KIO 1412/21 WYROK dnia 21 czerwca 2021 roku

Sygn. akt: KIO 1412/21 

WYROK 

z dnia 21 czerwca 2021 roku 

Krajowa Izba Odwoławcza   -   w składzie: 

Przewodniczący:      Irmina Pawlik 

 Protokolant:   

Klaudia Kwadrans 

po  rozpoznaniu  na  rozprawie  w  dniu  18  czerwca  2021  r.  w 

Warszawie  odwołania 

wniesionego  do  Prezesa  Krajowej  Izby  Odwoławcze  w  dniu  10  maja  2021  r.  przez 

wykonawcę  Rokom  Spółka  z  ograniczoną  odpowiedzialnością  z  siedzibą  w Warszawie 

w 

postępowaniu  prowadzonym  przez  zamawiających  działających  wspólnie  Powiat 

Legionowski 

– Starostwo Powiatowe w Legionowie oraz Miasto i Gmina Serock 

przy udziale: 

A. 

wykonawcy  Granar  Spółka  z  ograniczoną  odpowiedzialnością  z  siedzibą 

w 

Warszawie  zgłaszającego  przystąpienie  do  postępowania  odwoławczego  po 

stronie odwołującego; 

B.  wykonawcy J. K. 

prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą Drogi i Mosty J. 

K.  w  Kacicach 

zgłaszającego  przystąpienie  do  postępowania  odwoławczego  po 

stronie zamawiającego; 

orzeka: 

uwzględnia  odwołanie  w  zakresie  zarzutu  dotyczącego  zaniechania  odrzucenia  ofert 

uczestników  postępowania  odwoławczego  jako  zawierających  rażąco  niską  cenę 

i 

nakazuje zamawiającym działającym wspólnie Powiatowi Legionowskiemu – Starostwu 

Powiatowemu  w  Legionowie  oraz 

Miastu  i  Gminie  Serock  unieważnienie  czynności 

wyboru oferty najkorzystniejszej oraz powtórzenie czynności badania i oceny ofert, w tym 

odrzucenie  oferty  wykonawcy  J.  K. 

prowadzącego  działalność  gospodarczą  pod  firmą 

Drogi  i  Mosty  J.  K.  w  Kacicach  oraz  od

rzucenie  oferty  wykonawcy  Granar  Spółka  z 

ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Warszawie na podstawie art. 226 ust. 1 pkt 

8 w zw. z art. 224 ust. 6 ustawy 

Prawo zamówień publicznych; 

oddala  odwołanie  w  zakresie  zarzutu  dotyczącego  zaniechania  odrzucenia  ofert 

uczestników postępowania odwoławczego jako niezgodnych z wymaganiami SWZ; 

kosztami postępowania obciąża odwołującego oraz zamawiających po połowie i: 

zalicza  w 

poczet  kosztów  postępowania  odwoławczego  kwotę  10  000  zł  00  gr 

(słownie:  dziesięć  tysięcy  złotych  zero  groszy)  uiszczoną  przez  odwołującego 

tytułem wpisu od odwołania; 

zasądza  od  zamawiających  Powiatu  Legionowskiego  -  Starostwa  Powiatowego 

w Legionowie oraz Miasta i Gminy Serock na rzecz 

odwołującego Rokom Spółka 

z 

ograniczoną  odpowiedzialnością z  siedzibą  w Warszawie  kwotę  5  000  zł  00  gr 

(słownie:  pięć  tysięcy  złotych  zero  groszy)  tytułem  zwrotu  kosztów  uiszczonego 

przez odwołującego wpisu od odwołania; 

znosi  wzajemnie  pomiędzy  stronami  koszty  postępowania  poniesione  przez 

odwołującego i zamawiających z tytułu wynagrodzenia pełnomocników.  

Stosownie  do  art.  579  ust.  1  i  580  ust.  1  i  2  ustawy  z  dnia  11  wr

ześnia  2019  r.  -  Prawo 

zamówień publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 2019 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 14 

dni  od  dnia  jego doręczenia  -  przysługuje  skarga za  pośrednictwem  Prezesa  Krajowej Izby 

Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie. 

 
 
Przewodniczący:      ……………………………….……… 

Sygn. akt: KIO 1412/21 

U z a s a d n i e n i e 

Powiat  Legionowski 

–  Starostwo  Powiatowe  w  Legionowie  prowadzi  w  imieniu  i  na 

rzecz  zamawiających  działających  wspólnie:  Powiatu  Legionowskiego  –  Starostwa 

Powiatowego  w Legionowie  ora  Miasta  i  Gminy  Serock 

(dalej  jako  „Zamawiający”) 

postępowanie  o udzielenie  zamówienia  publicznego  w  trybie  podstawowym  bez 

przeprowadzenia negocjacji pn. 

„Przebudowa drogi powiatowej nr 1807W w Gminie Serock 

od drogi krajowej nr 61 do skrzyżowania z drogą powiatową nr 1805W, w zakresie odcinka I 

–  ul.  Promyka  w m.  Karolino,  tj.  od  km  0+000 do km  1+403,30”  (nr ref. ZPU.272.14.2021). 

Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Biuletynie Zamówień Publicznych z dnia 1 

kwietnia  2021  r.  pod  numerem  2021/BZP  00026760/01. 

Postępowanie  prowadzone  jest  w 

trybie  podstawowym,  w  oparciu  o  przepisy 

ustawy  z  dnia  11  września  2019  r.  -  Prawo 

zamówień    publicznych  (Dz.  U.  z  2019  r.,  poz.  2019  ze  zm.,  dalej  jako  „ustawa  Pzp”). 

Wartość szacunkowa zamówienia nie przekracza progów unijnych, o których mowa w art. 3 

ust. 1 ustawy Pzp.  

W dniu 10 maja 2021 r

. wykonawca Rokom Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie (dalej 

jako  „Odwołujący”)  wniósł  odwołanie  do  Prezesa  Krajowej  Izby  Odwoławczej  wobec 

czynności  i  zaniechań  Zamawiającego  w  ww.  postępowaniu,  polegających  na  ocenie  ofert 

oraz wyborze jako najkorzystniejszej oferty J. K. 

prowadzącego działalność gospodarczą pod 

firmą Drogi i Mosty J. K. (dalej jako „Drogi i Mosty”),  zaniechaniu odrzucenia oferty złożonej 

przez  Drogi  i  Mosty  jako  oferty  zawierającej  rażąco  niską  cenę,  a  także  zaniechaniu 

odrzucenia  oferty  złożonej  przez  Granar  sp.  z  o.o.  (dalej  jako  „Granar”)  jako  oferty 

zawierającej rażąco niską cenę. Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie: 

1.  art.  226  ust.  1  pkt  8  i  art.  224  ust.  5  i  6  ustawy  Pzp 

poprzez  błędną  ocenę  ofert  i 

wyjaśnień Drogi i Mosty oraz Granar złożonych w trybie art. 224 ust. 1 i 2 ustawy Pzp i 

zaniechanie odrzucenia tych ofert jako zawierających rażąco niską cenę;  

2.  art. 226 ust 1 pkt 6 ustawy Pzp 

[sprostowana w uzasadnieniu odwołania - art. 226 ust 1  

pkt 5] 

poprzez zaniechanie odrzucenia ofert złożonych przez Drogi i Mosty oraz Granar, 

pomimo,  że  treść  złożonych  przez  nich  wyjaśnień  w  zakresie  rażąco  niskiej  ceny 

potwierdza,  że  wykonawcy  zarówno  dokonywali  wyceny,  jak  i przewidzieli  realizację 

przedmiotu zamówienia niezgodnie z wymaganiami SWZ.  

Odwołujący  wniósł  o  uwzględnienie  odwołania  oraz  nakazanie  Zamawiającemu 

unieważnienia  czynności  wyboru  oferty  najkorzystniejszej,  odrzucenia  ofert  Drogi  i  Mosty 

oraz Granar jako ofert zawierających rażąco niską cenę i jako sprzecznych z SWZ. Ponadto 

Odwołujący wniósł o zasądzenie na jego rzecz od Zamawiającego kosztów postepowania.  

Uzasadniając  podniesione  zarzuty  Odwołujący  przedstawił  wywody  dotyczące 

konieczności  złożenia  przez  wykonawcę  wzywanego  do  wyjaśnień  ceny  oferty  takich 

wyjaśnień,  które  jednoznacznie  wykażą,  że  możliwe  i  realne  jest  rzetelne  wykonanie 

zamówienia  za  zaproponowaną  cenę  oraz  poparcia  tych  wyjaśnień  dowodami.  Odwołujący 

powołał się także w tym zakresie na orzecznictwo Izby i sądów powszechnych.  Podkreślił, 

że sam brak wyjaśnień lub ich niewystarczająca jakość (np. zbytnia ogólnikowość), jak i brak 

dowodów stanowi podstawę do uznania, że spełniona została przesłanka odrzucenia oferty 

z art. 224 ust. 6 i art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp. 

W ocenie Odwołującego oferta wykonawcy 

Drogi  i  Mosty  zawiera  rażąco  niską  cenę.  Złożone  przez  tego  wykonawcę  wyjaśnienia 

odnośnie rażąco niskiej ceny są ogólnikowe i nie zawierają żadnych dowodów. Wykonawca 

złożył  wprawdzie  własne  kosztorysy  odnośnie  robót  budowalnych  i  robót  elektrycznych, 

jednakże  nie  obejmują  całości  kosztów.  Odwołujący  podkreślił,  że  wykonawcy  mieli 

zaoferować  cenę  ryczałtową  za  wykonanie  całego  przedmiotu  umowy.  Podstawą  więc 

przyjętej wyceny powinna była być przede wszystkim dokumentacja projektowa. Odwołujący 

wskazał następnie na brak uwzględnienia w wycenie określonych kategorii kosztów.  

Po  pierwsze  wskazał  na  brak  uwzględnienia  kosztów  tymczasowej  organizacji  ruchu 

w 

sytuacji, gdy Zamawiający udostępnił osobną dokumentację pn. „Opracowanie projektowe 

tymczasowej  organizacji  ruchu”,  z  której  wynika,  że  na  całym  odcinku  należy  zapewnić 

przejezdność,  a  wszelkie  prace  należy  wykonać  pod  ruchem.  Na  odcinku  ponad  1400  m 

na

leży  przewidzieć  ruch  pojazdów  na  tzw.  wahadłach  czyli  zainstalować  sygnalizację 

świetlną na kilku równocześnie fragmentach  drogi,  co  wiąże się z  ustawieniem  co  najmniej 

140 znaków U-21a/b oraz sygnalizatorów świetlnych wraz z akumulatorami do ich zasilania 

(punkt 9 ppkt 5) i 6 dokumentacji). Zarówno Drogi i Mosty jak i Granar nie uwzględniły tego 

kosztu w swoich wyliczeniach. Odwołujący podkreślił, że koszty takie nie są małe i wynoszą 

dla  takiego  odcinka  drogi  co  najmniej  kilkadziesiąt  tysięcy  złotych.  Po  drugie  Odwołujący 

wskazał  na  brak  uwzględnienia  przez  ww.  podmioty  w  wycenie  kosztów  wykonania  i 

montażu tablic informacyjnych. Odwołujący powołał się na § 2 ust. 2 pkt 4) lit a) i b) wzoru 

umowy,  zgodnie    z 

którym  wykonawca  zobowiązany  jest  do  wykonania  i montaż  tablic 

informacyjnych  w 

technologii  jak  przy  wykonywaniu  znaków  drogowych,  na  obu  wlotach 

przebudowywanego  odcinka  jezdni.  Odwołujący  zauważył,  że  w  przedstawionych 

kalkulacjach  brak  jest  kosztów  wykonania  tych  tablic.  Koszt  taki  szacowany  jest  na  ok. 

10.000  zł.  Po  trzecie  Odwołujący  wskazał  na  brak  uwzględnienia  w  wycenie  opłat  za 

czasowe zajęcie działek. Zgodnie z § 2 ust. 4 pkt 1) wzoru umowy wykonawca zobowiązany 

jest  do  pokrycia  opłat  za  czasowe  zajęcia  działek  przylegających  do  terenu  budowy  i 

pokrycia wszystkich kosztów, które wynikają z czasowego ich zajęcia wraz z protokólarnym 

przekazaniem  i  odbiorem  tych  działek  oraz  doprowadzenia  ich  do  stanu  pierwotnego. 

Odwołujący  zauważył,  że  zarówno  Drogi  i  Mosty  jak  i  Granar  nie  uwzględniły  tego  kosztu 

w 

swoich  kalkulacjach.  Po  czwarte  Odwołujący  wskazał  na  brak  uwzględnienia  kosztów 

utylizacji  materiałów  z rozbiórki.  Zgodnie  z  §  2  ust  4  pkt  3)  wzoru  umowy  wykonawca 

zobowiązany  jest  do  pokrycia  kosztów  utylizacji  materiałów  z ewentualnego  demontażu 

e

lementów istniejących. Zdaniem Odwołującego koszt taki jest znaczący i obejmuje nie tylko 

transport na najbliższe składowisko, ale też koszt z tytułu składowania i utylizacji odpadów. 

Koszt  taki  szacowany  jest  na  13,43  zł/tonę  odpadu  z rozbiórki  zgodnie  z  rozporządzeniem 

Rady  Ministrów  z  dnia  19  października  2020  r.  poz.  961  (kod  odpadu  17  01  01).  Brak 

uwzględniania tej pozycji potwierdza fakt istnienia rażąco niskiej ceny.  

Następnie  Odwołujący  wskazał  na  brak  uwzględnienia  kosztów  robót  ziemnych  przy 

wycince  drzew  wynikających  ze  specyfikacji  technicznych.  Żaden  z  wykonawców,  których 

dotyczy  to  odwołanie  nie  uwzględnił  w  wypełnionych  przez  siebie  w  wyjaśnieniach 

kosztorysach robót ziemnych wynikających ze specyfikacji technicznych przy wycince drzew. 

Do  wycinki  i  karczowania  przewidziano  kilkadziesiąt  sztuk.  Zgodnie  ze  Specyfikacja 

Techniczną  Wykonania  i  Odbioru  Robót  (dalej  jako  „STWiORB”)  dotyczącej  tego 

Zamówienia  „doły  po  wykarczowanych  pniach  należy  wypełnić  gruntem  przydatnym  do 

budowy nasypów i zagęścić, zgodnie z wymaganiami zawartymi w OST D-02.00.00 „Roboty 

ziemne”  (D- 1.02.01  USUNIĘCIE  DRZEW  I  KRZAKÓW,  pkt.  5.3.  strona  29  STWiORB). 

Wykonawcy w kalkulacjach wpisali wprawdzie 

koszty karczowania, ale bez pozycji związanej 

z  wykonaniem  robót  ziemnych  po  tych  pracach.  Kolejno  Odwołujący  wskazał  na  brak 

uwzględnienia kosztów robót ziemnych przy rozbiórce ogrodzeń, wynikający ze specyfikacji 

technicznych.  Zamawiający  w STWiORB  określił  zasady  wykonywania  rozbiórki  elementów 

dróg, ogrodzeń i przepustów. W punkcie 5 ppkt 5.2 części D-01.02.04 STWiORB (strona 32) 

wskazane  zostało,  że  „Doły  w miejscach,  gdzie  nie  przewiduje  się  wykonania  wykopów 

drogowych  należy  wypełnić,  warstwami,  odpowiednim  gruntem  do  poziomu  otaczającego 

terenu i zagęścić zgodnie z wymaganiami określonymi w SST D-02.00.00 „Roboty ziemne”. 

Podobnie  jak  w  powyższych  przygadać  załączone  przez  Drogi  i  Mosty  oraz  Granar 

kalkulacje  nie  obejmują  tych  pozycji.  Wyceny  ograniczały  się  wyłącznie  do  samych  robót 

budowlanych.  Odwołujący  wskazał  także  na  brak  uwzględnienia  prawidłowej  ilości  robót 

ziemnych  oraz  prawidłowej  ilości  robót  brukarskich  i  bitumicznych.    Kalkulacje  obu 

wykonawców  nie  obejmują  również  prawidłowo  skalkulowanych  kosztów  robót  ziemnych 

wynikających  z  konieczności  całkowitego  odhumusowania  terenu  pod  rowy  i  poszerzenia 

jezdni  oraz  wywiezienia  poza  teren  budowy  nadmiaru  gruntu.  Podobnie  brak  jest 

uwzględnienia  prawidłowej  ilości  robót  brukarskich,  bitumicznych  wynikających  z 

dokumentacji projektowej.  

Następnie  Odwołujący  wskazał  na  brak  uwzględnienia  kosztów  kredytowania 

inwestycji,  ryzyka  oraz  zysku  .  Odwołujący  podkreślił,  że  obaj  wykonawcy  złożyli  podobne 

kalkulacje na: roboty drogowe oraz elektryczne. Zsumowanie obu kalkulacji daje łączna cenę 

oferty; a) Granar: 218.710,57 zł (roboty elektryczne)+ 2.2.447.700,00 zł (roboty budowlane)= 

2.666.410,57  zł;  b)  Drogi  i  Mosty:  252.150  zł  (roboty  elektryczne)  +  2.093.528,90  (roboty 

drogowe)  =  2.345.678,90  złotych.  Żaden  z  tych  wykonawców  nie  uwzględnił  ryzyk 

kontraktowych  (opóźnienia,  kary,  nieprzewidziane  roboty),  kosztów  dodatkowych  w  tym 

wskazanych  powyżej,  kosztów  uzyskania,  utrzymania  wadium  i  zabezpieczenia  należytego 

wykonania.  Podmioty  te  ponadto  nie  wskazały  zysku,  ani  kosztów  kredytowania  inwestycji. 

Odwołujący  podkreślił,  że  dopiero  po  wykonaniu  wszystkich  robót  i  po  zakończeniu 

procedury  odbioru  końcowego  nastąpi  rozliczenie  z  wykonawcą.  Powoduje  to  konieczność 

kredytowania  inwestycji  przez  cały  czas  jej  trwania,  co  musi  mieć  odzwierciedlenie  w 

dodatkowych  kosztach.  Takich  kosztów  jednak  obaj  wykonawcy  nie  uwzględnili.  W 

wyjaśnieniach brak jest też wyceny kosztów usług usuwania wad i usterek. Tymczasem dla 

każdego z branży budowlanej oczywiste jest, że nie ma takich robót budowlanych, w których 

nie pojawiłyby się wady lub usterki i to niezależności nawet od wysokiej jakości tychże robót. 

W  swoich  wyjaśnieniach  poza  wskazanymi  kosztami  wykonawca  nie  wykazał  też  żadnego 

zysku, co tym bardziej podkreśla to że oferta zawiera rażąco niską cenę.  

Odwołujący wskazał ponadto na brak wykazania przez wykonawców Drogi i Mosty ani 

Granar wysokości kosztów pracy. Z wyjaśnień Granar wynika tylko, „że przyjęte w ustaleniu 

ceny  koszty  pracy  są  wyższe  od  minimalnego  wynagrodzenia  za  pracę  ustalonego  na 

podstawie ustawy z dnia 10 października 2002r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. 

U. 2020 poz. 2207).” Nie wskazuje jednak jakie to są koszty, ilu pracowników zatrudnia itp. 

Natomiast  Drogi  Mosty  wskazały,  że  „do  obliczeń  ceny  ofertowej  przyjęto  następujące 

składniki  cenotwórcze:  −  robocizna  (R)  =  25,00  zł  (za  1  r-g  (roboczogodzinę)”.  Podobnie 

również  jak  w  przypadku  Granar  nie  wskazano  ilu  pracowników  będzie  zatrudnionych,  w 

jakim  systemie  pracy  itd.  Niezależnie  od  powyższego,  zdaniem  Odwołującego  wyjaśnienia 

Drogi i 

Mosty, że każdy otrzymywać będzie wynagrodzenie według stawki 25 zł za roboczo-

godzinne,  w  sytuacji  konieczności  zatrudnienia  specjalistów  w  wielu  branż  jest 

niewiarygodne. Stawki takie są bowiem nierealne.  

Na  koniec 

Odwołujący  wskazał  na  brak  przedstawienia  przez  obu  wykonawców 

jakichkolwiek  dowodów  potwierdzających  koszty  zawarte  w  kalkulacji  oraz  samych 

wyjaśnieniach.  Argumentem  zwalniającym  z  tego  nie  może  być  podnoszona  tajemnica 

przedsiębiorstwa.  Wykonawcy  ci  mogli  bowiem  zastrzec  treść  tych  dokumentów  jako 

tajemnice  i  nie  ujawniać  ich  Odwołującemu.  Odwołujący  zauważył,  że  obaj  wykonawcy: 

a) w 

zakresie  kosztów  pracy  nie  przedkładają  choćby  wydruków  z  dokumentacji  księgowej 

czy też umów o pracę (oczywiście zanonimizowanych); b) w zakresie kosztów materiałów nie 

przedłożyli  żadnych  dowodów  potwierdzających  wyliczoną  cenę;  c)  w  żaden  sposób  nie 

potwierdził  dowodami  kosztów  pracy  sprzętu;  d)  nie  wykazali,  aby  byli  właścicielami 

(ewentualnie  dysponowali  jako  leasingobiorcy)  jakiegokolwiek  sprzętu,  który,  wg  ich 

twierdzeń rzekomo posiadają jako własny, i który dawałby im odpowiednie oszczędności; e) 

nie  udowodnili  kosztów  finansowych,  w  tym  kosztów  finansowania  odroczonych  wypłat 

wynagrodzenia oraz kosztów pozyskania wadium, gwarancji należytego wykonania umowy, 

ubezpieczenia,  nie  przedłożyli  ani  jednego  dowodu  na  okoliczność  kosztów  organizacji 

zaplecza  budowy.  W  konsekwencji  uznać  należy,  że  nie  sprostali  ciążącemu  na  nich 

ciężarowi dowodów.  

W ocenie Odwołującego przedstawiony przez wykonawcę koszt realizacji prac, w tym 

nieuwzględnienie  pozycji  kosztów,  a  w  szczególności  kosztów  tymczasowej  organizacji 

ruchu, kosztów robót ziemnych związanych z wycinką i rozbiórką ogrodzeń świadczy również 

o  tym,  że  wykonawcy,  których  dotyczy  to  odwołanie,  przewidzieli  realizację  przedmiotu 

zamówienia  niezgodnie  z  wymaganiami  SWZ.  Wobec  tego  zaistniały  także  przesłanki  do 

odrzucenia  oferty  Drogi  i  Mosty  oraz  Granar  na  podstawie  art.  226  ust  1  pkt  5  Pzp. 

Podsumowując  powyższe  w ocenie  Odwołującego  należy  uznać,  że  poprzez  złożone 

wyjaśnienia zarówno Drogi i Mosty jak i Granar nie wykazali, że ich oferta nie zawiera rażąco 

niskiej ceny. Wyjaśnienia te są ogólne, a załączone kalkulacje niekompletne. Wykonawcy nie 

przedłożyli żadnych dowodów uzasadniających podawane przez nich fakty i wyliczenia. Fakt, 

że pomimo iż zgodnie z SWZ cena ofertowa jest ceną ryczałtową, nie zwalnia to wykonawcy 

z  obowiązku  należytego  wykazania  (poprzez  wyliczenia  i  dowody),  w  jaki  sposób  została 

ustalona  jej  wysokość  i  co  się  na  nią  składa.  Dodatkowo  fakt  zaniechania  poszczególnych 

prac wskazuję, że wykonawcy ci złożyli ofertę niezgodną SWZ.  

Zamawiający  w  dniu  16  czerwca  2021  r.  złożył  pisemną  odpowiedź  na  odwołanie, 

w 

której  wniósł  o  jego  oddalenie  w  całości.  Zamawiający  powołał  się  na  orzecznictwo 

odnoszące  się  do  rażąco  niskiej  ceny,  w  tym  m.in.  wyrok  Izby  z  dnia  28  grudnia  2020  r., 

sygn. akt KIO 3225/20. Zamawiający podniósł, iż aby osiągnąć konieczne do zbadania ceny 

oferty informacje, zalecane jest przedłożenie przez wykonawcę szczegółowych wyliczeń lub 

kalkulacji  cenowych,  przedstawiających  sposób  obliczenia  zaproponowanej  ceny  ofertowej, 

co umożliwia zbadanie oraz weryfikację dokonanych wyliczeń pod kątem rażąco niskiej ceny. 

Czyniąc  zadość  tym  postulatom  wykonawca  Drogi  i  Mosty  złożył  szczegółowe  kosztorysy 

odnośnie robót budowalnych i robót elektrycznych, w których zawarł realne koszty i wartości. 

Analogicznie  wyjaśnienia  oraz  kosztorysy  potwierdzające  realność  kosztów  złożył 

wykonawca Granar sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie. Wartości uzasadniające zaoferowaną 

cenę,  zawarte  w  złożonych  kosztorysach,  umożliwiły  Zamawiającemu  weryfikację 

dokonanych  wyliczeń  pod  kątem  rażąco  niskiej  ceny,  która  nie  potwierdziła  tez 

przedstawio

nych  z  zarzutach  odwołania.  Zdaniem  Zamawiającego  znamienny  dla  oceny 

sprawy  jest  fakt,  że  ustaloną  formą  wynagrodzenia  w  przedmiotowym  postępowaniu  było 

wynagrodzenie ryczałtowe. Zamawiający powołał się w tym zakresie na wyrok Izby z dnia 7 

stycznia  2019  r.,  sygn.  akt  KIO  2640/18

,  podnosząc,  iż  pominięcie  skalkulowania  kosztów 

wykonania  niektórych  robót  przy  ryczałcie  nie  ma  znaczenia  dla  oceny  ceny  ostatecznej. 

Przy  wynagrodzeniu  ryczałtowym  niewykazanie  czy  nawet  wykazanie  zbyt  niskiej  ceny  za 

wykonanie 

jakiegoś  elementu  przedmiotu  zamówienia  nie  może  skutkować  uznaniem  całej 

ceny  za  rażąco  niską  i w konsekwencji  powodować  odrzucenie  takiej  oferty  w  oparciu  o 

przepis  art.  224  ust.  6  ustawy  Pzp.  W  szczególności  nie mają  wpływu  na  cenę  ostateczną 

koszty prz

ywołane w odwołaniu. 

W  zakresie  braku  uwzględnienia  w  wycenie  kosztów  tymczasowej  organizacji  ruchu 

Zamawiający  podniósł,  iż  dokumentacji  projektowa  przewiduje,  iż  roboty  prowadzone  będą 

etapami  w  podziałach  na  odcinki  o  maksymalnej  długości  250  m  (a  nie  jak  wskazuje 

Odwołujący  na  całym  odcinku  wynoszącym  1400  m).  Ponieważ  oznakowanie 

poszczególnych  etapów  różni  się  nieznacznie,  większość  oznakowania  będzie 

wykorzystywane  powtórnie  i wielokrotnie  na  kolejnych  realizowanych  odcinkach  drogi.  Z 

długoletniego i bogatego doświadczenia Zamawiającego wynika, że większość wykonawców 

specjalizujących  się  w robotach  drogowych  posiada  na  stanie  podstawowe  znaki  drogowe 

oraz  urządzenia  bezpieczeństwa  ruchu  drogowego,  które  wykorzystywane  były  podczas 

realizacji  wcześniejszych  kontraktów  i  nie  potrzebuje  dokonywać  zakupów  wszystkich 

elementów niezbędnych do oznakowania robót w kolejnych kontraktach. Oznakowanie takie, 

tak  jak  inne  urządzenia  i  maszyny  wykorzystywane  przy  budowie  dróg  (koparki,  walce, 

rozściełacze, samochody ciężarowe itp.) nie stanowi przedmiotu umowy (nie są materiałem 

traconym)  lecz  są  narzędziem  umożliwiającym  jego  wykonania.  Reasumując,  dla 

Wykonawcy  dysponującym  w swoich zasobach oznakowaniem  (znaki  drogowe,  urządzenia 

bezpieczeństwa ruchu drogowego) koszt wprowadzenia tymczasowej organizacji ruchu jest 

marginalny i sprowadza się do kosztów jego ustawienia (montażu). 

W  kwestii 

braku  uwzględnienia  w  wycenie  kosztów  wykonania  i  montażu  tablic 

informacyjnych  Zamawiający  wskazać,  że  szacowany  koszt  wykonania  dwóch  tablic 

informacyjnych o wymiarach 120x80 cm (1,92 m2) w technologii znaków drogowych wynosi 

ok.  405  zł  (1  m2  tablicy  kosztuje  ok.  210  zł).  Szacowany  koszt  wykonania  dwóch  tablic 

informacyjnych o wymiarach 200x300 cm (12 m2) w technologii znaków drogowych wynosi 

ok.  2.520  zł.  Zamawiający  dodał,  iż  nie  wymaga  wykonania  ich  w  technologii  znaków 

drogowych co oznacza, że ich koszt będzie znacząco niższy. Tak więc powyższy koszt jest 

marginalny  i 

jako  taki  nie  wpływa  na  cenę.  Co  do  braku  uwzględnienia  opłat  za  czasowe 

zajęcie  działek  Zamawiający  wyjaśnił,  iż  zapis  ten  wprowadził  w  celu  uniknięcia 

ewentualnych  roszczeń  od  właścicieli  przyległych  gruntów  przy  realizacji  inwestycji 

rozbudowy drogi, gdyby zaistniała taka konieczność. Podkreślił, iż wydana decyzja ZRID nie 

przewiduje czasowej zajętości terenu. Jak wynika z doświadczeń Zamawiającego biorąc pod 

uwagę,  iż  sytuacja  taka  może  wystąpić  tylko  przy  wykonywaniu  (przebudowie,  budowie) 

zjazdów  do  nieruchomości,  a  służącym  przede  wszystkim  ich  właścicielom, 

prawdopodobieństwo  wystąpienia  przez  nich  z roszczeniami  jest  bliska  zeru.  Opłata,  a  w 

zasadzie  rekompensata  za  straty  lub  szkody  jakich  doznał  właściciel  nieruchomości  przy 

realizacji powyższego, należy się tylko wtedy, gdy takowe by powstały. 

W  kwestii 

zarzuty  dotyczącego  brak  uwzględnienia  kosztów  utylizacji  materiałów 

z 

rozbiórki,  Zamawiający  zauważył,  że  zgodnie  z  wymogami  Zamawiającego 

zagospodarowanie  (w  tym  utylizacja)  materiałów  powstałych  w  wyniku  rozbiórki  obiektów 

budowlanych  jest  po  stronie  w

ykonawcy.  Zgodnie  z  definicją  słownikową,  utylizacja  to 

pojęcie  związane  z  gospodarką  odpadami,  oznaczające  ich  przetworzenie  w  celu 

ponownego  wykorzystania  jako  surowców  wtórnych.  Odwołujący  zatem  mylnie  założył,  że 

jedynym  rozwiązaniem  dla  tego  wymogu  jest  wywóz  materiałów  rozbiórkowych  na 

składowisko i poniesienie kosztów  z  tym  związanych.  Z  obserwacji  Zamawiającego  wynika, 

iż realizujący na jego zlecenie wykonawcy dysponują urządzeniami takimi jak kruszarki czy 

też  otaczarki  i przetwarzają  materiał  rozbiórkowy  (beton,  asfaltobeton,  złom)  w  celu 

ponownego  jego  wykorzystania.  Działanie  takie  nie  tylko,  że  nie  przynosi  kosztów  dla 

Wykonawcy ale może wygenerować dodatkowy zysk. 

Odnośnie  braku  uwzględnienia  kosztów  robót  ziemnych  przy  wycince  drzew 

wynikających  ze  specyfikacji  technicznych  oraz  braku  uwzględnienia  robót  ziemnych  przy 

rozbiórce  ogrodzeń  wynikających  ze  specyfikacji  technicznych,  Zamawiający  wskazał,  że 

lokalizacja  zarówno  drzew  i  krzewów  przeznaczonych  do  usunięcia  jak  i  ogrodzeń 

przeznaczonych 

do rozbiórki wypada w śladzie projektowanego chodnika, pobocza lub drenu 

chłonnego.  Są  to  miejsca  gdzie  będą  wykonywane  wykopy  drogowe  (wykop  pod  pobocze 

chłonne  i  dreny  chłonne  trapezowe,  wykop  pod  warstwy  konstrukcyjne  chodnika).  Zgodnie 

z STWiORB  (pkt 

5  ppkt  5.2  str.  32)  „Doły  (wykopy)  powstałe  po  rozbiórce  elementów  dróg 

znajdujące  się  w  miejscach,  gdzie  zgodnie  z  dokumentacją  projektową  będą  wykonywane 

wykopy  drogowe,  powinny  być  tymczasowo  zabezpieczone.  W  szczególności  należy 

zapobiec  gromadzeniu  si

ę  w  nich  wody  opadowej.”  Wykop  definiuje  się  jako  postać 

odpowiednio  ukształtowanej  przestrzeni  powstałej  w  wyniku  usunięcia  z  niej  gruntu.  Jeżeli 

nawet  przyjąć,  że  wszystkie  powstałe  w  wyniku  wycinki  drzew  i  rozbiórki  ogrodzeń  doły 

należałoby wypełnić warstwami odpowiednim gruntem to obmiar takiej pozycji wyniósłby po 

prawej  stronie  w 

miejscu  planowanego  chodnika  34,5  m3  x  82  zł/m3  =  2.829  zł.  Po  lewej 

stronie  w  miejscu 

poboczy  i  drenów  chłonnych  11  m3  x  82  zł/m3  =  902  zł.  Ogółem  koszt 

wyniósłby 3.731 zł. Jest to więc koszt marginalny i nieznaczny w stosunku do zaoferowanej 

ceny.  

W  kwestii  zarzutu  braku  uwzględnienia  prawidłowej  ilości  robót  ziemnych  oraz 

prawidłowej  ilości  robót  brukarskich,  Zamawiający  podniósł,  że  ilość  robót  ziemnych, 

brukarskich  oraz  bitumicznych  przewidzianych  do  wykonania  jest  zgodna  z  dokumentacją 

projektową.  Z  dokumentacji  projektowej  wynikają  następujące  roboty  brukarskie:  Ilość 

zjazdów  po  stronie  prawej  (w  ciągu  projektowanego  chodnika)  wynosi  33  szt.  Średnia 

szerokość 4,5 m i długość 3 m. Powierzchnia zjazdu 3 m x 4,5 m = 13,5 m2 (przyjęto 14 m2). 

Co  daje  powierzchnię  łączną  33  szt.  x  14  m  =  462  m2.  Ilość  zjazdów  po  lewej  stronie  (w 

ciągu  pobocza  i  drenów  chłonnych)  wynosi  35  szt.  Średnia szerokość  4,5m  długość  1,5  m 

(28 zjazdów) i 3 m (7 zjazdów). Powierzchnia zjazdów 4,5 m x 1,5 m = 6,75 m2 (przyjęto 7 

m2) oraz 4,5 m x 3 m = 13, 5 m2 (przyjęto 14 m2). Łączna powierzchnia zjazdów po lewej 

stronie  28  szt.  x  7  m  +  7  szt.  x  14  m  =  196  +  98  =  294  m2.  Sumaryczna  powierzchnia 

zjazdów wynosi 462 m2 + 294 m2 = 756 m2. W kalkulacji Wykonawcy jest 724 m2. Różnica - 

32  m2  (na  korzyść  Zamawiającego).  Całkowita długość  chodnika  wynosi  1.404,5  m  a  jego 

szerokość  1,85  m  netto  (nawierzchnia  kostki  bez  krawężnika  i  obrzeża).  Na  długości 

chodnika znajdują się 33 zjazdy o średniej szerokości 4,5 m co daje 33 szt. x 4,5 m = 148,5 

m  długość  i  ma  wpływ  na  skrócenie  samego  chodnika  1404,5  m  –  148,5  m  =  1256  m. 

Powierzchnia  chodnika  wynosi  zatem  1256  m  x  1,85m  =  2.323,6  m2.  W  kalkulacji 

Wykonawcy przyjęto 2.460 m2. Różnica + 137 m2 (na korzyść Wykonawcy).  Z dokumentacji 

projektowej  wynikają  następujące  roboty  bitumiczne:  Długość  jezdni  wynosi  1.404,5  m, 

szerokość  jezdni  wynosi  6  m,  powierzchnia  jezdni  wynosi  1.404,5  m  x  6  m  =  8.427  m2 

(przyjęta  do  kalkulacji  przez  Wykonawcę  8.581  m2).  Według  kalkulacji  Wykonawcy  ogólna 

objętość  mas  bitumicznych  (podbudowa,  warstwa  wyrównawcza  i  wiążąca  oraz  warstwy 

ścieralne) wynosi 1.794 m3, co daje średnią grubość mas bitumicznych na poziomie 21 cm. 

Według  dokumentacji  projektowej  (profil  podłużny)  grubość  warstw  bitumicznych  wynosi  od 

10 cm do 23 cm z taką uwagą, że odcinek wymagający takiej grubości wynosi mniej niż 200 

m (188 m). Na podstawie dokumentacji 

ogólna ilość robót ziemnych przy usunięciu humusu, 

wykopach  przy  drenach  chłonnych,  poboczach  chłonnych,  poszerzenia  jezdni  oraz  pod 

zjazdy  wynosi  1779  m3.  Natomiast  wykonawca  w  swojej  kalkulacji  przyjął  1794  m3. 

Powyższe  wartości  wskazują,  że  podnoszone  w  odwołaniu  nieuwzględnione  koszty  są 

marginalne w stosunku do zaoferowanej ceny i nie mogą świadczyć o jej nierealności. 

Reasumując  Zamawiający  wskazał,  iż  o  cenie  rażąco  niskiej  można  mówić,  gdy  jest 

oczywiste,  że  przy  zachowaniu  reguł  rynkowych  wykonanie  umowy  przez  wykonawcę  za 

podaną  cenę  byłoby  nieopłacalne,  albo  gdy  cena  w  stosunku  do  przedmiotu  zamówienia 

będzie  ceną  odbiegającą  od  jego  wartości,  w  szczególności  gdy  różnica  ta  nie  będzie 

możliwa  do  uzasadnienia  obiektywnymi  względami  pozwalającymi  wykonawcy  zrealizować 

to zamówienie bez strat i dodatkowego finansowania wykonania zamówienia z innych źródeł 

niż wynagrodzenie umowne. W analizowanym stanie faktycznym taka sytuacja nie zachodzi. 

Pominięcie  skalkulowania  kosztów  wykonania  niektórych  robót  nie  ma  znaczenia  dla  ceny 

ostatecznej i nie może skutkować uznaniem całej ceny za rażąco niską. Zamawiający dodał, 

iż  w  prowadzonym  postępowaniu  cena  oferty  Drogi  i  Mosty  odbiegała  jedynie  od  ustalonej 

przez  Zamawiającego  ubruttowionej  wartości  zamówienia  o  nieco  więcej  niż  wynikająca 

z 

przywołanego powyżej przepisu granica 30%, natomiast już znacznie mniej (około 12%) od 

średniej  cen  wszystkich  trzech  złożonych  ofert,  co  wydaje  się  być  wystarczającą  liczbą  dla 

uznania,  jak  rynek  wykonawców  wycenia  realizację  tego  zamówienia.  Podniósł,  że  rażąco 

niska  cena  jest  to  cena  niewiarygodna,  znacznie  odbiegającą  od  cen  rynkowych  innych, 

takich  samych  lub  podobnych  rodzajów  zamówień.  Ceny  wykonawców  Drogi  i  Mosty  oraz 

Granar  w 

porównaniu  do  cen  rynkowych  podobnych  zamówień  nie  były  nierealistyczne. 

Zamawiający podkreślił, że podmioty prawa publicznego działają na podstawie i w granicach 

prawa,  co  oznacza,  że  przepisy  obowiązującego  prawa  określają  kompetencje,  tryb 

postępowania  i zadania  podmiotu  publicznego,  wyznaczając  tym  samym  granice  jego 

aktywności.  Na  gruncie  publicznym  obowiązuje  zasada,  że  dozwolone  jest  tylko  to,  na  co 

prawo zezwala. Tym samym co nie jest dozwolone jest zakazane. Odrzuceniu, jako oferta z 

rażąco  niską  ceną  lub  kosztem,  podlega  oferta  wykonawcy,  który  nie  udzielił  wyjaśnień  w 

wyznaczonym  terminie,  lub  jeżeli  złożone  wyjaśnienia  wraz  z  dowodami  nie  uzasadniają 

podanej  w  ofercie  ceny  lub  kosztu.  W analizowanym  przypadku  taka  dyspozycja  dla 

Zamawiającego nie wynikała ani z przepisów praw, ani z ustalonego stanu faktycznego. 

W  dniu  18 

czerwca  2021  r.  pismo  procesowe  w  sprawie  złożył  wykonawca  J.K. 

prowadzący  działalność  gospodarczą  pod  firmą  Drogi  i  Mosty  J.K.,  wnosząc  o  oddalenie 

odwołania.  Podkreślił  okoliczność,  że  Zamawiający  przewidział  za  wykonanie  przedmiotu 

zamówienia  wynagrodzenie  ryczałtowe,  przywołując  orzecznictwo  Izby  wskazujące,  że 

przedmiotem weryfikacji celem wykluczenia występowania rażąco niskiej ceny  jest w takim 

przypadku  całkowita  cena  oferty  (m.in.  wyroki  w  sprawach  o  sygn.  akt  KIO  2361/17,  KIO 

860/16,  KIO  2291/15).  Przystępujący  podkreślił,  że  przy  zamówieniu  na  roboty  budowlane 

mamy  do  czynienia  z  tzw.  umową  rezultatu,  czyli  zdaniem  Przystępującego  do  osiągniecia 

rezultatu  opisanego  w  dokumentacji  projektowej  za  wynagrodzenie  określone  w ofercie. 

Błędne  jest  wobec  tego    traktowanie  przez  Odwołującego  poszczególnych  cen 

jednostkowych  w  oderwaniu  od  całości,  jakby  poszczególne  prace  stanowiły  niezależne 

elementy  przedmiotu  zamówienia.  Tym  bardziej  że  Odwołujący  nie  wie  jak  poszczególne 

ceny  były  agregowane  w  toku  kalkulacji.  Zatem  zarzuty  dotyczące  cen  są  czysto 

spekulacyjne.  

Przystępujący  podniósł,  iż  cena  jego  oferty  została  wyliczona  na  podstawie  jego 

własnej  kalkulacji  wartości  poszczególnych  elementów  w  oparciu  o  warunki  zamówienia 

sformułowane  w  SWZ,  z  zachowaniem  zasad  jakie  Zamawiający  przewidział  dla  ujęcia  tej 

ceny  w  formularzu  oferty  oraz  na  podstawie  własnego  doświadczenia  Przystępującego 

zdobytego  przy  realizacji  podobnych  zamówień.  Wbrew  sugestiom  Odwołującego,  w  tym 

przetargu nie istnieje jeden wyłącznie poprawny i wspólny wszystkim wykonawcom w danym 

postępowaniu  wzorzec  konstruowania  ceny.  Metodologia  konstruowania  ceny  jest  różna, 

gdyż  tak  postanowił  Zamawiający.  Z  treści  postanowień  SWZ  wynika,  że  jedynymi 

przewidzianymi  przez  zamawiającego  wymogami  w  zakresie  ujęcia  ceny  oferty  były  te,  o 

których  mowa  w  pkt  XXIII.  Przystępujący  w  oparciu  o  te  zasady  postępowania  sporządził 

ofertę  w  celu  zaproponowania  Zamawiającemu  najkorzystniejszych  warunków  realizacji 

zamówienia. Przystępujący nie był zatem obowiązany do szczególnego przedstawienia ceny 

lub  kosztu.  Zostało  to  pozostawione  decyzji  wykonawcy.  Przystępujący  Drogi  i  Mosty 

wsk

azał następnie na ceny ofert złożonych w postępowaniu, podnosząc, że na ich gruncie, w 

świetle wartości rynkowej szacunki Zamawiającego były zawyżone, a średnia arytmetyczna 

wszystkich  złożonych  ofert  wynosi  2 666  586,  49  zł,  a  więc  jest  to  kwota  znacznie 

odbiegająca  od  szacowanej  kwoty  jaką  Zamawiający  przeznaczył  na  sfinansowanie 

zamówienia.  Dwie  oferty  są  niższe  o  przeszło  30  %  od  wartości  zamówienia.  Oferta 

Odwołującego  jest  niższa  od  wartości  zamówienia  o przeszło  22%.  Jednocześnie,  oferta 

Odwołującego  nie  odbiega  znacznie  od  pozostałych.  Co  istotne,  oferta  Odwołującego  jest 

bardziej  zbliżona  do  oferty  Przystępującego  niż  do  szacunkowej  wartości  zamówienia 

(Przystępujący przedstawił tabelę obrazującą różnice w cenach ofert i ich relację do wartości 

zamówienia  i  średniej  ofert,  a  także  różnice  procentowe  pomiędzy  ofertami).  Wykonawca 

podkreślił,  że  okoliczności  te  potwierdzają  rynkowość  oferty  Przystępującego,  pozostali 

wykonawcy  ofertowali  w  sposób  zbliżony,  nie  ma  dużej  dysproporcji  cenowej  pomiędzy 

wykonawcami. 

Odwołujący  w  żaden  sposób  nie uzasadnił  dlaczego  uważa,  że  obniżenie o 

ok. 12% ceny oferty potwierdza, że nie można wykonać należycie przedmiotu zamówienia. 

Następnie  Przystępujący  wskazał,  iż  ocena  udzielonych  wyjaśnień  powinna 

następować  w  granicach  zakreślonych  treścią  wezwania.  Nie  zgodził  się  z  twierdzeniem 

odwołania,  że  wyjaśnienia  są  zdawkowe,  ogólne  i  uniwersalne.  Przystępujący  do  pisma  z 

dnia 21 kwietnia 2021 r. załączył kosztorysy ofertowe w formie uproszczonej przedstawiające 

wycenę  robót  z podziałem  przyjętym  przez  Zamawiającego  w  formularzu  ofertowym  na 

roboty branży drogowej i roboty branży elektroenergetycznej. Kosztorys został sporządzony 

na  potrzeby  tego  postępowania,  w  celu  umożliwienia  weryfikacji  ceny.  Nie  ma  on  zatem 

charakteru  ogólnego,  zdawkowego  czy  uniwersalnego.  Jednocześnie,  Przystępujący  w 

wyjaśnieniach  dodatkowo  doprecyzował  złożone  kosztorysy  w  ten  sposób,  że  wskazał 

przyjęte do wyceny stawki - robociznę (R), koszty zakupu materiałów (Kz), koszty pośrednie i 

zysk kalkulacyjny - 

które również mają walor konkretnych informacji odniesionych do danego 

przedmiotu zamówienia, zatem i z tego punktu widzenia, nieporozumieniem jest twierdzenie 

o  złożeniu  wyjaśnień  ogólnikowych,  skoro  były  szczegółowe  i  dedykowane  do  tego 

przedmiotu za

mówienia. Przystępujący wskazał także na konkretne okoliczności, które miały 

wpływ  na  przygotowanie  korzystnej  cenowo  oferty,  a  mianowicie  dysponowanie  własną 

wytwórnią  mas  bitumicznych  AMMANN  o  wydajności  160/200  Mg/h  zlokalizowaną  w 

miejscowości Kacice k/Pułtuska, własną wytwórnią prefabrykatów betonowych zlokalizowaną 

w  miejscowości  Kosewo k/Nasielska oraz  kopalnią kruszyw  w  Sułkowie  Borowym  k/Mławy. 

To są już okoliczności które dają wymierne oszczędności, z punktu widzenia funkcjonowania 

przedsiębiorstwa  na  rynku  lokalnym.  Ponadto,  posiadanie  własnego  rozbudowanego  parku 

maszynowego:  układarki  mas  bitumicznych,  walce,  środki  transportu,  koparki,  koparko  - 

ładowarki,  oraz  dysponowanie  kadrą  niezbędną  do  wykonania  zamówienia,  powoduje  że 

Przystępujący  nie  musi  się  godzić  na  dyktat  podwykonawców.  Wreszcie  bliska  odległość 

siedziby  Przystępującego,  wytwórni,  kopalni  i  placów  składowych  Przystępującego  od 

miejsca realizacji zadania. Przekazane Zamawiającemu informacje, w pełni korespondują z 

ofertą,  w  tym  z  podmiotowymi  środkami  dowodowymi  złożonymi  przez  Przystępującego  w 

postępowaniu.  Na  potwierdzenie  dysponowania  wymaganym  zasobem  osób  Przystępujący 

złożył wykaz osób, które będą uczestniczyć w wykonaniu przedmiotu zamówienia i są zdolne 

do  wykonania  przedmio

tu  zamówienia.  Na  potwierdzenie  dysponowania  wymaganym 

sprzętem  Przystępujący  złożył  wykaz  narzędzi,  wyposażenia  zakładu  lub  urządzeń 

technicznych.  Cały  wykazany  sprzęt  jest  własnością  Przystępującego.  W  świetle 

powyższego,  nieporozumieniem  jest  twierdzenie  Odwołującego,  iż  Przystępujący  nie  złożył 

dowodów.  Z  ostrożności  procesowej  Przystępujący  podzielił  stanowisko  Izby  wyrażone  w 

wyroku sygn. akt: KIO 263/20, wskazującym, że brak dowodów nie deprecjonuje udzielonych 

wyjaśnień. 

Zdaniem  Przystępującego  Drogi  i  Mosty  Zamawiający  prawidłowo  ocenił  ofertę 

i 

wyjaśnienia,  które  są  dedykowane  do  kalkulacji  przedmiotowej  oferty,  są  konkretne, 

jednoznaczne  i  udowodnione  w  zakresie  niezbędnym  do  potwierdzenia  realności  ceny. 

Przystępujący  zauważył,  że  skierowane  do  niego  wezwanie  nie  dotyczyło  konkretnych 

zagadnień,  które  budzą  wątpliwości  Zamawiającego  i  odnośnie  których  żąda  wyjaśnień. 

Wezwanie  dotyczyło  ceny  jako  całości  i  referowało  do  przepisów  ustawy.  Taki  sposób 

zapytania jest dopuszczalny w świetle Pzp. Ustawa nie określa wprost jak ma wyglądać treść 

wezwania.  Nie  istnieje 

również  konkretny  schemat  wyjaśnień.  Przystępujący  stosownie  do 

wezwania  do  wyjaśnienia  ceny  oferty  jako  całości  sporządził  odpowiedź  zawierającą 

argumentację,  przedstawiającą  okoliczności  mające  dla  Przystępującego  znaczenie  dla 

kalkulacji ceny. 

W świetle tych wyjaśnień oraz innych okoliczności ujawnionych w przetargu 

(cena  oferty  w  odniesieniu  do  średniej  ofert)  podejrzenie  rażąco  niskiej  ceny  okazało  się 

nieuzasadnione. 

Przystępujący  wskazał,  iż  kalkulacja  ceny  oferty  została  przedstawiona 

w 

kosztorysie  ofertowym,  który  Przystępujący  złożył  samodzielnie  jako  dowód  realności 

ceny

. Tym samy nieprawdziwe jest twierdzenie odwołania odnośnie tego, że Przystępujący 

nie  złożył  żadnych  dowodów.  Zdaniem  Przystępującego  stopień  szczegółowości  rozbicia 

ceny  ryczałtowej  pozwala  na  weryfikację  dokonanych  wyliczeń  pod  kątem  rażąco  niskiej 

ceny

. Nie są rażąco niskie składniki cenotwórcze wskazane w wyjaśnieniu:  robocizna (R) = 

25,00 zł (za 1 r-g (roboczogodzinę)),   koszty zakupu materiałów (Kz) = 15 % od M   koszty 

pośrednie  (KP)  =  65%  od  (R+S),    zysk  kalkulacyjny  (Z)  =  10%  od  (R+S+Kp).  W  świetle 

wyjaśnień Przystępującego oraz złożonych podmiotowych środków dowodowych wiarygodne 

jawi  się  również  twierdzenie  co  do  możliwości  obniżenia  ceny  z  uwagi  na  dysponowanie 

przez  Przystępującego  własnym  potencjałem  (osób,  sprzętu  i  materiałów)  i  bliskim 

s

ąsiedztwem  miejsca  realizacja  zdania  od  siedziby,  wytwórni,  kopalni  i  miejsc  składowych. 

Przystępujący powołał się także na wyrok Izby z dnia 1 lutego 2018 r., sygn. akt KIO 104/18, 

wskazujący,  że  przepisy  ustawy  Pzp  nie  ograniczają  wykonawców  co  do  środków 

dowodowych,  a  dowodem  może  być  także  oświadczenie  wykonawcy.  Przystępujący 

podniósł, iż zaproponowany przez Odwołującego zestaw dowodów, który rzekomo powinien 

złożyć Przystępujący w celu wykazania realności ceny jest oderwany od realiów sprawy. Nie 

ma  j

ednego  generalnego  katalogu  minimalnego  ani  zakresu  maksymalnego  zagadnień  do 

których  powinien  się  odwołać  dany  wykonawca,  sporządzają  kalkulację  ceny  oferty,  tak 

samo nie ma minimalnego zakresu dowodów, które powinien przedstawić dla uzasadnienia 

swojej  k

alkulacji.  Jednocześnie wszystko może  być  dowodem,  w tym  oświadczenie własne 

czy  inne  dokumenty  składane  w toku  postępowania.  Decydujące  znaczenie  ma  zakres 

ujawnionych  informacji,  czyli  taki,  który  umożliwia  Zamawiającemu  weryfikację  realności 

ceny.  Zdani

em  Przystępującego  Zamawiając  dysponował  pełnym  zakresem  informacji 

pozwalającym na pozytywną weryfikację, tj. kosztorysem, informacjami na temat przyjętej do 

kalkulacji  stawki  roboczogodziny,  szacowanych  kosztów  zakupu  materiałów,  kosztów 

pośrednich oraz zysku oraz informacjami na temat potencjału Przystępującego (posiadanie, 

wytwórni i kopalni jest do zweryfikowania na podstawie dostępnych powszechnie informacji). 

W  konsekwencji  Zamawiający  uznał  wyjaśnienia  Przystępującego  jako  potwierdzające 

realność ceny,  a decyzja ta jest zasadna. 

Następnie  wykonawca  Drogi  i  Mosty  powołał  się  na  ukształtowany  w  orzecznictwie 

pogląd  o  dopuszczalności  ponownego  zwrócenia  się  do  wykonawcy  o  dalsze  wyjaśnienia. 

Możliwość  taka  będzie  zachodzić  wówczas,  gdy  wezwanie  było  ogólne,  po  drugie  niektóre 

elementy  nie  zostały  doprecyzowane.  W  realiach  sprawy  Przystępujący  nie  złożył 

ogólnikowych  nieodnoszących  się  do  treści  wezwania  wyjaśnień,  jego  oferta  zatem  nie 

powinna  być  odrzucona.  Zdaniem  Przystępującego,  o  czym  była  już  mowa  powyżej 

Zamawiający dysponuje wystarczającymi informacjami, jakkolwiek dopuszczalne prawne jest 

doprecyzowanie  wyjaśnień  według  uznania  Zamawiającego.  W  tym  zakresie  Przystępujący 

powołał się na wyroki Izby o sygn. akt KIO 758/20, KIO 1490/15, KIO 1577/15, KIO 1584/15 

oraz wyrok Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 9 grudnia 2010 r., sygn. akt V Ga 122/10 

Przystępujący  wskazał  ponadto,  iż  również  z  uwagi  na  szeroki,  ogólnikowy  charakter 

wezwania,  również  wyjaśnienia  Odwołującego  mogą  podlegać  dalszemu  doprecyzowaniu, 

powołując  się  w  tym  zakresie  na  wyrok  Izby  w  sprawie  o sygn.  akt  KIO  1056/20.  Zdaniem 

Przystępującego  z  tego  powodu  odwołanie  zostało  wadliwie  skonstruowane,  ponieważ 

przedmiotem  prawidłowo  wniesionego  odwołania  powinien  być  co  najwyżej  zarzut  braku 

dalszego  wezwania  do  wykonawcy  do  złożenia  dalszych  wyjaśnień  i  adekwatne  do  tego 

żądanie. Ponadto odwołanie została wadliwie skonstruowane, gdyż przedmiotem prawidłowo 

wniesionego odwołania powinien być co najwyżej zarzut braku wezwania do wykonawcy do 

złożenia  wyjaśnień  w  zakresie  jakim  zdaniem  Odwołującego  wyjaśnienia  (nie  oferta)  tego 

wzmagają.  Odwołanie  została  wadliwie  skonstruowane,  także  z  tego  powodu.  że  jest 

nieskonkretyzowane. 

gdyż  Odwołujący  posługuje  się  argumentacją  o  kilkudziesięciu 

tysiącach  złotych,  a  środek  ochrony  prawnej  nie  może  być  ogólników  a  następnie 

konkretyzowane  w toku  rozprawy. 

W  tym  zakresie  Przystępujący  wskazał  także  na  wyrok 

TSUE w sprawie C- 68/13

, stanowiący, że  rażąco niska cena oferty powinna być oceniana 

„w  stosunku  do  usługi”.  Instytucja  zamawiająca  może  zatem,  w  ramach  badania  rażąco 

niskiej  oferty,  w  celu  zapewnienia  zdrowej  konkurencji,  uwzględnić  nie  tylko  okoliczności 

wymienione  w  art.  37  ust.  2  dyrektyw

y  92/50,  lecz  również  wszystkie  istotne  elementy  w 

związku  z  odnośną  usługą.  Odwołanie  została  wadliwie  skonstruowane.  także  z  tego 

powodu, że Odwołujący nie wskazał w którym miejscu oferta Przystępującego jest niezgodna 

z  treścią  specyfikacji,  a  środek  ochrony  prawnie  nie  może  być  ogólników  a  następnie 

konkretyzowane  w  toku  rozprawy. 

Przystępujący  wskazał  tutaj  na  wyrok  Izby  o  sygn.  akt: 

KIO 709/20, sygn. akt: KIO 715/20. 

Zdaniem  wykonawcy  Drogi  i  Mosty  odwołanie  zostało  wadliwie  skonstruowane, 

również  z  tego  powodu.  że  z  natury  rzeczy  wyjaśnienia  ceny  dotyczą  jedynie  istotnych 

elementów  zamówienia,  nie  zaś  każdego  elementu  zamówienia.  w  szczególności  gdy 

zamawiający  o szczegóły  nie  dopytuje,  to  wykonawca  agreguje  koszty.  W  tym  zakresie 

Przystępujący  przywołał  stanowisko  wyrażone  przez  Izbę  w  wyroku  o  sygn.  akt:  KIO 

Ponadto twierdzenie Odwołującego co do tego, że oferta nie uwzględnia wszystkich 

kosztów realizacji zamówienia, jest całkowicie bezpodstawne. Odwołujący poprzestał w tym 

zakresie  na  gołosłownym  twierdzeniu,  co  nie  podlega  konwalidacji  w  toku  rozprawy. 

Przystępujący  ponownie  wskazał,  że  nie  istnieje  jeden  wyłącznie  poprawny  i  wspólny 

wszystkim wykonawcom w danym postępowaniu wzorzec konstruowania ceny. Metodologia 

konstruowania  ceny  jest  r

óżna.  Przystępujący  w  cenie  oferty  uwzględnił  wszystkie 

wymagania  Zamawiającego  przewidziane  w  dokumentach  zamówienia  oraz  wszystkie 

związane  z  nimi  koszty,  rozsądny  zysk  i  wycenę  ryzyk.  Odwołujący  zatem  błędnie 

interpretuje  złożone  przez  Przystępującego  kosztorysy  i  wyciąga  nieprawidłowe  wnioski. 

Zamawiający  co  istotne  nie  przewidział,  odnośnie  kosztorysowania  żadnych  szczególnych 

wymogów  (np.  rozbicia  ceny),  pozostawiając  tym  samy  decyzję  w  tym  zakresie 

wykonawcom.  

Odnosząc  się  z  ostrożności  do  zarzutów  odwołania  dotyczących  nieuwzględniań 

określonych  kosztów  Przystępujący  w  zakresie  kosztów  związanych  z  tymczasową 

organizacją  ruchu  wyjaśnił,  iż  uwzględnił  w  ofercie  wymogi  Zamawiającego  wynikające 

z 

projektu  czasowej  organizacji  ruchu,  przyjął  w  tym  zakresie  następujące  założenie,  że 

oznakowanie  tymczasowe  w  tym:  znaki  u21a/b  oraz  sygnalizatory  są  to  znaki,  które  każdy 

Wykonawca  używa  wielokrotnie  na  różnych  budowach  aż  do  momentu  ich  zużycia.  Takimi 

znakami  dysponuje  Przystępujący  i  nie  musi  ich  nabywać.  Przy  czym,  Zamawiający  nie 

wymagał nowego oznakowania tymczasowego. Zatem założenie Odwołującego jest błędne, 

że  każda  nowa  budowa  wymaga  zakupu  nowego  oznakowania  tymczasowego  i  że 

prawidłowa kalkulacja musi uwzględniać zakup nowego oznakowania w każdym przypadku. 

W  zakresie 

braku  uwzględnienia  w  wycenie  kosztów  wykonania  i  montażu  tablic 

informacyjnych 

Przystępujący  wskazał,  iż  uwzględnił  koszt  wykonania  i  montażu  tablic 

informacyjnych w 

wycenie stałej organizacji ruchu. Taki sposób kalkulacji jest jak najbardziej 

prawidłowy.  Na  marginesie  wskazał,  że  koszt  wykonania  nowych  tablic  informacyjnych  jest 

przez  Odwołującego  kilkukrotnie  zawyżony,  na  potrzeby  przyjętej  strategii  procesowej. 

Odnośnie  braku  uwzględnienia  opłat  za  czasowe  zajęcie  działek  Przystępujący  przyjął 

założenie,  że  w celu  należytego  wykonania  zamówienia  nie  jest  konieczne  zajmowanie 

czasowe działek przyległych do terenu budowy i tym samym ponoszenie z tego tytułu opłat. 

Zamawiający  nie  formułował  wymogu  zajęcia  działek  przyległych  do  terenu  budowy.  W 

zakresie 

braku  uwzględnienia  kosztów  utylizacji  materiałów  z  rozbiórki  Przystępujący 

wskazał, iż zostały one rozbite na poszczególne koszty robót rozbiórkowych. W odniesieniu 

do  braku 

uwzględnienia  kosztów  robót  ziemnych  przy  wycince  drzew  wynikających  ze 

specyfikacji  technicznych 

Przystępujący  wskazał,  iż  uwzględnił  wymóg  Zamawiającego 

wynikający  z  STWiORB:  „doły  po  wykarczowanych  pniach  należy  wypełnić  gruntem 

przydatnym  do  budowy  nasypów  i zagęścić,  zgodnie  z  wymaganiami  zawartymi  w  OST  D-

02.00.00  „Roboty  ziemne”.  Przystępujący  przyjął,  że  doły  po  wykarczowanych  pniach 

zostaną  uzupełnione  materiałem  ziemnym  z  korytowania  pod  warstwy  konstrukcyjne 

nawierzchni uzyskanym na miejscu budowy. Zakup nowego materiału nie jest wymagany i w 

związku z tym nie musiał być skalkulowany. W odniesieniu do braku uwzględnienia kosztów 

robót  ziemnych  przy  rozbiórce  ogrodzeń.  wynikający  ze  specyfikacji  technicznych 

Przystępujący  wskazał,  iż  wartość  robót  ziemnych  została  wliczona  w  koszt  rozbiórki 

ogrodzeń.  Co  do  braku  uwzględnienia  prawidłowej  ilości  robót  ziemnych  oraz  prawidłowej 

ilości  robót  brukarskich  i  bitumicznych  Przystępujący  wskazał,  że  nie jest  w  stanie  odnieść 

się  do  tego  twierdzenia,  ze  względu  na  to,  że  Odwołujący  nie  opisał  na  czym  miała  by 

p

olegać  rzekoma  nieprawidłowość.  Oświadczył,  że  uwzględnił  i  skalkulował  w  cenie 

ryczałtowej bezpośrednie i pośrednie niezbędne do należytego wykonania przedmiotowego 

zamówienia,  w  tym  rozsądny  zysk.  Co  do  braku  uwzględnienia  kosztów  kredytowania 

inwestycji

. ryzyka oraz zysku Przystępujący wskazał, iż uwzględnienie w cenie oferty zysku 

oraz  kosztów  pośrednich  wprost  wynika  ze  złożonych  przez  Przystępującego  wyjaśnień. 

Poniższe wskaźniki cenotwórcze zostały podane w piśnie wyjaśniającym rażąco niską cenę: 

do 

obliczeń  ceny  ofertowej  przyjęto  następujące  składniki  cenotwórcze:  koszty  pośrednie 

(Kp)= 65% od (R+S), zysk kalkulacyjny (Z) = 10% od (R+S+Kp).  

Przystępujący  wskazał  także,  iż  jego  oferta  jest  zgodna  z  przepisami  dotyczącymi 

kosztów pracy. Wskazana w wyjaśnieniach Przystępującego stawka roboczogodziny przyjęta 

do  kalkulacji  ceny  ofert  wynosząca  średnio  25  zł  netto  jest  wyższa  od  minimalnego 

wynagrodzenia  za  pracę  albo  minimalnej  stawki  godzinowej,  ustalonej  na  podstawie 

przepisów  ustawy  z  dnia  10  października  2002  r.  o  minimalnym  wynagrodzeniu  za  pracę. 

Stwierdzenia  takiego  można  dokonać  na  podstawie  wskazanej  wprost  w  wyjaśnieniach 

kwoty.  Jednocześnie,  stawka  ta  nie  budzi  wątpliwości  wbrew  stanowisku  Odwołującego  co 

do rynkowości. Należyte wykonanie zamówienia z taką właśnie średnią stawką jest możliwe 

i 

uzasadnione,  uwzględniając w tym  kluczowy  personel.  Przedmiotowa stawka nie oznacza 

w 

żaden sposób, że kluczowa kadra wskazana w wykazie osób, będzie wynagradzana w ten 

sposób,  że  za  godzinę  pełnienia  funkcji  przykładowo  kierownik  budowy  otrzyma 

wynagrodzenie  wysokości  25  zł  netto.  Metodologie  wyliczania  kosztów  roboczogodziny 

pracowników  są  różne.  Zamawiający  pozostawił  to  wykonawcom  nie  precyzując  wymogów 

szczegółowych  w  tym  zakresie.  Jedyny  wymóg  to  realność  ceny  oferty,  w  tym  kosztów 

robocizny.  

Ponadto  Przystępujący  podniósł,  iż  treść  jego  oferty  jest  zgodna  z  warunkami 

zamówienia.  Zastrzeżenia Odwołującego  odnośnie poszczególnych  pozycji  kosztorysowych 

czy  rzekomego  nieuwzględnienia  wszystkich  kosztów  bezpośrednich  i  pośrednich  realizacji 

przedmiotowego  zamówienia  są  niezasadne.  Wyciąganie  dalej  idących  wniosków  co  do 

niezgodności  oferty  z  warunkami  zamówienia  z  tych  samych  powodów  tym  bardziej  jest 

niezasadne.  Zakres  zaoferowanego  świadczenia  odpowiada  zakresowi  wymaganemu 

w 

dokumentach  zamówienia.  Odwołujący  nie  przedstawił  dowodu  potwierdzającego 

niezgodność oferty Przystępującego z dokumentami zamówienia.  

Podsumowując Przystępujący Drogi  i  Mosty  wskazał,  iż  w  związku  z  obniżeniem  cen 

wszystkich  ofert  w  stosunku  do  szacunkowej  wartości  zamówienia  powiększonej  o  wartość 

VAT,  Zamawiający  podjął  czynności  wyjaśniające,  w  związku  z  przekroczeniem  poziomu 

procent

owego  30%,  o  którym  mowa  w  Pzp.  Przy  czym  cena  oferty  Przystępującego  była 

zbliżona  do  cen  innych  ofert.  Również  była  znacznie  niższa  o  kwoty  jaką  przeznaczył 

inwestor.  Przystępujący  na  wezwanie  w  terminie  oraz  w  wymaganym  zakresie  złożył 

wyjaśnienia  dotyczące  zaoferowanego  wynagrodzenia  ryczałtowego.  Poza  kalkulacją  oraz 

szczegółowymi  informacjami  co  do  kosztów  pośrednich  bezpośrednich  i  kalkulowanego 

zysku, Przystępujący podał również szczegóły dotyczące sposobu realizacji oraz potencjału 

własnego  i  inne  obiektywne  okoliczności,  które  pozwoliły  mu  na  złożenie  konkurencyjnej 

oferty.  Informacje  te  były  konkretne  i  wystarczające  do  zweryfikowania  przez 

Zamawiającego, co potwierdził wybór oferty najkorzystniejszej. Przystępujący nie zgodził się 

z  zarzutem,  iż  na  sformułowane  generalnie  wezwanie,  odpowiedział  ogólnikowo  i  podzielił 

pogląd Izby, np. w wyroku: sygn. akt KIO 1157/20. Wskazał także na wyroki Izby w sprawie o 

sygn. akt KIO 2631/20, KIO 2812/20. 

Po przeprowadzeniu rozprawy z udziałem Stron i Uczestników postępowania, na 

podstawie  zgromadzonego  w sprawie 

materiału  dowodowego,  Krajowa  Izba 

Odwoławcza ustaliła i zważyła, co następuje: 

Izba  stwierdziła,  iż  nie  została  wypełniona  żadna  z  przesłanek  skutkujących 

odrzuceniem odwołania na podstawie art. 528 ustawy Pzp. 

Wobec spełnienia przesłanek określonych w art. 525 ust. 1 - 3 ustawy Pzp Izba uznała 

za  skuteczne  przystąpienie  zgłoszone  do  postepowania  odwoławczego  przez  wykonawcę 

Granar  Spółka  z  ograniczoną  odpowiedzialnością  z  siedzibą  w Warszawie  po  stronie 

Odwołującego  oraz  wykonawcę  J.  K.  prowadzącego  działalność  gospodarczą  pod  firmą 

Drogi  i  Mosty  J.K. 

w  Kacicach  po  stronie  Zamawiającego,  dopuszczając  ww.  wykonawców 

do  udziału  w  postępowaniu  w  charakterze  uczestników  w zakreślonym  w  przystąpieniach 

zakresie.  

Następnie Izba stwierdziła, iż Odwołujący, którego oferta mogłaby zostać wybrana jako 

najkorzystniejsza  w  przypadku  potwierdzeni

a  się  zarzutów  odwołania  i  wyeliminowania 

z 

postępowania  ofert  obu  Przystępujących,  wykazał,  iż  posiada  interes  w uzyskaniu 

zamówienia  oraz  może  ponieść  szkodę  w  wyniku  naruszenia  przez  Zamawiającego 

przepisów  ustawy,  czym  wypełnił  materialnoprawne  przesłanki  dopuszczalności  odwołania, 

o 

których mowa w art. 505 ust. 1 ustawy Pzp.  

Izba  dokonała  ustaleń  faktycznych  w  oparciu  o  dokumentację  postępowania  o 

udzielenie zamówienia przekazaną przez Zamawiającego, w szczególności SWZ, informację 

z  otwarcia  ofert,  informację  o  kwocie,  jaką  Zamawiający  zamierza  przeznaczyć  na 

sfinansowanie 

zamówienia,  oferty  wykonawców  Drogi  i  Mosty  oraz  Granar,  wezwania  do 

wyjaśnień  dotyczących rażąco niskiej ceny skierowane do ww. wykonawców oraz udzielone 

przez  nich  w  odpowiedzi    w

yjaśnienia,  zawiadomienie  o  wyborze  oferty  najkorzystniejszej, 

protokół  postępowania.  Skład  orzekający  Izby  poddał  analizie  również  stanowiska 

i 

oświadczenia Stron postępowania złożone w pismach procesowych (odwołaniu, odpowiedzi 

na odwołanie, piśmie procesowym Przystępującego Drogi i Mosty) oraz ustnie do protokołu 

posiedzenia i rozprawy w dniu 18 czerwca 2021 r.  

Ponadto  Izba  dopuściła  i  przeprowadziła  dowody  z  dokumentów  złożonych  przez 

Odwołującego  na  rozprawie  oznaczonych  przez  niego  jako  dowody  nr  1-3  (oferta  cenowa 

wraz z wyciągiem z dokumentacji projektowej, opinia rzeczoznawcy D. J., opinia geodety z 

dnia  28.05.2021  r.),  na  okoliczności  wskazane  przez  Odwołującego  w  opisie  dowodów. 

P

rzedstawione  przez  Odwołującego  zestawienie  porównawcze  w  zakresie  powierzchni  i 

ilości  robót  oznaczone  jako  dowód  nr  4,  Izba  potratowała  jako  oświadczenia  własne 

Odwołującego, uzupełniające prezentowaną przez niego argumentację.  

Izba 

ustaliła, co następuje: 

Przedmiotem  zamówienia  jest  wykonanie  robót  budowlanych  polegających  na: 

Przebudowie  drogi  powiatowej  Nr  1807  W  w  Gminie  Serock  od  drogi  krajowej  nr  61  do 

skrzyżowania  z  drogą  powiatową  Nr  1805W,  w  zakresie  odcinka  I  -  ul.  Promyka 

w 

miejscowości  Karolino,  tj.  od  km  0+000  do  km  1+403,30  oraz  budowy  linii  kablowej 

oświetlenia  drogowego  o  długości  całkowitej  trasy  1433m,  w  tym  linia  kablowa  YAKXs 

4x25mm

Lc=1618m,  montaż  36  szt.  słupów  stalowych  o  wysokości  7m,  ocynkowanych, 

ok

rągłych-zbieżnych  o  grubości  ścianki  min.  3  mm,  montaż  36  szt.  wysięgników 

jednoramiennych  o  wym.  1,0mx1,5m,  montaż  36  szt.  opraw  LED  o  mocy  max,  32,1W  - 

parametry  oprawy  wg  wytycznych  zawartych  w  dokumentacji  projektowej  oraz  wykonanie 

innych  robót  elektrycznych  przewidzianych  dokumentacją  projektową  (wymiana  istniejącej 

skrzyni sterowania oświetleniem SON na skrzynię SOK). W zakresie przedmiotu zamówienia 

zostaną wykonane roboty: poszerzenie jezdni na szerokość 6,00 m, pogrubienie nawierzchni 

jezdni  w  cel

u  przystosowania  drogi  do  ruchu  KR3,  przebudowa  i  budowa  zjazdów 

publicznych,  przebudowa  i  budowa  zjazdów  indywidualnych  do  posesji,  budowa  nowych 

chodników,  uporządkowanie zieleni  przydrożnej tj.  usunięcie kolidujących drzew  i  krzewów, 

budowa  oświetlenia  drogowego.  Powyższe  roboty  zostały  objęte  dokumentacją  projektową 

wymieniona  w  pkt  VII.3  SWZ,  stanowiącą  jej  integralną  część.  Ponadto  w  pkt  VII.5  SWZ 

Zamawiający  wskazał,  iż  w  przypadku  wystąpienia  rozbieżności  w  załącznikach  do  SWZ 

przyjmuje  się  następującą  hierarchię  ważności  dokumentów:  1)  projekt  budowlano-

wykonawczy, 2) specyfikacje techniczne wykonania i odbioru robót, 3) przedmiar robót.  

Ponadto Zamawiający w pkt VII.6 SWZ wskazał, iż zgodnie z art. 95 ust. 1 ustawy Pzp, 

w  celu  zapewnienia  poprawne

go  wykonania  przedmiotu  umowy,  Zamawiający  wymaga 

zatrudnienia przez Wykonawcę lub Podwykonawcę na podstawie umowy o pracę, na okres 

realizacji  zamówienia,  osób  wykonujących  wskazane  przez  Zamawiającego  czynności 

w 

zakresie  realizacji  zamówienia  -  pracowników,  którzy  będą  wykonywać  czynności 

faktycznie  związane  z  przedmiotem  zamówienia  w  zakresie  robót  drogowych  tj.:  kierowcę 

samochodów  ciężarowych  oraz  dostawczych,  operatora  koparki  ładowarki,  operatora 

rozściełacza,  operatora  masy  asfaltowej,  operatora  walca,  brukarza,  montera  sieci 

elektroenergetycznych  i 

elektrycznych.  Wskazał,  że  wykonanie  wyżej  wymienionych 

czynności polega na wykonywaniu pracy w sposób określony w art. 22 § 1 ustawy z dnia 26 

czerwca  1974  r.  -  Kodeks  pracy  (Dz.  U.  z  2020  r.,  poz.  1320

)  oraz  wyjaśnił,  że  wymóg 

powyższy  nie  dotyczy  samego  Wykonawcy  lub  Podwykonawcy  (w  tym  wspólników  spółek 

osobowych),  który  osobiście  realizować  będzie  wyżej  wymienione  czynności  na  zasadzie 

jednoosobowej  działalności  gospodarczej  (samozatrudnienie).  Zamawiający  ponadto 

pozostawił ustalenie wymiaru zatrudnienia w gestii Wykonawcy. 

Wartość  szacunkowa  zamówienia  zgodnie  z  protokołem  postepowania  została 

ustalona na kwotę 3 228 206,73 zł.  

W  postępowaniu  wpłynęły  trzy  oferty  –  Odwołującego  z  ceną  2 987 670  zł  brutto, 

Przystępującego  Drogi  i  Mosty  z  ceną  2 345 678,90  zł  brutto  i  Przystępującego  Granar  z 

ceną  2 666 410,57  zł  brutto.  Wszyscy  wykonawcy  zaoferowali  tai  sam  okres  gwarancji  na 

roboty drogowe i taki sam okres gwarancji na budowę oświetlenia drogowego. Zamawiający 

wskazał,  iż  kwota  jaką  zamierza  przeznaczyć  na  sfinansowanie  zamówienia  wynosi 

000,00  zł,  w tym  3 565 000,00  zł  za  roboty  drogowe,  290 000,00  zł  za  budowę 

oświetlenia drogowego.  

Zamawiający  w  dniu  16  kwietnia  2021  r.  wezwał  wykonawców  Drogi  i  Mosty  oraz 

Granar do złożenia wyjaśnień zaoferowanej ceny. W treści wezwań Zamawiający wskazał, iż 

w  trakcie  badania  ofert  wątpliwości  wzbudziła  zaoferowana  przez  każdego  z  ww. 

wykonawców  cena  za  realizację  przedmiotu  zamówienia,  niższa  o  ponad  30%  od  wartości 

zamówienia  powiększonej  o  należny  podatek  od  towarów  i  usług,  oszacowanej  przed 

wszczęciem postępowania, co wypełnia okoliczności określone w art. 224 ust. 2 pkt 1 ustawy 

Pzp.  W  związku  z  powyższym,  działając  na  podstawie  art.  224  ust.  3  ustawy  Pzp, 

Zamawiający wezwał obu ww. wykonawców do udzielenia szczegółowych wyjaśnień, w tym 

złożenia dowodów, dotyczących wyliczenia ceny, w szczególności w zakresie: 1) zgodności 

z  przepisami  dotyczącymi  kosztów  pracy,  których  wartość  przyjęta  do  ustalenia  ceny  nie 

może  być  niższa  od  minimalnego  wynagrodzenia  za  pracę  albo  minimalnej  stawki 

godzinowej,  ustalonych  na  podstawie  przepisów  ustawy  z  dnia  10  października  2002  r.  o 

minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2020 r. poz. 2207) lub przepisów odrębnych 

właściwych  dla  spraw,  z  którymi  związane  jest  realizowane  zamówienie;  2)  zgodności  z 

przepisami  z  zakresu  prawa  pracy  i 

zabezpieczenia  społecznego,  obowiązującymi  w 

miejscu, w którym realizowane jest zamówienie; a ponadto: 3) metody budowy; 4) wybranych 

rozwiązań  technicznych,  wyjątkowo  korzystnych  warunków  związanych  z  realizacją  robót 

budowlanych;  5)  oryginalności  robót  budowlanych  oferowanych  przez  wykonawcę;  6) 

zgodności  z  prawem  w  rozumieniu  przepisów  o  postępowaniu  w  sprawach  dotyczących 

pomocy publicznej; 7) zgodności z przepisami z zakresu ochrony środowiska. Zamawiający 

wskazał, iż wyjaśnienia mają na celu ustalenie, czy oferta wykonawcy zawiera rażąco niską 

cenę  w  stosunku  do  przedmiotu  zamówienia.  Wyjaśnienia  i  dowody  należało  złożyć  w 

nieprzekraczalnym terminie do dnia 21 kwietnia 2021 r. do godz. 15.00. 

W  dniu  21  kwietnia  2021  r.  wykonawca  Drogi  i  Mosty  przedstaw

ił  wyjaśnienia,  w 

których  wskazał,  że  jest  zdolny  do  wykonania  zadania    za  kwotę  brutto  2.345.678,90  zł, 

zgodnie ze złożoną ofertą. Wyjaśnił, iż zaproponowana cena ofertowa jest niższa o 12% od 

średniej  arytmetycznej  cen  wszystkich złożonych  ofert  i jest  ceną  realną.  Do obliczeń  ceny 

ofertowej  przyjęto  następujące  składniki  cenotwórcze:  robocizna  (R)  =  25,00  zł  (za  1  r-g 

(roboczogodzinę); koszty zakupu materiałów (Kz) = 15 % od M; koszty pośrednie (Kp) = 65% 

od (R+S); zysk kalkulacyjny (Z) =  10%  od (R+S+Kp)

. Ponadto wykonawca wskazał, iż przy 

wynagrodzeniu  ryczałtowym,  jakie  zastosował  Zamawiający  za  wykonanie  zadania,  bierze 

się  pod  uwagę  wartość  całego  zamówienia,  nie  analizując  poszczególnych  pozycji 

kosztorysowych.  Wykonawca  podniósł  ponadto,  iż  dysponuje  własną  wytwórnią  mas 

bitumicznych  AMMANN  o  wydajności  160/200  Mg/h  zlokalizowaną  w  miejscowości  Kacice 

k/Pułtusk,  własną  wytwórnią  prefabrykatów  betonowych  zlokalizowaną  w  miejscowości 

Kosewo  k/Nasielska  oraz  kopalnią  kruszyw  w  Sułkowie  Borowym  k/Mławy.  Dysponuje 

również  własnym  sprzętem  tj.:  układarki  mas  bitumicznych,  walce,  środki  transportowe, 

koparki,  koparko 

–  ładowarki,  ładowarki,  równiarki,  skrapiarki.  W/w  wytwórnie,  kopalnia, 

sprzęty,  a także  ekipy  wykonawcze  oraz  wykwalifikowana  kadra  inżynierska  pozwala  na 

znaczne  zmniejszenie  kosztów.  Natomiast  bliska  odległość  przedmiotowego  zadania  oraz 

własne  place  składowe  w  m.  Kacice,  Nasielsk  oraz  Legionowo,  dodatkowo  zmniejszają 

koszty  transportu.  Materiały  użyte  do  wykonania  w/w  zadania  posiadają  atesty  spełniające 

wymogi  zawarte  w 

SWZ.  Biorąc  pod  uwagę  powyższe,  zdaniem  wykonawcy  zaoferowana 

cena  jest  ceną  realną  i  rzetelną  z  uwzględnieniem  kompleksowej  realizację  przedmiotu 

zamówienia  w  oparciu  o dokumentację  projektową,  własny  przedmiar  i  zapisy  SWZ  oraz 

gwarantuje  właściwą  jakość  wykonania  zgodnie  z  obowiązującymi  przepisami  i  zasadami 

wiedzy  technicznej.  Do  wyjaśnień  wykonawca  załączył  kosztorys  dla  branży  drogowej  i 

branży elektroenergetycznej.  

W  dniu  21  kwietnia  2021  r.  wykonawca  Granar  przedstawi

ł  wyjaśnienia,  w  których 

wskazał,  że  przyjęte  w  ustaleniu  ceny  koszty  pracy  są  wyższe  od  minimalnego 

wynagrodzenia  za  prac

ę  ustalonego  na  podstawie  ustawy  z  dnia  10  października  2002r.  o 

minimalnym  wynagrodzeniu  za  prac

ę  (Dz.  U.  2020  poz.  2207).  Wykonawca  wyjaśnił,  że 

podczas  realizacji  kontraktów  na  roboty  drogowe  wartość  zużywanych  materiałów  stanowi 

ok. 50-

60% ogólnej wartości kontraktu. Wykonawca, z racji wieloletniej współpracy ze stałymi 

dostawcami  materia

łów  (materiały  brukarskie,  mieszanki  mineralno-asfaltowe,  kruszywa, 

beton,  podsypka  cementowo-piaskowa,  materia

ły  kanalizacyjne,  itp.)  otrzymuje  w  chwili 

obecnej  maksymalne  rabaty.  W  zwi

ązku  z  powyższym  wykonawca  Granar  jest  w  stanie 

zaoferowa

ć  konkurencyjne  ceny  na  roboty  do  poszczególnych  Zamawiających.  Dodatkowo 

zaznaczył, że kontakt zlokalizowany jest w bardzo bliskiej odległości od zakładów produkcji i 

dostawców  materiałów  z  którymi  współpracuje,  co  powoduje  że  koszty  transportu  są 

minimalne. 

Z 

racji 

tego, 

że  Wykonawca  działa  jako  spółka  z  ograniczoną 

odpowiedzialnością, ze względu na tajemnicę handlową nie może do powyższych wyjaśnień 

dołączyć  ofert  jakie  posiada  na  poszczególne  materiały.  Ponadto  wykonawca  Granar 

wyjaśnił,  że  wszystkie  roboty  wykonuje  własnym  sprzętem,  nie  korzystając  ze  sprzętu 

wynajmowanego,  co  pozwala  na  obni

żenie  kosztów.  Wyjaśnił  także,    że  własny  sprzęt 

posiada w ca

łości zamortyzowany, stąd przyjęte do kalkulacji cenowej stawki tego sprzętu są 

na  bardzo  niskim  poziomie.  Jednocze

śnie  wykonawca  potwierdził,  że  w  swojej  ofercie 

uwzgl

ędnił  cały  zakres  rzeczowy  zamówienia  określony  w  SWZ  zgodnie  z  załączoną 

dokumentacją  projektową  oraz  zgodnie  ze  specyfikacją  techniczną  wykonania  i  odbioru 

robót.  W  załączeniu  do  wyjaśnień  wykonawca  Granar  złożył  kosztorysy  ofertowe  dla  robót 

drogowych i budowy oświetlenia drogowego.  

Zamawiający  w  dniu  5  maja  2021  r.  zawiadomił  wykonawców  o  wyborze  oferty 

najkorzystniejszej,  za  którą  uznał  ofertę  Przystępującego  Drogi  i  Mosty.  Drugą  kolejności 

w rankingu ofert 

była oferta Przystępującego Granar, a trzecią oferta Odwołującego.  

Izba zważyła, co następuje: 

Biorąc pod uwagę zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, poczynione ustalenia 

faktyczne oraz orzekając w granicach zarzutów zawartych w odwołaniu, Izba stwierdziła, iż 

odwołanie  zasługuje  na  uwzględnienie  w  zakresie  zarzutu  dotyczącego  zaniechania 

odrzucenia ofert Przystępującego Drogi i Mosty oraz Przystępującego Granar na podstawie 

art. 226 ust. 1 pkt 8 w zw. z art. 224 ust. 6 ustawy Pzp.  

Przywołując  aktualnie  obowiązujące  regulacje  prawne  dotyczące  badania  cen  ofert 

należy wskazać, że zgodnie z art. 224 ust. 1 ustawy Pzp jeżeli zaoferowana cena lub koszt, 

lub  ich  istotne  części  składowe,  wydają  się  rażąco  niskie  w  stosunku  do  przedmiotu 

zamówienia lub budzą wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu 

zamówienia  zgodnie  z  wymaganiami  określonymi  w  dokumentach  zamówienia  lub 

wynikającymi  z  odrębnych  przepisów,  zamawiający  żąda  od  wykonawcy  wyjaśnień,  w  tym 

złożenia  dowodów  w  zakresie  wyliczenia  ceny  lub  kosztu,  lub  ich  istotnych  części 

składowych. Zgodnie z ust. 2 tego przepisu w przypadku gdy cena całkowita oferty złożonej 

w terminie jest niższa o co najmniej 30% od: 1) wartości zamówienia powiększonej o należny 

podatek  od  towarów  i  usług,  ustalonej  przed  wszczęciem  postępowania  lub  średniej 

arytmetycznej cen wszystki

ch złożonych ofert niepodlegających odrzuceniu na podstawie art. 

226 ust. 1 pkt 1 i 

10, zamawiający zwraca się o udzielenie wyjaśnień, o których mowa w ust. 

1, chyba że rozbieżność wynika z okoliczności oczywistych, które nie wymagają wyjaśnienia; 

2)  warto

ści  zamówienia  powiększonej  o  należny  podatek  od  towarów  i  usług, 

zaktualizowanej z 

uwzględnieniem okoliczności, które nastąpiły po wszczęciu postępowania, 

w szczególności istotnej zmiany cen rynkowych, zamawiający może zwrócić się o udzielenie 

wyjaśnień,  o których  mowa  w  ust.  1.  Jak  stanowi  ust.  3  wyjaśnienia  mogą  dotyczyć  w 

szczególności: 1) zarządzania procesem produkcji, świadczonych usług lub metody budowy; 

2) wybranych rozwiązań technicznych, wyjątkowo korzystnych warunków dostaw, usług albo 

związanych  z realizacją  robót  budowlanych;  3)  oryginalności  dostaw,  usług  lub  robót 

budowlanych  oferowanych  przez  wykonawcę;  4)  zgodności  z  przepisami  dotyczącymi 

kosztów  pracy,  których  wartość  przyjęta  do  ustalenia  ceny  nie  może  być  niższa  od 

minimalnego  wynagrodz

enia  za  pracę  albo  minimalnej  stawki  godzinowej,  ustalonych  na 

podstawie przepisów ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za 

pracę  (Dz.U.  z  2018  r. poz.  2177 oraz  z  2019  r. poz.  1564)  lub  przepisów  odrębnych 

właściwych  dla  spraw,  z  którymi  związane  jest  realizowane  zamówienie;  5)  zgodności  z 

prawem  w  rozumieniu  przepisów  o  postępowaniu  w  sprawach  dotyczących  pomocy 

publicznej; 6) zgodności z przepisami z zakresu prawa pracy i zabezpieczenia społecznego, 

obowiązującymi  w miejscu,  w  którym  realizowane  jest  zamówienie;  7) zgodności  z 

przepisami  z  zakresu  ochrony  środowiska;  8)  wypełniania  obowiązków  związanych  z 

powierzeniem wykonania części zamówienia podwykonawcy.  

Z

naczenie dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy miały także przepisy art. 224 ust. 

–  6  ustawy  Pzp.  Zgodnie  z  ust.  4  ww.  przepisu  w  przypadku  zamówień  na  roboty 

budowlane lub usługi, zamawiający jest obowiązany żądać wyjaśnień, o których mowa w ust. 

1, co najmniej w zakresie określonym w ust. 3 pkt 4 i 6. W świetle art. 224 ust. 5 ustawy Pzp 

obowiązek  wykazania,  że  oferta  nie  zawiera  rażąco  niskiej  ceny  lub  kosztu  spoczywa  na 

wykonawcy.  W 

myśl  ust.  6  tego  przepisu  odrzuceniu,  jako  oferta  z  rażąco  niską  ceną  lub 

kosztem,  podlega  oferta  wykonawcy,  który  nie  udzielił  wyjaśnień  w  wyznaczonym  terminie, 

lub jeżeli złożone wyjaśnienia wraz z dowodami nie uzasadniają podanej w ofercie ceny lub 

kosztu. 

Jak wynika z  powyższych regulacji,  w  sytuacji  gdy zaistnieją przesłanki do  wezwania 

wykonawcy  do  złożenia  wyjaśnień  na  podstawie  art.  224  ust.  1  lub  2  ustawy  Pzp, 

wykonawca został ustawowo zobowiązany do wykazania, że jego oferta nie zawiera rażąco 

niskiej  ceny.    Zwrócenie  się  przez  zamawiającego  do  wykonawcy  o  złożenie  wyjaśnień  w 

przedmiocie  rażąco  niskiej  ceny  oznacza  obciążenie  wykonawcy  ciężarem  dowodu  w 

zakresie  wykazania,  że  zaoferowana  cena  nie  jest  rażąco  niska.  Na  powyższe  wskazuje 

wprost  art.  224  ust.  5  ustawy  Pzp.  W

yjaśnienia  wykonawcy  co  do  zasady  muszą  być 

konkretne,  wyczerpujące,  odpowiednio  umotywowane,  rzeczywiście  uzasadniające  podaną 

w  ofercie  cenę,  wykazujące,  że  możliwe  i  realne  jest  wykonanie  zamówienia  za 

zaproponowaną  cenę.  Powyższe  wynika  z faktu,  że  to  wyłącznie  na  podstawie  złożonych 

wyjaśnień Zamawiający dokonuje oceny czy oferta  zawiera rażąco niską cenę lub koszt, czy 

też  rażąco  niskie  ich  istotne  części  składowe.  Obowiązkiem  wykonawcy  jest,  aby  w 

odpowiedzi na wezwanie wystosowane przez zamawiającego udzielił wyjaśnień dotyczących 

okoliczności,  które  wpłynęły  na  wysokość  zaoferowanej  ceny  w  taki  sposób,  aby  na  ich 

podstawie możliwe było jednoznaczne ustalenie, że cena oferty (odpowiednio koszt, istotna 

część  składowa)  nie  jest  ceną  rażąco  niską.  Efektem  składanych  wyjaśnień  ma  być 

stworzenie  podstaw  do  uznania  przez  zamawiającego,  że  podejrzenie  dotyczące  rażąco 

niskiej  ceny  oferty  nie  było  uzasadnione. Podkreślić  trzeba,  iż  nie  tylko  nieudzielenie 

wyjaśnień w wyznaczonym terminie skutkować będzie koniecznością odrzucenia oferty, ale 

także złożenie takich wyjaśnień, które nie uzasadniają podanej w ofercie ceny (por. art. 224 

ust. 6 ustawy nPzp).  

W  przedmiotowej  sprawie  należy  zwrócić  szczególną  uwagę  na  wprowadzony  na 

gruncie  aktualnie  obowiązującej  ustawy  Pzp  obowiązek  żądania  przez  Zamawiającego 

w przyp

adku  zamówień  na  roboty  budowlane  lub  usługi  wyjaśnień  co  najmniej  w  zakresie 

zgodności  z  przepisami  dotyczącymi  kosztów  pracy,  których  wartość  przyjęta  do  ustalenia 

ceny nie może być niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę albo minimalnej stawki 

godz

inowej,  ustalonych  na  podstawie  przepisów  ustawy  z  dnia  10  października  2002  r. 

o 

minimalnym wynagrodzeniu za pracę oraz zgodności z przepisami z zakresu prawa pracy 

i 

zabezpieczenia  społecznego,  obowiązującymi  w  miejscu,  w  którym  realizowane  jest 

zamówienie. Przepis art. 224 ust. 4 ustawy Pzp koreluje z wyrażoną w art. 95 ust. 1 ustawy 

Pzp  (mającym  zastosowanie  także  w  odniesieniu  do  postępowań  o  udzielenie  zamówień 

klasycznych o wartości mniejszej niż progi unijne, prowadzonych w trybie podstawowym bez 

ne

gocjacji)  koniecznością  określenia  przez  zamawiającego  w  ogłoszeniu  o  zamówieniu  lub 

dokumentach zamówienia na usługi lub roboty budowlane wymagań związanych z realizacją 

zamówienia  w  zakresie  zatrudnienia  przez  wykonawcę  lub  podwykonawcę  na  podstawie 

stos

unku  pracy  osób  wykonujących  wskazane  przez  zamawiającego  czynności  w  zakresie 

realizacji  zamówienia,  jeżeli  wykonanie  tych  czynności  polega  na  wykonywaniu  pracy 

w 

sposób  określony  w art.  22  §  1 ustawy  z  dnia  26  czerwca  1974  r.  -  Kodeks  pracy. 

W aktualnie 

obowiązującej  ustawie  Pzp  przewidziano  mechanizmy  mające  na  celu 

przeciwdziałanie  zatrudnianiu  osób  w  oparciu  o  umowy  cywilnoprawne,  w  sytuacji  gdy 

wykonywane  przez  nie  czynności  w  istocie  stanowią  świadczenie  pracy  w  rozumieniu 

Kodeksu  pracy  i 

umożliwienie  zamawiającym  realnej  i  skutecznej  weryfikacji  działań 

wyk

onawców  w tym  zakresie  (por.  art.  95  ust.  2  ustawy  Pzp  wprowadzający  konieczność 

określenia  m.in.  sposobu  weryfikacji  zatrudnienia  osób  w  oparciu  o  umowę  o  pracę  i 

uprawnień  zamawiającego  w  zakresie  kontroli  spełniania  przez  wykonawcę  wymagań 

związanych  z  zatrudnianiem  tych  osób  oraz  sankcji  z tytułu  niespełnienia  tych  wymagań). 

Art.  224  ust.  4  ustawy  Pzp  jest  jednym  z 

narzędzi  służących  takiej  weryfikacji, 

umożliwiającym  zamawiającym  zbadanie jeszcze na  etapie  prowadzenia postępowania czy 

w  cenie  oferty  uwzględniono  wszelkie  niezbędne  w świetle  przepisów  koszty  związane  z 

zatrudnianiem  osób  mających  realizować  zamówienie  na  umowę  o  pracę  i  czy  przyjęte  do 

kalkulacji wynagrodzenie pracowników nie jest niższe niż ustawowo wymagane.

Naturalną  konsekwencją  istnienia  po  stronie  zamawiającego  prowadzącego 

postępowanie o udzielenie zamówienia na roboty budowlane lub usługi obowiązku wezwania 

wykonawcy  do  wyjaśnień  w  ww.  zakresie,  jest  zaktualizowanie  się  po  stronie  wykonawcy 

obowiązku  udzielenia  stosownych  wyjaśnień  w  kwestii  kosztów  pracy  i  zgodności  z 

przepisami prawa pracy w przypadku otrzymania takiego wezwania. 

Obowiązek taki wywieść 

można  także  na  gruncie  art.  224  ust.  5  ustawy  Pzp,  który  wskazuje,  iż  to  na  wykonawcy 

spoczywa ciężar wykazania, że jego oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny.  

Przenosząc  powyższe  na  grunt  przedmiotowej  sprawy  należy  zauważyć,  że 

Z

amawiający - w celu zapewnienia poprawnego wykonania przedmiotu umowy - przewidział 

w  SWZ  obowiązek  zatrudnienia  przez  wykonawcę  (i  podwykonawcę)  na  podstawie  umowy 

o 

pracę, na okres realizacji zamówienia, osób wykonujących czynności faktycznie związane 

z 

przedmiotem  zamówienia  w  zakresie  robót  drogowych  tj.:  kierowcę  samochodów 

ciężarowych  oraz  dostawczych,  operatora  koparki  ładowarki,  operatora  rozściełacza, 

operatora masy asfaltowej, operatora walca,  brukarza, montera sieci elektroenergetycznych 

i elektrycznych

. Ponadto Zamawiający, respektując treść art. 224 ust. 4 ustawy Pzp, zażądał 

zarówno  od  wykonawcy  Drogi  i  Mosty,  jak  i  od  wykonawcy  Granar,  wyjaśnień  m.in.  w 

zakresie  zgodności  z  przepisami  dotyczącymi  kosztów  pracy  i  przepisami  z  zakresu  prawa 

pracy  i 

zabezpieczenia  społecznego.  Co  więcej,  Zamawiający  aspekty  te  wymienił  w 

pierwszej  kolejności,  a  dodatkowo  nawet  pogrubił  w  tym  miejscu  wezwania  czcionkę, 

akcentując  priorytetowe  znaczenie  tych  właśnie  elementów.  Żaden  z  Przystępujących  w 

zasadzie 

nie  udzielił  wyjaśnień  w  zakresie  kosztów  pracy,  pomimo  tego,  że  na  taki 

obowiązek wskazuje zarówno ustawa Pzp (art. 224 ust. 3 pkt 4 i 6 w zw. z art. 224 ust. 4), 

jak 

i treść wezwania do złożenia wyjaśnień zaoferowanej ceny.  

Mając  to  na  względzie  nie  sposób  zaaprobować  stanowiska  Przystępującego  Drogi 

i 

Mosty, że skoro wezwanie nie dotyczyło konkretnych zagadnień i referowało do przepisów 

ustawy,  to  wykonawca  przyjął  ich  własny  schemat  i  przedstawił  tylko  okoliczności  mające 

według  niego  znaczenie  dla  kalkulacji  ceny.  Owszem,  wezwanie  bazowało  na  przepisach 

ustawy Pzp, niemniej Przystępujący Drogi i Mosty pominął fakt, że na gruncie tych przepisów 

oraz  wystosowanego  do  niego  wezwania, 

miał  obowiązek  udzielić  wyjaśnień  w  zakresie 

zgodności z przepisami dotyczącymi kosztów pracy oraz przepisami z zakresu prawa pracy 

i 

zabezpieczenia społecznego. Oparcie treści wezwania przez Zamawiającego na brzmieniu 

przepisów  bynajmniej  nie  zwalnia  wykonawców  z  obowiązku  wyjaśnienia  okoliczności 

ustawowo wymaganych.  

Należy  zauważyć,  że  poza  lakonicznym  wskazaniem  stawki  robocizny  wykonawca 

Drogi  i  Mosty  nie  podał  żadnych  informacji  odnoszących  się  do  kosztów  pracy.  W  ocenie 

Izby podanie samej stawki za roboczogodzinę, w żaden sposób nie omówionej, nie stanowi 

dostatecznego 

wyjaśnienie przyjętych kosztów pracy. Mając na uwadze, że wartość kosztów 

pracy  przyjęta  do  ustalenia  ceny  nie  może  być  niższa  od  minimalnego  wynagrodzenia  za 

pracę  albo  minimalnej  stawki  godzinowej,  ustalonych  na  podstawie  właściwych  przepisów, 

wyko

nawca  powinien  w  treści  wyjaśnień  taki  fakt  nie  tylko  szczegółowo  omówić,  ale  i 

wykazać.  Posiłkując  się  w  tym  zakresie  §  6  ust.  2  rozporządzenia  Ministra  Infrastruktury  w 

sprawie  określenia  metod  i  podstaw  sporządzania  kosztorysu  inwestorskiego,  obliczania 

planowanych  kosztów  prac  projektowych  oraz  planowanych  kosztów  robót  budowlanych 

określonych  w programie  funkcjonalno  –  użytkowym  z  dnia  18 maja 2004  r.  (Dz.  U.  nr 130 

poz.  1389,  które  to  rozporządzenie  zgodnie  z  art.  97  ustawy  z  dnia  11  września  2019  r. 

Przepisy  wprowadzające  ustawę  –  Prawo  zamówień  publicznych  (Dz.  U.  z  2019  r.  poz. 

2020)  zachowuje  moc  do  dnia  wejścia  w  życie  przepisów  wykonawczych  wydanych  na 

podstawie  art.  34  ust.  2  ustawy  Pzp

)  należy  wskazać,  że  godzinowe  stawki  robocizny 

kosztorysowe

j  ustalone  na  podstawie  analizy  własnej  powinny  obejmować  wszystkie 

składniki zaliczane do wynagrodzenia oraz koszty pochodne naliczane od wynagrodzeń, a w 

szczególności płace zasadnicze; premie regulaminowe; płace dodatkowe (dodatki stażowe, 

inne  dodatki 

regulaminowe);  płace  uzupełniające  (wynagrodzenia  za  urlopy  i  inne  płatne 

nieobecności, zasiłki chorobowe, odprawy emerytalne, nagrody jubileuszowe); obligatoryjne 

obciążenia  płac;  odpisy  na  zakładowy  fundusz  świadczeń  socjalnych.  Wobec  braku 

przedstawieni

a  jakichkolwiek  informacji  przez  wykonawcę  Drogi  i  Mosty  odnoszącej  się  do 

kwestii  przyjętych  na  potrzeby  kalkulacji  ceny  oferty  kosztów  pracy  nie  sposób  ocenić  ich 

zgodności  z  przepisami  dotyczącymi  kosztów  pracy,  prawa  pracy  czy  zabezpieczenia 

społecznego,  a  okoliczność  czy  są  one  wyższe  od  minimalnego  wynagrodzenia  za  pracę 

wynikającego  z  właściwych  przepisów  można  co  najwyżej  domniemywać  na  podstawie 

wskazanej stawki za roboczogodzinę, nie ma jednak możliwości sprawdzenia tego faktu.  

Jak  słusznie  zauważył  Odwołujący,  Przystępujący  Drogi  i  Mosty  nie  podał  żadnych 

szczegółowych  informacji  odnoszących  się  do  przyjętych  kosztów  pracy,  co  uniemożliwia 

zweryfikowanie czy zostały one właściwie uwzględnione, z poszanowaniem obowiązujących 

przepisów  prawa.  Proste  wskazanie  stawki  roboczogodziny,  bez  jakiegokolwiek  omówienia 

faktycznie  przyjętych  kosztów  pracy,  nie  stanowi  rzetelnego  wyjaśnienia  kluczowych 

aspektów  zaakcentowanych  w  treści  wezwania,  jakie  Zamawiający  wystosował  do  ww. 

Przystępującego. 

Z kole

i wykonawca Granar w swoich wyjaśnieniach poprzestał wyłącznie 

na niczym nie popartym stwierdzeniu, że „przyjęte w ustaleniu ceny koszty pracy są wyższe 

od  minimalnego  wynagrodzenia  za  pracę”.  W  treści  wyjaśnień  tego  wykonawcy  brak  jest 

jakichkolwiek  dalszych 

informacji  w  zakresie  przyjętych  podczas  kalkulacji  ceny  oferty 

kosztów pracy, nawet co do stawki za roboczogodzinę. W ocenie Izby Zamawiający nie miał 

żadnej  możliwości  zweryfikowania  prawdziwości  twierdzeń  ww.  wykonawcy  i  zgodności 

przyjętych założeń z obowiązującymi przepisami prawa, w świetle czego nie sposób uznać, 

aby wykonawca Granar udzielił rzetelnej odpowiedzi na wezwanie Zamawiającego, w którym 

to  właśnie  kwestia  kosztów  pracy  i  zgodności  z  przepisami  z  zakresu  prawa  pracy  była 

szczególnie podkreślona. W wyjaśnieniach obu wykonawców (Granar oraz Drogi i Mosty) nie 

sposób  odnaleźć  informacji  na  temat  przyjętej  na  potrzeby  kalkulacji  cen  ofertowych 

wysokości  wynagrodzenia  pracowników,  nie  mówiąc  o  omówieniu  kwestii  uwzględnienia  w 

wyliczeniach  pozapłacowych  kosztów  pracy  obciążających  z  tego  tytułu  pracodawcę.  Na 

podstawie treści wyjaśnień brak jest możliwości ustalenia jakie faktycznie koszty pracy i na 

jakim poziomie zostały uwzględnione przez wykonawców.  

Ponadto  w  ocenie  Izb

y  nie  można  deprecjonować,  jak  czyni  to  Zamawiający  oraz 

Przystępujący  Drogi  i  Mosty,  konieczności  przedstawienia  przez  wykonawców  dowodów 

potwierdzających,  że  cena  nie  jest  rażąco  niska,  na  którą  to  konieczność  wskazywała 

zarówno treść wezwania, jak i na którą wskazuje ustawa Pzp (obowiązek ten wynika wprost 

z  art.  224  ust.  1  ustawy  Pzp,  gdzie  jednoznacznie  wskazano,  iż  „zamawiający  żąda  od 

wykonawcy wyjaśnień, w tym złożenia dowodów w zakresie wyliczenia ceny lub kosztu, lub 

ich  istotnych  części  składowych”,  a  potwierdzeniem  istnienia  powyższego  obowiązku  jest 

również  art.  224  ust.  6  ustawy  Pzp,  wskazujący  na  konieczność  odrzucenia  oferty   „jeżeli 

złożone wyjaśnienia wraz z dowodami nie uzasadniają podanej w ofercie ceny lub kosztu”). 

Ustawa  Pzp  nie  określa  katalogu  dowodów,  które  wykonawca  zobowiązany  jest  złożyć 

zamawiającemu  w celu  uzasadnienia  racjonalności  i  rynkowej  wyceny  swojej  oferty. 

Oznacza  to  więc,  że  każdy  dowód,  który  w ocenie  wykonawcy  potwierdza  argumentacje 

przedstawioną  w  wyjaśnieniach,  może  okazać  się  przydatny  i  pomocny  przy  dokonywanej 

przez  zamawiającego  ocenie.  Natomiast  ustawa  wyraźnie  nakłada  na  wykonawców 

obowiązek  przedstawienia  dowodów  na  poparcie  stawianych  twierdzeń,  ponieważ  same 

wyjaśnienia  rzadko  kiedy  mogą  być  uznane  za  w  pełni  obiektywne  jako  składane  przez 

podmiot bezpośrednio zainteresowany rozstrzygnięciem. Zamawiający musi mieć możliwość 

zweryfikowania  czy  okoliczności,  na  które  powołują  się  wykonawcy  znajdują 

odzwierciedlenie w rzeczywistości.  

Tymczasem,  jak 

zauważył  Odwołujący,  ani  Przystępujący  Granar,  ani  Przystępujący 

Drogi  i  Mosty  w  zasadzie 

nie  przedstawili  dowodów  potwierdzających  treść  złożonych 

wyjaśnień. Za niewystarczające w tym zakresie Izba uznała poprzestanie na przedstawieniu 

przez  wykonawców  uproszczonych  kosztorysów,  które  jakkolwiek  wskazują  na  sposób 

skalkulowania  ceny  ofert,  to  jednak  po  pierwsze 

stanowią  jedynie  oświadczenia  własne 

wykonawców, a po drugie są to dokumenty wyjaśniające sposób skalkulowania ceny, a nie 

dokumenty 

potwierdzające i uwiarygadniających w jakikolwiek sposób przyjęte koszty pracy 

czy 

też inne okoliczności wpływające na obniżenie ceny, na które wykonawcy powoływali się 

w treści wyjaśnień. Przedstawienie wiarygodnych dowodów dotyczących przyjętych kosztów 

pracy  nie  jest  utrudnione,  dowodami  takimi 

mogą  być  chociażby  zanonimizowane  umowy 

o 

pracę,  listy  płac,  wyciągi  z  ksiąg  rachunkowych.  Ww.  wykonawcy,  jak  zauważył 

Odwołujący, nie przedstawili także jakichkolwiek dowodów mających potwierdzać wskazane 

w 

wyjaśnieniach  okoliczności  wpływające  na  ustalenie  ceny  ofert  na  takim,  a  nie  innym 

poziomie.  Brak  jest  jakichkolwiek  obiektywnych 

dowodów  odnoszących  się  do  kosztów 

pozyskania materiałów czy dysponowania przez wykonawców odpowiednim sprzętem.  

Poziom 

skomplikowania  przedmiotu  zamówienia  czy  też  sama  wartość  zamówienia 

w 

ocenie Izby nie zwalnia wykonawców z ustawowego obowiązku przedstawienia dowodów 

potwierdzających  wiarygodność  okoliczności  przedstawianych  w  celu  wykazania,  że  oferta 

nie zawiera rażąco niskiej ceny. Izba nie zgodziła się także z Przystępującym Drogi i Mosty 

że  dowodami  takimi  są  podmiotowe  środki  dowodowe,  ponieważ  dokumenty  te  zostały 

Zamawiającemu  złożone  przez  Przystępującego  już  po  dokonaniu  przez  Zamawiającego 

oceny wyjaśnień w przedmiocie rażąco niskiej ceny i ustaleniu, że oferta wykonawcy Drogi 

i 

Mosty  została  oceniona  najwyżej,  w  celu  potwierdzenia  spełnienia  warunków  udziału 

w 

postępowaniu.  W  odniesieniu  do  Przystępującego  Granar  należy  dodać,  że  wykonawca 

ten 

wskazując  na  okoliczności  takie  jak  korzystne  relacje  handlowe  i  będące  ich 

konsekwencją  korzystne  ceny  materiałów  czy  posiadane  rabaty,  jednocześnie  odmówił 

złożenia jakichkolwiek dowodów zasłaniając się tajemnicą przedsiębiorstwa. Działanie takie 

jest  niezrozumiałe,  mając  na  uwadze  fakt,  że  ustawa  Pzp  daje  wykonawcom  możliwość 

zastrzeżenia  określonych  informacji  jako  stanowiących  tajemnicę  przedsiębiorstwa 

w 

przypadku  wykazania  spełnienia  przesłanek  z  art.  11  ust.  2  ustawy  o  zwalczaniu 

nieuczciwej  konkurencji

,  na  co  wskazywał  Odwołujący.  Przystępujący  Granar  sam  swoim 

działaniem  pozbawił  Zamawiającego  możliwości  zweryfikowania  prawdziwości  własnych 

twierdzeń,  podczas  gdy  przedstawienie  dokumentów  potwierdzających  treść  wyjaśnień  nie 

powinno 

powodować  po  jego  stronie  trudności  –  skoro  wykonawca  powołał  się  na  relacje 

handlowe, to istniała możliwość przedstawienia ofert partnerów handlowych lub zawartych z 

nimi umów, które potwierdzałyby ceny materiałów czy posiadane rabaty, a jeśli informacje te 

zdaniem wykonawc

y stanowiły tajemnicę przedsiębiorstwa to mogły one zostać przez niego 

odpowiednio 

zastrzeżone.

Brak  przedstawienia  szczegółowych  danych  i  dowodów  w  odniesieniu  do  kwestii 

kosztów  pracy  i  zgodności  z  obowiązującymi  przepisami,  ale  również  w  odniesieniu  do 

okoliczności  mających  wpływać  na  obniżenie  ceny,  na  które  wykonawcy  powoływali  się 

w 

treści wyjaśnień, powoduje, że ocena wyjaśnień złożonych przez wykonawcę Drogi i Mosty 

oraz  przez  wykonawcę  Granar  dokonywana  przez  Zamawiającego  siłą  rzeczy  opierać 

musi

ała  się  na  domysłach  i  jego  własnym  przekonaniu  co  do  możliwości  zrealizowania 

przedmiotu  zamówienia  za  zaoferowaną  cenę,  ewentualnie  w  tym  przypadku  także  na 

wcześniejszej  współpracy  z  danym  wykonawcą  i  wiedzy  co  do  posiadanych  przez  niego 

zasobów  (co  przyznał  na  rozprawie  Zamawiający).  Taka  sytuacja  nie  jest  akceptowalna  z 

perspektywy  zasady  równego  traktowania  wykonawców.  Jedynie  dodatkowo  należy 

wskazać,  że  jeżeli  wykonawca  powołuje  się  na  wyjątkowo  korzystne  dla  niego  warunki 

związane  z  realizacją  robót  czy  inne  okoliczności  wpływające  na  obniżenie  ceny  oferty,  to 

powinien  wyjaśnić  jakie  konkretnie  mają  one  przełożenie  na  poszczególne  elementy 

składowe  ceny,  jaki  jest  ich  realny  wpływu  na  przyjęte  koszty  realizacji  zamówienia,  w 

przeciwnym  razie  nie 

sposób  uznać  tak  złożonych  wyjaśnień  za  kompletne  i  rzetelne.  W 

przedmiotowym  przypadku  żaden  z wykonawców  nie  wskazał  jak  podniesione  w 

wyjaśnieniach  okoliczności  takie  jak  fakt  posiadania  sprzętu,  wytwórni,  czy  określonych 

relacji  handlowych  wpływa  na  obniżenie  kosztów  realizacji  zamówienia.  Wykonawcy  nie 

podali  żadnej  mierzalnej  wartości  wynikających  z  tych  faktów  oszczędności  ani  realnego 

wpływu  tych  okoliczności  na  przyjęte  na  potrzeby  sporządzenia  kosztorysu  koszty  sprzętu 

czy materiałów. 

Ponadto  w  odniesieniu  do  wyjaśnień  Przystępującego  Granar  Izba  podzieliła 

stanowisko  Odwołującego,  że  w  wyjaśnieniach  tych  brak  jest  wskazania  czy  zaoferowana 

cena  umożliwia  realizację  zamówienia  bez  strat  i  pozwala  na  wygenerowanie  przez  niego 

zysku.  Ani 

z  treści  wyjaśnień  ani  załączonych  do  nich  kosztorysów  nie  wynika  powyższa 

okoliczność,  wobec  czego  brak  jest  możliwości  stwierdzenia  czy  zysk  został  przez  ww. 

wykonawcę  uwzględniony  i  na  jakim  poziomie.  Powyższe  również  świadczy  o 

niekompletności  przedstawionych  przez  wykonawcę  Granar  wyjaśnień,  jako  że  kwestia 

wykazania,  że  zaoferowana  cena  uwzględnia  wszelkie  koszty  wykonania  zamówienia  oraz 

zysk  powinna być kluczowym  elementem  składanych wyjaśnień,  podobnie jak  wspomniane 

powyżej  wykazanie  indywidualnych  czynników  wpływających  na  to,  że  wykonawca  mógł 

zaoferować tak niską cenę. 

Mając na uwadze wskazane okoliczności Izba podzieliła stanowisko Odwołującego, iż 

wyjaśnienia złożone przez uczestników postępowania były niekompletne, a nadto nie zostały 

poparte  dowodami,  których  przedstawienie  było  możliwe,  a  które  potwierdzałyby  przyjęte 

założenia.  Ocena wyjaśnień obu Przystępujących nie pozwala na stwierdzenie, że oferty nie 

zawierają rażąco niskiej ceny w stosunku do przedmiotu zamówienia. Powyższe przesądziło 

o  tym,  że  oferty  wykonawców  powinny  podlegać  odrzuceniu  w  oparciu  o  art.  224  ust.  6 

w 

powiązaniu z art. 226 ust. 1 pkt 8 ustawy Pzp.  

Izba  nakazała  Zamawiającemu  odrzucenie  ofert  obu  Przystępujących  uznając  za 

niezasadne  stanowisko  Przystępującego  Drogi  i  Mosty  o  przedwczesności  zarzutów 

odwołania  i  ewentualnej  konieczności  wezwania  wykonawcy  Drogi  i  Mosty  do  dalszych  

wyjaśnień. Podkreślić należy, że jakkolwiek orzecznictwo i doktryna dopuszczają możliwość 

zwrócenia się po raz drugi do wykonawcy o przedstawienie wyjaśnień rażąco niskiej ceny, to 

działanie  takie  może  mieć  miejsce  w  przypadku  gdy  wyjaśnienia  przedstawione  w 

odpowiedzi  na  pierwsze  wezwanie 

były  rzetelne,  kompletne  i  adekwatne  do  treści 

skierowanego wezwania, co nie miało miejsca w przedmiotowym przypadku. Już chociażby 

w  zakresie 

dotyczącym  kosztów  pracy  i  ich  zgodności  z  obowiązującymi  w  tym  zakresie 

przepisami 

wyjaśnienia żadnego z wykonawców nie korespondują z treścią skierowanego do 

nich wezwania, nie mówiąc o tym, że cała treść wyjaśnień wykonawcy Granar i wykonawcy 

Drogi i 

Mosty jest dość lakoniczna, a opisane okoliczności mające wpływać na wysokość cen 

ofert 

zostały przedstawione z pominięciem ich realnego przełożenia na wysokość ceny i nie 

zostały poparte dowodami.  

Natomiast 

Izba 

za 

nieudowodnione 

uzna

ła 

twierdzenia 

Odwołującego 

o 

nieuwzględnieniu  przez  Przystępujących  kosztów  związanych  z  tymczasową  organizacją 

ruchu.  Izba 

stwierdziła,  że  Odwołujący  nie  wykazał,  że  sygnalizację  świetlną  należy 

zainstalować  równocześnie  na  kilku  fragmentach  drogi.  W  treści  odwołania  brak  jest 

konkretnego uzasadnienia w tym zakresie

. Odwołujący nie wyjaśnił na ilu fragmentach drogi 

prace miałyby być prowadzone równocześnie i dlaczego, nie wskazał także z czego wywodzi 

konieczność  ustawienia  równocześnie  aż  140  znaków  U21a/b  oraz  sygnalizatorów 

świetlnych.  Z wypowiedzi  Odwołującego  przedstawionej  na  rozprawie  wnioskować  można, 

że  powodem  dla  takiego  działania  jest  konieczność  dochowania  terminu  realizacji 

zamówienia,  niemniej  okoliczność  taka  nie  została  podniesiona  w  odwołaniu  ani  niczym 

poparta

. Przedstawiony dowód w postaci oferty cenowej DPJ System (dowód nr 1) wskazuje 

jedynie na przyjęty przez ten podmiot sposób realizacji robót, a załączona dokumentacja, na 

którą się w tej ofercie powołano, nie wskazuje na konieczność równoczesnej realizacji kilku 

odcinków.  Z  fragmentów  dokumentacji  załączonych  do  oferty  DPJ  System  wynika  jedynie 

konieczność  ustawienia  sygnalizatorów  i  znaków  na  całej  długości  odcinka  wykonywanych 

prac

, a nie całej długości przebudowywanego w ramach niniejszego zamówienia fragmentu 

drogi. 

Jak  wskazywał  Zamawiający,  w  świetle  dokumentacji  projektowej  prace  mają  być 

prowadzone  etapami  w 

podziale  na  odcinki  o  maksymalnej  długości  250m.  Odwołujący 

twierdzeń  tych  nie  odparł,  podobnie  jak  nie  odparł  twierdzeń  Zamawiającego  i 

Przystępującego  Drogi  i  Mosty  o możliwości  wykorzystania  w  celu tymczasowej  organizacji 

ruchu  posiadanych 

już  przez  wykonawców  sygnalizatorów  i  znaków,  co  w  zasadniczy 

sposób wpływa na kwestię kosztów (nie muszą to być nowe produkty).  

Odnosząc  się  do  kwestii  braku  uwzględnienia  przez  Przystępujących  kosztów 

wyko

nania  i  montażu  tablic  informacyjnych,  opłat  za  czasowe  zajęcie  działek,  kosztów 

utylizacji materiałów z rozbiórki oraz kosztów robót ziemnych przy wycince drzew i rozbiórce 

ogrodzeń  Izba  stwierdziła,  że  powyższe  okoliczności  nie  zostały  przez  Odwołującego 

w 

dostateczny  sposób  uzasadnione.  Odwołujący  w  odniesieniu  do  ww.  aspektów  założył 

a priori

,  że  jeżeli  danego  elementu  nie  wskazano  wprost  w  załączonych  do  wyjaśnień  obu 

wykonawców  kosztorysach,  to  oznacza,  że  nie  zostały  one  w  ogóle  uwzględnione  w 

wycenie.  Założenie  takie  uznać  należy  za  nieprawidłowe.  Zamawiający  nie  narzucał 

wykonawcom  sposobu  zaprezentowania  kalkulacji  cenowej,  tymczasem  Odwołujący  zdaje 

się  wywodzić  obowiązek  wyszczególnienia  przez  wykonawców  w  tych  kalkulacjach 

wsz

ystkich kosztów, nawet tych niewielkiego rzędu, jednocześnie deprecjonując fakt oparcia 

przez  Przystępujących  załączonych  do  wyjaśnień  kosztorysów  o  przedmiary  udostępnione 

przez Zamawiającego wraz z dokumentacją postępowania. Odwołujący nie odniósł się także 

do 

okoliczności, że wynagrodzenie w przypadku przedmiotowego zamówienia ma charakter 

ryczałtowy.  Dodatkowo  Izba  miała  na  względzie,  że  Odwołujący  w  ogóle  nie  wyjaśnił,  czy 

kwestionowane  przez  niego  w  odwołaniu  elementy  kosztotwórcze  stanowią  istotną  część 

składową ceny oferty.  

W  zakresie 

opłat  za  czasowe  zajęcie  działek  oraz  kosztów  robót  ziemnych  przy 

wycinc

e  drzew  i  rozbiórce  ogrodzeń  Odwołujący  nie  podał  w  treści  odwołania  żadnych 

danych  wskazujących  jakiego  rzędu  koszt  należało  w  cenie  uwzględnić.  Z  kolei  podanie 

takiego  kosztu  w  odniesieniu  do 

wykonania  i  montażu  tablic  informacyjnych  nie  zostało 

niczym  p

oparte i nie koreluje z kosztami, na jakie w tym zakresie wskazywał Zamawiający. 

Odwołujący nie odparł twierdzeń swoich przeciwników, że koszt wykonania i montażu tablic 

został  przez  niego  zawyżony.  Ponadto  Przystępujący  Drogi  i  Mosty  wyjaśnił,  że 

przedmio

towy koszt został przez niego uwzględniony w wycenie stałej organizacji ruchu, do 

czego Odwołujący również się nie odniósł. W zakresie zaś opłat za czasowe zajęcie działek 

Odwołujący  nie  wykazał,  aby  nieprawidłowym  było  przyjęcie  przez  wykonawców  założenia, 

że czasowe zajęcie działek nie będzie miało miejsca, albo że wystąpienie tego rodzaju opłat 

jest  mało  prawdopodobne  i uwzględnienie  ryzyka  ich  ewentualnego  poniesienia  w  ramach 

ryzyka kontraktowego. W 

zakresie kosztów utylizacji materiałów z rozbiórki Izba stwierdziła, 

że  Odwołujący  nie  odparł  twierdzeń  Zamawiającego,  iż  zagospodarowanie  tych  materiałów 

pozostaje w  gestii  wykonawcy  i  nie  musi  sprowadzać się  do  składowania,  lecz może  także 

polegać na ich wtórnym wykorzystaniu. Nie odniósł się także do twierdzeń Przystępującego 

Drogi i Mosty, który wskazywał, iż uwzględnił koszt utylizacji w kosztach rozbiórki.  

Za bezzasadne Izba uznała ponadto twierdzenia Odwołującego o braku uwzględnienia 

przez  Przystępujących  prawidłowej  ilości  robót  ziemnych,  brukarskich  i  bitumicznych, 

powiązane  także  z  wyżej  wspomnianą  już  kwestią  uwzględnienia  kosztów  robót  ziemnych 

przy  wycince  drzew  i  rozbiórce  ogrodzeń.  Stanowisko  to  nie  zostało  w  treści  odwołania  w 

ogóle uzasadnione, Odwołujący nie wskazał nawet jaka jest w jego ocenie prawidłowa ilość 

robót i jakiego rzędu koszty należało uwzględnić. Informacje w tym zakresie wynikają dopiero 

z  opinii  rzeczoznawcy  złożonej  przez  Odwołującego  jako  dowód  nr  2,  wyliczeń  geodety 

stanowiących  dowód  nr  3  oraz  zestawienia  zawierającego  porównanie  powierzchni  i  ilości 

robót  wynikających  z  przedstawionych  dowodów  z  danymi  wskazanymi  przez 

Przystępujących  i wynikającymi  z  dokumentacji  projektowej  (oznaczonego  przez 

Odwołującego  jako  dowód  nr  4),  co  należy  uznać  za  działanie  spóźnione.  Niezależnie  od 

powyższego  w  ocenie  Izby  stanowisko  Odwołującego  o  braku  uwzględnienia  prawidłowej 

ilości  robót  ziemnych,  brukarskich  i  bitumicznych  oparte  zostało  na  błędnym  założeniu,  że 

wykonawcy  powinni  podczas  wyceny 

uwzględnić  szerszy  zakres  robót  niż  wynikający 

z 

dokumentacji  projektowej.  To  dokumentacja  projektowa  jako  załącznik  do  SWZ  stanowi 

obiektywne  źródło  wiedzy  dla  wykonawców  co  do  zakresu  przedmiotu  zamówienia  i  ilości 

robót  niezbędnych  do  wykonania,  koniecznych  do  uwzględnienia  podczas  kalkulacji  ceny 

oferty. Równy dostęp wykonawców ubiegających się o udzielenie zamówienia do informacji 

wynikających z dokumentacji projektowej daje gwarancję porównywalności cen ofert. Jeżeli 

Odwołujący  powziął  wątpliwości  co  do  prawidłowości  danych  wskazanych  w  tej 

dokumentacji,  to  winien  zasygnalizować  to  jeszcze  na  etapie  ostatecznego  kształtowania 

treści  postanowień  SWZ,  zadając  Zamawiającemu  w  tym  zakresie  pytania  bądź  wnosząc 

odwołanie  wobec  treści  dokumentów  zamówienia.  Wywodzenie  nieprawidłowej  kalkulacji 

ofert  przez  Przystępujących  z ewentualnych  błędów  w  dokumentacji  projektowej  jest  na 

obecnym  etapie  postepowania  działaniem  nieuprawnionym.  Mając  to  na  względzie  Izba 

uznała,  że  opinie  złożone  przez  Odwołującego  stanowiące  dowód  nr  2  i  3  nie  miały 

znaczenia  dla  rozstrzygnięcia.  Dodać  należy,  że  zgodność  kalkulacji  Przystępujących  z 

założeniami  co  do  ilości  robót  wynikającymi  z  dokumentacji  projektowej  wykazał  w 

odpowiedzi na odwołanie Zamawiający, jak i potwierdził sam Odwołujący przedstawiając na 

rozprawie zestawienie (oznaczone jako  dowód nr  4),  w którym  porównano  m.in.  ilość robót 

wynikającą  z  dokumentów  zamówienia  z  ilościami  przyjętymi  przez  wykonawców  i  dane  te 

były zgodne.  

Niewykazane 

w ocenie Izby są także twierdzenia Odwołującego o braku uwzględnienia 

kosztów  kredytowania  inwestycji  czy  ryzyk  kontraktowych.  Założenie  o  konieczności 

kredytowania  inwestycji  przez  Przystępujących  nie  zostało  przez  Odwołującego  niczym 

poparte  i  stanowi  jedynie  gołosłowne  przypuszczenie.  Odwołujący  nie  wyjaśnił  także 

dlaczego  w  jego  ocenie  fakt,  że  zsumowanie  kwot  wskazanych  w  obu  kosztorysach  daje 

cenę  całkowitą  (zarówno  w  przypadku  Granar,  jak  i  Drogi  i  Mosty)  miałby  świadczyć  o  

nieuwzględnieniu przez  tych wykonawców  ryzyk  kontraktowych  czy  kosztów  usuwania wad 

lub usterek. 

Izba uznała za zbyt daleko idące założenie poczynione przez Odwołującego, że 

jeżeli  danego  elementu  nie  wskazano  wprost  w  wyjaśnieniach  to  nie  zostały  one  w  ogóle 

uwzględnione  w  wycenie.  Odwołujący  pominął  okoliczność,  iż  wykonawcy  mogą  przyjąć 

różne  czynniki  cenotwórcze  przy  sporządzaniu  kosztorysów,  jak  koszty  pośrednie,  koszty 

ogólne  czy  ryzyka.  W  ocenie  Izby  podnoszona  przez  Odwołującego  okoliczność  może 

wskazywać  na  lakoniczność  czy  niekompletność  udzielonych  wyjaśnień,  natomiast  nie 

przesądza  automatycznie  o  tym,  że  w wycenie  nie  uwzględniono  określonych  kategorii 

kosztów.  

Natomiast  odnosząc  się  do  kwestii  zysku  Izba  stwierdziła,  że  twierdzenie 

Odwołującego  o  niewskazaniu  przez  Przystępującego  Drogi  i  Mosty  zysku  nie  znajduje 

oparcia  w  treści  wyjaśnień  tego  wykonawcy.  Przyjęty  zysk  został  przez  Przystępującego 

Drogi  i  Mosty  podany,  tyle 

że nie wskazano go  w sposób kwotowy,  lecz  wskaźnikowo jako 

iloczyn  procentowego 

wskaźnika  narzutu  zysku  i ustalonej  podstawy  jego  naliczania. 

Odwołujący  nie  odniósł  się  merytorycznie  w  odwołaniu  do  tak  przyjętej  metody  ustalenia 

zysku, wobec czego podnoszone przez niego podczas rozprawy w tym zakresie twierdzenia, 

że  wartość  zysku  nie  jest  znana,  czy  że  nie  przewidziano  zysku  od  materiałów,  stanowią 

argumentację spóźnioną. Natomiast stanowisko Odwołującego o niewskazaniu zysku przez 

wykonawcę  Granar  potwierdziło  się  -  z  wyjaśnień  złożonych  przez  tego  wykonawcę  ani  z 

załączonych  do  nich  kosztorysów  nie  wynika  czy  zysk  został  w kalkulacji  ceny  ofertowej 

uwzględniony i na jakim poziomie, na co wskazano we wcześniejszej części uzasadnienia.  

Za  nieudowodniony  Izba  uznała  zarzut  naruszenia  art.  226  ust.  1  pkt  5  ustawy  Pzp, 

zgodnie  z  którym  Zamawiający  odrzuca  ofertę,  jeżeli  jej  treść  jest  niezgodna  z  warunkami 

zamówienia.  Zarzut  ten  został  przez  Odwołującego  oparty  na  założeniu  nieuwzględnienia 

przez  Przystępujących  w  wycenie  kosztów  realizacji  prac,  w  tym  tymczasowej  organizacji 

ruchu  oraz  kosztów  robót  ziemnych  związanych  z  rozbiórką  i  wycinką  ogrodzeń.  Założenie 

takie  nie  zostało  wykazane,  do  czego  Izba  odniosła  się  szczegółowo  we  wcześniejszej 

części  uzasadnienia  dotyczącej  zarzutu rażąco  niskiej  ceny.  Ponadto  zarzutu  niezgodności 

ofert  Przystępujących  z  warunkami  zamówienia  Odwołujący  szerzej  nie  uzasadnił,  nie 

wskazując  nawet  dlaczego  jego  zdaniem  ewentualny  fakt  braku  wyszczególnienia  w  treści 

wyjaśnień  i załączonych  do  nich  kosztorysów  ww.  kosztów  miałby  przesądzać  o  tym,  że 

Przystępujący przewidzieli realizację zamówienia niezgodnie z wymaganiami SWZ. Mając to 

na względzie przedmiotowy zarzut podlegał oddaleniu.  

Mając  na  uwadze  wszystko  powyższe  Izba  uznała,  że  odwołanie  podlega 

uwzględnieniu w części i na podstawie art. 553 zdanie pierwsze ustawy nPzp orzekła jak w 

sentencji. 

O  kosztach  postępowania  odwoławczego  orzeczono  stosownie  do  jego  wyniku  na 

podstawie art. 557 i 575 ustawy nPzp oraz 

§  5 pkt 1 i 2 lit. b) w zw. z § 7 ust. 2 pkt 1 i § 7 

ust. 3 

Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie szczegółowych rodzajów kosztów 

postępowania odwoławczego, ich rozliczania oraz wysokości i sposobu pobierania wpisu od 

odwołania  z  dnia  30  grudnia  2020  r.  (Dz.  U.  z  2020  r.  poz.  2437).  Izba  rozdzieliła  wpis 

stosunkowo  obliczając  proporcję  liczby  zarzutów  przedstawionych  w  odwołaniu,  które  Izba 

uwzględniła,  do  liczby  zarzutów,  których  Izba  nie  uwzględniła.    Mając  na  uwadze,  że  Izba 

uwzględniła  odwołanie  z  zakresie  jednego  z  dwóch  zarzutów,  wpis  od  odwołania  został 

rozdzielony  pomiędzy  Odwołującego  a  Zamawiającego  w  równej  części  (po  połowie). 

Natomiast  koszty  poniesione przez Odwołującego i  Zamawiającego  z  tytułu wynagrodzenia 

pełnomocników Izba w takim wypadu zniosła wzajemnie.  

Przewodniczący:      ……………………………….………