ETYKIETA W PRAWIE ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH
Etykieta (w nieobowiązującej już ustawie Pzp z 2004 roku zwana „oznakowaniem”) to, zgodnie z art. 104 ust. 2 ustawy Pzp, każdy dokument, w tym zaświadczenie lub poświadczenie, który potwierdza, że obiekt budowlany, produkt, usługa, proces lub procedura spełniają wymagania konieczne do uzyskania etykiety.
Zadaniem etykiety, co wynika z art. 104 ust. 1 ustawy Pzp, jest potwierdzenie zgodności oferowanych robót budowlanych, dostaw lub usług z wymaganymi przez zamawiającego cechami. Etykiety są stosowane w przypadku zamówień o szczególnych cechach środowiskowych, społecznych lub innych, czyli do tzw. zamówień zrównoważonych.
W przygotowanym przez UZP opracowaniu „Zrównoważone zamówienia publiczne. Aspekty społeczne i środowiskowe w procedurze udzielania zamówienia w świetle nowelizacji ustawy Prawo zamówień publicznych” wyjaśniono, że w pojęciu zamówień zrównoważonych „(...) mieszczą się więc zarówno tzw. zielone zamówienia publiczne jak również społeczne bądź inaczej – społecznie odpowiedzialne zamówienia publiczne”.
Wymagania zamawiającego dotyczące etykiety
Wymaganie dotyczące określonej etykiety zamawiający wskazuje w opisie przedmiotu zamówienia, opisie kryteriów oceny ofert lub w wymaganiach związanych z realizacją zamówienia. Zamawiający może wymagać od wykonawcy danej etykiety, jeżeli spełnionych jest łącznie pięć poniższych warunków:
1) wymagania dotyczące oznakowania dotyczą wyłącznie kryteriów, które są związane z przedmiotem zamówienia, i są odpowiednie dla określenia cech robót budowlanych, dostaw lub usług będących przedmiotem tego zamówienia;
2) wymagania etykiety są oparte na obiektywnie możliwych do sprawdzenia i niedyskryminujących kryteriach;
3) wymagania etykiety są opracowywane i przyjmowane w drodze otwartej i przejrzystej procedury, w której mogą uczestniczyć wszystkie zainteresowane podmioty, w tym należące do administracji publicznej, konsumenci, partnerzy społeczni, producenci, dystrybutorzy oraz organizacje pozarządowe;
4) etykiety oraz wymagania etykiety są dostępne dla wszystkich zainteresowanych stron;
5) wymagania etykiety są określane przez podmiot trzeci, na który wykonawca ubiegający się o etykietę nie może wywierać decydującego wpływu.
Żądając etykiety w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, zamawiający nie musi narzucać jednocześnie, aby przedmiot zamówienia spełniał wszystkie wymagania etykiety. W takim przypadku, stosownie do art. 104 ust. 3 ustawy Pzp, zamawiający ma obowiązek wskazać, które (wybrane) wymagania etykiety będą miały zastosowanie.
Inna sytuacja będzie w przypadku, gdy etykieta, oprócz cech oczekiwanych przez zamawiającego, określa również wymogi niezwiązane z przedmiotem zamówienia. Wówczas, zgodnie z art. 104 ust. 6 ustawy Pzp, zamawiający nie może żądać od wykonawcy określonej etykiety. Przepis ustawy Pzp pozwala zamawiającemu opisać przedmiot zamówienia, odsyłając do tych wymagań etykiety lub, w razie potrzeby, do tych jej części, które są:
- związane z przedmiotem zamówienia i
- odpowiednie dla określenia cech zamawianych robót budowlanych, dostaw lub usług.
Oznacza to, że „(...) zamawiający może zatem przywołać tę etykietę w opisie przedmiotu zamówienia wyłącznie informacyjnie, tj. ze wskazaniem, które wymagania objęte jej zakresem nie mają zastosowania. Wykonawca nie jest zobowiązany wykazać w ofercie posiadania takiej etykiety, choć może to zrobić, gdyż potwierdzając jej posiadanie, potwierdza równocześnie spełnienie tych jej wymagań, które są istotne dla zamawiającego” („Prawo zamówień publicznych. Komentarz”, red. H.Nowak, M.Winiarz, www.uzp.gov.pl, s. 358–359).
Wskazanie przez zamawiającego w opisie przedmiotu zamówienia, opisie kryteriów oceny ofert lub w wymaganiach związanych z realizacją zamówienia określonej etykiety zobowiązuje go do akceptacji etykiet równoważnych. Zgodnie z art. 104 ust. 4 ustawy Pzp, zamawiający musi uznać wszystkie etykiety potwierdzające, że dane roboty budowlane, dostawy lub usługi spełniają równoważne wymagania określonej przez zamawiającego etykiety. Jednocześnie „(...) Zamawiający może także samodzielnie określić w dokumentach zamówienia (jednakże w sposób niewyłączny), jaką etykietę uważa za równoważną” („Prawo zamówień publicznych. Komentarz”, red. H.Nowak, M.Winiarz, www.uzp.gov.pl, s. 357–358).
Artykuł 104 ust. 5 ustawy Pzp przewiduje, że w przypadku gdy wykonawca z przyczyn od niego niezależnych nie może uzyskać określonej przez zamawiającego etykiety lub równoważnej etykiety, zamawiający, w terminie, przez siebie wyznaczonym akceptuje inne odpowiednie przedmiotowe środki dowodowe, w szczególności dokumentację techniczną producenta, o ile dany wykonawca udowodni, że roboty budowlane, dostawy lub usługi, które mają zostać przez niego wykonane, spełniają wymagania określonej etykiety lub określone wymagania wskazane przez zamawiającego.
Pomocne materiały merytoryczne dotyczące etykiet
Na stronie internetowej Urzędu Zamówień Publicznych można znaleźć opracowania dotyczące:
- etykiet społecznych – „OZNAKOWANIA O CHARAKTERZE SPOŁECZNYM”;
- etykiet ekologicznych – „ETYKIETY EKOLOGICZNE”.
UZP przygotował również podstronę internetową dotyczącą zrównoważonych zamówień publicznych.
Na temat etykiet stosowanych w Unii Europejskiej można znaleźć informacje na stronie internetowej dedykowanej etykietom i oznakowaniu.
