbliżone, co w 

ocenie  Izby 

wysoce  uprawdopodabnia,  że  cena  ofertowa  Przystępującego 

odzwierciedla realny, rynkowy poziom wartości zamówienia. Zatem, uzasadnione jest 

twierdzenie  Zamawiającego,  który  wskazywał,  że  nie  miał,  żadnych  wątpliwości  w 

zakresie  ceny  oferty  Konsorcjum,  dlatego  też  nie  wzywał  wykonawcy  na  podstawie 

art. 90 ust. 1 Pzp do złożenia wyjaśnień. 

Odnosząc się zaś do kwestii ceny zaoferowanej przez Konsorcjum w zakresie 

nadzoru  autorskiego  za  kwotę  369,00  zł  Izba  dała  wiarę  wyjaśnieniom 

Przystępującego, zawartym w piśmie z dnia 15 września 2017 r., które zostały przez 

wykonawcę  zastrzeżone  z  uwagi  na  zawartą  w  nich  tajemnicę  przedsiębiorstwa. 

Powyższe  wyjaśnienia  zostały  poparte  przez  Przystępującego  dowodami. 

Wykonawca  podtrzymał  wyjaśnienia  w  toku  rozprawy.  Zdaniem  Izby  powyższe 

wyjaśnienia należy uznać za logiczne i spójne, a także uzasadniające zaoferowanie 

ceny na poziomie wskazanym w ofercie. 

Dowody  przedstawione  wraz  odwołaniem,  w  postaci  ofert:  firmy  P.  M.  z 

siedzibą w Rzeszowie oraz Pana A. L. w ocenie Izby nie przesądzają o tym, że kwota 

zaproponowana  przez  Konsorcjum  jest  rażąco  niska  i  nie  gwarantuje  należytego 

wykonania  zamówienia.  Zdaniem  Izby  powyższe  ceny  stanowią  jedynie  ofertę 

określonych podmiotów,  dotyczącą wykonania  opisanych czynności za dane kwoty, 

co nie przesądza o tym, że niemożliwe jest ich wykonanie za kwotę niższą. 

Natomiast w odniesieniu do zagadnienia ceny dokumentacji formalno prawnej, 

niezbędnej do nabycia prawa własności (pkt 12 Tabeli opracowań projektowych) Izba 

stanęła na stanowisku, że powyższy element nie może być kwalifikowany jako istotna 

część  składowa  ceny,  która  może  mieć  wpływ  na  potencjalne  zaniżenie  ceny 

całkowitej oferty.  

W  tym  miejscu  wskazać  należy,  że  cena  oferty  Konsorcjum  wyniosła  1  052 

019,00  zł  brutto  (855 300,00  zł  netto).  W  związku  z  tym  kwota  z  pkt  12  Tabeli 

opracowań  projektowych  (1 000,00  zł  netto),  stanowi  zaledwie  0,11%  całej  kwoty 

oferty  netto  Konsorcjum.  Badając  stopień  istotności  części  składowej  ceny  oferty 

Przystępującego  w  pkt  12  „Tabeli”  Izba  wzięła  pod  uwagę  także  minimalną  kwotę, 

wskazywaną  przez  Odwołującego  w  treści  odwołania,  tj.  min.  60 000,00  zł  netto, 

która  to  wartość  ostatecznie  stanowi  ok.  7%  wartości  całej  oferty  Przystępującego. 

Dlatego też Izba stwierdziła, że powyższa kwota nie stanowi istotnej części składowej 

ceny oferty Konsorcjum, która może powodować istotne zaniżenie całkowitej ceny. W 

szczególności, że to właśnie  cena zaoferowana przez Przystępującego jest wyższa 

od cen

y Odwołującego o kwotę 74 169,00 zł brutto. 

W  omawianej  sprawie  konsekwencją  oddalenia  zarzutu  naruszenia  przez 

Zamawiającego  przepisu  art.  89  ust.  1  pkt  4  Pzp  jest  również  oddalenie  zarzutu 

naruszenia art. 89 ust. 1 pkt 3 Pzp w zw. z art. 7 ust. 1 Pzp. 

 Podsumowując,  analiza  zarzutów  zawartych  w  odwołaniu  nie  wykazała 

naruszenia  przez  Zamawiającego  przepisów  ustawy,  które  miały  wpływ  lub  mogą  mieć 

istotny  wpływ  na  wynik  prowadzonego  postępowania. 

W  związku  z  powyższym  Izba 

oddaliła odwołanie. 

Uwzględniając powyższe, na podstawie art. 192 ust. 1 i 2 Pzp orzeczono jak w 

sentencji. 

O  kosztach  postępowania  orzeczono  na  podstawie  art.  192  ust.  9  i  10  Pzp 

stosownie  do  wyniku  sp

rawy  oraz  zgodnie  z  §  3  pkt  1  i  §  5  ust.  4  rozporządzenia 

Prezesa  Rady  Ministrów  z  dnia  15  marca  2010  r.  w  sprawie  wysokości  i  sposobu 

pobierania  wpisu  od  odwołania  oraz  rodzajów  kosztów  w  postępowaniu 

odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238). 

…………………………..